ΟΥΤΕ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΒΟΥΛΗΣΗ
ΟΥΤΕ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΜΠΛΟΚΗΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ
ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΚΑΤΑ ΤΟΥ «ΑΤΤΙΛΑ-1» ΚΑΙ «ΑΤΤΙΛΑ-2» ΜΕ ΤΗΝ ΠΑ ΤΟ 1974
Το Σάββατο, 7 Δεκεμβρίου 2024, έλαβε χώρα στην ΕΣΗΕΑ Ημερίδα που οργανώθηκε από το Κέντρο Αριστείας «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ» με θέμα «ΚΥΠΡΟΣ 1954-1964-1974-2024: Γεγονότα, Κρίσεις, Εισβολή-Κατοχή, Μνήμες, Σχέδια Επίλυσης, Ευκαιρίες και Λάθη, Εξελίξεις και Προοπτικές», με τη συμμετοχή σε αυτήν πλειάδας εξαιρετικών εξειδικευμένων ομιλητών-εισηγητών, που είχαν προγραμματισθεί να φωτίσουν από όλο το φάσμα των ιδιαίτερων πλευρών και πτυχών του Κυπριακού, που είχαν καθορισθεί.
Ωστόσο ο περιορισμένος, όπως αποδείχθηκε, συνολικός χρόνος δεν επέτρεψε την πλήρη παρουσίαση όλων των θεμάτων, όπως είχε προβλεφθεί. Όλως ιδιαιτέρως δε αυτών που σχετίζονται με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Κύπρο, εις ό,τι αφορά την αποστολή «ΝΙΚΗ» της ΠΑ και τη μη εμπλοκή των αεροσκαφών «Φάντομ», υπερσύγχρονων για τα μέτρα της εποχής, που μόλις είχε αποκτήσει τότε η ΠΑ και τα οποία δεν εστάλησαν να πολεμήσουν εναντίον του «Αττίλα», με τα πληρώματά τους καίτοι πλήρως ετοιμοπόλεμα, πιστοποιημένα προς τούτο, ώστε να υποστηρίξουν μία τέτοια αποστολή.
Παρατίθεται εν συνεχεία ολόκληρη η εισήγηση που είχε ετοιμάσει ο Αντιπτέραρχος (Ι) ε.α. , Γεώργιος Σκαρλάτος, Επίτιμος Υπαρχηγός ΓΕΕΘΑ και η οποία δεν παρουσιάσθηκε παρά εξαιρετικώς συνοπτικώς, σε ελάχιστο χρόνο, Η πλήρης ανάγνωση και μελέτη του σχετικού κειμένου, οδηγεί στο ασφαλές συμπέρασμα ότι η τότε χούντα του Ιωαννίδη δεν είχε καμία βούληση εμπλοκής της ΠΑ στις επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων εισβολέων στη Μεγαλόνησο.
22 ΙΟΥΛΙΟΥ 1974
Με την ευγενική προσφορά της Κυριακάτικης «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ» έπιασα στα χέρια μου το ανεπανάληπτο έργο «Φωτιά και Τσεκούρι» του αείμνηστου Ευάγγελου Αβέρωφ.
Καθώς δε το ξεφύλλιζα για να το θυμηθώ έπεσα σε μια παράγραφο που την βρήκα σχετική με το θέμα της σημερινής μας επικοινωνίας, απόσπασμα της οποίας και σας διαβάζω: «Τα γεγονότα κρινόμενα εκ των υστέρων, γεννούν απορίες και προκαλούν ΑΥΣΤΗΡΗ ΚΡΙΤΙΚΗ. Αυτό συμβαίνει σχεδόν πάντα. Μόνο εκείνοι που έζησαν με κάποιο αίσθημα ευθύνης κρίσιμες και δυσχερείς ημέρες της ιστορίας γνωρίζουν πόσο αυτό είναι άδικο. Εκ των υστέρων όλα φαίνονται απλά και σαφή. Η εξέλιξη δεν είναι πλέον δυνατή – έχει ολοκληρωθεί. Δίνει δε την εντύπωση ότι ήταν τόσο σαφώς αιτιολογημένη, ώστε οι εκ των υστέρων κρίνοντες διερωτώνται πώς οι ενδιαφερόμενοι δεν αντιλήφθηκαν την πραγματική έννοια των γεγονότων».
Με την επισήμανση αυτή, εκλεκτοί προσκεκλημένοι στη σημερινή ημερίδα του Κέντρου Αριστείας «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ», αγαπητοί συνάδελφοι, φίλες και φίλοι, θα προσπαθήσω στον χρόνο που έχω στη διάθεσή μου να περιγράψω τα γεγονότα, όπως καταγράφονται στα ημερολόγια και στις διάφορες αναφορές που κυκλοφορούν. Και κυρίως να συζητήσω μαζί σας για όλα αυτά που έζησα τις δραματικές ημέρες εκείνες της Κυπριακής τραγωδίας ως Κυβερνήτης ενός εκ των ΔΕΚΑ «Φάντομς» που ξεκίνησαν από την Ανδραβίδα για την Κύπρο, αλλά και που ουδέποτε τους εδόθη "πράσινο φως" για να συνεχίσουν μετά το Ηράκλειο της Κρήτης.
Θέλω δε να πιστεύω, πως η συζήτηση που θα έχουμε θα βοηθήσει να καταρριφθούν πολλές από τις ανακρίβειες που κυκλοφορούν μεταξύ των συναδέλφων ατρατιωτικών, των δημοσιογράφων αλλά και ακαδημαϊκών-αναλυτών σε ορισμένες περιπτώσεις, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε σε λανθασμένα συμπεράσματα και μετάθεση ευθυνών για την μη εμπλοκή των "Φάντομς" στην Τουρκική Εισβολή.
Ας μεταφερθούμε λοιπόν νοερά στις μαύρες εκείνες ημέρες του Ιουλίου του 1974 και ας αναλογισθούμε την κατάσταση που επικρατούσε τότε στην Αεροπορική Βάση της Ανδραβίδας, όπου εφιλοξενούντο τα νεοαποκτηθέντα μαχητικά διπλού ρόλου.
Η κατάσταση τότε στην
Αεροπορική Βάση Ανδραβίδας
Με την άφιξη και δύο ακόμη α/φών, η 20η Ιουλίου 1974 βρίσκει την Μονάδα με 22 ετοιμοπόλεμα α/φη ενώ και με την άφιξη του τελευταίου κλιμακίου από τις ΗΠΑ, την Κυριακή το βράδυ της επομένης, τα πληρώματα συμπληρώνουν τον αριθμό 18.
Ας σημειωθεί πως τα πληρώματα αυτά, 18 Κυβερνήτες και 18 Συγκυβερνήτες, είχαν εκπαιδευθεί επί επτάμηνο σε Μονάδα της Αμερικανικής Αεροπορίας και έχοντας συμπληρώσει κατά μέσο όρο 80 ώρες πτήσεως είχαν πιστοποιηθεί ως ετοιμοπόλεμα και στους δύο ρόλους του αεροσκάφους, ως αναχαιτίσεως και βομβαρδισμού. Ακόμη να σημειώσουμε πως εκπαιδευτές μας στις ΗΠΑ ήσαν μπαρουτοκαπνισμένοι αερομαχητές του Βιετνάμ που μόλις είχαν επιστρέψει στην Πατρίδα τους με τη λήξη του Πολέμου εκείνου.Το ίδιο συνέβαινε και με τα κλιμάκια των Τεχνικών μας που ήδη είχαν επίσης επιστρέψει και ήταν πιστοποιημένοι για να υποστηρίζουν τα Φάντομς.
 |
| Η ομάδα των εκπαιδευομένων στα Φάντομς της ΠΑ στις ΗΠΑ, σε αναμνηστική φωτογραφία με εκπροσώπους της ομογένειας, στην εκδήλωση για την επέτειο της 25ης Μαρτίου, στις 25/03/74,στο Μαϊάμι. |
Το ηθικό όλων μας ήταν στα ύψη αφού το επαναστατικό μαχητικό Φάντομ μας έκανε να αισθανόμαστε ΚΥΡΙΑΡΧΟΙ έναντι των αντιπάλων. Έτσι με το πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου και την έναρξη της κρίσης ενταχθήκαμε, με μεγάλο ενθουσιασμό και αποφασιστικότητα, στα εθνικά μας σχέδια και αναλάβαμε υπηρεσία επιφυλακής σε έμφορτα με πυρομαχικά αεροσκάφη για την αποστολή μας, παραμένοντες για πολλές πολλές ώρες εντός αυτών.
Με την προσμονή για αποδέσμευση, οι ημέρες κυλούσαν βασανιστικά καθώς οι γείτονες ευρίσκοντο σε διπλωματικό και στρατιωτικό οργασμό και εμείς βρισκόμασταν σε κατάσταση… «αγρανάπαυσης» όπως λέμε στην Αεροπορία, αναμένοντας το… αύριο με επίσημες περιστασιακές ενημερώσεις, της μορφής πως ο αντίπαλος συνεχίζει τα συνήθη παιχνίδια του και απλώς κάνει συνήθεις ασκήσεις για να μάς απασχολεί.
Σχολιαστική μελέτη, ωστόσο, αναφορών της τότε ΚΥΠ που αποδεσμεύθηκαν εσχάτως καταδεικνύουν τις προετοιμασίες των στρατιωτικών σχηματισμών της γείτονος για επέμβαση στη Νήσο, αλλά προφανώς το καθεστώς της Αθήνας δεν τις ελάμβανε υπ' όψιν, συνεχίζοντας να μάς καθησυχάζει…
Ειδικότερα τα δελτία της 17ης, 18ης και 19ης Ιουλίου της ΚΥΠ αφήνουν να νοηθεί η χαώδης, ακόμη και στα όρια του εμφυλίου πολέμου, κατάσταση που επικρατούσε στο Νησί. Και ακόμα, με την πολιτική βούληση και στρατιωτική προετοιμασία στην Τουρκία να καταδεικνύει την πρόθεση για άμεση επέμβαση, εμείς να συνεχίζουμε ατάραχοι, στο ρυθμό του… «μην ανησυχείτε!».
Η 22η Ιουλίου 1974, καθώς οι Τούρκοι συνεχίζουν την απόβαση στην Κερύνεια, μάς βρίσκει στη συνήθη καθημερινή ρουτίνα μετά τον πρωϊνό καφέ, με τα πληρώματα να προετοιμάζονται και αφού υπογράψουν τα βιβλία πτήσεως να μεταβαίνουν στα α/φη τους για ανάληψη υπηρεσίας επιφυλακής, κατά το ημερήσιο πρόγραμμα.
είχαμε την πρώτη έκπληξη της ημέρας. Ενώ δεν είχαμε αρχικώς συμπεριληφθεί στο ημερήσιο πρόγραμμα πτήσεων, πήραμε διαταγή με καθυστέρηση τουλάχιστον μίας ώρας, να ετοιμασθούμε για το αεροσκάφος μας ως Νο3, στον σχηματισμό ζεύγους του Αντισμηνάρχου Παναγιώτη Μπαλέ με αποστολή Χ. σύμφωνα με το σχέδιο. Το παράτυπο εδώ ήταν πως, αν και νεώτερος του σχηματισμού υπέγραψα ως Νο3 στο βιβλίο Πτήσεων που αποτελεί πλέον και το χαρακτηριστικό μου κατά την πτήση που θα ακολουθήσει.
Περί ώραν 07:00 έχουμε επιθεωρήσει με τον Συγκυβερνήτη μου το α/φος και έχουμε δεθεί στα καθίσματα, έτοιμοι για απογείωση όταν δοθεί πράσινο. Για όσους δεν το έχουν ζήσει αυτό, οι ώρες αναμονής εντός του α/φους για ταχεία απογείωση είναι βασανιστικές και ατελείωτες. Επομένως συνήθης πρακτική για τα πληρώματα επιφυλακής είναι η μελέτη του χάρτη αποστολής ή η ανάγνωση βιβλίου ή η ακρόαση τρανζίστορ ή ενίοτε και η… συμπλήρωση ύπνου!
Στην περίπτωσή μου, καθ’ όλη την διάρκεια της κρίσεως, παρακολουθούσα τις ειδήσεις του BBC, από όπου και πληροφορήθηκα θορυβημένος, εκείνο το πρωί, πως η Τουρκική αποβάση συνεχίζεται με επιτυχία. Στους διαφόρους επιτελείς, που περιοδικά μάς επισκέπτοντο στο καταφύγιο για να μάς εμψυχώνουν και να μάς ενημερώνουν σχετικά, συζήτησα τις ειδήσεις που άκουγα στο BBC, αλλά με καθησύχαζαν με το σύνηθες ρεφραίν… «παιχνιδάκια των γειτόνων μας!».
Στις 13:00 περίπου κατέφθασε στο καταφύγιο ο Διοικητής της 339 Μοίρας, Αντισμήναρχος, Σωτήριος Κοντογιάννης, και ανελθών στην σκάλα του α/φους με ενημέρωσε πως έχει δοθεί εντολή να αναχωρήσει άμεσα ο σχηματισμός μας για το Ηράκλειο όπου και θα μας επανεξοπλίσουν προκειμένου να μεταβούμε στην Κερύνεια και να προσβάλουμε τα αποβατικά μέχρι τις 16:00, που έχει προσδιορισθεί ως ώρα κατάπαυσης του πυρός.
Επίσης με ενημέρωσε πως εντός ολίγου καταφθάνουν και οι οπλουργοί προκειμένου να κατεβάσουν τις 6 βόμβες γενικής χρήσεως και να εκκινήσω στη συνέχεια. Πράγματι εντός ολίγων λεπτών μετά την αποχώρηση του Μοιράρχου κατέφθασε η ομάδα των οπλουργών και άρχισε να εργάζεται προκειμένου να κατεβάσει τις 6 βόμβες των 500 λιβρών γενικής χρήσεως που έφερε το α/φος.
Λίγα λεπτά όμως αργότερα καταφθάνει το Νο 2 της Μοίρας και μετέπειτα Διοικητής της 338Μ, αείμνηστος Αντισμήναρχος Χαρίλαος Αγγελόπουλος, και φωνάζοντας… «Γιώργο δεν προλαβαίνουμε, δεν προλαβαίνουμε θα τις απορρίψεις ασφαλισμένες κατά τη διαδρομή» και δίδει εντολή στην ομάδα των οπλουργών να επανασφαλίσουν τις βόμβες επί του α/φους.
Φθάνοντας για προσγείωση
Αποτέλεσμα, από αυτήν την καθυστέρηση με τους οπλουργούς, ήταν να απογειωθώ κατά 5 λεπτά μετά την α/γ των α/φων του σχηματισμού στις 13:15 και να κατευθυνθώ προς τον προορισμό μου πετώντας σε πολύ χαμηλό ύψος. Ακολουθώντας την διαδρομή Λακωνικός Κόλπος, Κύθηρα, Αντικύθηρα και νοτίως Καστελίου, Χανίων, Ρεθύμνου προσέγγισα το Ηράκλειο ζητώντας άδεια ως Νο3 του σχηματισμού, η οποία και μού εδόθη. Τις βόμβες τις είχα απορρίψει ασφαλισμένες στη θάλασσα, μεταξύ Κυθήρων και Αντικυθήρων. Στο σημείο αυτό θα αναφέρω λεπτομερώς την στιχομυθία που ακολούθησε όπως ακριβώς καταγράφηκε στην μαγνητοταινία του Πύργου Ελέγχου Ηρακλείου.
ΠΕΠ: Νο3 συνεχίστε στο Νότιο 180 για τον διάδρομο 90.
Νο3: Ηράκλειο το Νο3 στο 180.
ΠΕΠ: Νο3 συνεχίστε στο βασικό με σύστημα κάτω και ασφαλισμένο. (Στο σημείο αυτό εντοπίζω σχηματισμό τριών Φάντομ βορείως του αεροδρομίου να προσεγγίζουν και ερωτώ)
Νο3: Ηράκλειο τα τρία Φάντομς που προσεγγίζουν με Νότια πορεία από την νήσο Δίας ποια είναι; (και ακούω τη φωνή του αρχηγού του σχηματισμού να λέει)
Νο1: Γιώργη, εμείς είμαστε και συνέχισε κανονικά θα κλιμακωθούμε από πίσω σου!
Νο3: Νο1 σας κατάλαβα και συνεχίζω. (Αυτή ήταν η δεύτερη έκπληξη της ημέρας αφού ουδέποτε είχα ενημερωθεί για την πρόσθεση του Νο4 α/φους στον σχηματισμό με πλήρωμα τους Επισμηναγό Επαμεινώνδα Παπαδόπουλο και Υποσμηναγό Κωνσταντίνο Παπαδούδη.)
Νο3: Ηράκλειο το Νο3 στο βασικό με σύστημα κάτω και ασφαλισμένο.
ΠΕΠ: Νο3 Ελεύθερος για προσγείωση. (Στην ευθεία για Π/Γ ακούω το Ηράκλειο να λέει:
ΠΕΠ: Νο3 έχεις καπνούς!
Νο3: Οκ Υπόψη (Έχοντας βάρος που προσεγγίζει το μέγιστο για π/γ επιτρεπόμενο των 46.000 libr. ή και κατά τι να το προσπερνά ήμουν αναγκασμένος να χρησιμοποιώ υψηλά στοιχεία κινητήρων και οι παλιοί κινητήρες παρακαπνίζανε!!!) Λίγο πριν την επαφή με τον διάδρομο ο Πύργος επαναλαμβάνει:
ΠΕΠ: Νο3 έχεις πολλούς καπνούς!
Νο3: ΟΚ Υπ΄όψιν (Εκνευρισμένα)
Με την επαφή στον διάδρομο ακούγεται ο Πύργος να λέει:
ΠΕΠ: Νο3 έχεις φωτιά!!
Νο3: Στείλε μου τα πυροσβεστικά!
Και αρχίζω σταδιακά να φρενάρω όταν ακούω το Νο1 που έχει προσγειωθεί πίσω μου και με ακολουθεί να λέει:
Νο1: Γιώργη, κρατήσου αριστερά!
Νο3: Κρατιέμαι αριστερά! Και καθώς ο Νο1 με προσπερνά από δεξιά; Ακούω τον Πύργο με έντονη φωνή να φωνάζει:
ΠΕΠ: Φωτιά-Φωτιά-Φωτιά!!!
Η φωτιά που ήταν τελικώς
Στο σημείο αυτό προσπαθώ και ακινητοποιώ το Φάντομ το συντομότερο δυνατό και δίδω σντολή στον συγκυβερνήτη μου για άμεση έξοδο κινδύνου από το α/φος. Ευθύς δε όταν πήδηξα από το α/φος και βρέθηκα στο έδαφος κοίταξα προς τα πίσω για να δω την φωτιά του αεροπλάνου μου, αλλά εντόπισα το μανιτάρι της μεγάλης φωτιάς στην αρχή του διαδρόμου.
Ήταν το Νο4 του σχηματισμού που ακολουθούσε το Νο1 και μετά από βαριά προσγείωση και την εκδήλωση της πυρκαγιάς αναγκάστηκε το πλήρωμα να το εγκαταλείψει επιτυχώς με τα εκτινασσόμενα καθίσματα.
Η ώρα καταγραφής του ατυχήματος είναι η 13:45 και το Νο2 του σχηματισμού που ακολουθούσε ως τέταρτο α/φος για προσγείωση αναγκάζεται λόγω όλων αυτών που βλέπει στον διάδρομο να κατευθυνθεί και να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο της Σούδας.
Με την προσμονή για αποδέσμευση, οι ημέρες κυλούσαν βασανιστικά καθώς οι γείτονες ευρίσκοντο σε διπλωματικό και στρατιωτικό οργασμό και εμείς βρισκόμασταν σε κατάσταση… «αγρανάπαυσης» όπως λέμε στην Αεροπορία, αναμένοντας το… αύριο με επίσημες περιστασιακές ενημερώσεις, της μορφής πως ο αντίπαλος συνεχίζει τα συνήθη παιχνίδια του και απλώς κάνει συνήθεις ασκήσεις για να μάς απασχολεί.
Σχολιαστική μελέτη, ωστόσο, αναφορών της τότε ΚΥΠ που αποδεσμεύθηκαν εσχάτως καταδεικνύουν τις προετοιμασίες των στρατιωτικών σχηματισμών της γείτονος για επέμβαση στη Νήσο, αλλά προφανώς το καθεστώς της Αθήνας δεν τις ελάμβανε υπ' όψιν, συνεχίζοντας να μάς καθησυχάζει…
Ειδικότερα τα δελτία της 17ης, 18ης και 19ης Ιουλίου της ΚΥΠ αφήνουν να νοηθεί η χαώδης, ακόμη και στα όρια του εμφυλίου πολέμου, κατάσταση που επικρατούσε στο Νησί. Και ακόμα, με την πολιτική βούληση και στρατιωτική προετοιμασία στην Τουρκία να καταδεικνύει την πρόθεση για άμεση επέμβαση, εμείς να συνεχίζουμε ατάραχοι, στο ρυθμό του… «μην ανησυχείτε!».
Η 22η Ιουλίου 1974, καθώς οι Τούρκοι συνεχίζουν την απόβαση στην Κερύνεια, μάς βρίσκει στη συνήθη καθημερινή ρουτίνα μετά τον πρωϊνό καφέ, με τα πληρώματα να προετοιμάζονται και αφού υπογράψουν τα βιβλία πτήσεως να μεταβαίνουν στα α/φη τους για ανάληψη υπηρεσίας επιφυλακής, κατά το ημερήσιο πρόγραμμα.
Η εκ των υστέρων εντολή
γιά προετοιμασία απογείωσης
Εκείνο το πρωί, για τον Συγκυβερνήτη μου, Υποσμηναγό Κωστάκο και εμένα είχαμε την πρώτη έκπληξη της ημέρας. Ενώ δεν είχαμε αρχικώς συμπεριληφθεί στο ημερήσιο πρόγραμμα πτήσεων, πήραμε διαταγή με καθυστέρηση τουλάχιστον μίας ώρας, να ετοιμασθούμε για το αεροσκάφος μας ως Νο3, στον σχηματισμό ζεύγους του Αντισμηνάρχου Παναγιώτη Μπαλέ με αποστολή Χ. σύμφωνα με το σχέδιο. Το παράτυπο εδώ ήταν πως, αν και νεώτερος του σχηματισμού υπέγραψα ως Νο3 στο βιβλίο Πτήσεων που αποτελεί πλέον και το χαρακτηριστικό μου κατά την πτήση που θα ακολουθήσει.
Στην περίπτωσή μου, καθ’ όλη την διάρκεια της κρίσεως, παρακολουθούσα τις ειδήσεις του BBC, από όπου και πληροφορήθηκα θορυβημένος, εκείνο το πρωί, πως η Τουρκική αποβάση συνεχίζεται με επιτυχία. Στους διαφόρους επιτελείς, που περιοδικά μάς επισκέπτοντο στο καταφύγιο για να μάς εμψυχώνουν και να μάς ενημερώνουν σχετικά, συζήτησα τις ειδήσεις που άκουγα στο BBC, αλλά με καθησύχαζαν με το σύνηθες ρεφραίν… «παιχνιδάκια των γειτόνων μας!».
Στις 13:00 περίπου κατέφθασε στο καταφύγιο ο Διοικητής της 339 Μοίρας, Αντισμήναρχος, Σωτήριος Κοντογιάννης, και ανελθών στην σκάλα του α/φους με ενημέρωσε πως έχει δοθεί εντολή να αναχωρήσει άμεσα ο σχηματισμός μας για το Ηράκλειο όπου και θα μας επανεξοπλίσουν προκειμένου να μεταβούμε στην Κερύνεια και να προσβάλουμε τα αποβατικά μέχρι τις 16:00, που έχει προσδιορισθεί ως ώρα κατάπαυσης του πυρός.
Επίσης με ενημέρωσε πως εντός ολίγου καταφθάνουν και οι οπλουργοί προκειμένου να κατεβάσουν τις 6 βόμβες γενικής χρήσεως και να εκκινήσω στη συνέχεια. Πράγματι εντός ολίγων λεπτών μετά την αποχώρηση του Μοιράρχου κατέφθασε η ομάδα των οπλουργών και άρχισε να εργάζεται προκειμένου να κατεβάσει τις 6 βόμβες των 500 λιβρών γενικής χρήσεως που έφερε το α/φος.
Λίγα λεπτά όμως αργότερα καταφθάνει το Νο 2 της Μοίρας και μετέπειτα Διοικητής της 338Μ, αείμνηστος Αντισμήναρχος Χαρίλαος Αγγελόπουλος, και φωνάζοντας… «Γιώργο δεν προλαβαίνουμε, δεν προλαβαίνουμε θα τις απορρίψεις ασφαλισμένες κατά τη διαδρομή» και δίδει εντολή στην ομάδα των οπλουργών να επανασφαλίσουν τις βόμβες επί του α/φους.
Φθάνοντας για προσγείωση
στο Ηράκλειο
Αποτέλεσμα, από αυτήν την καθυστέρηση με τους οπλουργούς, ήταν να απογειωθώ κατά 5 λεπτά μετά την α/γ των α/φων του σχηματισμού στις 13:15 και να κατευθυνθώ προς τον προορισμό μου πετώντας σε πολύ χαμηλό ύψος. Ακολουθώντας την διαδρομή Λακωνικός Κόλπος, Κύθηρα, Αντικύθηρα και νοτίως Καστελίου, Χανίων, Ρεθύμνου προσέγγισα το Ηράκλειο ζητώντας άδεια ως Νο3 του σχηματισμού, η οποία και μού εδόθη. Τις βόμβες τις είχα απορρίψει ασφαλισμένες στη θάλασσα, μεταξύ Κυθήρων και Αντικυθήρων. Στο σημείο αυτό θα αναφέρω λεπτομερώς την στιχομυθία που ακολούθησε όπως ακριβώς καταγράφηκε στην μαγνητοταινία του Πύργου Ελέγχου Ηρακλείου. ΠΕΠ: Νο3 συνεχίστε στο Νότιο 180 για τον διάδρομο 90.
Νο3: Ηράκλειο το Νο3 στο 180.
ΠΕΠ: Νο3 συνεχίστε στο βασικό με σύστημα κάτω και ασφαλισμένο. (Στο σημείο αυτό εντοπίζω σχηματισμό τριών Φάντομ βορείως του αεροδρομίου να προσεγγίζουν και ερωτώ)
Νο3: Ηράκλειο τα τρία Φάντομς που προσεγγίζουν με Νότια πορεία από την νήσο Δίας ποια είναι; (και ακούω τη φωνή του αρχηγού του σχηματισμού να λέει)
Νο1: Γιώργη, εμείς είμαστε και συνέχισε κανονικά θα κλιμακωθούμε από πίσω σου!
Νο3: Νο1 σας κατάλαβα και συνεχίζω. (Αυτή ήταν η δεύτερη έκπληξη της ημέρας αφού ουδέποτε είχα ενημερωθεί για την πρόσθεση του Νο4 α/φους στον σχηματισμό με πλήρωμα τους Επισμηναγό Επαμεινώνδα Παπαδόπουλο και Υποσμηναγό Κωνσταντίνο Παπαδούδη.)
Νο3: Ηράκλειο το Νο3 στο βασικό με σύστημα κάτω και ασφαλισμένο.
ΠΕΠ: Νο3 Ελεύθερος για προσγείωση. (Στην ευθεία για Π/Γ ακούω το Ηράκλειο να λέει:
ΠΕΠ: Νο3 έχεις καπνούς!
Νο3: Οκ Υπόψη (Έχοντας βάρος που προσεγγίζει το μέγιστο για π/γ επιτρεπόμενο των 46.000 libr. ή και κατά τι να το προσπερνά ήμουν αναγκασμένος να χρησιμοποιώ υψηλά στοιχεία κινητήρων και οι παλιοί κινητήρες παρακαπνίζανε!!!) Λίγο πριν την επαφή με τον διάδρομο ο Πύργος επαναλαμβάνει:
ΠΕΠ: Νο3 έχεις πολλούς καπνούς!
Νο3: ΟΚ Υπ΄όψιν (Εκνευρισμένα)
Με την επαφή στον διάδρομο ακούγεται ο Πύργος να λέει:
ΠΕΠ: Νο3 έχεις φωτιά!!
Νο3: Στείλε μου τα πυροσβεστικά!
Και αρχίζω σταδιακά να φρενάρω όταν ακούω το Νο1 που έχει προσγειωθεί πίσω μου και με ακολουθεί να λέει:
Νο1: Γιώργη, κρατήσου αριστερά!
Νο3: Κρατιέμαι αριστερά! Και καθώς ο Νο1 με προσπερνά από δεξιά; Ακούω τον Πύργο με έντονη φωνή να φωνάζει:
ΠΕΠ: Φωτιά-Φωτιά-Φωτιά!!!
Η φωτιά που ήταν τελικώς
σε άλλο Φάντομ
Στο σημείο αυτό προσπαθώ και ακινητοποιώ το Φάντομ το συντομότερο δυνατό και δίδω σντολή στον συγκυβερνήτη μου για άμεση έξοδο κινδύνου από το α/φος. Ευθύς δε όταν πήδηξα από το α/φος και βρέθηκα στο έδαφος κοίταξα προς τα πίσω για να δω την φωτιά του αεροπλάνου μου, αλλά εντόπισα το μανιτάρι της μεγάλης φωτιάς στην αρχή του διαδρόμου.Ήταν το Νο4 του σχηματισμού που ακολουθούσε το Νο1 και μετά από βαριά προσγείωση και την εκδήλωση της πυρκαγιάς αναγκάστηκε το πλήρωμα να το εγκαταλείψει επιτυχώς με τα εκτινασσόμενα καθίσματα.
Η ώρα καταγραφής του ατυχήματος είναι η 13:45 και το Νο2 του σχηματισμού που ακολουθούσε ως τέταρτο α/φος για προσγείωση αναγκάζεται λόγω όλων αυτών που βλέπει στον διάδρομο να κατευθυνθεί και να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο της Σούδας.
Είναι χρήσιμο να σημειώσουμε, πως το Νο2 του σχηματισμού που προσγειώθηκε στη Σούδα, όπου ουδείς Έλληνας είχε ξαναδεί Φάντομ, το εξυπηρέτησε το εκεί Αμερικανικό κλιμάκιο και το πλήρωμά του, ο Σμηναγός Νικόλαος Πουλάκος και Υποσμηναγός Θεόδωρος Σχορτσιανίτης, επέστρεψε στο Ηράκλειο στις 15:30.
Και θα κλείσω εδώ την περιγραφή της ημέρας αναφέροντας για την τρίτη έκπληξη που με περίμενε στο Ηράκλειο: Την παρουσία 6 Φάντομς, 4 βομβαρδιστικών με Αρχηγό τον Αείμνηστο Αντισμήναρχο Στέφανο Σκρέκα και συγκυβερνήτη τον Υποσμηναγό Διονύσιο Μουρελάτο, καθώς και ένα ζεύγος αναχαιτίσεως με Αρχηγό τον Επισμηναγό Σπυρίδωνα Κοντομάρη και Συγκυβερνήτη τον αείμνηστο Υποσμηναγό Κωνσταντίνο Λιαγκορίδη.
Τα αεροσκάφη αυτά, για τα οποία ουδέποτε ενημερωθήκαμε, είχαν πάρει εντολή στις 07:50 για μεταστάθμευση από Ανδραβίδα και προσγειώθηκαν στο Ηράκλειο στις 10:15 όπου και θα εξοπλίζονταν για να επιχειρήσουν στην Κύπρο.
Η προετοιμασία και ο εξοπλισμός των βομβαρδιστικών με Rokeye διήρκησε περί τις τρεις ώρες και τα πληρώματα τα παρέλαβαν στις 13:30. Είναι χαρακτηριστικό ότι από μαρτυρίες των πληρωμάτων προκύπτει πως οι χειριστές είδαν το ατύχημα του Νο4 του δεύτερου σχηματισμού στις 13:45 καθήμενοι μέσα στα α/φη τους.
Τέλος θα πρέπει να αναφέρω και να υπογραμμίσω, για ουσιαστικούς αλλά και ηθικούς λόγους, πως ο Κυβερνήτης του α/φους του δεύτερου σχηματισμού που ενεπλάκη στο ατύχημα, είχε αφιχθεί από τις ΗΠΑ στην Ανδραβίδα την Κυριακή το βράδυ της 21/077/74, με το τελευταίο κλιμάκιο των χειριστών και ως εκ τούτου δεν υπήρξε χρόνος για να εθισθεί σε πτήσεις με τα δικά μας Φάντομ που διαθέτουν αεροδυναμικές επιφάνειες SLATS αντί για το σύστημα BLC που είχαν τα α/φη στις ΗΠΑ!!
Τα πραγματικά γεγονότα
και οι προφάσεις
Μετά από όλα αυτά κατ’ αρχάς θα ήθελα να ζητήσω την κατανόησή σας για την λεπτομερειακή καταγραφή των αεροπορικών γεγονότων που ζήσαμε οι Φαντομάδες εκείνη την ημέρα. Ώστε να αντιληφθείτε το πώς βιώσαμε εμείς οι πρωταγωνιστές εκείνες τις δραματικές ώρες, αλλά και το πώς αντιδράσαμε σε σχέση με τις αλλοπρόσαλλες καταστάσεις που ζήσαμε από την έναρξη της Τουρκικής εισβολής το πρωί του Σαββάτου, την 20η Ιουλίου, μέχρι το βράδυ της Δευτέρας όπου ματαίως αναμέναμε ένα κάποιο πράσινο φως για απογείωση που ποτέ δεν ήρθε.
- Όταν σκεφθούμε την εσπευσμένη σύσκεψη του καθεστώτος με τον Αμερικανό Πρέσβη το πρωί του Σαββάτου της 20ης Ιουλίου 1974, μετά την έναρξη της Τουρκικής Εισβολής και τις καθησυχαστικές οδηγίες που ελαμβάναμε σε συνδυασμό με το φιάσκο της Γενικής Επιστράτευσης.
- Όταν σκεφτούμε τις πληροφορίες που λαμβάναμε για τη συνεχιζόμενη εισβολή από τους διεθνείς ραδιοφωνικούς σταθμούς σε αντίθεση με την… νιρβάνα θα έλεγα του καθεστώτος.
- Όταν στη σύσκεψη του καθεστώτος με τον Αμερικανό Υφυπουργό Εξωτερικών τις απογευματινές ώρες της Κυριακής 21ης Ιουλίου 1974 δεν προσκαλούνται οι Αρχηγοί ΓΕΝ και ΓΕΑ και οι οποίοι απλώς ενημερώνονται εκ των υστέρων από τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ περί των λεχθέντων,
- Όταν εσπευσμένα, μετά τη ματαίωση αποστολης των επιταχθέντων BOΕING της Ολυμπιακής, αποφασίζεται και εκτελείται η ηρωϊκή αποστολή «ΝΙΚΗ» με τα NORATLAS και τα γνωστά αποτελέσματα.
- Όταν οι αρχικές διαβεβαιώσεις του ΑΤΑ, με την έναρξη της εισβολής είναι καθησυχαστικές.
- Όταν μελέτη του ΓΕΑ, του απογεύματος της Κυριακής καταδεικνύει πως, από την στιγμή που ληφθεί απόφαση για εμπλοκή των Φάντομ της Ανδραβίδας στην Κύπρο μέσω Ηρακλείου απαιτούνται τουλάχιστον πέντε ώρες.
- Όταν τα πρώτα 6 Φάντομ λαμβάνουν την εντολή για α/γ στις 08:00 της 22.07.74 και τελικά προσγειώνονται στο Ηράκλειο στις 10:15.
- Όταν τα α/φη αυτά χρειάστηκαν τρεις ώρες περίπου για να ετοιμαστούν και επανεξοπλιστούν με βόμβες ROKΕYΕ.
- Όταν τα α/φη αυτά είναι έτοιμα για απογείωση στις 13:30 αλλά διαταγή για απογείωση δεν δίδεται.
- Όταν τα 12 βομβαρδιστικά F-84F στο Καστέλι λαμβάνουν από ΓΕΑ και ΑΤΑ διαταγή στις 11:00 για απογείωση και δύο φορές τα ματαιώνει το καθεστώς στη γραμμή απογειώσεως.
- Όταν η δεύτερη τετράδα των Φάντομ στην Ανδραβίδα λαμβάνει διαταγή για απογείωση στις 12:50 και προσγειώνεται στο Ηράκλειο στις 13:45.
- Όταν σκεφτούμε ότι η δεύτερη τετράδα που αποφασίστηκε στις 12:50 να μεταβεί στο Ηράκλειομ σύμφωνα με τις 5 ώρες της μελέτης του ΓΕΑ θα έφθανε στην Κύπρο στις 17:50 ήτοι σχεδόν δύο ώρες μετά την ώρα κατάπαυσης του πυρός.
- Όταν τώρα σκεφτούμε πως δεν υπήρξε το ατύχημα, η δεύτερη τετράδα που προσγειώθηκε στο Ηράκλειο στις 13:45, με τις 3 ώρες που χρειάστηκαν να εξοπλιστούν τα πρώτα α/φη, αυτά θα ήσαν έτοιμα για απογείωση, με τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις, στις 16:00 ήτοι την ώρα κατάπαυσης του πυρός,
- και τέλος, όταν η κατάληψη της Κυρήνειας είχε ολοκληρωθεί στις 14:00 και είχε συμφωνηθεί ως η νέα ώρα κατάπαυσης του πυρός
Η οποιαδήποτε σκέψη ή προσπάθεια μεταθέσεως της χουντικής ευθύνης του Ιωαννίδη για τη μη χρησιμοποίηση των Φάντομς στα πληρώματα της δεύτερης τετράδας είναι τουλάχιστον αντιδεοντολογική εάν όχι κακόβουλη, αφού δεν υποστηρίζεται από τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα.
Το χουντικό καθεστώς είχε
επιλέξει την απραξία
Μελετώντας λοιπόν και αναλύοντας τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα, εκείνο που προκύπτει, και κατά τη γνώμη μου πρέπει να κρατήσουμε είναι πως το καλοκαίρι του 1974, ΔΕΝ ΥΠΗΡΞΕ ΠΟΤΕ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΒΟΥΛΗΣΗ και ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ να εμπλακούμε στρατιωτικά επισήμως στην ΚΥΠΡΟ κατά τη διάρκεια της Τουρκικής Εισβολής, τόσο στον Αττίλα ΕΝΑ όσο και στον Αττίλα ΔΥΟ!!! Ο δικτάτορας Ιωαννίδης, με την κρυψίνοια, την ατολμία και την έλλειψη ηγετικών προσόντων που τον διέκριναν, παρέμεινε ΑΠΩΝ καθ’ όλη την διάρκεια της κρίσεως και τελικά χωρίς ΠΟΤΕ να βγει μπροστά ως Ηγέτης και να αποφασίσει κάτι συγκεκριμένο, ΑΠΕΔΡΑΣΕ, αφήνοντας την… χούντα του να παραδώσει στην πολιτική ηγεσία ένα ανέτοιμο ψυχολογικά στράτευμα για πόλεμο.
Ως Κυβερνήτης του πρώτου α/φους της δεύτερης τετράδας που προσγειώθηκε στο Ηράκλειο στις 13:44 της 22ας Ιουλίου 1974, αλλά και ως διερευνητής του ατυχήματος που ακολούθησε, υποχρεούμαι να δηλώσω πως οι αποκλίσεις που κατά καιρούς παρουσιάζονται σε διάφορες περιγραφές δεν συμβαδίζουν με αυτά που προκύπτουν από τη διασταύρωση των στοιχείων των διαφόρων ημερολογίων και αναφορών και κυρίως από τις προσωπικές μαρτυρίες επιτελών και πληρωμάτων που βίωσαν αυτή την περιπέτεια!!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου