"...Η επιστολή Πομπέο λέγει ουσιαστικά δύο γενικόλογα πράγματα: (α) ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν την ευημερία, ασφάλεια (security) και δημοκρατία στην Ελλάδα. Σημειωτέον ότι αυτό περίπου λένε σε κάθε χώρα με την οποία έχουν φιλικές σχέσεις και αντιμετωπίζει προβλήματα, και (β) «καλεί όλες (τις χώρες) που έχουν συμφέροντα (interests) στην Ανατολική Μεσόγειο να αναζητήσουν λύσεις με ειρηνικά μέσα σύμφωνα με το άρθρο 33 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και να αποφύγουν οποιαδήποτε δράση ή δήλωση που θα μπορούσε να είναι προκλητική». Τίποτα περισσότερο. Ολες οι χώρες της Μεσογείου «τσουβαλιάζονται» στην ίδια ομάδα αφού όλες έχουν «συμφέροντα» στην περιοχή. Δεν γίνεται καμιά διάκριση ανάμεσα σ' αυτές όμως που έχουν πέρα από συμφέροντα και αξιώσεις (claims) που μπορεί να είναι παράνομες. Και βεβαίως η επιστολή δεν λέγει τίποτα για το Αιγαίο και τίποτα για τον ρόλο των ΗΠΑ να αποτρέψουν στρατιωτική δράση από χώρα εναντίον άλλης στην προσπάθεια να προωθήσει «συμφέροντα» ή «αξιώσεις»...."

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 23/01/20

ΤΟΥ Π.Κ.ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗ

Η επιστολή του υπουργού Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών M. Πομπέο προς τον έλληνα Πρωθυπουργό με την ευκαιρία της ανανέωσης της αμυντικής συμφωνίας είναι οπωσδήποτε χρήσιμη και καλώς εστάλη. Αλλά δεν συνιστά ούτε αμερικανική δέσμευση για κάτι συγκεκριμένο, ούτε βεβαίως εγγυήσεις για την Ελλάδα σε περίπτωση που δεχθεί ένοπλη επίθεση. Και επιπλέον δεν έχει καμιά σχεδόν σχέση με την επιστολή που ο (τότε) υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χ. Κίσινγκερ απέστειλε προς τον έλληνα υπουργό Εξωτερικών Δ. Μπίτσιο στις 10 Απριλίου 1976 (με την ευκαιρία και πάλι της αναθεώρησης των αμυντικών συμφωνιών Ελλάδας - ΗΠΑ). Η σύγκριση μάλιστα των δύο επιστολών πιστοποιεί το πόσο δραματικά άλλαξε η πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών προς το χειρότερο σε ό,τι αφορά αυτή τη συγκεκριμένη πτυχή μεταξύ 1976 και σήμερα. Η επιστολή Πομπέο λέγει ουσιαστικά δύο γενικόλογα πράγματα: 

(α) ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν την ευημερία, ασφάλεια (security) και δημοκρατία στην Ελλάδα. Σημειωτέον ότι αυτό περίπου λένε σε κάθε χώρα με την οποία έχουν φιλικές σχέσεις και αντιμετωπίζει προβλήματα, και 

(β) «καλεί όλες (τις χώρες) που έχουν συμφέροντα (interests) στην Ανατολική Μεσόγειο να αναζητήσουν λύσεις με ειρηνικά μέσα σύμφωνα με το άρθρο 33 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και να αποφύγουν οποιαδήποτε δράση ή δήλωση που θα μπορούσε να είναι προκλητική». Τίποτα περισσότερο. Ολες οι χώρες της Μεσογείου «τσουβαλιάζονται» στην ίδια ομάδα αφού όλες έχουν «συμφέροντα» στην περιοχή. Δεν γίνεται καμιά διάκριση ανάμεσα σ' αυτές όμως που έχουν πέρα από συμφέροντα και αξιώσεις (claims) που μπορεί να είναι παράνομες. Και βεβαίως η επιστολή δεν λέγει τίποτα για το Αιγαίο και τίποτα για τον ρόλο των ΗΠΑ να αποτρέψουν στρατιωτική δράση από χώρα εναντίον άλλης στην προσπάθεια να προωθήσει «συμφέροντα» ή «αξιώσεις».

Η επιστολή Κίσινγκερ ήταν εντελώς διαφορετική. Πριν δούμε το γραπτό κείμενο ας σημειώσουμε ότι ο τότε έλληνας υπουργός Εξωτερικών Δ. Μπίτσιος έθεσε ευθέως στον Χ. Κίσινγκερ το θέμα των τουρκικών απειλών στο Αιγαίο. Και ο Κίσινγκερ σε συζήτηση με τον έλληνα πρεσβευτή στην Ουάσιγκτον Μενέλαο Αλεξανδράκη «του έδωσε ικανοποιητικές διαβεβαιώσεις» και σχετικά με τις τουρκικές απειλές στο Αιγαίο του είπε: «Αν εννοείτε τη χρήση στρατιωτικής δυνάμεως θα αντιταχθούμε και θα σας υποστηρίξουμε». (Τα αναφέρει όλα αυτά ο Δ. Μπίτσιος στο βιβλίο του «Πέρα από τα Σύνορα 1974-1977», Αθήνα, βιβλιοπωλείον της Εστίας 1982, σελ. 212-213). Και στην επιστολή που ακολούθησε, μεταξύ άλλων, δηλώνεται:

«Εχομε προηγουμένως διαδηλώσει την πεποίθησή μας ότι καμία πλευρά δεν πρέπει να επιδιώξει μία στρατιωτική λύση των διενέξεων αυτών. Συνεπώς οι Ηνωμένες Πολιτείες θ' αντιτάσσοντο ενεργά (actively) και απροσχημάτιστα (unequivocally) στην επιδίωξη από την μία ή την άλλη πλευρά στρατιωτικής επιλύσεως και θα καταβάλουν μείζονα προσπάθεια για να παρεμποδίσουν τέτοια εξέλιξη των πραγμάτων».



Είναι προφανές επομένως από τη σύγκριση των δύο επιστολών ότι δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους. Αυτή του Κίσινγκερ ρητά δεσμεύει τις ΗΠΑ ότι θα αντιταχθούν σε στρατιωτική δράση ενώ η σημερινή του Πομπέο διατυπώνει γενικόλογες παραινέσεις (όσο χρήσιμη κι αν είναι). Η αλλαγή της αμερικανικής στάσης είναι εμφανής, όπως είναι εμφανής η προσπάθεια να μην υπάρξει διατύπωση που θα μπορούσε να ενοχλήσει την Τουρκία. Οπως γράφει ο Δ. Μπίτσιος, οι αμερικανικές διαβεβαιώσεις είχαν προηγηθεί της υπογραφής της συμφωνίας και υπήρξαν αυτές που άνοιξαν τον δρόμο για τις διαπραγματεύσεις πάνω στην αμυντική συμφωνία. Ενώ σήμερα πρώτα υπογράψαμε αυτή τη συμφωνία και μετά... θυμηθήκαμε να ζητήσουμε διαβεβαιώσεις ή εγγυήσεις.

-Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην πρεσβευτής - σύμβουλος του ΥΠΕΞ