"...Η συμμετοχή του Πρωθυπουργού στην τελετή για τα 75 χρόνια από την απελευθέρωση των κρατουμένων του Αουσβιτς δείχνει ότι, πλέον, και η ελληνική πολιτεία αποδοκιμάζει το αδιανόητο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, Από το 2004 που τόσο καθυστερημένα καθιερώθηκε έως σήμερα, ο αντισημιτισμός στην Ελλάδα έχει υποστεί συντριπτικά πλήγματα. Επιτέλους, μιλάμε κι εμείς με θάρρος για τους εβραίους μας. Δεν ήταν αυτονόητη η εθνική οικειοποίηση του τραύματος επειδή υπάρχουν ακόμα πολλά σκοτεινά σημεία της σχέσης με τον ελληνικό εβραϊσμό που μένουν κρυφά. Το πιο σοβαρό είναι η μεταπολεμική σιωπή του εθνικού κορμού για την απώλεια σχεδόν του συνόλου των εβραίων της Ελλάδας. Τη σιωπή αυτή την υπαγόρευσε η, υποτίθεται στρατηγική, επιλογή να κρυφτεί η ύπαρξη μιας ανθηρής εθνικής κοινότητας χάριν της ομοιογενοποίησης και της επίδειξης μιας αμιγούς εθνικοθρησκευτικής καθαρής ταυτότητας. Και η σιωπή αυτή έγινε διπλή επειδή, με διάφορους τρόπους, εβραϊκές περιουσίες λεηλατήθηκαν από έλληνες συμπολίτες τους..."

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 28/01/20

Το τέλος της λήθης

Η χθεσινή Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος, επιτέλους, φαίνεται ότι έχει ενταχθεί στην επετηρίδα με τα ιστορικά γεγονότα που δεν πρέπει να ξεχνάμε. Η συμμετοχή του Πρωθυπουργού στην τελετή για τα 75 χρόνια από την απελευθέρωση των κρατουμένων του Αουσβιτς δείχνει ότι, πλέον, και η ελληνική πολιτεία αποδοκιμάζει το αδιανόητο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, Από το 2004 που τόσο καθυστερημένα καθιερώθηκε έως σήμερα, ο αντισημιτισμός στην Ελλάδα έχει υποστεί συντριπτικά πλήγματα. Επιτέλους, μιλάμε κι εμείς με θάρρος για τους εβραίους μας.

Δεν ήταν αυτονόητη η εθνική οικειοποίηση του τραύματος επειδή υπάρχουν ακόμα πολλά σκοτεινά σημεία της σχέσης με τον ελληνικό εβραϊσμό που μένουν κρυφά. Το πιο σοβαρό είναι η μεταπολεμική σιωπή του εθνικού κορμού για την απώλεια σχεδόν του συνόλου των εβραίων της Ελλάδας. Τη σιωπή αυτή την υπαγόρευσε η, υποτίθεται στρατηγική, επιλογή να κρυφτεί η ύπαρξη μιας ανθηρής εθνικής κοινότητας χάριν της ομοιογενοποίησης και της επίδειξης μιας αμιγούς εθνικοθρησκευτικής καθαρής ταυτότητας. Και η σιωπή αυτή έγινε διπλή επειδή, με διάφορους τρόπους, εβραϊκές περιουσίες λεηλατήθηκαν από έλληνες συμπολίτες τους. Ο συγγραφέας Γιώργος Ιωάννου (στο βιβλίο του «Η πρωτεύουσα των προσφύγων», Κέδρος 1984) περιγράφει ως εξής την έναρξη της λεηλασίας, που άρχισε τις ίδιες τις στιγμές της εκτόπισης των εβραϊκών πληθυσμών της πόλης:

«Από ψηλά, από την πίσω μεριά του σπιτιού, βλέπαμε από την πρώτη μέρα κιόλας το εξής φαινόμενο: Είχαν ανοίξει τα εβραίικα μαγαζιά από πίσω και τα άδειαζαν. Δηλαδή διάφοροι κάτοικοι της οδού Κλεισούρας άδειαζαν τα μαγαζιά της Ιουστινιανού. Και έβλεπες κρεβάτια, μπουφέδες, ντουλάπες, καναπέδες, κομοδίνα, να ανεβαίνουν με σκοινιά σε δεύτερα και τρίτα πατώματα, που βέβαια δεν φαίνονταν από τον δρόμο. Ολα αυτά μέσα σε φοβερή βιασύνη και σε αγωνιώδεις κινήσεις».

Η Θεσσαλονίκη είχε 47.000 νεκρούς Εβραίους στα στρατόπεδα της Τελικής Λύσης - αλλά το πρώτο μνημείο για τις απώλειες αυτές τοποθετήθηκε μόνο σχεδόν είκοσι χρόνια μετά. Στην Πόλη των Φαντασμάτων (όπως χαρακτηρίζει τη Θεσσαλονίκη ο καθηγητής Ιστορίας Μαρκ Μαζάουερ, στο ομότιτλο βιβλίο του), όπου τα μετακατοχικά χρόνια έσβηνε τα ίχνη της εβραϊκής κοινότητας αντί να τα τονίζει. Μεταξύ άλλων, ξεθεμελιώθηκε το παλιό εβραϊκό νεκροταφείο που βρισκόταν στους χώρους τους οποίους καταλαμβάνουν σήμερα οι εγκαταστάσεις του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Ταυτόχρονα, η προσπάθεια επιβολής μιας βυζαντινής ταυτότητας για την πόλη, καταβρόχθισε κάθε υπόλειμμα μνήμης της διαφορετικότητας.

Ελάχιστες φωνές ακούστηκαν τη μακρά περίοδο που το ελληνικό κράτος είχε αποφασίσει ότι επίσημη στρατηγική του ήταν η λησμονιά. Ελάχιστοι μίλησαν για την οδύνη αυτής της έλλειψης. Κάποιοι λογοτέχνες (ανάμεσά τους, ο Δημήτρης Χατζής και ο Γιώργος Ιωάννου). Κάποιοι πολίτες. Τα τμήματα ιστορίας του ελληνικού Πανεπιστημίου. Και ο πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, που έκανε τα πάντα για να υπομνησθεί η εβραϊκή μνήμη της πόλης του. Αυτό το αδιανόητο, που όμως συνέβη - αυτό που ο Ιωάννου περιέγραψε ως εξής:

«Από τους Εβραίους του σπιτιού μας κανένας δεν γύρισε. Πάει και η παχουλή κυρία Σιντώ, πάει κι ο μικρός Ινο, πάει και το κοκκινομάλλικο κορίτσι. Αλλά κι από τη γειτονιά ελάχιστοι γύρισαν. Και πολύ τσακισμένοι. Εφταναν ένας ένας σιωπηλοί και ταπεινοί, έπαιρναν το σπίτι τους, αν μπορούσαν, και ξανάπιαναν τη δουλειά τους»

Το όνομα είναι η ψυχή μας

Διαβάζω ότι την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ απασχολεί, μεταξύ άλλων, το όνομα του κόμματος, που γίνεται προσπάθεια, εκπασοκισθέν, να «πουληθεί» ως «μεγάλη δημοκρατική και προοδευτική παράταξη». Με μια νέα ονομασία, ίσως θα μπορούσε να ξεχαστεί ο αντισυστημικός τραγέλαφος που στεγάστηκε κάτω από την ονομασία ΣΥΡΙΖΑ. Να ξεχαστούν οι αντιμνημονιακές διακηρύξεις, οι αντιευρωπαϊκές κορόνες, ο βαθύς διχασμός της ελληνικής κοινωνίας, το δημοψήφισμα, η προσπάθεια ελέγχου του Τύπου, το σκάνδαλο Novartis και η ενοχοποίηση δέκα πολιτικών προσωπικοτήτων…

Αλλαξε ο Μανωλιός; Πιθανόν όχι. Πιθανόν ο Τσίπρας να επιδιώκει μια νέα ονομασία στην οποία να καθρεφτίζεται μια ριζοσπαστική δημοκρατική ταυτότητα ενός κόμματος που θα ξεθωριάζει όσο περνάει ο καιρός το λαϊκιστικό παρελθόν του. Αλλωστε το έχει αποδείξει, μπορεί να επεμβαίνει πάνω στο κόμμα, να το μετατρέπει σε εργαλείο της συγκυρίας που να τον βολεύει - από τον Καμμένο στον Ραγκούση κι από τον Βαρουφάκη στον Πέτρο Κόκκαλη, όλες οι προσαρμογές δεν συνάντησαν σοβαρές αντιρρήσεις. Ωστόσο, στο θέμα της ονομασίας ίσως τα πράγματα να μην είναι τόσο εύκολα. Πολύ συχνά, οι σημαίες και τα ονόματα έχουν μεγαλύτερο συμβολικό βάρος ακόμα κι από το βάρος της κωλοτούμπας του 2015.

Από πίτα που δεν τρως… Αλλά αν αυτό το βάρος κυριαρχήσει, υπάρχει πάντα ο φόβος κάποιοι να αρχίσουν να φωνάζουν ότι το όνομα είναι η ψυχή τους.