Οι διαµαρτυρίες στην πανεπιστηµιούπολη στρέφονται κατά της ισραηλινής πολιτικής. Το επιχείρηµα ότι οποιαδήποτε κριτική στο Ισραήλ ισοδυναµεί µε αντισηµιτισµό είναι απλά λανθασµένο. Γνωρίζω µε βεβαιότητα ότι Ισραηλινοί φοιτητές – κάποιοι από τους οποίους δείχνουν κατανόηση στους διαδηλωτές– έχουν γίνει αποδέκτες βιτριολικών χαρακτηρισµών τους τελευταίους µήνες. Θεωρώ ολέθρια και παράλογη την πρακτική της στοχοποίησης ατόµων, για πολιτική καταδίκη, µε βάση την εθνικότητά τους. Ενα από τα πράγµατα που αγαπώ στους φοιτητές του Κολούµπια είναι ότι νοιάζονται. Αυτοί οι φοιτητές, µε διαφορετικές καταβολές, που υποστηρίζουν τους Παλαιστινίους, δεν κάνουν µήπως αυτό που τους έχουµε µάθει να κάνουν; Εµείς δεν τους διδάξαµε το Ολοκαύτωµα και το «Ποτέ ξανά»; Εχουµε συνείδηση του απίστευτου παραλληλισµού του 1968 µε αυτό που συµβαίνει τώρα. Τι µαθαίνω; Πρώτον, οι µνήµες του ’68 στοιχειώνουν ακόµη το Κολούµπια. ∆εύτερον, οι φοιτητές είχαν δίκιο στα µεγάλα ζητήµατα. Τρίτον, οι διαµαρτυρίες ενίσχυσαν τη ∆εξιά σε εθνικό επίπεδο και υπονόµευσαν τους ∆ηµοκρατικούς. Και τέταρτον, η ∆εξιά στις ΗΠΑ, σήµερα, είναι πιο ακραία από τότε και επιθυµεί έναν πολιτιστικό πόλεµο....

Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ", και...

Το ηµερολόγιο του Μαρκ Μαζάουερ 

για το Κολούµπια

Ο Μαρκ Μαζάουερ έγραψε για τις πρώτες ηµέρες των επεισοδίων στο αµερικανικό πανεπιστήµιο, όπως τις έζησε από µέσα, στους Financial Times. Σήµερα, µέσω της «Κ», συµπληρώνει το χρονικό του µετά την κατάληψη που προκάλεσε την επέµβαση της αστυνοµίας

Του ΜΑΡΚ ΜΑΖΑΟΥΕΡ

Ο Μαρκ Μαζάουερ έγραψε για τις πρώτες ηµέρες των επεισοδίων στο αµερικανικό πανεπιστήµιο, όπως τις έζησε από µέσα, στους Financial Times. Σήµερα, µέσω της «Κ», συµπληρώνει το χρονικό του µετά την κατάληψη που προκάλεσε την επέµβαση της αστυνοµίας. Τι άκουσε από τους φοιτητές και τη διοίκηση του πανεπιστηµίου.

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

Τετάρτη 17 Απριλίου 5.10 π.µ.

Μόλις ξυπνάω, ανοίγω την ιστοσελίδα της φοιτητικής εφηµερίδας Columbia Daily Spectator, βασική πηγή µου ενηµέρωσης για όσα αφορούν την πανεπιστηµιούπολη. Ανέβασε µόλις ένα άρθρο για µια νέα κατασκήνωση στο South Lawn. Η πρόεδρος του πανεπιστηµίου, Μινούς Σαφίκ, πρόκειται να καταθέσει σήµερα το πρωί, στην Ουάσιγκτον, ενώπιον της Επιτροπής Παιδείας και Εργασίας της Βουλή ςτων Αντιπροσώπων: από την αρχή της εβδοµάδας, η είσοδος στην παν ε πι στη µ ιού πολ η επιτρέπεται µόνο µε ταυτότητα. Καθώς ξηµερώνει, κατευθύνοµαι προς το South Lawn και βλέπω ότι έχουν ξεφυτρώσει περίπου 30 µικρές σκηνές µπροστά στη βιβλιοθήκη. Μια πινακίδα ορίζει το ανατολικό τµήµα του South Lawn ως Απελευθερωµένη Ζώνη. Περίεργος για το τι επιφυλάσσει η ηµέρα, αναχωρώ για το πρόγευµά µου.

Μεγάλα αµερικανικά πανεπιστήµια όπως το Κολούµπια είναι πρωτοπόρα παγκοσµίως και αποτελούν κοιτίδες εξαιρετικής µάθησης. Ωστόσο, εδώ και αρκετό καιρό, σιγοκαίνε προβλήµατα στο εσωτερικό. Παρά την ποικιλοµορφία απόψεων που συναντάται στο Κολούµπια αλλά και σε άλλα πανεπιστήµια, συχνά θεωρούνται από πολλούς κύκλους προπύργια φιλελεύθερων αντιλήψεων. Με τους πολιτιστικούς πολέµους να εντείνονται, ήταν θέµα χρόνου να εµπλακούν και αυτά.

Τετάρτη 17 Απριλίου µεσηµέρι

Παρακολουθώ στο ∆ιαδίκτυο την άφιξη, στην αρένα της Ουάσιγκτον, της προέδρου Σαφίκ, συνοδευόµενης από έναν πρώην κοσµήτορα της Νοµικής Σχολής και δύο µέλη του συµβουλίου του πανεπιστηµίου. ∆ιαπιστώνω σύντοµα ότι έχουν διδαχθεί από το προηγούµενο φιάσκο του ∆εκεµβρίου, όταν τρεις επικεφαλής µεγάλων πανεπιστηµίων, πολύ καλά προετοιµασµένες από δικηγόρους, δεν διατύπωσαν ποτέ ξεκάθαρα εάν οι φωνές περί γενοκτονίας αντέβαιναν στους κώδικες δεοντολογίας τους. Το µήνυµα της οµάδας του Κολούµπια είναι: Αναγνωρίζουµε ότι έχουµε ένα µεγάλο πρόβληµα αντισηµιτισµού στα χέρια µας και θα το διορθώσουµε.

Μοιάζει να έχει αποτέλεσµα· τα πρώτα δηµοσιεύµατα υποδηλώνουν ότι αυτή τη φορά δεν θα πέσουν κεφάλια. Παρατηρώ, όµως, κάποιες δυσκολίες στη στρατηγική τους. Πρώτον, υποχωρούν υπερβολικά απέναντι στους αµφισβητίες τους· ο αντισηµιτισµός είναι µια πραγµατικότητα, αλλά έχουν υπερβάλει ως προς την κλίµακά του στην πανεπιστηµιούπολη, πιθανώς για να εξασφαλίσουν εύκολη αποδοχή. ∆εύτερον, δεν θα έπρεπε να κρίνουν µεµονωµένα µέλη του σώµατος διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού. Είναι άλλο πράγµα να παραδέχεσαι ότι υπάρχουν προβλήµατα στην πανεπιστηµιούπολη και άλλο να καλείς πολιτικούς να σε βοηθήσουν να τα λύσεις.

Η χειρότερη κρίση που ταλανίζει τα αµερικανικά πανεπιστήµια από την εποχή του Βιετνάµ ξεκίνησε τον Οκτώβριο. Στον απόηχο της επίθεσης της Χαµάς στο Ισραήλ και της επακόλουθης εισβολής των IDF (ισραηλινών αµυντικών δυνάµεων) στη Γάζα, οι διαδηλώσεις και οι αντιδιαδηλώσεις στις πανεπιστηµιουπόλεις κορυφώθηκαν σε ένταση. Την ώρα της πρώτης ακρόασης της Επιτροπής Παιδείας και Εργασίας της Βουλής των Αντιπροσώπων για το θέµα του αντισηµιτισµού, το οποίο ήταν η αφορµή για την παραίτηση δύο προέδρων της Ivy League, η πρόεδρος του Κολούµπια κ. Σαφίκ βρισκόταν στο εξωτερικό. Τώρα ήρθε η σειρά της.

Τετάρτη 17 Απριλίου 8.25 µ.µ.

Καθώς πέφτει η νύχτα, έξω ουρλιάζουν σειρήνες. ∆εκάδες αστυνοµικοί και κλούβες καταφθάνουν στην 116η οδό. Οι κεντρικές πύλες της παν ε πι στη µ ιού πολ η ς είναι πλέον κλειστές και πρέπει να χρησιµοποιούµε την είσοδο της 117ης οδού. Εξω, µια µεγάλη οµάδα διαδηλωτών, πιθανότατα εξ ω πανεπιστηµιακοί, φωνάζει συνθήµατα υποστήριξης για τους διαδηλωτές που βρίσκονται µέσα. Πετυχαίνω έναν συνάδελφο, που µου λέει ότι η αστυνοµία ετοιµάζεται να αποµακρύνει τους ακτιβιστές από το South Lawn.

Στην πανεπιστηµιούπολη επικρατεί περισσότερη ησυχία. Σε σχέση πάντως µετ ο πρωί, το πλήθος στην κατασκήνωση είναι µεγάλο και οι φοιτητές γύρω της περισσότεροι. Στην ατµόσφαιρα υπάρχει διάχυτη η προσµονή καθώς και ο ενθουσιασµός της συµµετοχής σε ένα κίνηµα. Αλλά και η ανησυχία, αφού υπάρχουν φήµες ότι η αστυνοµία κινείται προς το εσωτερικό του πανεπιστηµιακού χώρου. Ενας φοιτητής, από τα µεγάφωνα, δίνει οδηγίες σε περίπτωση σύλληψης και όλοι αποστηθίζουν τις κατευθυντήριες γραµµές: Καµία αντίσταση. Παράδοση ταυτότητας. Καµία κουβέντα χωρίς παρουσία δικηγόρου.

Οι κρίσεις στη Μέση Ανατολή έχουν πάντα επίδραση εδώ, και αυτή εκδηλώνεται µε ασυνήθιστη ένταση. Επί χρόνια, στο Κολούµπια, διετέλεσε καθηγητής ο πιο γνωστός και πιο επιδραστικός, ίσως, Παλαιστίνιος διανοούµενος στον κόσµο, ο Εντουαρντ Σαΐντ, και η διοίκηση του πανεπιστηµίου τον υπερασπίστηκε απέναντι σε πολλές επιθέσεις του Τύπου. Το Κολούµπια έχει σπουδαία παράδοση ως παγκοσµίως κορυφαίο στις εβραϊκές σπουδές και διαθέτει ένα εξαιρετικά ποικίλο και διεθνές φοιτητικό σώµα. Στο παρελθόν, έχουν υπάρξει εντάσεις και πιέσεις στην πανεπιστηµιούπολη µεταξύ καθηγητών, φοιτητών και διοικητικών υπαλλήλων για ζητήµατα που ταλανίζουν τη Μέση Ανατολή. Οµως, από τότε που βρίσκοµαι εδώ, το Κολούµπια ακολουθούσε πάντοτε τη βασική θεσµική αρχή της ακαδηµαϊκής ζωής, ότι το πανεπιστήµιο πρέπει να αυτοδιοικείται και οι κρίσεις που προέκυπταν κατά καιρούς αντιµετωπίζονταν αναλόγως.

Πέµπτη 18 Απριλίου 2.30 µ.µ.

Αποκλείεται η 114η οδός, ανατολικά της Μπρόντγουεϊ. Από τα σκαλοπάτια της Low Library βλέπω την αστυνοµία να συλλαµβάνει τους φοιτητές στο South Lawn. Αλλοι παρακολουθούν, αδυνατώντας να βοηθήσουν. ∆εν ασκείται βία, αλλά αισθάνεται κανείς το κλίµα να αλλάζει. Οσοι χθες ένιωθαν συµπάθεια για την πρόεδρο Σαφίκ είναι τώρα συγκλονισµένοι – κι εγώ µαζί τους. Η πράξη της ήταν βεβιασµένη: το 1968, συνέβη εδώ κάτι παρόµοιο, έπειτα από διαδηλώσεις και καθιστικές διαµαρτυρίες, όµως η πανεπιστηµιακή ηγεσία είχε προβληµατιστεί πολύ προτού προβεί σε ένα τόσο δραµατικό και απρόβλεπτο βήµα. Αναρωτιέµαι πώς υποτίθεται ότι αυτό θα τερµατίσει την αντιπαράθεση; Εκείνοι που το διέταξαν φαίνεται ότι δεν καταλαβαίνουν τους φοιτητές και νοµίζουν ότι µπορούν να τους εκφοβίσουν και να τους υποτάξουν. Εχει τύχει να τους διδάξουν ποτέ; Εκτιµώ ότι όσοι παραµείνουν, θα µετακοµίσουν απλώς στη δυτική πλευρά του South Lawn. Κι ύστερα θα µετακινηθούν αλλού.

Σίγουρα δεν βοηθάει το γεγονός ότι το πανεπιστήµιο διοικείται από νεοφερµένους. Η πρόεδρος Σαφίκ εκφώνησε την εναρκτήρια οµιλία της στο Κολούµπια µόλις στις 4 Οκτωβρίου. Ενας γενικός επιχειρησιακός διευθυντής, ο πρώτος στην ιστορία µας, ανέλαβε καθήκοντα τον Φεβρουάριο και δείχνει να έχει ελάχιστη ή καθόλου εµπειρία στην ακαδηµαϊκή διακυβέρνηση. Ο νέος κοσµήτορας ήρθε µόλις αυτόν τον µήνα. Εν ολίγοις, οι βασικοί επικεφαλής στερούνται θεσµικής µνήµης και δεν έχουν ιδιαίτερη γνώση του πανεπιστηµίου. Ακόµη χειρότερα, δίνουν τη σαφή εντύπωση ότι θεωρούν τους εαυτούς τους υπευθύνους για την επίλυση προβληµάτων, ενώ αντιµετωπίζουν το ίδρυµα του οποίου ηγούνται ως µια συλλογή προβληµάτων. Στην πραγµατικότητα, το Κολούµπια είναι κάτι περισσότερο από ένα σύνολο προβληµάτων: φιλοξενεί σκεπτόµενους καθηγητές και φοιτητές.

Παρασκευή 19 Απριλίου, απόγευµα

Ενας φοιτητής µού λέει ότι ήταν τρελό να καλέσει την αστυνοµία. Ενας άλλος τροµάζει στη σκέψη ότι µπορεί να ξανάρθουν. Τα ίδια ακούω και από άλλους, διαφορετικών καταβολών, εθνικοτήτων και θρησκειών.

Σάββατο 20 Απριλίου, λίγο πριν από το µεσηµέρι

Η καθηµερινή µου ρουτίνα µε τους FT Weekend διακόπτεται από τη φασαρία που ακούγεται έξω. Μια µικρή φασαριόζικη οµάδα διαδηλωτών λίγο πιο πέρα από τη λαϊκή αγορά, εξω πανεπιστηµιακοί, είναι περιορισµένη έξω από την κλειδωµένη πύλη της 115ης οδού. Φωνάζουν φιλ ο παλαιστινιακά συνθήµατα και χτυπούν αυτοσχέδια κρουστά όργανα. Λυπάµαι τους αστυνοµικούς που πρέπει να στέκονται εκεί υποµένοντας τον εκκωφαντικό θόρυβο και τις βρισιές. Μπροστά τους, ένας µεγαλόσωµος άντρας τυλιγµένος µε µια ισραηλινή σηµαία περπατά προκλητικά πάνω-κάτω φωνάζοντας συνθήµατα στα µούτρα τους. Μεγάλο µέρος της ποµπώδους ρητορικής σχετικά µε το τι συµβαίνει στο Κολούµπια προέρχεται από την τρέλα που εκτυλίσσεται εδώ, έξω από τις πύλες. Αυτοί που βλέπετε στην τηλεόραση δεν είναι ως επί το πλείστον φοιτητές του Κολούµπια.

Μετά την εξωτερική βαβούρα, είναι αναζωογονητικά ήσυχα στην παν ε πι στη µ ιού πολ η. Βέβαια, οι διαµαρτυρόµενοι φοιτητές έχουν µετακινηθεί στη δυτική πλευρά του South Lawn και είναι τώρα αρκετές εκατοντάδες, µε σωρούς από κουβέρτες, αφού τους έχουν απαγορευτεί οι σκηνές. ∆εκάδες συνθήµατα γραµµένα στο χέρι έχουν πέσει στο γρασίδι – ρίχνω µια προσεκτική µατιά και κανένα από αυτά δεν µου φαίνεται προσβλητικό. Πέφτω πάνω σε ένα συνάδελφο, έναν κοινωνιολόγο που µέχρι πρόσφατα ήταν ανώτερος διοικητικός υπάλληλος. ∆εν είναι ταραχοποιός, αλλά πιστεύει ότι η πρόεδρος Σαφίκ έκανε σοβαρά λάθη στη συζήτηση που είχε για µεµονωµένα µέλη του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού. Θα γίνει µια µεγάλη συγκέντρωση στα σκαλιά της Low Library, τη ∆ευτέρα, για να ζητηθεί η επιστροφή στις βασικές αρχές της ακαδηµαϊκής διακυβέρνησης.

Στην Μπρόντγουεϊ, ένας γνωστός µου προπτυχιακός φοιτητής, από τις µεσοδυτικές πολιτείες, µου εκφράζει τι πιστεύει για όλα αυτά. Συλλογίζεται για λίγο. «Αισθάνοµαι ότι είναι µια σηµαντική στιγµή», λέει. «Πιθανότατα δεν θα οδηγήσει σε αλλαγή, αλλά µπορεί και ναι». Του αρέσει η αλληλεγγύη των φοιτητών που κατασκηνώνουν στο γρασίδι, η µείξη θρησκειών και απόψεων. Τέτοιοι φοιτητές µού δίνουν ελπίδα.

Ο αντισηµιτισµός είναι µια έννοια ιδιαίτερα φορτισµένη και βαθιά αδιαφανής, µε τους µελετητές να έχουν διαφορετικές απόψεις σχετικά µε τον ορισµό και τη χρήση του. Ας ξεκινήσουµε, λοιπόν, µε έναν απλό ορισµό: προκατάληψη κατά των Εβραίων. Αυτή υπάρχει εδώ και αιώνες και χωρίς αµφιβολία συναντάται και στις παν ε πι στη µι ου πόλεις. Τα πραγµατικά ερωτήµατα είναι: σε ποιο βαθµό και µε ποιες συνέπειες; Οι δια µαρτυρίες στην πανεπιστηµιούπολη στρέφονται κατά της ισραηλινής πολιτικής. Το επιχείρηµα ότι οποιαδήποτε κριτική στο Ισραήλ ισοδυναµεί µε αντισηµιτισµό είναι απλά λανθασµένο.

Στην πραγµατικότητα, δεν έχω συναντήσει περιπτώσεις που θα χαρακτήριζα απερίφραστα αντισηµιτικές, παρά κριτικές προς το Ισραήλ, µεταξύ των διαδηλωτών. Οµως, το όριο µεταξύ των δύο είναι ακριβώς αυτό για το οποίο υπάρχει διαφωνία αυτή τη στιγµή και δεν αποκλείεται να έχει ξεπεραστεί. Αν και τα πανεπιστήµια έχουν επαγρυπνήσει τα τελευταία χρόνια για την προστασία των ευαισθησιών των φοιτητών, κάποιοι από όσους υποστηρίζουν το Ισραήλ πιστεύουν ότι τα συναισθήµατά τους αγνοούνται. Γνωρίζω µε βεβαιότητα ότι Ισραηλινοί φοιτητές –κάποιοι από τους οποίους δείχνουν κατανόηση στους διαδηλωτές– έχουν γίνει αποδέκτες βιτριολικών χαρακτηρισµών τους τελευταίους µήνες. Θεωρώ ολέθρια και παράλογη την πρακτική της στοχοποίησης ατόµων, για πολιτική καταδίκη, µε βάση την εθνικότητά τους.

Πιθανόν ήταν το ίδιο δυσάρεστο να είσαι Αµερικανός στις αγγλικές 

πανεπιστηµιουπόλεις κατά τη διάρκεια του πολέµου του Βιετνάµ ή, εν προκειµένω, Ρώσος φοιτητής στο Κολούµπια την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2022. ∆εν ξέρω ποια είναι η λύση, αλλά είµαι βέβαιος ότι θα έρθει µέσω της εκπαίδευσης και των επιχειρηµάτων και όχι µέσω απαγορεύσεων, πολιτικών παρεµβάσεων και αστυνοµικών ενεργειών. Αποτελεί πράγµατι συνιστώσα ενός ευρύτερου προβλήµατος, που αφορά τον πολιτικό διάλογο σε µια κοινωνία που κατακερµατίζεται σε φατρίες και καταφεύγει σε απλοϊκές συµµαχίες, και στη χωρίς κόστος εξύβριση µέσα από τις πλατφόρµες των µέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Μια παραγνωρισµένη πτυχή των όσων συµβαίνουν στην πανεπιστη- 

µιούπολη είναι ότι οι εβραϊκές απόψεις µεταξύ των φοιτητών µας είναι πιο ποικίλες από ό,τι αντιλαµβάνεται ο κόσµος. Είχα µια συζήτηση µε έναν προπτυχιακό φοιτητή από το Εβραϊκό Θεολογικό Σεµινάριο ο οποίος είναι παθιασµένος µε την Ιστορία. Μου έλεγε ότι έχει κάποια συµπάθεια για τους διαδηλωτές του πανεπιστηµίου και πιστεύει πως δεν υπήρχε λόγος να κληθεί η αστυνοµία – σε αντίθεση µε τους γονείς του, µε τους οποίους διαφωνεί για τέτοια θέµατα, θέλει να αναγνωρίσει το µέγεθος των παλαιστινιακών δεινών. Και πρόκειται για κάποιον που ανυποµονεί να βρεθεί στο Ισραήλ αυτό το καλοκαίρι.

Βλέπω σε αυτόν µια νεότερη γενιά Αµερικανών Εβραίων, οι οποίοι διατηρούν µια προσήλωση στο Ισραήλ, αλλά είναι πιο ανοιχτά επικριτικοί απέναντί του απ’ ό,τι οι γονείς τους. Οι µεγαλύτεροι τείνουν να συνδέουν άµεσα την καφίγια µε την τροµοκρατία, ενώ πολλοί νεότεροι τη βλέπουν σαν κάτι που φορούν οι συµµαθητές τους. Οι δηµοσκοπήσεις δείχνουν ότι στον αµερικανικό εβραϊσµό υπάρχει ένα χάσµα γενεών για το ζήτηµα του Ισραήλ, το οποίο σίγουρα επιδεινώνεται από τις ενέργειες της σηµερινής ισραηλινής κυβέρνησης.

Ενα από τα πράγµατα που αγαπώ στους φοιτητές του Κολούµπια είναι ότι νοιάζονται. Αυτοί οι φοιτητές, µε διαφορετικές καταβολές, που υποστηρίζουν τους Παλαιστινίους, δεν κάνουν µήπως αυτό που τους έχουµε µάθει να κάνουν; Εµείς δεν τους διδάξαµε το Ολοκαύτωµα και το «Ποτέ ξανά»; Είναι άραγε περίεργο που πολλοί από αυτούς καταλήγουν στο συµπέρασµα ότι πρέπει να παραµείνουν σε επαγρύπνηση απέναντι στη γενοκτονία και να µιλήσουν ενεργά και να πάρουν θέση αντί να παραµείνουν παθητικοί θεατές όταν θεωρούν ότι συµβαίνει; Καλώς ή κακώς, η γενιά τους βλέπει τα ζητήµατα δικαιοσύνης στο εσωτερικό και στο εξωτερικό ως αλληλένδετα. Ορισµένοι µπορεί να θεωρούν τους διαδηλωτές εξοργιστικούς, µισαλλόδοξους και υπερόπτες όσον αφορά τις πεποιθήσεις τους. Ωστόσο, σίγουρα δεν είναι, αυτές τις ηµέρες, βίαιοι.

Κυριακή 21 Απριλίου

Ενας αστυνοµικός διοικητής φέρεται να είπε σε έναν από τους θυρωρούς στη λεωφόρο Riverside Drive: «∆εν πρόκειται να το συνεχίσουµε αυτό». Μου θυµίζει αυτό που είπε ο επικεφαλής περιπολίας της αστυνοµίας της Νέας Υόρκης, Τζον Τσελ, στη συνέντευξη Τύπου ύστερα από τις συλλήψεις των φοιτητών: «Για να δώσουµε το πλαίσιο, οι φοιτητές που συνελήφθησαν ήταν ειρηνικοί, δεν προέβαλαν καµία αντίσταση και έλεγαν αυτό που ήθελαν να πουν µε ειρηνικό τρόπο».

Σε αντίθεση µε τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης ή τους πολιτικούς, η αστυνοµία τονίζει συνεχώς τον ειρηνικό χαρακτήρα των όσων συνέβαιναν µέσα στην πανεπιστηµιούπολη. Σε µια απρογραµµάτιστη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε η αστυνοµία της Νέας Υόρκης, στο τέρµα της 116ης οδού, ένας δηµοσιογράφος ρώτησε για τους φοιτητές που ετοιµάζονται για τον εορτασµό του Σεντέρ, τώρα που ξεκινάει το Πεσάχ: «Ποια είναι η κατάσταση γενικά; Υπήρξαν απειλές κατά της 

πανεπιστηµιούπολης ενόψει της επερχόµενης εορτής;». Στην ερώτηση απάντησε ο εκπρόσωπος Τύπου της αστυνοµίας της Νέας Υόρκης, Ταρίκ Σέπαρντ: «∆εν υπήρξαν σοβαρές απειλές εναντίον οποιασδήποτε συγκεκριµένης οµάδας ή ατόµου που να προέρχονται από αυτή τη διαµαρτυρία ή οποιαδήποτε άλλη».

∆ευτέρα 22 Απριλίου, 1.14 π.µ.

Ενα µήνυµα ηλεκτρονικού ταχυδροµείου από την πρόεδρο Σαφίκ, το πρώτο µετά το ξέσπασµα της κρίσης, µας ενηµερώνει ότι τα µαθήµατα θα πραγµατοποιηθούν διαδικτυακά σήµερα. Το µάθηµά µου θα ξεκινήσει σε λίγες ώρες και αποφασίζω να αγνοήσω το µήνυµα. Οι φοιτητές µου και εγώ είχαµε ήδη συµφωνήσει να διεξαχθεί το µάθηµα στο διαµέρισµά µου και, ούτως ή άλλως, δεν µου αρέσει να µου λένε πότε και πώς να διδάσκω, χωρίς σοβαρό λόγο. Κατά τη διάρκεια των περιορισµών της COVID, συνέχισα να πραγµατοποιώ µαθήµατα διά ζώσης, επειδή οι ξένοι φοιτητές τα χρειάζονταν για τη βίζα τους. Εκτοτε, έχω αναπτύξει ένα ισχυρό αίσθηµα προστασίας προς την πανεπιστηµιούπολη και τους φοιτητές µου. Η φροντίδα που οι συνάδελφοί µου κι εγώ µπορούµε να δείξουµε στους φοιτητές µας είναι µέρος της αποστολής µας ως καθηγητών. Η διακοπή των πάντων έρχεται σε αντίθεση µε τη φυσική µου κλίση. Οσον αφορά τη µάθηση, είναι πάντα καλύτερο να βρισκόµαστε πρόσωπο µε πρόσωπο.

Ενας φίλος µού στέλνει µια ασπρόµαυρη φωτογραφία από το 1968: τραβηγµένη στο Πανεπιστήµιο του Σάσεξ στο Ηνωµένο Βασίλειο, δείχνει την κατάληψη ενός κτιρίου της πανεπιστηµιούπολης. Μια αφίσα του Μάο κρέµεται από πάνω µέχρι κάτω και µια πινακίδα γράφει: «Σταµατήστε κάθε σύνδεση µε τον αµερικανικό στρατό». Στις σκάλες, υπάρχει πλήθος φοιτητών. Ανάµεσά τους, µε κοστούµι και γραβάτα, στέκεται ο αντιπρύτανης, Ασα Μπριγκς, ο οποίος διαφωνεί µαζί τους και συζητά τα παγκόσµια ζητήµατα. Χωρίς να αφήνεται σε ροµαντικές ιδεοληψίες, πάλεψε σθεναρά για να επηρεάσει την κοινή γνώµη, µια πρόκληση που θεώρησε ακόµη πιο περίπλοκη λόγω της προτίµησης των µέσων ενηµέρωσης στις αφηγήσεις περί συγκρούσεων στην παν ε πι στη µ ιού πολ η και του γεγονότος ότι –όπως το έθεσε– ορισµένες από τις απόψεις που εκφράζονται σε κάθε πανεπιστήµιο είναι βέβαιο ότι «θα προσβάλουν εκείνους που είναι στενόµυαλοι».

