Από τον έλεγχο που πραγματοποίησε το Ελεγκτικό Συνέδριο το α΄ εξάμηνο του 2024 σε 832 φορείς (δήμους, περιφέρειες, νοσοκομεία, ανεξάρτητες αρχές κ.ά.) προέκυψε ότι το 64,11% δεν είχε προχωρήσει σε καμία ενέργεια δημιουργίας ΣΕΕ υπό την έννοια της καταγραφής των διαδικασιών που έχουν δημοσιονομικές συνέπειες, των δημοσιονομικών κινδύνων (π.χ. υπεξαίρεση, μη είσπραξη φόρου, δάνεια, μη νόμιμη απευθείας ανάθεση, σπάταλη διαχείριση) και των δικλίδων αντιμετώπισής τους. Ενα 9,4% ήταν σε αρχικό στάδιο σχεδιασμού, ένα 17,9% είχε προχωρήσει σε μερική χαρτογράφηση, ενώ μόλις ένα 9,4% είχε προχωρήσει σε πλήρη χαρτογράφηση.....

Από την "ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

"ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 27/03/25

 

Δημόσιο: Η πλειονότητα των φορέων δεν έχει ακόμη δημιουργήσει τους κατάλληλους μηχανισμούς, τονίζει το Ελεγκτικό Συνέδριο

ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΜΑΝΙΦΑΒΑ

Χωρίς συστήματα εσωτερικού ελέγχου (ΣΕΕ) και εγκατάσταση μονάδων εσωτερικού ελέγχου (ΜΕΕ) παραμένει η πλειονότητα των φορέων του δημόσιου τομέα, τρία και πλέον χρόνια μετά τη θέσπιση του σχετικού νόμου 4975/2021. Ακόμη δε και στις περιπτώσεις που κάποιοι φορείς έχουν προχωρήσει στη δημιουργία των προβλεπομένων συστημάτων, αρκετά συνήθης πρακτική είναι η απευθείας ανάθεση σε εξωτερικό συνεργάτη, όπου παρατηρείται αφενός έντονη συγκέντρωση του έργου σε τέσσερις μόνο εταιρείες και αφετέρου δεν έχει ελεγχθεί επαρκώς πιθανή σύγκρουση συμφερόντων.

Δυστυχώς και στην περίπτωση αυτή φαίνεται να επιβεβαιώνεται η λαϊκή ρήση «το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι», αφού είναι η κεντρική διοίκηση –εν προκειμένω τα περισσότερα υπουργεία– που δεν έχει υλοποιήσει τις προβλέψεις του νόμου σχετικά με τη δημιουργία ΣΕΕ εντός των υπουργείων, ενώ μόνο πέντε υπουργεία έχουν εκδώσει τις αποφάσεις εξειδίκευσης κριτηρίων σύστασης ΜΕΕ στους εποπτευόμενους από αυτά φορείς.

Τα παραπάνω ευρήματα περιλαμβάνονται σε έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά με την εποπτεία της προόδου εγκατάστασης ΣΕΕ και της οργάνωσης και λειτουργίας ΜΕΕ στους φορείς του δημοσίου τομέα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ίδιο το Ελεγκτικό Συνέδριο στην έκθεσή του χαρακτηρίζει τον εσωτερικό έλεγχο στο σύγχρονο κράτος «λυδία λίθο» για την αποτελεσματική προστασία της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης των δημοσίων φορέων. Ειδικά, μάλιστα, σε μια χώρα που ακόμη «πληρώνει» τη μη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση και οδηγήθηκε στην περίφημη δημοσιονομική προσαρμογή, τα μνημόνια.

Από τον έλεγχο που πραγματοποίησε το Ελεγκτικό Συνέδριο το α΄ εξάμηνο του 2024 σε 832 φορείς (δήμους, περιφέρειες, νοσοκομεία, ανεξάρτητες αρχές κ.ά.) προέκυψε ότι το 64,11% δεν είχε προχωρήσει σε καμία ενέργεια δημιουργίας ΣΕΕ υπό την έννοια της καταγραφής των διαδικασιών που έχουν δημοσιονομικές συνέπειες, των δημοσιονομικών κινδύνων (π.χ. υπεξαίρεση, μη είσπραξη φόρου, δάνεια, μη νόμιμη απευθείας ανάθεση, σπάταλη διαχείριση) και των δικλίδων αντιμετώπισής τους. Ενα 9,4% ήταν σε αρχικό στάδιο σχεδιασμού, ένα 17,9% είχε προχωρήσει σε μερική χαρτογράφηση, ενώ μόλις ένα 9,4% είχε προχωρήσει σε πλήρη χαρτογράφηση.

Τις χειρότερες επιδόσεις παρουσίασαν τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ) και τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (ΝΠΙΔ), καθώς το 77,70% και το 76,92% αντιστοίχως δεν είχαν προβεί σε καμία ενέργεια χαρτογράφησης, ουσιαστικά σε καμία ενέργεια για τη δημιουργία ΣΕΕ. Στα νοσοκομεία το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 52,94%, στους δήμους 49,50% και στις περιφέρειες 46,67%. Σαφώς καλύτερη είναι η εικόνα στις ανεξάρτητες αρχές, καθώς το 66,67% έχει προχωρήσει σε πλήρη χαρτογράφηση και το υπόλοιπο 33,33% σε μερική.

Μετά τις συστάσεις προς 500 φορείς που απηύθυνε το Ελεγκτικό Συνέδριο και τον επανέλεγχο που έκανε τον Νοέμβριο του 2024 διαπιστώθηκε μεν βελτίωση, αλλά όχι ικανοποιητική. Ετσι, το 48,27% των φορέων του δημοσίου τομέα παραμένει χωρίς καταγραφή των διαδικασιών με δημοσιονομικές συνέπειες και το 27,70% έχει καταγράψει λιγότερες από τις μισές.

Η βελτίωση αυτή, βεβαίως, δεν σημαίνει ότι έχει γίνει επαρκώς η διαδικασία. Συγκεκριμένα, σχεδόν το 52% των φορέων του Δημοσίου δεν έχει προβεί σε καταγραφή των δημοσιονομικών κινδύνων. Δεν έχουν κάνει δηλαδή τον εντοπισμό και την αντιστοίχιση των δημοσιονομικών κινδύνων που ελλοχεύουν κατά την εκτέλεση κάθε καταγεγραμμένης διαδικασίας, εάν για παράδειγμα υπάρχει κίνδυνος υπεξαίρεσης, μη είσπραξης φόρου, κίνδυνος ανάληψης υποχρεώσεων χωρίς δυνατότητα πληρωμής, μη νόμιμης απευθείας ανάθεσης, πληρωμής χωρίς υπαρκτή παραλαβή. Επιπλέον, μόλις το 9,11% των φορέων δημόσιου τομέα έχει καταγράψει δικλίδες αποτροπής για το σύνολο των εντοπισμένων δημοσιονομικών κινδύνων.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι μεγάλος αριθμός των δημοσίων φορέων ανέθεσε τη δημιουργία των ΜΕΕ σε εξωτερικούς συνεργάτες, δυνατότητα που παρέχει ο νόμος. Το «πρόβλημα» είναι ότι στο 88,41% των περιπτώσεων αυτών η σύμβαση έγινε με απευθείας ανάθεση, με τη συνολική αξία των συμβάσεων αυτών να ανέρχεται σε 7,47 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, τέσσερις ανάδοχοι έχουν αναλάβει το 46% των συμβάσεων, που αντιστοιχεί στο 48% της συνολικής αξίας τους. Ακόμη πιο ενδιαφέρον; Στο 42% των περιπτώσεων δεν τεκμηριώθηκε ότι έγινε έλεγχος εάν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων, να παρέχει δηλαδή αυτές τις υπηρεσίες κάποιος που είναι και ελεγχόμενος.

Ποιος άλλος κίνδυνος υπάρχει από την υπερσυγκέντρωση αναθέσεων σε μικρό αριθμό εξωτερικών συνεργατών; Το... copypaste, όπως χαρακτηριστικά το ίδιο το Ελεγκτικό Συνέδριο αναφέρει, καθώς «ενέχει τον λειτουργικό κίνδυνο της επαναχρησιμοποίησης παραδοτέων ενός φορέα και σε άλλους, χωρίς την προσαρμογή του στις ιδιαιτερότητες του εκάστοτε φορέα. Τι εννοεί το Ελεγκτικό Συνέδριο; Σε Δήμο της Αττικής, εντός του αστικού ιστού της πόλης, περιλήφθηκε στη χαρτογράφηση η διαδικασία λειτουργίας δημοτικών σφαγείων. Ωστόσο, στο κείμενο που συνόδευε τη χαρτογράφηση γινόταν αναφορά σε δημοτικό συμβούλιο επαρχιακού δήμου σε εντελώς άλλη περιοχή της χώρας.