Το σχέδιο δελεασμού από την Αγκυρα των παράκτιων χωρών της Μέσης Ανατολής με αυξημένη επήρεια κατά τη χάραξη θαλασσίων ζωνών, προκειμένου, πρακτικά, η Τουρκία να αποκτήσει πρόσβαση στο βόρειο ήμισυ της Ανατολικής Μεσογείου, δεν είναι καινούριο. Η Αγκυρα έχει ήδη στο παρελθόν προσφέρει δικαιοδοσίες που δεν της ανήκουν –από τμήματα της Κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ)– στην Αίγυπτο και στο Ισραήλ, δίχως, βέβαια, να επιτύχει τον στόχο της. Η κατάρρευση του καθεστώτος Ασαντ και η αντικατάστασή του με κάτι το οποίο παραμένει ακόμη αρκετά θολό έχει οδηγήσει την Αγκυρα στην προώθηση των σεναρίων περί οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) με τη Συρία, λαμβάνοντας υπόψη τη μαξιμαλιστική θέση της Τουρκίας ότι η Κύπρος ως νησί δεν μπορεί να έχει ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, ως εκ τούτου η Τουρκία μπορεί να οριοθετήσει ΑΟΖ όχι μόνο ως χώρα με παρακείμενες ακτές, αλλά και ως χώρα με αντικείμενες ακτές. Ουσιαστικά, με μια ματιά στον χάρτη που συνοδεύει το ρεπορτάζ καθίσταται σαφές ότι η Αγκυρα επιθυμεί οριοθέτηση ΑΟΖ με βάση την παραδοχή ότι η θαλάσσια περιοχή που βρίσκεται δυτικά της κατεχόμενης Χερσονήσου της Καρπασίας στην Κύπρο ανήκει στην τουρκική δικαιοδοσία. Την τραβηγμένη και βασισμένη στην επιβολή των στρεβλών απόψεων της Τουρκίας σε αυτά τα ζητήματα στρατηγική την έχουμε δει να εφαρμόζεται στο τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο, αν και έως ένα βαθμό παράτυπο, έχει καταστεί «σημαία» από την Αγκυρα. Ηδη από την περασμένη Κυριακή η «Κ» είχε προειδοποιήσει για τις τουρκικές προθέσεις και αυτές επιβεβαιώθηκαν άμεσα, αρχικά με τις σχετικές παραινέσεις των λαλίστατων απόστρατων ναυάρχων του τουρκικού ναυτικού, όπως ο Τσιχάτ Γιαϊτσί, και εν συνεχεία διά του πρώην υπουργού Εθνικής Αμυνας Χουλουσί Ακάρ....

 Από  "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", και...

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 20-22/12/24

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 20-22/12/24

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 20-22/12/24

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 20-22/12/24

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 20-22/12/24

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 20-22/12/24

                            "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 20-22/12/24


Η Αθήνα απαντά με χάρτες

«Τα χωρικά μας ύδατα είναι στα 6 ν.μ. και δυνητικά στα 12 ν.μ. Η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα φτάνει δυνητικώς μέχρι τα 200 ν.μ. από τη γραμμή βάσης» αναφέρει στα «ΝΕΑ» αρμόδια διπλωματική πηγή


ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΜΟΥΡΕΛΑΤΟΥ


Εντός του πρώτου εξαμήνου του 2025 αναμένεται, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, να κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκ μέρους της χώρας μας ο επικαιροποιημένος χάρτης που θα αποτυπώνει τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, η υποβολή του οποίου έχει καθυστερήσει σημαντικά καθώς η προθεσμία έληγε στις 31 Μαρτίου 2021, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να παραπεμφθεί στο Δικαστήριο της ΕΕ (Δεκέμβριος 2023) για τη μη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής της κοινοτικής οδηγίας. «Θα υποβληθεί εμπροθέσμως και προσηκόντως, καμία παράταση», τόνισε ο Γιώργος Γεραπετρίτης. «Αντιλαμβανόμαστε ότι πράγματι έχει υπάρξει μεγάλη διαχρονική καθυστέρηση. Παρά ταύτα, η Ελλάδα θα υποβάλει κανονικά τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό όπως προβλέπεται από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο», σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών.

Για τον ήδη αναρτημένο ελληνικό χάρτη στον ιστότοπο της Κομισιόν, ο οποίος και προκάλεσε τον προηγούμενο μήνα τη σφοδρή αντίδραση του τουρκικού ΥΠΕΞ, διπλωματικές πηγές τονίζουν πως πρόκειται για έναν χάρτη «ανεπίκαιρο» και «παρωχημένο» καθώς δεν περιλαμβάνει την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020. Στη λεζάντα του «ανεπίκαιρου» χάρτη, όσον αφορά τις θαλάσσιες ζώνες της χώρας μας, από την Κομισιόν σημειώνεται: «Η ελληνική χωρική θάλασσα με ζώνη 6 ναυτικών μιλίων, καλύπτει περίπου 92.095 τετρ. χλμ. Η Ελλάδα δεν έχει ακόμη ανακηρύξει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Εχει συναφθεί συμφωνία με την Ιταλία για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Η συμφωνία για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας έχει υπογραφεί αλλά δεν έχει τεθεί ακόμα σε ισχύ». Επίσης, αναφέρεται ρητά πως η Ελλάδα δεν έχει ακόμη υιοθετήσει Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό.


Θαλάσσιες ζώνες. Στον επικαιροποιημένο χάρτη που βρίσκεται στην τελική ευθεία για τη διαδικασία έγκρισης από τα συναρμόδια υπουργεία (και ο οποίος θα κατατεθεί αφού θα έχει, εν τω μεταξύ, εκδοθεί η απόφαση του δικαστηρίου αναφορικά με την προηγηθείσα καθυστέρηση), θα αποτυπώνεται ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός της χώρας με όλες τις δυνητικές θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας στο «μάξιμουμ». «Προφανώς θα περιλαμβάνει το μάξιμουμ στο οποίο μπορούμε να φτάσουμε και σε χωρικά ύδατα, και σε υφαλοκρηπίδα και σε ΑΟΖ.

Επομένως, το καινούργιο που θα δούμε στον χάρτη που θα καταθέσουμε θα είναι η συμφωνία με την Αίγυπτο και η αποτύπωση του μέγιστου όλων των δυνητικών θαλασσίων ζωνών μας» αναφέρει στα «ΝΕΑ» αρμόδια πηγή και εξειδικεύει προϊδεάζοντας όσον αφορά την έκταση των χωρικών υδάτων, της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας σε επίπεδο δυνητικό: «Εμείς λέμε ότι τα χωρικά μας ύδατα είναι στα 6 ν.μ. και δυνητικά στα 12 ν.μ. Η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα φτάνει δυνητικώς μέχρι τα 200 ν.μ. από τη γραμμή βάσης».

Πέραν της δυνητικής αποτύπωσης των ελληνικών θαλασσίων ζωνών στον χάρτη του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, από πλευράς Τουρκίας είναι γνωστό πως το νόμιμο και κυριαρχικό δικαίωμα της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στο Αιγαίο μέχρι τα 12 ν.μ. – όπως προβλέπει το Δίκαιο της Θάλασσας – αμφισβητείται με την απειλή πολέμου (casus belli). Ο έλληνας ΥΠΕΞ επανέλαβε πρόσφατα πως «το casus belli θα πρέπει να αναιρεθεί», ενώ επεσήμανε πως «κυριαρχία σημαίνει ότι έχουμε το αναφαίρετο, αναπαλλοτρίωτο δικαίωμα να επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα στα 12 ν.μ.». Παράλληλα, τόνισε πως όσον αφορά την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, η συζήτηση θα πρέπει να γίνει «όταν θα έχουμε υψηλό διεθνές κεφάλαιο», σημειώνοντας πως «σήμερα είμαστε σε αυτό το επίπεδο».

Κρίνοντας πάντως από την αρχική, έντονη αντίδραση στη θέα του «ανεπίκαιρου» ελληνικού χάρτη από πλευράς τουρκικού ΥΠΕΞ (το οποίο, μεταξύ άλλων, διεμήνυσε πως «δεν θα επιτρέψει να παραβιαστούν τα δικαιώματα της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο», κατηγορώντας, ταυτόχρονα, την ΕΕ για «μονομερείς κινήσεις»), είναι βέβαιο πως και η επικείμενη, νέα αντίδραση από πλευράς Αγκυρας μετά την κατάθεση του επικαιροποιημένου υλικού με όλες τις δυνητικές θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας τοποθετημένες στον χάρτη, προδιαγράφεται ιδιαιτέρως σφοδρή.