∆ευτέρα 22 Απριλίου, 1.30 µ.µ.

Ενώνοµαι µε τους συναδέλφους που κατευθύνονται προς την 

πανεπιστηµιούπολη. Είµαστε τόσο πολλοί, που χρειάζεται να κάνουµε ουρά για να µπούµε από την πύλη της 117ης οδού. Ενώ περιµένουµε, ένας άνδρας περνάει κολλώντας τη φωτογραφική µηχανή του στα πρόσωπά µας, υποθέτοντας ότι υποστηρίζουµε τη Χαµάς. Μόλις µπαίνω µέσα, εντάσσοµαι στο πλήθος των καθηγητών που έχουν συγκεντρωθεί στα σκαλιά – αρκετές εκατοντάδες φοιτητές βρίσκονται από κάτω. Μαζί ακούµε τους οµιλητές. Ενας από αυτούς θέτει µια ερώτηση που µε αγγίζει: Γιατί η πρόεδρος του πανεπιστηµίου µας δεν κατάφερε να µεταδώσει την υπερηφάνεια που νιώθουµε για το πανεπιστήµιο και τους φοιτητές µας;

Πηγή: The Financial Times, Mark Mazower, The week that shook Columbia, 27.04.2024, Used under license from the Financial Times.

∆ΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

Κυριακή 28 Απριλίου, 11.30 π.µ.

Ανεβαίνω την 116η οδό προς την παν ε πι στη µ ιού πολ η. Επικρατεί ησυχία, σαν να µη συνέβησαν ποτέ οι διαµαρτυρίες της προηγούµενης εβδοµάδας. ∆εν υπάρχουν περιπολικά. Κάποιοι δηµοσιογράφοι πιάνουν πόστο στη διαχωριστική νησίδα της Μπρόντγουεϊ. Εξω από τις πύλες βρίσκεται µια µικρή οµάδα ορθόδοξων Εβραίων, µε γούνινα καπέλα. Κρατούν πλακάτ που καταγγέλλουν τον σιωνισµό. Ενα τηλεοπτικό συνεργείο παίρνει συνέντευξη σε έναν από αυτούς. Μόνο στη Νέα Υόρκη.

∆ευτέρα 29 Απριλίου, 2 µ.µ.

Μπαίνω από την πύλη της 117ης οδού για το τελευταίο µάθηµα του εξαµήνου. Η παν ε πι στη µ ιού πολ η είναι ήσυχη. Συναντάς αποφοίτους µε την τήβεννο ή άλλους που κάνουν ηλιοθεραπεία κάτω από τα δέντρα. Ενας σωµατώδης άντρας της Allied Universal Security Services βγαίνει από τη Low Library. Αυτό µοιάζει κακός οιωνός. ∆ιαβάζουµε την υπέροχη «Ζωή του Ανρί Μπρυλάρ» του Σταντάλ. Υστερα, περιπλανιέµαι, κατηφορίζοντας τα σκαλιά της Low Library. Η διοίκηση του πανεπιστηµίου έχει απευθύνει τελεσίγραφο στους φοιτητές: Αποµακρυνθείτε από το γκαζόν µέχρι τις 2 το µεσηµέρι, διαφορετικά κινδυνεύετε µε αποβολή ή και χειρότερα.

Υπάρχει µεγάλη αγωνία και περιέργεια για το τι θα συµβεί.

Πίσω από την κατασκήνωση, ένα πλήθος ακούει ένα φοιτητή µε σορτσάκι και καφίγια που βρίσκεται σκαρφαλωµένος στο ηλιακό ρολόι. Κάνω κύκλο γύρω από το γκαζόν για να φτάσω στη βιβλιοθήκη, που βρίσκεται απέναντι. Εξω από την είσοδο της κατασκήνωσης, βρίσκονται συνάδελφοί µου µε αντανακλαστικά γιλέκα που έχουν έρθει για να προστατεύσουν τους διαδηλωτές σε περίπτωση επέµβασης της αστυνοµίας.

∆ευτέρα 29 Απριλίου, 4.45 µ.µ.

Η προθεσµία των 2 µ.µ. έχει παρέλθει χωρίς επεισόδια. Επιστρέφω στην πανεπιστηµιούπολη για µια συζήτηση σχετικά µε τις διαδηλώσεις του 1968. Το Τµήµα Ιστορίας την έχει προγραµµατίσει εδώ και µήνες. Εχουµε συνείδηση του απίστευτου παραλληλισµού µε αυτό που συµβαίνει τώρα. Τι µαθαίνω; Πρώτον, οι µνήµες του ’68 στοιχειώνουν ακόµη το Κολούµπια. ∆εύτερον, οι φοιτητές είχαν δίκιο στα µεγάλα ζητήµατα. Τρίτον, οι διαµαρτυρίες ενίσχυσαν τη ∆εξιά σε εθνικό επίπεδο και υπονόµευσαν τους ∆ηµοκρατικούς. Και τέταρτον, η ∆εξιά στις ΗΠΑ, σήµερα, είναι πιο ακραία από τότε και επιθυµεί έναν πολιτιστικό πόλεµο.

Αφού τελειώνουµε, διαπιστώνω ότι η κατασκήνωση είναι ακόµη εκεί. ∆εκάδες µικροσκοπικές ισραηλινές σηµαίες έχουν φυτρώσει στο γκαζόν του κέντρου της πανεπιστηµιούπολης, και, σε έναν πέτρινο τοίχο, έχουν τοποθετηθεί φωτογραφίες των οµήρων που κρατούνται από τη Χαµάς. Υπάρχει ακόµη κόσµος που περιφέρεται γύρω από την κατασκήνωση, αλλά κάποιοι φοιτητές αρχίζουν να µαζεύουν τα πράγµατά τους και να φεύγουν.

Τρίτη 30 Απριλίου, 4.45 π.µ.

Ξυπνάω και πληροφορούµαι ότι διαδηλωτές έχουν καταλάβει το κτίριο Χάµιλτον. Ενας φίλος στέλνει πλάνα όπου φαίνονται µαυροντυµένες φιγούρες να µπαίνουν στην πανεπιστηµιούπολη απ ότο παράθυρο ενός κοιτώνα στην 114η οδό. Από όσα έχω δει και ακούσει στην 

πανεπιστηµιούπολη, η πλειονότητα των φοιτητών και των καθηγητών εδώ δεν βλέπει κάτι κακό σε µια ειρηνική διαµαρτυρία στο γκαζόν, όσο άβολη και αν κρίνεται. Λιγότεροι είναι εκείνοι που υποστηρίζουν την κατάληψη ενός κτιρίου, την αναστάτωση που προκαλεί αυτό και τον βίαιο τρόπο µε τον οποίο συνέβη. Εκτιµώ πως θα κληθεί ξανά η αστυνοµία.

Τρίτη 30 Απριλίου, 3 µ.µ.

Συναντιόµαστε εκτός πανεπιστηµιούπολης για τις παρουσιάσεις των φοιτητών για το τέλος του εξαµήνου. Είναι το καλύτερο που µπορούµε να κάνουµε, καθώς η πανεπιστηµιούπολη είναι αποκλεισµένη. Κάποιοι παρουσιάζουν τις εργασίες τους σε έναν κήπο κάτω από µια κερασιά. Είναι µια υπέροχη µέρα. Οι φωνές τους, όµως, πνίγονται από τον ήχο των ελικοπτέρων πάνω από το κεφάλι µας.

Τρίτη 30 Απριλίου, 7.45 µ.µ.

Επιστρέφοντας από το κέντρο της πόλης, βγαίνω από τον σταθµό του µετρό της 110ης οδού και διαπιστώνω ότι η αστυνοµία έχει αποκλείσει την Μπρόντγουεϊ. Αστυνοµικοί, ευγενικοί και χαλαροί, στέκονται σε κάθε διασταύρωση. Είναι µια ζεστή βραδιά, σαν καλοκαιρινή. ∆εκάδες φοιτητές τριγυρνούν εκεί γύρω, πολλοί από αυτούς αποκλεισµένοι από τους κοιτώνες τους. Κάποιοι στέκονται και φωνάζουν συνθήµατα. Η 116η οδός είναι κλειστή και κανείς δεν µπορεί να µπει στην πανεπιστηµιούπολης.

Στέκοµαι στο τέρµα της 115ης οδού, µαζί µε πολλούς άλλους, σε ένα µεταλλικό οδόφραγµα προσπαθώντας να δω µέσα από τις πύλες που βρίσκονται απέναντι. Στην Μπρόντγουεϊ, έχει διακοπεί η κυκλοφορία. Τα τρένα δεν σταµατούν στην 116η οδό. Νοµίζω ότι ακούω τα συνθήµατα των διαδηλωτών που βρίσκονται µέσα, αλλά δεν είµαι σίγουρος. Ενας αστυνοµικός λέει σε έναν άλλον: «∆εν πάµε [µέσα] ακόµη. Περιµένουµε κάποιον από το κολέγιο». Είναι φανερό ότι ετοιµάζεται κάποια επιχείρηση, προφανώς για να εκκενωθεί το κτίριο Χάµιλτον. 

Οι περισσότεροι από τους φοιτητές µε τους οποίους µιλάω λένε ότι εκεί ξεπεράστηκε ένα όριο. Είναι όµως ενδιαφέρον ότι δεν κατηγορούν ιδιαίτερα όσους βρίσκονται µέσα – όλοι είναι αναστατωµένοι που βλέπουν το πανεπιστήµιο να γίνεται για δεύτερη φορά τόπος αστυνοµικής επιχείρησης και κανείς µε τον οποίο µιλάω δεν έχει να πει καλή κουβέντα για την ηγεσία του πανεπιστηµίου. Για την ακρίβεια, ούτε καν η αστυνοµία. Ενας από αυτούς λέει σε ένα φίλο µου: «Είναι µόνο καµιά εικοσαριά εκεί µέσα». Σαν να θέλει να πει, προς τι όλη αυτή η φασαρία.

Τρίτη 30 Απριλίου, 9.30 µ.µ.

Πρωτοφανείς σκηνές εκτυλίσσονται στις οθόνες µας. Η πανεπιστηµιού- πολη κλείνει. Οι κάµερες δείχνουν µια οµάδα αστυνοµικών να εισέρχεται στον δεύτερο όροφο του κτιρίου Χάµιλτον, από τη λεωφόρο Αµστερνταµ, µέσω µιας κινητής ράµπας. Υποθέτω ότι η µεγαλύτερη δύναµη µπαίνει, όπως την περασµένη εβδοµάδα, από τις πύλες της 114ης οδού. 

Οι επαγγελµατίες δηµοσιογράφοι δεν έχουν την παραµικρή ιδέα τι συµβαίνει. Η καλύτερη κάλυψη προέρχεται από τους φοιτητές της εφηµερίδας και του πανεπιστηµιακού ραδιοφωνικού σταθµού, τους οποίους όµως έχουν απειλήσει µε σύλληψη αν βρεθούν στην 

πανεπιστηµιούπολη. Γύρω από την πανεπιστηµιούπολη µεγάλα πλήθη στέκονται και παρακολουθούν. Ο κόσµος είναι πολύ αναστατωµένος. Σε µία ώρα, περίπου, τελειώνει η επιχείρηση και οι συλληφθέντες φοιτητές έχουν αποµακρυνθεί. Αρχίζει να βρέχει και οι δρόµοι ησυχάζουν.

Τετάρτη 1η Μαΐου, 10.30 π.µ.

Είναι ένα ήσυχο πρωινό χωρίς συνθήµατα και χωρίς ελικόπτερα από πάνω µας. Μας ενηµερώνουν ότι πρέπει όλοι να µείνουµε εκτός παν ε πι στη µ ιού πολ η ς σήµερα. Κάνω τις δουλειές µου µέσω Zoom. Οι φοιτητές είναι έξαλλοι και αρκετοί είναι βαθιά αναστατωµένοι. Ενας µού λέει ότι αισθάνονται πως οι καθηγητές τους ήταν στο πλευρό τους, αλλά οι διοικητικοί υπάλληλοι εναντίον τους. Μια φοιτήτρια νιώθει ενοχές που δεν ήταν µαζί µε τους διαδηλωτές. Ενας άλλος αναρωτιέται πώς µπόρεσαν να απαγορεύσουν την πρόσβαση στη βιβλιοθήκη όταν όλοι υποτίθεται ότι θα έγραφαν τις εργασίες του εξαµήνου τους. ∆εν έχω συναντήσει ακόµη φοιτητή που να έχει να πει µια καλή κουβέντα για την ηγεσία του πανεπιστηµίου.

Τετάρτη 1η Μαΐου, 11.12 π.µ.

Η πρόεδρος του πανεπιστηµίου, Μινούς Σαφίκ, στέλνει ένα µήνυµα ηλεκτρονικού ταχυδροµείου στο οποίο εξηγεί γιατί κάλεσε την αστυνοµία και ότι προσβλέπει σε µια εποχή όπου, σύµφωνα µε τα λόγια της, το Κολούµπια θα µπορεί να πρωτοστατήσει σε ένα νέο πνεύµα που «θα µας κάνει το επίκεντρο, όχι µόνο διαµαρτυριών, αλλά και λύσεων στα προβλήµατα του κόσµου». Μα, αυτό δεν πιστεύουν οι διαδηλωτές φοιτητές ότι κάνουν; Οτι λύνουν ένα παγκόσµιο πρόβληµα; Στην Μπρόντγουεϊ, η αστυνοµία φυλάει κάθε είσοδο. Κανείς δεν µπαίνει, ούτε βγαίνει. Η πανεπιστηµιούπολη είναι απόκοσµα άδεια. Ο µόνος ήχος που ακούγεται είναι από τους εργάτες που στήνουν τις τέντες για την τελετή αποφοίτησης. Τα πανεπιστήµια υποτίθεται ότι είναι χώροι µάθησης. Αναρωτιέµαι, η πρόεδρός µας τι έχει µάθει;

Οι διαµαρτυρίες στην πανεπιστηµιούπολη στρέφονται κατά της ισραηλινής πολιτικής. Το επιχείρηµα ότι οποιαδήποτε κριτική στο Ισραήλ ισοδυναµεί µε αντισηµιτισµό είναι απλά λανθασµένο.

Γνωρίζω µε βεβαιότητα ότι Ισραηλινοί φοιτητές – κάποιοι από τους οποίους δείχνουν κατανόηση στους διαδηλωτές– έχουν γίνει αποδέκτες βιτριολικών χαρακτηρισµών τους τελευταίους µήνες. Θεωρώ ολέθρια και παράλογη την πρακτική της στοχοποίησης ατόµων, για πολιτική καταδίκη, µε βάση την εθνικότητά τους.

Ενα από τα πράγµατα που αγαπώ στους φοιτητές του Κολούµπια είναι ότι νοιάζονται. Αυτοί οι φοιτητές, µε διαφορετικές καταβολές, που υποστηρίζουν τους Παλαιστινίους, δεν κάνουν µήπως αυτό που τους έχουµε µάθει να κάνουν; Εµείς δεν τους διδάξαµε το Ολοκαύτωµα και το «Ποτέ ξανά»;

Εχουµε συνείδηση του απίστευτου παραλληλισµού του 1968 µε αυτό που συµβαίνει τώρα. Τι µαθαίνω; Πρώτον, οι µνήµες του ’68 στοιχειώνουν ακόµη το Κολούµπια. ∆εύτερον, οι φοιτητές είχαν δίκιο στα µεγάλα ζητήµατα. Τρίτον, οι διαµαρτυρίες ενίσχυσαν τη ∆εξιά σε εθνικό επίπεδο και υπονόµευσαν τους ∆ηµοκρατικούς. Και τέταρτον, η ∆εξιά στις ΗΠΑ, σήµερα, είναι πιο ακραία από τότε και επιθυµεί έναν πολιτιστικό πόλεµο.

....από "ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ"

"ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ", 04-05/04/24

Οι φοιτητές του Κολούμπια ζητούν πώληση των μετοχών εταιρειών που συνδέονται με το Ισραήλ, αλλά κάτι τέτοιο θα είχε μηδενικό οικονομικό αντίκρισμα - Τι διδάσκει η αντίστοιχη εκστρατεία για τον άνθρακα

Οι διαμαρτυρόμενοι φοιτητές του Κολούμπια ζητούν από το πανεπιστήμιο να πουλήσει τις επενδύσεις του σε εταιρείες που συνδέονται με το Ισραήλ. Το αίτημά τους φαντάζει χρηματοοικονομικό, αλλά στον βαθμό που τα χρήματα θα έκαναν κάποια διαφορά – όχι μεγάλη – θα βρίσκονταν οι ίδιοι σε χειρότερη θέση και οι φίλοι του Ισραήλ σε καλύτερη.

Η εκστρατεία υπέρ της αποεπένδυσης, μαζί με το αίτημα των φοιτητών για τη διακοπή των ακαδημαϊκών δεσμών με τα ισραηλινά πανεπιστήμια, μπορεί μόνο να επιτύχει στο να απομονώσει πολιτισμικά το Ισραήλ. Δεν μπορεί να λειτουργήσει από οικονομική άποψη, συνεπώς η μοναδική πιθανότητα επιτυχίας που έχει είναι μήπως οι Ισραηλινοί, απαυδισμένοι από το να τους φέρονται σαν να είναι οι κακοί, αποφασίσουν να πιέσουν την κυβέρνησή τους να αλλάξει κατεύθυνση.

Δεν θα επεκταθώ πολύ στην πολιτική διάσταση, παρά μόνο για να πω ότι ο παραλληλισμός που γίνεται συχνά με το μποϊκοτάζ του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική δεν είναι ακριβής. Εκείνο το μποϊκοτάζ διήρκεσε δεκαετίες, αφορώντας κυρίως καταναλωτές και όχι επενδυτές, και είχε σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις στις εξαγωγές της χώρας. Η διακοπή των ακαδημαϊκών σχέσεων με τη Νότια Αφρική δεν είχε, σύμφωνα με έρευνες, και τόσο σαφή αντίκτυπο όσο πιστεύουν οι φοιτητές σήμερα.

Αλλά οι οικονομικές επιπτώσεις, ή η έλλειψή τους, χρειάζονται διερεύνηση. Και υπάρχει ένας πολύ διδακτικός παραλληλισμός: οι άστοχες απαιτήσεις να σταματήσουν οι επενδύσεις σε εταιρείες ορυκτών καυσίμων προκειμένου να επιβραδυνθεί η κλιματική αλλαγή.

Οι οικολόγοι πιστεύουν πως αν τα πανεπιστήμια και άλλοι πουλήσουν τις μετοχές τους από εταιρείες άνθρακα και πετρελαίου, αυτό θα επηρεάσει την παραγωγή ορυκτών καυσίμων. Δεν την επηρέασε, και δεν θα την επηρεάσει, για τρεις λόγους που ισχύουν επίσης και στην περίπτωση του Ισραήλ.

Σταγόνα στον ωκεανό

Πρώτον, υπάρχει πάρα πολύ κεφάλαιο εκεί έξω. Τα κληροδοτήματα των πανεπιστημίων είναι μεγάλα (το Κολούμπια έχει $14 δισ.), αλλά αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό των κεφαλαίων που περιστρέφονται γύρω από τις μεγάλες εταιρείες. Η Microsoft και μόνο, της οποίας τις μετοχές οι φοιτητές απαιτούν από το πανεπιστήμιο να πουλήσει, αποτιμάται στα $3 τρισ.

Ακόμη και αν πολλά πανεπιστήμια πουλήσουν τις μετοχές τους, ο αντίκτυπος θα είναι αμελητέος. Υπάρχουν πολύ περισσότεροι άνθρωποι με τεράστιες περιουσίες που δεν ενδιαφέρονται για τυχόν δεσμούς με το Ισραήλ (ή το πετρέλαιο).

Οι επενδυτές που θα πουλήσουν για να διαμαρτυρηθούν κατά του Ισραήλ θα διαπιστώσουν ότι άλλοι επενδυτές είναι πρόθυμοι να αγοράσουν για καθαρά οικονομικούς λόγους. Και ορισμένοι υποστηρικτές του Ισραήλ με βαθιές τσέπες μπορεί να έχουν χρήματα να διαθέσουν, τα οποία ενδεχομένως θα είχαν γίνει διαφορετικά δωρεά προς κάποιο πανεπιστήμιο.

Ας δούμε την εκστρατεία για το κλίμα. Η πιο διαδεδομένη αποεπένδυση αφορά τις εταιρείες άνθρακα, που τα μεγάλα συνταξιοδοτικά ταμεία και κληροδοτήματα συμφώνησαν να αποκλείσουν και οι οποίες είναι σχεδόν καθολικά απαγορευμένες από τα ταμεία που πραγματοποιούν επενδύσεις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG).

Αλλά όταν ο κόσμος αποφάσισε ότι ήθελε περισσότερο άνθρακα, αφότου η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία οδήγησε σε ενεργειακές ελλείψεις, κανένας βαθμός αποφυγής από τους επενδυτές δεν κατάφερε να σταματήσει την απότομη άνοδο των μετοχών των εταιρειών άνθρακα.

Οι επενδυτές που επιθυμούν να σταματήσει η χρήση άνθρακα θα έπρεπε να είχαν πάψει οι ίδιοι να χρησιμοποιούν άνθρακα ή να είχαν πιέσει τις κυβερνήσεις νωρίτερα να απαγορεύσουν τη χρήση άνθρακα, όχι να προσπαθούν να επηρεάσουν με κάποιον τρόπο την παραγωγή αποφεύγοντας τις μετοχές εταιρειών άνθρακα.

Καμία επίδραση

Δεύτερον, οι μικροαλλαγές στις τιμές των μετοχών δεν έχουν καμία επίδραση στις εταιρικές επενδυτικές αποφάσεις. Είναι πολύ δύσκολο να εντοπίσουμε τις επιπτώσεις των επιτοκίων στις εταιρικές επενδύσεις, πόσω μάλλον των τιμών των μετοχών.

Ακόμη και αν υπήρχε κάποια οριακή επίδραση στην αποτίμηση της αξίας μιας εταιρείας από μια μαζική αποεπένδυση – και τα αποδεικτικά στοιχεία λένε ότι σε κάθε περίπτωση θα ήταν ελάχιστη ή καμία –, η επίδραση στις επενδυτικές αποφάσεις θα ήταν ακόμη πιο οριακή.

Είναι πολύ πιθανότερο το Ισραήλ να δυσκολευτεί να προσελκύσει κεφάλαια επειδή βρίσκεται σε πόλεμο, παρά επειδή οι τιμές των μετοχών των εταιρειών που έχουν επενδύσει στο Ισραήλ μειώθηκαν ελαφρώς λόγω της αποεπένδυσης.

Ακόμη και αν η πώληση των μετοχών τις καταστήσει φθηνότερες, το αποτέλεσμα θα ήταν αντιπαραγωγικό. Τα κέρδη των εταιρειών θα έμεναν ανεπηρέαστα, αφού καθορίζονται από τα κόστη και τα έσοδα. Eνα μποϊκοτάζ των προϊόντων τους θα είχε νόημα, αλλά ένα μποϊκοτάζ των μετοχών τους όχι.

Το να πωληθούν οι μετοχές φθηνά σε κάποιον άλλο απλώς αφήνει στον αγοραστή τους την κυριότητα των μελλοντικών κερδών σε τιμή-ευκαιρία. Το πανεπιστήμιο θα έχει λιγότερα χρήματα να ξοδέψει για τους φοιτητές του, ενώ όσοι είναι υπέρ του Ισραήλ, υπέρ του πετρελαίου ή απλώς υπέρ του κέρδους θα έχουν περισσότερα.

Στα χέρια των κυβερνήσεων

Τρίτον, οι εταιρείες που είναι πιο σημαντικές για τον ισραηλινό στρατό και για την παραγωγή ορυκτών καυσίμων ανήκουν σε κυβερνήσεις ή υποστηρίζονται από αυτές. Ακόμη και αν η αποεπένδυση λειτουργούσε σε άλλους τομείς, δεν θα λειτουργούσε εδώ.

Το Ισραήλ λαμβάνει τεράστια στρατιωτική βοήθεια από τις ΗΠΑ, χρηματοδοτούμενη από την κυβέρνηση. Τα όπλα θα συνεχίσουν να ρέουν προς το Ισραήλ ό,τι κι αν κάνουν οι ιδιώτες επενδυτές – μόνο το Κογκρέσο ή ο Λευκός Οίκος μπορούν να τα σταματήσουν.

Ομοίως, στη δημόσια συζήτηση για το κλίμα, οι 5 από τους 10 μεγαλύτερους πετρελαιοπαραγωγούς στον κόσμο ελέγχονται από τη Σαουδική Αραβία, την Κίνα, το Μεξικό και τη Βραζιλία και αντλούν πολύ περισσότερο πετρέλαιο απ’ όσο οι πέντε μεγαλύτερες ιδιωτικές εταιρείες των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου. Απλώς δεν είναι ευάλωτοι στις απειλές για αποεπένδυση.

Οι επενδυτές που επιθυμούν να σταματήσουν τη ροή όπλων προς το Ισραήλ ή την παραγωγή πετρελαίου πρέπει να στοχεύσουν προς τις κυβερνήσεις που μπορούν να επιβάλουν την αλλαγή. Στην περίπτωση του πετρελαίου, θα μπορούσαν επίσης να προσπαθήσουν να πείσουν τους χρήστες να μειώσουν την κατανάλωση – αλλά αυτό έχει μέχρι στιγμής αποτύχει.

Η παγκόσμια παραγωγή το τελευταίο τρίμηνο του περασμένου έτους ξεπέρασε το προηγούμενο ρεκόρ του 2018. Οι επενδυτές κυνηγούν λανθασμένο στόχο με λανθασμένο τρόπο και ελάχιστο αποτέλεσμα.

Η ειρωνεία με το Κολούμπια

Αποτελεί ειρωνεία το γεγονός ότι το Κολούμπια ήταν ένα από τα λίγα πανεπιστήμια που αναγνώρισαν την αναποτελεσματικότητα της αποεπένδυσης από τις μετοχές όσον αφορά το πετρέλαιο. Η κοινωνικά υπεύθυνη επιτροπή επενδύσεων του πανεπιστημίου τοποθετήθηκε κατά της πλήρους απαγόρευσης των μετοχών πετρελαϊκών εταιρειών πριν από τέσσερα χρόνια.

«Η αποεπένδυση δεν θα μειώσει ευθέως το κεφάλαιο που είναι διαθέσιμο στις εισηγμένες εταιρείες ορυκτών καυσίμων, ενώ θα μπορούσε ακόμη και να δώσει ώθηση στη μεταφορά της δραστηριότητας της εξόρυξης ορυκτών καυσίμων σε εθνικές και κρατικές εταιρείες που είναι πιο ρυπογόνες, λιγότερο διαφανείς, λιγότερο ευαίσθητες στις κοινωνικές πιέσεις και λιγότερο δεσμευμένες στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης» είπε η επιτροπή.

Στόχος είναι να καταφέρει να δεσμεύσει τις εταιρείες να ενθαρρύνουν τη στροφή στα καθαρά καύσιμα έως το 2050 και να σταματήσουν το λόμπινγκ κατά της επιστήμης για το κλίμα. Γι’ αυτό το πανεπιστήμιο πρέπει να είναι μέτοχος των συγκεκριμένων εταιρειών.

Οι φοιτητικές διαμαρτυρίες καθοδηγούν ενίοτε την ευρύτερη δημόσια συζήτηση. Αλλά ακόμη και αν το Κολούμπια είχε ενδώσει στο αίτημα για αποεπένδυση, θα είχε απλώς κάνει μια «δήλωση» χωρίς να επιτύχει τίποτε σημαντικό από οικονομική άποψη.