Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
 |
| "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 21/03/25 |
Κύριε διευθυντά,
Ενας τουρίστας βρέθηκε σε ένα ανατολίτικο παζάρι, διάλεξε ένα από τα εκτιθέμενα αντικείμενα και έβγαλε να πληρώσει τα 100 ευρώ, δηλαδή την τιμή που αναγραφόταν πάνω στην ετικέτα. Ο πωλητής αντέδρασε και, ενώ έπαιρνε εύκολα όλα όσα ζητούσε, ήθελε, κατά τη συνήθειά του, να παζαρέψει. Ο αγοραστής, θεωρώντας την αξίωση του πωλητή για παζάρεμα παράλογη, πλήρωσε και έφυγε.
Η εν λόγω ανατολίτικη περί παζαριών ιστορία δίνει απάντηση στην τελευταία περί προανακριτικής επιτροπής πολυλογία.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Α. ΜΠΑΛΤΑΣ
Συνταξιούχος δικηγόρος
Η έκθεση, η «αμαρτία» και το σύμπτωμα
Η έκθεση, η «αμαρτία» και το σύμπτωμα
Κύριε διευθυντά,
Οπως είναι γνωστόν, «σύνορα η τέχνη δεν γνωρίζει», ούτε λογοκρισία. «Τα σύνορα της τέχνης είναι το εύρος της φαντασίας». Απειρο. «Η τέχνη είναι ελεύθερη», και συνταγματικά.
Πιστεύαμε, οι πολλοί, ότι αυτά πλέον είναι αποδεκτά και ξεκαθαρισμένα από χρόνια. Ωστόσο η καθημερινή ζωή δεν μας αφήνει να πλήξουμε, αναπαυμένοι στις ανιαρές βεβαιότητές μας. Ζούμε σε αλλόκοτους καιρούς.
Οι σκέψεις που ακολουθούν, αλλόκοτα και αυτές, προκλήθηκαν αβίαστα, ύστερα από το επεισόδιο της Πινακοθήκης, με το «σύμπτωμα» που άφησε στο δάπεδο το πτώμα της θραυσμένης λογικής και τα σπασμένα μιας βάρβαρης δράσης – «δρώμενου», happening με όρους σύγχρονης τέχνης.
Τώρα τα θραύσματα έχουν αποσυρθεί. Kαλύτερα. Εκ των πραγμάτων, η δημιουργία εγκατάστασης, «Installation» στο δάπεδο, η οποία κατ’ αρχάς χαιρετίστηκε θετικά, πιστεύω ότι θα έδινε στον δράστη παραλλαγή «δημιουργού» – συμμετόχου, διά της βίας, σε μια έκθεση, την οποία ο ίδιος κατήγγειλε ακτιβιστικά και εκ προμελέτης, με τρόπο βάναυσο και απρεπή – κακέκτυπο «ομοιοπαθητικής» πρακτικής, το «βέβηλο» διά του βεβήλου...
Είναι γνωστό το πικρό, μαύρο «ανέκδοτο» με την Γκερνίκα, όταν ένας Γερμανός αξιωματούχος της εποχής ρώτησε τον Πικάσο αν ήταν εκείνος που έφτιαξε το έργο. «Οχι, αυτό εσείς το φτιάξατε...», του είπε γενναιόδωρα ο ζωγράφος.
Η «σαγήνη του αλλόκοτου» είναι, εξ ορισμού, πολύ επικίνδυνη παγίδα και ενεργοποιεί υποσυνείδητα πολλές αντιδράσεις. Ωστόσο, κατά την ταπεινή μου γνώμη, σε όλη αυτή την ιστορία υπάρχει μια άλλη «αμαρτία» (ετυμολογικά ως πράξη «μη αρτία», και επομένως «περιττή»), αυτή πιστεύω ότι βρίσκεται στην αρχική ιδέα, η οποία, γενικά, δεν είναι καθόλου καινούργια και αφορά στη συνύπαρξη - συμπαράταξη παλαιών αξιών, με τη σύγχρονη καλλιτεχνική παραγωγή, a la maniere de, με τον τρόπο ή το θέμα των παλιών.
Γενικά, αυτή η αντιπαράθεση τις περισσότερες φορές είναι μια αμήχανη συνεύρεση, δίχως την απαραίτητη χημεία, με παράλληλους μονολόγους, χωρίς εσωτερική επικοινωνία, κάτω από ευρηματικούς τίτλους και επιφανειακές ομοιότητες, που δεν αρκούν να «στεγάσουν» ασφαλώς, τόσο ξένους μεταξύ τους χαρακτήρες. Τα εξαιρετικά κείμενα δεν αρκούν.
Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να υπερτιμηθούν ή να «αδικηθούν» οι σύγχρονοι καλλιτέχνες, «δίπλα» στη συντριπτική παρουσία των παλαιών, ακόμη και να αγνοηθεί το παλαιό, σαγηνεύοντας την προσοχή το σύγχρονο αλλόκοτο, ως πιο προκλητικό και πιο ανοίκειο στην οικειότητά του, όπως έγινε στην προκειμένη περίπτωση.
Συχνά, οι επισκέπτες περισσότερο απορούν για τη σχέση των δύο, παρά συμμετέχουν και αυτοί σε έναν απαιτητικό, προκαθορισμένο διάλογο μεταξύ αντι παρόμοιων έργων.
Κυριαρχεί δηλαδή περισσότερο ένα δίλημμα και μια αντιπαράθεση, παρά ένας διάλογος. «Ούτως ή άλλως, ο νους επιλέγει εκείνο που βλέπει (ίσως και εκείνο που θέλει)» – «Κώδικας Ντα Bίντσι», Dan Brown.
Συνήθως δεν επιτυγχάνουν αυτού του είδους οι «συνομιλίες». Υπάρχουν βέβαια και εξαιρέσεις για να επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Η πολύ θλιβερή ειρωνεία είναι ότι ο Γκόγια είχε καταφέρει να ξεπεράσει τα εμπόδια της εποχής του και να καταγγείλει τις «αμαρτίες» της με αυτόν τον συγκλονιστικό τρόπο, μέσα από την καρδιά του παλατιού, στο τέλος του 18ου αιώνα (1799). Σήμερα, στον 21ο αιώνα, ύστερα από τουλάχιστον δύο αιώνες αγώνων και επαναστάσεων, πώς μπορεί να συμβαίνει στην Ευρώπη κάτι τόσο ακραίο από εκλεγμένο εκπρόσωπο στη Βουλή των Ελλήνων; Ποιος ξέρει;
Ωστόσο η απάντηση είχε ήδη προβλεφθεί από τον ίδιο τον Γκόγια, στον εμβληματικό τίτλο ενός σπουδαίου έργου, που αποτελεί και την αφίσα της έκθεσης: «Ο ύπνος της λογικής γεννάει τέρατα».
Ας κρατήσουμε αυτό και ας παραμείνουμε άγρυπνοι...
ΔΡ ΒΙΒΗ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ
Κακοποίηση παιδιών και τα «σημάδια»
Κύριε διευθυντά,
Μετά την αγόρευση της εισαγγελέως για την οποία έγραψε η «Καθημερινή» προ ημερών και την απόφαση του δικαστηρίου στην πολύκροτη δίκη της Πάτρας, δικαιούμαστε τώρα κι εμείς οι απ’ έξω να πούμε τον λόγο μας. Κάθε αιφνίδιος θάνατος παιδιού θεωρείται ύποπτος μέχρις αποδείξεως του εναντίου. Αυτό ισχύει παντού, χωρίς καμία εξαίρεση. Πριν από 40 χρόνια, όταν έγραφα τις εξετάσεις ασκήσεως επαγγέλματος στον Καναδά, ανάμεσα στις 360 ερωτήσεις του LMCC, υπήρχαν και περίπου 15-20 σχετικές με κακοποιημένα παιδιά. Μάλιστα μερικές ερωτήσεις ήσαν πανομοιότυπες ή με μικρές διαφορές στη διατύπωση, λες και οι εξεταστές ήθελαν να μας ευαισθητοποιήσουν –να στείλουν μήνυμα– ακόμα και μέσω των εξετάσεων. Τέτοιου είδους ερωτήσεις με παραξένεψαν και μάλιστα απόρησα (εξάλλου δεν ήμουν παιδίατρος) νομίζοντας ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχουν κακοποιημένα παιδιά...
Β. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ
Οπως είναι γνωστόν, «σύνορα η τέχνη δεν γνωρίζει», ούτε λογοκρισία. «Τα σύνορα της τέχνης είναι το εύρος της φαντασίας». Απειρο. «Η τέχνη είναι ελεύθερη», και συνταγματικά.
Πιστεύαμε, οι πολλοί, ότι αυτά πλέον είναι αποδεκτά και ξεκαθαρισμένα από χρόνια. Ωστόσο η καθημερινή ζωή δεν μας αφήνει να πλήξουμε, αναπαυμένοι στις ανιαρές βεβαιότητές μας. Ζούμε σε αλλόκοτους καιρούς.
Οι σκέψεις που ακολουθούν, αλλόκοτα και αυτές, προκλήθηκαν αβίαστα, ύστερα από το επεισόδιο της Πινακοθήκης, με το «σύμπτωμα» που άφησε στο δάπεδο το πτώμα της θραυσμένης λογικής και τα σπασμένα μιας βάρβαρης δράσης – «δρώμενου», happening με όρους σύγχρονης τέχνης.
Τώρα τα θραύσματα έχουν αποσυρθεί. Kαλύτερα. Εκ των πραγμάτων, η δημιουργία εγκατάστασης, «Installation» στο δάπεδο, η οποία κατ’ αρχάς χαιρετίστηκε θετικά, πιστεύω ότι θα έδινε στον δράστη παραλλαγή «δημιουργού» – συμμετόχου, διά της βίας, σε μια έκθεση, την οποία ο ίδιος κατήγγειλε ακτιβιστικά και εκ προμελέτης, με τρόπο βάναυσο και απρεπή – κακέκτυπο «ομοιοπαθητικής» πρακτικής, το «βέβηλο» διά του βεβήλου...
Είναι γνωστό το πικρό, μαύρο «ανέκδοτο» με την Γκερνίκα, όταν ένας Γερμανός αξιωματούχος της εποχής ρώτησε τον Πικάσο αν ήταν εκείνος που έφτιαξε το έργο. «Οχι, αυτό εσείς το φτιάξατε...», του είπε γενναιόδωρα ο ζωγράφος.
Η «σαγήνη του αλλόκοτου» είναι, εξ ορισμού, πολύ επικίνδυνη παγίδα και ενεργοποιεί υποσυνείδητα πολλές αντιδράσεις. Ωστόσο, κατά την ταπεινή μου γνώμη, σε όλη αυτή την ιστορία υπάρχει μια άλλη «αμαρτία» (ετυμολογικά ως πράξη «μη αρτία», και επομένως «περιττή»), αυτή πιστεύω ότι βρίσκεται στην αρχική ιδέα, η οποία, γενικά, δεν είναι καθόλου καινούργια και αφορά στη συνύπαρξη - συμπαράταξη παλαιών αξιών, με τη σύγχρονη καλλιτεχνική παραγωγή, a la maniere de, με τον τρόπο ή το θέμα των παλιών.
Γενικά, αυτή η αντιπαράθεση τις περισσότερες φορές είναι μια αμήχανη συνεύρεση, δίχως την απαραίτητη χημεία, με παράλληλους μονολόγους, χωρίς εσωτερική επικοινωνία, κάτω από ευρηματικούς τίτλους και επιφανειακές ομοιότητες, που δεν αρκούν να «στεγάσουν» ασφαλώς, τόσο ξένους μεταξύ τους χαρακτήρες. Τα εξαιρετικά κείμενα δεν αρκούν.
Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να υπερτιμηθούν ή να «αδικηθούν» οι σύγχρονοι καλλιτέχνες, «δίπλα» στη συντριπτική παρουσία των παλαιών, ακόμη και να αγνοηθεί το παλαιό, σαγηνεύοντας την προσοχή το σύγχρονο αλλόκοτο, ως πιο προκλητικό και πιο ανοίκειο στην οικειότητά του, όπως έγινε στην προκειμένη περίπτωση.
Συχνά, οι επισκέπτες περισσότερο απορούν για τη σχέση των δύο, παρά συμμετέχουν και αυτοί σε έναν απαιτητικό, προκαθορισμένο διάλογο μεταξύ αντι παρόμοιων έργων.
Κυριαρχεί δηλαδή περισσότερο ένα δίλημμα και μια αντιπαράθεση, παρά ένας διάλογος. «Ούτως ή άλλως, ο νους επιλέγει εκείνο που βλέπει (ίσως και εκείνο που θέλει)» – «Κώδικας Ντα Bίντσι», Dan Brown.