Το θέμα της καθυστέρησης στην υποβολή Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού εθίγη πρροσφάτως και από τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος απέδωσε την ελληνική καθυστέρηση σε φοβικότητα έναντι των Τούρκων λέγοντας πως «αντί να κάνουμε σημαία μας τον χάρτη της Σεβίλλης που μας κατοχυρώνει πλήρως, κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε για να μην “ερεθίσουμε” την Τουρκία». Για τον χάρτη της Σεβίλλης, ωστόσο, στον οποίο είχε καταγραφεί το 2007 αναλυτικά η θαλάσσια γεωγραφία της Ευρώπης (και ο οποίος οριοθετούσε ΑΟΖ στο Καστελλόριζο επιτρέποντας σύνδεση ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο), η ίδια η Κομισιόν έχει αποφανθεί πως «δεν συνιστά επίσημο έγγραφο της ΕΕ και άρα δεν έχει νομική και πολιτική ισχύ», καθώς αποτελεί «εξωτερική έκθεση» που εκπονήθηκε από «θεσμούς», εννοώντας τους καθηγητές του υπουργείου Παιδείας και Επιστημών της Ισπανίας που τον συνέταξαν. Πάντως δεν είναι λίγοι όσοι επισημαίνουν δημοσίως πως δεν νοείται να προηγείται ο ελληνοτουρκικός διάλογος για καθορισμό θαλασσίων ζωνών της κατάρτισης Θαλασσίου Χωροταξικού Σχεδιασμού.

Κρίσιμο το πρώτο εξάμηνο. Ο λόγος της τριετούς καθυστέρησης από πλευράς Αθήνας στην κατάθεση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού που ορισμένοι αποδίδουν στην πιθανά σκληρή αντίδραση από πλευράς Αγκυρας, προσώρας, δεν επιβεβαιώνεται. Εκείνο όμως που μένει να φανεί όταν, κατά το πρώτο εξάμηνο του νέου έτους, υποβληθεί ο χάρτης στην Κομισιόν (με την Ελλάδα να έχει τον Μάιο την προεδρία του ΣΑ) είναι το πραγματικό μέγεθος της αντίδρασης της Τουρκίας και η δυνατότητα του συγκεκριμένου ζητήματος να προκαλέσει κλυδωνισμούς στα «ήρεμα νερά» της ελληνοτουρκικής προσέγγισης.

Εως τότε θα έχουν διαφανεί και οι φημολογούμενες προθέσεις της Αγκυρας να συνάψει συμφωνία ΑΟΖ με το μεταβατικό καθεστώς στη Δαμασκό, αγνοώντας πλήρως την Κύπρο, έναντι των οποίων Αθήνα και Λευκωσία έχουν μεριμνήσει προληπτικά μέσω κοινής τους δήλωσης στην ΕΕ, με την οποία ζητείται, μεταξύ άλλων, η εγκατάσταση ειδικού απεσταλμένου της ΕΕ στην περιοχή για τη «διαρκή παρακολούθηση των τεκταινομένων» που «επηρεάζουν ευθέως ευρωπαϊκά θαλάσσια σύνορα». Εξάλλου, απέναντι στα επιχειρούμενα τουρκικά «τρικ» στη Μεσόγειο, η Ελλάδα είναι σίγουρο πως θα χρησιμοποιήσει ως «ασπίδα» και τις δυνητικές θαλάσσιες ζώνες όπως αυτές θα αποτυπώνονται στον επικαιροποιημένο χάρτη που θα κληθεί να εγκρίνει από το νέο έτος η Κομισιόν.

Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΗΡΑΚΛΕΙΔΗ*:
Απαραίτητες είναι ορισμένες διευκρινίσεις


Πρόσφατα ακούγεται να γίνεται λόγος για θαλάσσιους χάρτες σε σχέση με την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη). Απαραίτητες λοιπόν είναι ορισμένες διευκρινίσεις. Καταρχήν σε σχέση με το Αιγαίο δεν επιτρέπεται, με βάση το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, μονομερής χάραξη από την Ελλάδα ή από την Τουρκία της υφαλοκρηπίδας ή της ΑΟΖ. Απαιτείται συμφωνία μεταξύ των εμπλεκομένων κρατών, εν προκειμένω ελληνοτουρκική συμφωνία (προϊόν διαπραγματεύσεων), συνδιαλλαγή σε συνδυασμό µε συμφωνία ή παραπομπή σε διεθνή δικαστικό μηχανισμό για την οριοθέτηση.

Πιο συγκεκριμένα, ειδικά για την ΑΟΖ όταν υπάρχει γεωγραφική στενότητα και υπάρχουν αντικριστά κράτη (π.χ. Ελλάδα – Τουρκία, Ελλάδα – Ιταλία, Ελλάδα – Λιβύη, Ελλάδα – Αίγυπτος) σε απόσταση μικρότερη από τα τετρακόσια μίλια (200+200 μίλια) ή γειτονικά (παρακείμενα) κράτη (Ελλάδα – Αλβανία), τότε θα πρέπει να υπάρξει από κοινού διμερής οριοθέτηση, σύμφωνα µε τη Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας.

Δηλαδή πρέπει να επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ των δύο κρατών, αλλά εάν αυτή δεν επιτευχθεί μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα, συνιστάται τα ενδιαφερόμενα κράτη να προσφύγουν σε δικαστική διαδικασία (Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας του Αμβούργου, ad hoc διαιτητικό δικαστήριο, κ.ά.).

Σε ό,τι αφορά την ΑΟΖ της Ελλάδας με την Ιταλία έχει χαραχτεί στη βάση των 12 μιλίων αιγιαλίτιδας ζώνης που έχουν τα δύο κράτη στο Ιόνιο Πέλαγος (παλαιότερα η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας Ελλάδας – Ιταλίας είχε γίνει με βάση τα έξι μίλια που ίσχυαν πριν απ’ το 2020). Το ίδιο θα γίνει και με την Αλβανία (στη βάση των 12 μιλίων). Η Ελλάδα και η Αλβανία έχουν αποφασίσει ότι θα προσφύγουν στο Διεθνές Δικαστήριο (εκκρεμεί το συνυποσχετικό προς το δικαστήριο).

Οσο για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών Ελλάδας – Αιγύπτου έγινε με βάση τα έξι μίλια από πλευράς Ελλάδας αφού μόνο στο Ιόνιο Πέλαγος η αιγιαλίτιδα ζώνη της Ελλάδας είναι στα 12 μίλια από το 2020.

*Ομότιμος καθηγητής των Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

....από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

Στην κόψη του ξυραφιού παραμένει η Συρία. Την ίδια ώρα που παιδιά προσπαθούν να επιβιώσουν ανάμεσα στα συντρίμμια, η Τουρκία, που επιδιώκει να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην «επόμενη ημέρα» της χώρας, προωθεί σενάρια οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) με τη Δαμασκό.

                          "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 20/12/24


Σε επιφυλακή η Αθήνα
για σύμφωνο Τουρκίας-Συρίας

Μητσοτάκης - Χριστοδουλίδης ενημέρωσαν
 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο


ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΝΕΔΟΥ


Καθώς στην Τουρκία τίθεται και ανοικτά η πιθανότητα υπογραφής συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ με τη Συρία, εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε ότι ο ίδιος και ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης ενημέρωσαν τους ομολόγους τους στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τις συζητήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας στη γείτονα.

Σε εγρήγορση και ετοιμότητα παρέμβασης σε εταίρους και συμμάχους βρίσκεται η Αθήνα για το ενδεχόμενο να υλοποιηθεί το σενάριο οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) ανάμεσα στην Τουρκία και τη Συρία, με σκοπό να υπονομευθούν τα συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Μάλιστα, χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης ενημέρωσαν τους υπόλοιπους Ευρωπαίους ηγέτες γι’ αυτές τις συζητήσεις περί τουρκοσυριακού συμφώνου οριοθέτησης ΑΟΖ. Μετά την ολοκλήρωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο κ. Μητσοτάκης και ο κ. Χριστοδουλίδης ενημέρωσαν τους ομολόγους τους «γι’ αυτές τις συζητήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας ότι θα μπορούσε να καθοριστεί κάποιου είδους ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Συρίας, η οποία να παραγνωρίζει τα αναμφισβήτητα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου». Σημείωσε, ωστόσο, ότι έως τώρα αυτή η συζήτηση «κινείται στον κύκλο των δημοσιογραφικών πληροφοριών», ενώ υπενθύμισε ότι και το τουρκολιβυκό μνημόνιο έχει κηρυχθεί παράτυπο από την Ε.Ε.

Επί της ουσίας, πάντως, για την Αθήνα όλη αυτή η συζήτηση είναι ακόμη πρόωρη, καθώς η πραγματικότητα στο έδαφος της Συρίας είναι εντελώς ρευστή. Εν ολίγοις η χώρα δεν έχει ακόμη ένα σαφές, έστω μεταβατικό, σχήμα διακυβέρνησης, ενώ παραμένουν ερωτήματα, όπως η εσωτερική δομή της Συρίας.

Χθες, πάντως, προσερχόμενος στις εργασίες της Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ετάχθη υπέρ της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας, ενώ σημείωσε ότι η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να είναι «πάνω από όλα συμπεριληπτική, η οποία θα υποστηρίξει και θα διαφυλάξει τα δικαιώματα των θρησκευτικών μειονοτήτων». Ενώ υπογράμμισε ότι «σε αυτή τη συζήτηση η Ευρώπη πρέπει να προσέλθει με μια ενιαία άποψη και η Ελλάδα θα έχει έναν καθοριστικό ρόλο στο να διαμορφώσει την ευρωπαϊκή προσέγγιση στα ζητήματα που αφορούν τη Συρία». Είναι, λοιπόν, προφανές ότι η Αθήνα θα θέσει αυτά τα θέματα και στην Ε.Ε.

Ανάλογη τακτική διπλωματικής εγρήγορσης ακολουθεί και η Λευκωσία, η οποία –άλλωστε– γνωρίζει τον τρόπο με τον οποίο κινείται η Αγκυρα, η οποία στο παρελθόν είχε επιχειρήσει να τορπιλίσει ακόμη και υφιστάμενες συμφωνίες της Κυπριακής Δημοκρατίας με την Αίγυπτο και το Ισραήλ.

Το σχέδιο δελεασμού από την Αγκυρα των παράκτιων χωρών της Μέσης Ανατολής με αυξημένη επήρεια κατά τη χάραξη θαλασσίων ζωνών, προκειμένου, πρακτικά, η Τουρκία να αποκτήσει πρόσβαση στο βόρειο ήμισυ της Ανατολικής Μεσογείου, δεν είναι καινούριο. Η Αγκυρα έχει ήδη στο παρελθόν προσφέρει δικαιοδοσίες που δεν της ανήκουν –από τμήματα της Κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ)– στην Αίγυπτο και στο Ισραήλ, δίχως, βέβαια, να επιτύχει τον στόχο της.

Η κατάρρευση του καθεστώτος Ασαντ και η αντικατάστασή του με κάτι το οποίο παραμένει ακόμη αρκετά θολό έχει οδηγήσει την Αγκυρα στην προώθηση των σεναρίων περί οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) με τη Συρία, λαμβάνοντας υπόψη τη μαξιμαλιστική θέση της Τουρκίας ότι η Κύπρος ως νησί δεν μπορεί να έχει ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, ως εκ τούτου η Τουρκία μπορεί να οριοθετήσει ΑΟΖ όχι μόνο ως χώρα με παρακείμενες ακτές, αλλά και ως χώρα με αντικείμενες ακτές. Ουσιαστικά, με μια ματιά στον χάρτη που συνοδεύει το ρεπορτάζ καθίσταται σαφές ότι η Αγκυρα επιθυμεί οριοθέτηση ΑΟΖ με βάση την παραδοχή ότι η θαλάσσια περιοχή που βρίσκεται δυτικά της κατεχόμενης Χερσονήσου της Καρπασίας στην Κύπρο ανήκει στην τουρκική δικαιοδοσία.

Την τραβηγμένη και βασισμένη στην επιβολή των στρεβλών απόψεων της Τουρκίας σε αυτά τα ζητήματα στρατηγική την έχουμε δει να εφαρμόζεται στο τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο, αν και έως ένα βαθμό παράτυπο, έχει καταστεί «σημαία» από την Αγκυρα. Ηδη από την περασμένη Κυριακή η «Κ» είχε προειδοποιήσει για τις τουρκικές προθέσεις και αυτές επιβεβαιώθηκαν άμεσα, αρχικά με τις σχετικές παραινέσεις των λαλίστατων απόστρατων ναυάρχων του τουρκικού ναυτικού, όπως ο Τσιχάτ Γιαϊτσί, και εν συνεχεία διά του πρώην υπουργού Εθνικής Αμυνας Χουλουσί Ακάρ.

                                   "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 20/12/24


Το τουρκικό σχέδιο και οι ελληνικοί χειρισμοί

Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΦΙΛΗ*


Από τη στιγμή που ανατράπηκε ο Ασαντ και ανέλαβαν την εξουσία δυνάμεις που στηρίζονται ή στην περίπτωση του Ελεύθερου Συριακού Στρατού ταυτίζονται με την Τουρκία, προέκυψε ο εύλογος προβληματισμός για ενδεχόμενη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ ανάμεσα στην επόμενη συριακή κυβέρνηση και την Τουρκία, στα πρότυπα αντίστοιχης με την κυβέρνηση της Τρίπολης. Μάλιστα, σύμφωνα με τον χάρτη της «Γαλάζιας Πατρίδας», μια λοξή γραμμή από τα βορειοδυτικά έως και τα βόρεια και ανατολικά της Κύπρου θα ενώνει την τουρκική με τη συριακή ΑΟΖ.

Σε αυτή την περίπτωση αγνοείται πλήρως από την Αγκυρα η αποκλειστική οικονομική ζώνη που έχει οριοθετήσει με το ψευδοκράτος, στο οποίο εξάλλου έχει δώσει αρκετά μεγάλη επήρεια τόσο στη μεταξύ τους συμφωνία όσο και σε μορφή διεκδικήσεων για την υπόλοιπη θαλάσσια επικράτεια της Μεγαλονήσου.

Επειδή λοιπόν τα Κατεχόμενα (ως κομμάτι της Κύπρου) είναι αυτά που έχουν αντικείμενες ακτές με τη Συρία και όχι η Τουρκία, η τελευταία είτε θα θυσιάσει την οριοθέτηση με τα πρώτα είτε θα ζητήσει από τη νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό να υπογράψει με τους Τουρκοκυπρίους.

Στην πρώτη περίπτωση θα απονομιμοποιήσει τη συμφωνία με την αυτοαποκαλούμενη «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» (το 2011 κατατέθηκε στον ΟΗΕ για την υφαλοκρηπίδα και το 2023 ο Ερντογάν αποκάλυψε αντίστοιχη για την ΑΟΖ), υπονομεύοντας εν τοις πράγμασι την προσπάθεια διεθνούς αναγνώρισης της δεύτερης, επιβεβαιώνοντας την εικόνα του προτεκτοράτου. Αν από την άλλη επιδιώξει την απευθείας οριοθέτηση ανάμεσα στους Τουρκοκυπρίους και τη Συρία, θα έχει δύο σημαντικά οφέλη: θα δώσει υπόσταση στο ψευδοκράτος και θα του προσφέρει τη διεθνή νομιμοποίηση για την οποία πασχίζει. Επειδή όμως και ο Αλ Γκολάνι επιζητεί εξίσου τη διεθνή του αναγνώριση, θα πλήξει σοβαρά την αξιοπιστία του. Οχι ότι αναγκαστικά θα πτοηθεί, αλλά σε αυτή τη φάση οπωσδήποτε θα το προσμετρήσει.

Η Ελλάδα οφείλει να προειδοποιήσει πως η νομιμοποίησή του συνεπάγεται όρους και όρια. Η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ πρέπει όχι μόνο να συνταχθούν χωρίς αστερίσκους με την ελληνική θέση, αλλά και να το διαμηνύσουν στην όποια νέα κατάσταση στη Συρία. Το κύριο επιχείρημά μας είναι ότι σε μια τόσο ρευστή κατάσταση πρέπει να αποφευχθούν ενέργειες που εκτροχιάζουν την ήδη ασταθή κατάσταση. Συν τοις άλλοις, η Κύπρος έχει αποκτήσει αξία για τους αμερικανικούς σχεδιασμούς και ασφαλώς μια τέτοια κίνηση θα κλιμακώσει αχρείαστα την ένταση. Πρέπει να το κάνουμε διακριτικά, αλλά με σαφήνεια.

Η Τουρκία άλλωστε έχει πολλά άλλα συμφέροντα να ικανοποιήσει στη Συρία ή και προσδοκίες που ενδέχεται να διαψευστούν.

Επομένως, στην προτεραιοποίηση που θα κάνει, οφείλουμε να φροντίσουμε ώστε να αντιληφθεί τη δυσκολία του εγχειρήματος της οριοθέτησης. Το Ισραήλ, επίσης, θα ζημιωθεί σε περίπτωση που η Τουρκία φτάσει μέσω μιας παράνομης οριοθέτησης τόσο κοντά του. Γιατί άλλωστε η Αγκυρα επιχειρεί ήδη τον προσεταιρισμό του Λιβάνου. Επομένως, η ελληνική πλευρά πρέπει να προσεγγίσει το Ισραήλ για να συμπήξουν μέτωπο και σε αυτό το ζήτημα.

* Διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (IGA) και καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος