Ενδεχομένως να βρισκόμαστε μπροστά σε πολιτικό αδιέξοδο. Και μπορεί ο Πρωθυπουργός να δήλωσε ότι «στις δημοκρατίες δεν υπάρχουν αδιέξοδα» αλλά αν, υπό την πίεση των ασυνάρτητων μηνυμάτων και του παραλογισμού, σπεύσει να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, αυτό θα ήταν καταστροφικό για τη χώρα. Η σημερινή δημοσκοπική θέση της ΝΔ και η στάση του ΠΑΣΟΚ κατά της συνεργασίας μαζί της καθιστούν πολύ πιθανή την ακυβερνησία, και μάλιστα τη στιγμή που η διεθνής συγκυρία δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερη. Εξάλλου, δεν διαφαίνεται ότι το ΠΑΣΟΚ, ως κυβερνητικός συνέταιρος, θα ήταν ικανό να ανταποκριθεί στα όποια αιτήματα των πολιτών, διότι στις δημοσκοπήσεις καταλογίζεται συνολικά στην αντιπολίτευση εργαλειοποίηση του δυστυχήματος των Τεμπών. Επομένως, οι εκλογές θα επέτειναν το αδιέξοδο αντί να το επιλύσουν. Ενα πράγμα είναι βέβαιο: κανείς που αντιλαμβάνεται το πολιτικό πρόβλημα σε όλες τις διαστάσεις του δεν θα ήθελε να βρίσκεται στη θέση του Πρωθυπουργού...

 Aπό "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 06/03/25

ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΠΑΣΧΑΛΗ*

Η αντίδραση του Μαξίμου στις μαζικές συγκεντρώσεις της 28ης Φεβρουαρίου, δεύτερης επετείου του τραγικού δυστυχήματος των Τεμπών, ήταν ότι «το μήνυμα ελήφθη». Ποιο όμως ήταν ακριβώς το μήνυμα που εστάλη προς την κυβέρνηση;

Ας υποθέσουμε κατ’ αρχάς ότι το κεντρικό αίτημα ήταν «Δικαιοσύνη». Υπάρχουν δύο δυσκολίες ως προς την κατανόησή του. Η πρώτη είναι ότι, αν ρωτούσες πενήντα από τους συγκεντρωμένους τι ακριβώς σημαίνει το αίτημα «Δικαιοσύνη», θα ελάμβανες πενήντα διαφορετικές απαντήσεις. Η δεύτερη δυσκολία, ή μάλλον το ανυπέρβλητο εμπόδιο, είναι ότι τη δικαιοσύνη δεν την απονέμει η κυβέρνηση αλλά θα την απονείμει η δικαστική εξουσία όταν ολοκληρωθεί η ανάκριση και διεξαχθεί η δίκη. Στα δημοκρατικά καθεστώτα ισχύει, ευτυχώς, η αρχή της διάκρισης των εξουσιών που εισηγήθηκε ο Μοντεσκιέ και κατοχυρώνεται από το άρθρο 26 του ελληνικού Συντάγματος: «H δικαστική λειτουργία ασκείται από τα δικαστήρια· οι αποφάσεις τους εκτελούνται στο όνομα του Eλληνικού Λαού». Η κυβέρνηση όχι μόνο δεν έχει εμποδίσει τη δικαστική εξουσία να ασκήσει τη συνταγματική της αρμοδιότητα αλλά την έχει βοηθήσει όπου χρειάστηκε, και νομοθετικά και όσον αφορά την υλικοτεχνική υποδομή. Αν πάλι το μήνυμα ήταν προς την ίδια τη Δικαιοσύνη, να δικάσει δηλαδή σύμφωνα με το κοινό περί δικαίου αίσθημα, αυτό θα ήταν αυτόχρημα αντισυνταγματικό. Διότι έτσι δικάζουν τα λαϊκά δικαστήρια, ενώ η Δικαιοσύνη δικάζει σύμφωνα με τους νόμους που εισηγήθηκε η εκτελεστική εξουσία και ψήφισε η νομοθετική. Αρα, είναι δυνατό να υπάρξει κυβερνητική πολιτική απάντηση όσον αφορά το αίτημα «Δικαιοσύνη»;

Από την άλλη πλευρά, πάλι, μπορεί θεωρητικά το κεντρικό αίτημα να ήταν «Δικαιοσύνη», άντε και «αλήθεια», αλλά στην οθόνη της τηλεόρασης διέκρινα πανό να αναπαράγουν τις γνωστές ψευδεπίγραφες ειδήσεις για «κυβερνητική συγκάλυψη του εγκλήματος των Τεμπών» και άκουσα να μιλούν για «τους φονιάδες των παιδιών».

Υπάρχει ένα οξύμωρο σε αυτές τις τοποθετήσεις που δεν έχει επισημανθεί. Μιλάμε για ακομμάτιστες εκδηλώσεις μνήμης, με την έννοια ότι στη συντριπτική τους πλειονότητα οι συγκεντρωθέντες δεν προσήλθαν υπό την αιγίδα κάποιου κόμματος. Σωστό. Από την άλλη πλευρά, όμως, η κρίση όσων προσήλθαν στις συγκεντρώσεις δεν ήταν ακομμάτιστη, με την έννοια ότι είχε ήδη επηρεαστεί, θα έλεγα διαβρωθεί, από τη διάχυτη παραπληροφόρηση για το δυστύχημα των Τεμπών και από τις θεωρίες συνωμοσίας που διακινεί, συστηματικά και τυφλά, σύσσωμη η αντιπολίτευση. Αρα, είναι δυνατό να υπάρξει λογική και πειστική κυβερνητική απάντηση σε αυτό το θέατρο του παραλόγου;

Οι παραπάνω σκέψεις με οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ενδεχομένως να βρισκόμαστε μπροστά σε πολιτικό αδιέξοδο. Και μπορεί ο Πρωθυπουργός να δήλωσε ότι «στις δημοκρατίες δεν υπάρχουν αδιέξοδα» αλλά αν, υπό την πίεση των ασυνάρτητων μηνυμάτων και του παραλογισμού, σπεύσει να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, αυτό θα ήταν καταστροφικό για τη χώρα. Η σημερινή δημοσκοπική θέση της ΝΔ και η στάση του ΠΑΣΟΚ κατά της συνεργασίας μαζί της καθιστούν πολύ πιθανή την ακυβερνησία, και μάλιστα τη στιγμή που η διεθνής συγκυρία δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερη. Εξάλλου, δεν διαφαίνεται ότι το ΠΑΣΟΚ, ως κυβερνητικός συνέταιρος, θα ήταν ικανό να ανταποκριθεί στα όποια αιτήματα των πολιτών, διότι στις δημοσκοπήσεις καταλογίζεται συνολικά στην αντιπολίτευση εργαλειοποίηση του δυστυχήματος των Τεμπών. Επομένως, οι εκλογές θα επέτειναν το αδιέξοδο αντί να το επιλύσουν. Ενα πράγμα είναι βέβαιο: κανείς που αντιλαμβάνεται το πολιτικό πρόβλημα σε όλες τις διαστάσεις του δεν θα ήθελε να βρίσκεται στη θέση του Πρωθυπουργού.

*Ο Μιχαήλ Πασχάλης είναι ομότιμος καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης