Από την κατανόηση των αιτημάτων και τη στήριξή τους από τους εταίρους έως τη λήψη απόφασης από το Eurogroup η Ιστορία έχει δείξει ότι υπάρχει μεγάλη απόσταση. Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης γνωρίζει πάρα πολύ καλά πως όταν θέτεις τέσσερα διαφορετικά, αλλά συναφή μεταξύ τους, αιτήματα στο τραπέζι των εταίρων οι πιθανότητες να υπάρξει πλήρης ικανοποίηση του πακέτου είναι περιορισμένες. «Κάπου θα χάσεις, κάπου θα κερδίσεις» έλεγε προ ημερών στέλεχος κοντά στις συζητήσεις. Ο ίδιος ο Χρήστος Σταϊκούρας άλλωστε έχει τονίσει πως το μεγάλο ζητούμενο δεν είναι άλλο από τη δημιουργία δημοσιονομικού χώρου προκειμένου η κυβέρνηση να εφαρμόσει τις πολιτικές της όπως τις έχει σχεδιάσει. Ο «χώρος» θα αναλώνεται κατά 80% σε μειώσεις φόρων και κατά 20% σε αυξήσεις δαπανών, με τις αμυντικές δαπάνες να μπαίνουν στο προσκήνιο....

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΛΑΣΚΑΡΗ

Το 2018 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε επενδύσει στη στήριξη της Γαλλίας στη μάχη του Eurogroup όπου θα κλείδωναν τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος. Το λεγόμενο «γαλλικό κλειδί», ένας μηχανισμός προσαρμογής των δημοσιονομικών περιθωρίων σε συνάρτηση με την ανάπτυξη, συζητήθηκε πολύ, σχεδιάστηκε αλλά στο τέλος επικράτησε η γραμμή της Γερμανίας. Τα μεσοπρόθεσμα μέτρα του Ιουνίου 2018 ήταν μεν θετικά αλλά χωρίς να ανοίγουν απολύτως καθαρό ορίζοντα για τη βιωσιμότητα του χρέους. Τα πλεονάσματα, χωρίς μηχανισμούς προσαρμογής και γαλλικά κλειδιά, σφραγίστηκαν στο 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 και στο 2,2% σε μέσο όρο έως το 2060.

Σήμερα η κυβέρνηση της ΝΔ επενδύει και πάλι στη στήριξη της Γαλλίας στη μάχη για χαμηλότερα πλεονάσματα. Ο Πρωθυπουργός και ο υπουργός Οικονομικών έθεσαν τις ελληνικές διεκδικήσεις στο τραπέζι των συναντήσεων με τον πρόεδρο Μακρόν και τον υπουργό Λεμέρ και σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές το κλίμα είναι θετικό για όλα τα αιτήματα: εξαίρεση δαπανών της τάξεως των 200 εκατ. ευρώ για το Προσφυγικό από τις μετρήσεις του πρωτογενούς πλεονάσματος, αλλαγή χρήσης των κερδών από ελληνικά ομόλογα, καθιέρωση μιας «γέφυρας» μεταφοράς πλεονασμάτων αλλά και καθαρή μείωση του στόχου από το 3,5% στο 2%-2,5% του ΑΕΠ, αρχής γενομένης από το 2021.

Από την κατανόηση των αιτημάτων και τη στήριξή τους από τους εταίρους έως τη λήψη απόφασης από το Eurogroup η Ιστορία έχει δείξει ότι υπάρχει μεγάλη απόσταση. Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης γνωρίζει πάρα πολύ καλά πως όταν θέτεις τέσσερα διαφορετικά, αλλά συναφή μεταξύ τους, αιτήματα στο τραπέζι των εταίρων οι πιθανότητες να υπάρξει πλήρης ικανοποίηση του πακέτου είναι περιορισμένες. «Κάπου θα χάσεις, κάπου θα κερδίσεις» έλεγε προ ημερών στέλεχος κοντά στις συζητήσεις. Ο ίδιος ο Χρήστος Σταϊκούρας άλλωστε έχει τονίσει πως το μεγάλο ζητούμενο δεν είναι άλλο από τη δημιουργία δημοσιονομικού χώρου προκειμένου η κυβέρνηση να εφαρμόσει τις πολιτικές της όπως τις έχει σχεδιάσει. Ο «χώρος» θα αναλώνεται κατά 80% σε μειώσεις φόρων και κατά 20% σε αυξήσεις δαπανών, με τις αμυντικές δαπάνες να μπαίνουν στο προσκήνιο.

Τα δεδομένα, όπως διαμορφώνονται σήμερα, υποδεικνύουν αυξημένες πιθανότητες μιας πρώτης «νίκης» δημοσιονομικού χώρου στο Eurogroup της 16ης Μαρτίου. Εφόσον έχει προηγηθεί θετική έκθεση των θεσμών στις 26 Φεβρουαρίου, στο πλαίσιο της πέμπτης μεταμνημονιακής αξιολόγησης, μια πρώτη επιβράβευση θα μπορούσε να είναι η εξαίρεση δαπανών για προσφυγικές ροές από τις μετρήσεις του πρωτογενούς πλεονάσματος. Είναι δίκαιο, θα μπορούσε εύκολα πολιτικά να γίνει πράξη από τους εταίρους. Για το θέμα των κερδών από ελληνικά ομόλογα τα οποία διακρατούν οι κεντρικές τράπεζες - κοντά στα 4,5 δισ. ευρώ έως το 2022 - οι εταίροι φέρονται διατεθειμένοι να απελευθερώσουν δημοσιονομικό χώρο τον ερχόμενο Ιούνιο, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση μιας ακόμα μεταμνημονιακής αξιολόγησης, της έκτης τον ερχόμενο Μάιο.

Εάν τη διετία 2021-22 ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα άλλαζε από το 3,5% στο 2,5%, το «καθαρό» κέρδος υπό μορφή δημοσιονομικού χώρου θα ήταν περίπου 2 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ισοδύναμο με μια αλλαγή χρήσης των κερδών από ANFAs και SMPs με μια απλή διατύπωση από το Eurogroup. Τα κέρδη αυτά θα μετράνε στον προσδιορισμό του κατά πρόγραμμα πρωτογενούς πλεονάσματος, όπως ακριβώς τα μετρά η Eurostat. Με αυτόν τον τρόπο ο έξτρα δημοσιονομικός χώρος μόλις θα είχε κατοχυρωθεί, χωρίς να αλλάξει κανένας στόχος για τα πλεονάσματα. Αν «πακέτο» σε αυτή τη λύση το Eurogroup συμφωνούσε στη δυνατότητα μεταφοράς από το ένα έτος στο άλλο πλεονασμάτων πέραν των στόχων (smoothing mechanism), τα οποία σήμερα απλώς χάνονται αν δεν γίνει η δαπάνη εντός του έτους αναφοράς, τόσο το καλύτερο.

Στην παρούσα φάση κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια πώς θα εξελιχθεί και πού θα καταλήξει η πολυεπίπεδη διαπραγμάτευση για τα πλεονάσματα στη διάρκεια του έτους. Στο οικονομικό επιτελείο πάντως υπάρχει ρεαλιστική προσδοκία πως θα προκύψει πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος ώστε από το καλοκαίρι να γίνει το πρώτο βήμα μείωσης της εισφοράς αλληλεγγύης, ύστερα από μία ακόμα μείωση του ΕΝΦΙΑ.