Συνήθως δεν επιτυγχάνουν αυτού του είδους οι «συνομιλίες». Υπάρχουν βέβαια και εξαιρέσεις για να επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Η πολύ θλιβερή ειρωνεία είναι ότι ο Γκόγια είχε καταφέρει να ξεπεράσει τα εμπόδια της εποχής του και να καταγγείλει τις «αμαρτίες» της με αυτόν τον συγκλονιστικό τρόπο, μέσα από την καρδιά του παλατιού, στο τέλος του 18ου αιώνα (1799). Σήμερα, στον 21ο αιώνα, ύστερα από τουλάχιστον δύο αιώνες αγώνων και επαναστάσεων, πώς μπορεί να συμβαίνει στην Ευρώπη κάτι τόσο ακραίο από εκλεγμένο εκπρόσωπο στη Βουλή των Ελλήνων; Ποιος ξέρει;
Ωστόσο η απάντηση είχε ήδη προβλεφθεί από τον ίδιο τον Γκόγια, στον εμβληματικό τίτλο ενός σπουδαίου έργου, που αποτελεί και την αφίσα της έκθεσης: «Ο ύπνος της λογικής γεννάει τέρατα».
Ας κρατήσουμε αυτό και ας παραμείνουμε άγρυπνοι...
ΔΡ ΒΙΒΗ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ
Κακοποίηση παιδιών και τα «σημάδια»
Κύριε διευθυντά,
Μετά την αγόρευση της εισαγγελέως για την οποία έγραψε η «Καθημερινή» προ ημερών και την απόφαση του δικαστηρίου στην πολύκροτη δίκη της Πάτρας, δικαιούμαστε τώρα κι εμείς οι απ’ έξω να πούμε τον λόγο μας. Κάθε αιφνίδιος θάνατος παιδιού θεωρείται ύποπτος μέχρις αποδείξεως του εναντίου. Αυτό ισχύει παντού, χωρίς καμία εξαίρεση. Πριν από 40 χρόνια, όταν έγραφα τις εξετάσεις ασκήσεως επαγγέλματος στον Καναδά, ανάμεσα στις 360 ερωτήσεις του LMCC, υπήρχαν και περίπου 15-20 σχετικές με κακοποιημένα παιδιά. Μάλιστα μερικές ερωτήσεις ήσαν πανομοιότυπες ή με μικρές διαφορές στη διατύπωση, λες και οι εξεταστές ήθελαν να μας ευαισθητοποιήσουν –να στείλουν μήνυμα– ακόμα και μέσω των εξετάσεων. Τέτοιου είδους ερωτήσεις με παραξένεψαν και μάλιστα απόρησα (εξάλλου δεν ήμουν παιδίατρος) νομίζοντας ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχουν κακοποιημένα παιδιά...
Β. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ
Επιτάλιον Ηλείας
Το γενικό δράμα των σιδηροδρόμων μας
Κύριε διευθυντά,
Μετά τη νέα στελέχωση της ηγεσίας του υπουργείου Υποδομών - Μεταφορών και τις βαρύγδουπες δηλώσεις του πρωθυπουργού, έχω να παρατηρήσω τα εξής:
1. Πού υπάρχει σήμερα σιδηρόδρομος στην Ελλάδα; Το δίκτυο της Πελοποννήσου έχει καταργηθεί από το 2011 και η γραμμή του βασικού άξονα ώς την Πάτρα δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί τρεις δεκαετίες μετά την έναρξη των έργων εκσυγχρονισμού. Στο Βόρεια Ελλάδα επιδοτείται η ΗΤ για δρομολόγια «άγονη» γραμμής. Πώς να έχουν κίνηση τα δρομολόγια αυτά όταν οι σταθμοί και η υποδομή και εκεί παρουσιάζουν εικόνα εγκατάλειψης και παρακμής; Οταν βλέπεις παντού μόνον κουφάρια παλιών βαγονιών να σαπίζουν; Π.χ. Δράμα, Εδεσσα, Φλώρινα, Πτολεμαΐδα. Η σύνδεση Δράμας - Αλεξανδρούπολης έχει διακοπεί εδώ και καιρό.
2. Τα έργα αποκατάστασης από την κακοκαιρία «Daniel» στη Θεσσαλία έχουν μπει στις ελληνικές καλένδες... Εδώ και δύο χρόνια δεν λειτουργεί τρένο προς Βόλο και Καλαμπάκα. Η εξαγγελθείσα επέκταση της γραμμής προς Ιωάννινα - Ηγουμενίτσα από τον Καραμανλή έτσι μοιάζει το πιο σύντομο ανέκδοτο.
3. Στον βασικό κορμό συνέβη προ διετίας το χειρότερο σιδηροδρομικό δυστύχημα όλων των εποχών και μέρος του άξονα μήκους 100 χλμ. δεν έχει τηλεδιοίκηση, υπάρχει μονή γραμμή λόγω «Daniel» επίσης. Ούτε εδώ δόθηκε προτεραιότητα αποκατάστασης των ζημιών με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, όπως έγινε μετά τη φονική σύγκρουση στα Τέμπη.
Το γενικό δράμα των σιδηροδρόμων μας
Κύριε διευθυντά,
Μετά τη νέα στελέχωση της ηγεσίας του υπουργείου Υποδομών - Μεταφορών και τις βαρύγδουπες δηλώσεις του πρωθυπουργού, έχω να παρατηρήσω τα εξής:
1. Πού υπάρχει σήμερα σιδηρόδρομος στην Ελλάδα; Το δίκτυο της Πελοποννήσου έχει καταργηθεί από το 2011 και η γραμμή του βασικού άξονα ώς την Πάτρα δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί τρεις δεκαετίες μετά την έναρξη των έργων εκσυγχρονισμού. Στο Βόρεια Ελλάδα επιδοτείται η ΗΤ για δρομολόγια «άγονη» γραμμής. Πώς να έχουν κίνηση τα δρομολόγια αυτά όταν οι σταθμοί και η υποδομή και εκεί παρουσιάζουν εικόνα εγκατάλειψης και παρακμής; Οταν βλέπεις παντού μόνον κουφάρια παλιών βαγονιών να σαπίζουν; Π.χ. Δράμα, Εδεσσα, Φλώρινα, Πτολεμαΐδα. Η σύνδεση Δράμας - Αλεξανδρούπολης έχει διακοπεί εδώ και καιρό.
2. Τα έργα αποκατάστασης από την κακοκαιρία «Daniel» στη Θεσσαλία έχουν μπει στις ελληνικές καλένδες... Εδώ και δύο χρόνια δεν λειτουργεί τρένο προς Βόλο και Καλαμπάκα. Η εξαγγελθείσα επέκταση της γραμμής προς Ιωάννινα - Ηγουμενίτσα από τον Καραμανλή έτσι μοιάζει το πιο σύντομο ανέκδοτο.
3. Στον βασικό κορμό συνέβη προ διετίας το χειρότερο σιδηροδρομικό δυστύχημα όλων των εποχών και μέρος του άξονα μήκους 100 χλμ. δεν έχει τηλεδιοίκηση, υπάρχει μονή γραμμή λόγω «Daniel» επίσης. Ούτε εδώ δόθηκε προτεραιότητα αποκατάστασης των ζημιών με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, όπως έγινε μετά τη φονική σύγκρουση στα Τέμπη.
4. Συνολικά και ειδικά, ποιο είναι το σιδηροδρομικό έργο της κυβέρνησης Μητσοτάκη τα τελευταία έξι χρόνια; Στις εξαγγελίες τους προεκλογικά το 2023 ο σιδηρόδρομος απουσίαζε πλήρως! Μόνο να ακούς τα όσα βγήκαν στο φως από τις τριτοκοσμικού επιπέδου συνομιλίες των σταθμαρχών λίγες ώρες πριν από το φονικό δυστύχημα στα Τέμπη, αντιλαμβάνεσαι σε τι τραγικά χάλια βρισκόταν ο σιδηρόδρομος λίγο πριν χαθούν άδικα 57 ζωές και ότι όλη η κυβερνώσα παράταξη θα έπρεπε κανονικά να είχε ήδη φύγει και κρυφτεί από ντροπή και όνειδος, όχι να βγαίνουν κάποιοι με θράσος να κοροϊδεύουν κι από πάνω ότι θα αλλάξουν τα πράγματα ώς το 2027.
ΣΠΥΡΟΣ ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗΣ
ΣΠΥΡΟΣ ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου