Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
Τσίγκινο κουρδιστό καρουσέλ διά χειρός του Ιταλού Ettore Cardini, φιλοτεχνημένο τη δεκαετία του 1920, ένα από τα εκατοντάδες παιχνίδια που φιλοξενούνται στο παράρτημα του Μουσείου Μπενάκη στο Π. Φάληρο. Εκεί εκτίθενται και πολλά ελληνικά και ξένα κουκλόσπιτα, με υλικά κατασκευής το μεράκι και την υπομονή. Μία επίσκεψη στο εν λόγω Μουσείο Παιχνιδιών θα ανασύρει μνήμες και συγκίνηση στους παππούδες, οι γονείς –γενιά των επιτραπέζιων παιχνιδιών– έχουν φρέσκες δικές τους ώρες ξεγνοιασιάς και οι μικρότεροι θ’ ανακαλύψουν έναν (πολύ) προ τάμπλετ και κινητού τηλεφώνου άγνωστο κόσμο ανάπαυλας και χαράς. Ενα κουκλόσπιτο που χτιζόταν από το 1940 και παραμύθια που γίνονται καταφύγιο
Ενα κουκλόσπιτο που χτιζόταν
από το 1940 και παραμύθια
που γίνονται καταφύγιο
Κύριε διευθυντά
Η κούκλα αποτελεί αναμφισβήτητα το πιο αγαπημένο παιχνίδι κάθε μικρού κοριτσιού στο πέρασμα των αιώνων. Σ’ αυτήν μεταβιβάζει αγάπη, στοργή, τρυφερότητα αλλά και ανασφάλεια, θυμό, οργή. Ηδη από την εποχή των πυραμίδων ο δεσμός αυτός επεκτείνεται στο κουκλόσπιτο, μια μικρογραφική εκδοχή της πραγματικότητας που επιτρέπει τη δημιουργία και εκπλήρωση ονείρων και επιθυμιών.
Σαν ευρωπαϊκής βιομηχανικής παραγωγής προϊόν, παιχνίδι ή διακοσμητικό, εξαπλώνεται στην Ευρώπη όπου έχει ήδη πρωτοεμφανιστεί από τον 16ο αιώνα σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο.
 |
Το εξώφυλλο του βιβλίου της Ελλης Σολομωνίδου Μπαλάνου «Το Κουκλόσπιτο De Gaulle», με κείμενα του Νίκου Βατόπουλου.
Στο Μουσείο Παιχνιδιών, παράρτημα του Μουσείου Μπενάκη, που από το 2017 στεγάζεται στην οικία Κουλούρα στο Παλαιό Φάληρο, εκτίθενται αρκετά ελληνικά χειροποίητα και ξένα κουκλόσπιτα. Ετσι λοιπόν αποφάσισε η γνωστή σκηνογράφος, ενδυματολόγος, μακετίστας αλλά και ραδιοφωνικός παραγωγός στην ΕΡΤ, που έγινε αγαπητή στο ελληνικό κοινό κυρίως από τα θαυμάσια σκίτσα της, ζωγραφικούς σχολιασμούς των θεατρικών παραστάσεων της περιόδου από το 1960 και ύστερα, αλλά και της κοινωνικής ζωής των Αθηναίων στο «Σημειωματάριο» της Ελένης Μπίστικα από το 1974 στην «Καθημερινή», να δωρίσει το δικό της κουκλόσπιτο.
Ενα κουκλόσπιτο που αν και μοιάζει, είναι διαφορετικό από τ’ άλλα, καθώς τα περισσότερα από τα αντικείμενα που το αποτελούν, είναι μινιατούρες φτιαγμένες στο χέρι μία μία από την ίδια την Ελλη Σολομωνίδου Μπαλάνου. Ενα κουκλόσπιτο που άρχισε να δημιουργείται το 1940, όταν η Ελλη ήταν ακόμα κοριτσάκι, στα ράφια μιας βιβλιοθήκης που την ακολουθούσε σε κάθε μετακόμιση από το Ψυχικό στο Κολωνάκι, από το Κολωνάκι στο Παγκράτι και σήμερα εγκαταστάθηκε οριστικά στο Π. Φάληρο. Κάθε φορά από το 1940 έως τώρα, η Ελλη προσέθετε, όπως η ίδια γράφει, στο σπίτι των De Gaulle καινούργιες λεπτομέρειες, καινούργια στοιχεία.
Το κείμενο, ή μάλλον τα κείμενα του Νίκου Βατόπουλου που συνοδεύουν το βιβλίο, «Η πορεία μιας μέσης ζωής», είναι μια αφηγηματική προσωπική παρουσίαση της Ελλης, που μαζί της εργάστηκε ο Νίκος Βατόπουλος για πολλά χρόνια στην «Καθημερινή», μια μορφή βιογραφίας που αντικατοπτρίζει όλο τον δεσμό και την αμοιβαία αγάπη των δυο τους και «Το κουκλόσπιτο» που περιγράφει έναν προς έναν τους χώρους του – το γραφείο του κυρίου De Gaulle με το WC του, το δωμάτιο της γιαγιάς, τα δωμάτια του ζεύγους, των παιδιών, της Ρέας, της Κατερίνας, του Αρη, της Σοφίας, του Καρόλου, της γκουβερνάντας, της μαγείρισσας, οι χώροι υποδοχής, οι χώροι υγιεινής, τα βοηθητικά (κουζίνα, πλυσταριό, κήπος, βεράντα, αίθριο), 22 συνολικά. Μια περιγραφή ευαίσθητη, αναλυτική, γεμάτη αγάπη που στηρίζεται στην αφήγηση της ίδιας της Ελλης και μαρτυρά την ιδιαίτερη φροντίδα της για κάθε αντικείμενο. Πολλά από αυτά, όπως τα εξώφυλλα των δίσκων, οι εφημερίδες, τα βιβλία, είναι έργα της ίδιας, κάποια άλλα είναι αγοραστά, κάποια δώρα φίλων.
Τα κείμενα του Νίκου Βατόπουλου είναι διαφορετικά από τα άλλα κείμενά του στην «Καθημερινή». Εκεί μετατρέπει αληθινά σπίτια σε παραμύθι. Εδώ μετατρέπει το παραμύθι σε πραγματικότητα. Κι αν έγραφε ο Νίκος Βατόπουλος ένα παραμύθι για παιδιά; Μήπως άραγε ευαισθητοποιούσε κάποιους μικρούς Αθηναίους πολίτες; Το βιβλίο «Το Κουκλόσπιτο De Gaulle» κυκλοφορεί με τρία διαφορετικά εξώφυλλα, με κείμενα του Νίκου Βατόπουλου και εισαγωγικά κείμενα των Γ. Μαγγίνη, Μαρίας Κοκκίνου, Μαίρης Βέργου, Ελλης Σολομωνίδου Μπαλάνου.
ΜΑΡΩ ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΗ-ΑΔΑΜΟΥ
Ο σπουδαίος Ελλην Μάικλ Ανάγνος
Κύριε διευθυντά
Πρόσφατα επιστολογράφος της «Κ» αναφέρθηκε στην περιώνυμη Ελεν Κέλερ (1880-1968) και στον πρώτο δάσκαλό της, τον Ηπειρώτη Μιχαήλ Αναγνωστόπουλο ή επί το αμερικανικότερον Μάικλ Ανάγνος.
Ο Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος υπήρξε ο μέγιστος των Ελλήνων της Αμερικής κατά τον 19ο αιώνα και γαμπρός του Αμερικανού φιλέλληνα Σάμουελ Χάου (1801-1876), ο οποίος δύο φορές προσήλθε στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Επαναστάσεως του 1821 και κατά τη διάρκεια της μεγάλης Κρητικής Επανάστασης των ετών 1866-1869, όπου εγνώρισε τον Μιχαήλ Αναγνωστόπουλο και επέστρεψαν μαζί στην Αμερική.
Παντρεύτηκε την κόρη του Χάου, Ιουλία. Ο γιατρός Χάου διατηρούσε στη Βοστώνη την πρώτη σχολή για τυφλούς, η οποία εξακολουθεί να υφίσταται. Μετά τον θάνατό του, τη διεύθυνση της σχολής ανέλαβε ο γαμπρός του Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος.
Η Ελεν Κέλερ, τυφλή και κωφή, εισήχθη στην παραπάνω σχολή και ως ελέχθη πρώτος δάσκαλός της υπήρξε ο Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος. Το 1890 ο Αναγνωστόπουλος επισκέπτεται την Ελλάδα και δίνει διάλεξη στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός».
Παραθέτω τη σχετική «είδηση» της Αθηναϊκής εφημερίδας ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ της 15.3.1890, κατά την οποίαν:
«ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ, 15.3.1890 – Βαθείας εντυπώσεις αφήκεν η χθες εν τω “Παρνασσώ” διάλεξις του Μ. Ανάγνου, διευθυντού εν Βοστώνη της Αμερικής σχολείου των τυφλών. Και πρώτον διερμηνεύσας πώς ο δόκτωρ Χάου, ο αείμνηστος πενθερός του, κατώρθωσε να διδάξει εις την κορασίδα Λώραν ότι υπάρχουν σημεία δι’ ων σημαίνονται τα πράγματα, πρώτος ούτω ευεργετήσας τα δυστυχή ταύτα όντα προς έκφρασιν των σκέψεών των, εισήλθεν είτα εις την υπόθεσιν περί της προσφιλούς του Ελένης Κέλερ. Το κοράσιον τούτο παρεδόθη τω κ. Ανάγνω προ ολίγων ετών και κατορθώθη, ήδη οκταέτις, ίνα εντός δύο ετών εκμάθη και εκφράζηται γλαφυρώς και μεθ’ ικανής φαντασίας διά σημείων αγγλιστί και κατά τους 4 τελευταίους μήνας γαλλιστί και ολίγον ελληνιστί και γερμανιστί. Ο,τι κυρίως διακρίνει αυτήν είναι η καταπληκτική αντίληψις και ευρυτάτη αυτής μνήμη. Διά μόνης της αφής νοεί και τας ποικιλοτέρας ψυχικάς διαθέσεις και ουδέποτε επιλανθάνεται λέξεων, ας και άπαξ μόνον ήκουσε μετά της ορθογραφίας αυτών.
Ούτως ωμίλησεν ο ελλόγιμος ανήρ επί δύο περίπου ώρας μεταδούς αξιοπερίεργα και ωφέλιμα τοις ακροαταίς αυτού».
ΑΝΤΏΝΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΝΕΤΗΣ
Δύο Αετόπουλα σ’ επικίνδυνη αποστολή
Κύριε διευθυντά
Περί το τέλος Σεπτεμβρίου 1944, η Οργάνωση ΕΑΜ του χωριού μου (Μαλακάσι Καλαμπάκας) ανέθεσε στον φίλο μου Αποστόλη Σταμούλη (ετών ένδεκα) και σ’ εμένα (ετών εννιάμισι) μια σημαντική αποστολή. Εδωσε στα δύο Αετόπουλα ένα φάκελο με την εντολή να τον μεταφέρουμε στην Οργάνωση ΕΑΜ του γειτονικού Αμπελοχωρίου. Αναλάβαμε το έργο γεμάτοι υπερηφάνεια. Επιθυμούσα πολύ να πηγαίνω στο Αμπελοχώρι, το χωριό του πατέρα μου, γιατί το κλίμα εκεί ήταν πολύ πιο φιλελεύθερο απ’ ό,τι στο Μαλακάσι.
Το κείμενο, ή μάλλον τα κείμενα του Νίκου Βατόπουλου που συνοδεύουν το βιβλίο, «Η πορεία μιας μέσης ζωής», είναι μια αφηγηματική προσωπική παρουσίαση της Ελλης, που μαζί της εργάστηκε ο Νίκος Βατόπουλος για πολλά χρόνια στην «Καθημερινή», μια μορφή βιογραφίας που αντικατοπτρίζει όλο τον δεσμό και την αμοιβαία αγάπη των δυο τους και «Το κουκλόσπιτο» που περιγράφει έναν προς έναν τους χώρους του – το γραφείο του κυρίου De Gaulle με το WC του, το δωμάτιο της γιαγιάς, τα δωμάτια του ζεύγους, των παιδιών, της Ρέας, της Κατερίνας, του Αρη, της Σοφίας, του Καρόλου, της γκουβερνάντας, της μαγείρισσας, οι χώροι υποδοχής, οι χώροι υγιεινής, τα βοηθητικά (κουζίνα, πλυσταριό, κήπος, βεράντα, αίθριο), 22 συνολικά. Μια περιγραφή ευαίσθητη, αναλυτική, γεμάτη αγάπη που στηρίζεται στην αφήγηση της ίδιας της Ελλης και μαρτυρά την ιδιαίτερη φροντίδα της για κάθε αντικείμενο. Πολλά από αυτά, όπως τα εξώφυλλα των δίσκων, οι εφημερίδες, τα βιβλία, είναι έργα της ίδιας, κάποια άλλα είναι αγοραστά, κάποια δώρα φίλων.
Τα κείμενα του Νίκου Βατόπουλου είναι διαφορετικά από τα άλλα κείμενά του στην «Καθημερινή». Εκεί μετατρέπει αληθινά σπίτια σε παραμύθι. Εδώ μετατρέπει το παραμύθι σε πραγματικότητα. Κι αν έγραφε ο Νίκος Βατόπουλος ένα παραμύθι για παιδιά; Μήπως άραγε ευαισθητοποιούσε κάποιους μικρούς Αθηναίους πολίτες; Το βιβλίο «Το Κουκλόσπιτο De Gaulle» κυκλοφορεί με τρία διαφορετικά εξώφυλλα, με κείμενα του Νίκου Βατόπουλου και εισαγωγικά κείμενα των Γ. Μαγγίνη, Μαρίας Κοκκίνου, Μαίρης Βέργου, Ελλης Σολομωνίδου Μπαλάνου.
ΜΑΡΩ ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΗ-ΑΔΑΜΟΥ
Ο σπουδαίος Ελλην Μάικλ Ανάγνος
Κύριε διευθυντά
Πρόσφατα επιστολογράφος της «Κ» αναφέρθηκε στην περιώνυμη Ελεν Κέλερ (1880-1968) και στον πρώτο δάσκαλό της, τον Ηπειρώτη Μιχαήλ Αναγνωστόπουλο ή επί το αμερικανικότερον Μάικλ Ανάγνος.
Ο Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος υπήρξε ο μέγιστος των Ελλήνων της Αμερικής κατά τον 19ο αιώνα και γαμπρός του Αμερικανού φιλέλληνα Σάμουελ Χάου (1801-1876), ο οποίος δύο φορές προσήλθε στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Επαναστάσεως του 1821 και κατά τη διάρκεια της μεγάλης Κρητικής Επανάστασης των ετών 1866-1869, όπου εγνώρισε τον Μιχαήλ Αναγνωστόπουλο και επέστρεψαν μαζί στην Αμερική.
Παντρεύτηκε την κόρη του Χάου, Ιουλία. Ο γιατρός Χάου διατηρούσε στη Βοστώνη την πρώτη σχολή για τυφλούς, η οποία εξακολουθεί να υφίσταται. Μετά τον θάνατό του, τη διεύθυνση της σχολής ανέλαβε ο γαμπρός του Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος.
Η Ελεν Κέλερ, τυφλή και κωφή, εισήχθη στην παραπάνω σχολή και ως ελέχθη πρώτος δάσκαλός της υπήρξε ο Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος. Το 1890 ο Αναγνωστόπουλος επισκέπτεται την Ελλάδα και δίνει διάλεξη στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός».
Παραθέτω τη σχετική «είδηση» της Αθηναϊκής εφημερίδας ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ της 15.3.1890, κατά την οποίαν:
«ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ, 15.3.1890 – Βαθείας εντυπώσεις αφήκεν η χθες εν τω “Παρνασσώ” διάλεξις του Μ. Ανάγνου, διευθυντού εν Βοστώνη της Αμερικής σχολείου των τυφλών. Και πρώτον διερμηνεύσας πώς ο δόκτωρ Χάου, ο αείμνηστος πενθερός του, κατώρθωσε να διδάξει εις την κορασίδα Λώραν ότι υπάρχουν σημεία δι’ ων σημαίνονται τα πράγματα, πρώτος ούτω ευεργετήσας τα δυστυχή ταύτα όντα προς έκφρασιν των σκέψεών των, εισήλθεν είτα εις την υπόθεσιν περί της προσφιλούς του Ελένης Κέλερ. Το κοράσιον τούτο παρεδόθη τω κ. Ανάγνω προ ολίγων ετών και κατορθώθη, ήδη οκταέτις, ίνα εντός δύο ετών εκμάθη και εκφράζηται γλαφυρώς και μεθ’ ικανής φαντασίας διά σημείων αγγλιστί και κατά τους 4 τελευταίους μήνας γαλλιστί και ολίγον ελληνιστί και γερμανιστί. Ο,τι κυρίως διακρίνει αυτήν είναι η καταπληκτική αντίληψις και ευρυτάτη αυτής μνήμη. Διά μόνης της αφής νοεί και τας ποικιλοτέρας ψυχικάς διαθέσεις και ουδέποτε επιλανθάνεται λέξεων, ας και άπαξ μόνον ήκουσε μετά της ορθογραφίας αυτών.
Ούτως ωμίλησεν ο ελλόγιμος ανήρ επί δύο περίπου ώρας μεταδούς αξιοπερίεργα και ωφέλιμα τοις ακροαταίς αυτού».
ΑΝΤΏΝΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΝΕΤΗΣ
Δύο Αετόπουλα σ’ επικίνδυνη αποστολή
Κύριε διευθυντά
Περί το τέλος Σεπτεμβρίου 1944, η Οργάνωση ΕΑΜ του χωριού μου (Μαλακάσι Καλαμπάκας) ανέθεσε στον φίλο μου Αποστόλη Σταμούλη (ετών ένδεκα) και σ’ εμένα (ετών εννιάμισι) μια σημαντική αποστολή. Εδωσε στα δύο Αετόπουλα ένα φάκελο με την εντολή να τον μεταφέρουμε στην Οργάνωση ΕΑΜ του γειτονικού Αμπελοχωρίου. Αναλάβαμε το έργο γεμάτοι υπερηφάνεια. Επιθυμούσα πολύ να πηγαίνω στο Αμπελοχώρι, το χωριό του πατέρα μου, γιατί το κλίμα εκεί ήταν πολύ πιο φιλελεύθερο απ’ ό,τι στο Μαλακάσι.
Οσες φορές μέχρι τότε είχα πάει με τους γονείς μου στο Αμπελοχώρι, πάντα μέναμε στο σπίτι της θείας Αλεξάνδρας. Εκεί κατόρθωνα να κάμπτω την αντίδραση της μάνας και να κοιμάμαι τα βράδια έξω στο μπαλκόνι, παρέα με τα εξαδέλφια μου. Στο Μαλακάσι δεν είχα κοιμηθεί ποτέ στο σπίτι με ανοιχτό παράθυρο, από τον φόβο της μάνας μήπως κρυολογήσω. Τα αίτια όλων των ασθενειών, για τη μητέρα μου, ήταν δύο: Το κρύωμα και το μάτιασμα (η βασκανία). Για το μάτιασμα, γιατρός ήταν η ίδια. Διατεινόταν ότι ήξερε να ξεματιάζει! Εάν δεν ήμουν ματιασμένος με πήγαινε, νύχτα μερικές φορές, στον ιερέα παπα-ζήση να μου διαβάσει ευχή!... Αλλά η ευχή δεν θεράπευε την ελονοσία!... Ευτυχώς βρέθηκε το κινίνο.
Ανέφερα τα παραπάνω για να δείξω ότι την ημέρα εκείνη του Σεπτεμβρίου 1944, όταν η Οργάνωση ΕΑΜ Μαλακασίου ανέθεσε στον φίλο μου τον Αποστόλη και σ’ εμένα τη μεταφορά του εγγράφου στο Αμπελοχώρι, ένιωσα πανευτυχής. Τρέχοντας αφήσαμε την πλατεία του Μαλακασίου και πήραμε τον κατήφορο. Επρεπε να επιστρέψουμε το απόγευμα, σχετικά ενωρίς, για ν’ αποφύγω τον έλεγχο από τον πατέρα, εάν το είχα παρατραβήξει με την απουσία μου από το σπίτι. Μόλις περάσαμε τη γέφυρα του Πηνειού και αρχίσαμε ν’ ανηφορίζουμε, φάνηκε στα αριστερά μας και μακριά ο βράχος, Πέτρα Μοκοσίου. Το γερμανικό κανόνι από τη ράχη του ξεκίνησε να δρα. Από την μπούκα του κάθε τόσο έβγαινε καπνός και δευτερόλεπτα αργότερα έφτανε στ’ αυτιά μας ο δυνατός κρότος του κανονιοβολισμού. Οι οβίδες περνούσαν από πάνω μας σφυρίζοντας, με κατεύθυνση προς το Αμπελοχώρι. Ελαττώσαμε το βάδισμα σε αργό ρυθμό, ελπίζοντας ότι κάποτε οι Γερμανοί θα σταματούσαν να κανονιοβολούν.
Φτάσαμε, όμως, κοντά στη ράχη και οι Γερμανοί συνέχιζαν. Αναγκαστήκαμε να σταματήσουμε και να περιμένουμε καμιά ώρα στη σκιά μιας βελανιδιάς. Περνούσαν οι οβίδες από πάνω μας και προσπαθούσαμε να υπολογίσουμε αν ο στόχος τους ήταν το χωριό ή κάποια άλλη περιοχή, όπως στο Μαλακάσι. Κάποτε το κανόνι εσίγησε. Ηταν αργά το απόγευμα. Περάσαμε τη ράχη και φτάσαμε στα πρώτα αμπέλια του χωριού, στα αριστερά μας. Ηταν όλα φρεσκοτρυγημένα.
Μπροστά μας, το χωριό φαινόταν ήσυχο. Δεν είδαμε φωτιές και καπνούς, δεν ακούσαμε φωνές. Προχωρήσαμε και όταν φτάσαμε στην πλατεία το χωριό έδειχνε να είναι έρημο. Μείναμε για λίγο όρθιοι στο κέντρο της πλατείας, περιμένοντας να μας συναντήσει κάποιος. Πράγματι, σε λίγα λεπτά ξεπρόβαλε μπροστά μας ένας νέος που έμοιαζε να έχει τα διπλάσια χρόνια από εμένα, αλλά φορούσε ακόμα κοντά παντελόνια. Αρχισε μεταξύ μας ο διάλογος:
– Ποιοι είστε εσείς; Από πού ήρθατε;
– Είμαστε σύνδεσμοι από το Μαλακάσι. Εχουμε ένα έγγραφο για την Οργάνωση Αμπελοχωρίου.
– Μπράβο στην Οργάνωση Μαλακασίου. Εμπιστεύεται μικρά παιδιά, που κανένας δεν τα υποπτεύεται. Εγώ είμαι ο Γιώργος Ταμπούρης. Είμαι ένας από τους υπεύθυνους της Οργάνωσης.
Του δώσαμε τον σφραγισμένο φάκελο. Τον άνοιξε αμέσως. Ενώ τον διάβαζε, μερικοί ακόμα ανέβαιναν προς την πλατεία από τη μεριά της γειτονιάς των συγγενών μου. Οι Γερμανοί είχαν κανονιοβολήσει πιο βόρεια από το χωριό, προς το μέρος της εκκλησίας του Προφήτη Ηλία.
Μόλις ο Γιώργος Ταμπούρης τελείωσε την ανάγνωση του εγγράφου και μας είπε ότι ήμασταν ελεύθεροι, κατηφορίσαμε ως το σπίτι της θείας Αλεξάνδρας, γιατί είχαμε πεινάσει. Για κακή μας τύχη το σπίτι ήταν κλειστό. Πήραμε αμέσως τον δρόμο της επιστροφής γιατί δεν θα αργούσε να νυχτώσει (...) Συνεχίσαμε τον δρόμο για το Μαλακάσι με πολύ γρήγορο ρυθμό, όχι επειδή φοβόμασταν, αλλά γιατί στη σκέψη μας είχαμε την αγωνία των δικών μας, που μας είχαν χάσει όλη την ημέρα. Ημασταν βέβαιοι ότι η Οργάνωση θα κρατούσε μυστική την αποστολή μας μέχρι τον γυρισμό μας. Οταν ξανά φτάσαμε στα αμπέλια, καταβροχθίσαμε κάτι απομεινάρια από σύκα και σταφύλια. Ηταν ήδη νύχτα όταν πλησιάσαμε στην πλατεία του Μαλακασίου. Τον πρώτο που αντικρίσαμε ήταν ο πατέρας μου να κάνει νευρικές βόλτες. Μόλις μας είδε ξέσπασε, αλλά μόνον σ’ εμένα:
– Πού είσαι όλη την ημέρα; Ισως για πρώτη φορά να με έδερνε, αν δεν τον ικανοποιούσε η απάντησή μου.
– Η Οργάνωση μας έστειλε με έγγραφο στο Αμπελοχώρι.
Το άλλοθί μου ήταν όχι μόνον ακλόνητο αλλά και αποστομωτικό. Πολύ θα ήθελε, εκείνη τη στιγμή, ο πατέρας να εισβάλει στο γραφείο της Οργάνωσης του ΕΑΜ και να τα κάνει γυαλιά-καρφιά. Ανέθεσαν μια τέτοια επικίνδυνη αποστολή στον ενδεκάχρονο Αποστόλη και σε εμένα τον εννιάχρονο, δίχως να ενημερώσουν τους γονείς μας. Πώς όμως θα τολμούσε να κάνει κάτι τέτοιο ο πατέρας, όταν η Οργάνωση είχε εντολή να αναφέρει αρμοδίως για τυχόν αντιεαμική του πράξη; Προ μηνός (Αύγουστος 1944) ο πατέρας μου είχε καταδικασθεί εις θάνατον, από «Λαϊκό Δικαστήριο», αλλά ο Βασίλης Κουβάτης, εξάδελφος της μάνας μου και καπετάνιος του ΕΛΑΣ, είχε κατορθώσει να μετατρέψει την ποινή του σε συνεχή παραμονή του στο Μαλακάσι. Ο δυστυχής πατήρ κατάπιε την οργή του, την υπερηφάνειά του και εσιώπησε. Ο υιός του, το Αετόπουλο, κατόρθωσε κάτι ριψοκίνδυνο.
ΥΓ.: Από το βιβλίο μου: Η καρυδιά με τους νουμάδες.
ΓΕΏΡΓΙΟΣ ΤΟΛΗΣ Καρδιοχειρουργός
Δόγματα θεολογικά, νομικά,
– Ποιοι είστε εσείς; Από πού ήρθατε;
– Είμαστε σύνδεσμοι από το Μαλακάσι. Εχουμε ένα έγγραφο για την Οργάνωση Αμπελοχωρίου.
– Μπράβο στην Οργάνωση Μαλακασίου. Εμπιστεύεται μικρά παιδιά, που κανένας δεν τα υποπτεύεται. Εγώ είμαι ο Γιώργος Ταμπούρης. Είμαι ένας από τους υπεύθυνους της Οργάνωσης.
Του δώσαμε τον σφραγισμένο φάκελο. Τον άνοιξε αμέσως. Ενώ τον διάβαζε, μερικοί ακόμα ανέβαιναν προς την πλατεία από τη μεριά της γειτονιάς των συγγενών μου. Οι Γερμανοί είχαν κανονιοβολήσει πιο βόρεια από το χωριό, προς το μέρος της εκκλησίας του Προφήτη Ηλία.
Μόλις ο Γιώργος Ταμπούρης τελείωσε την ανάγνωση του εγγράφου και μας είπε ότι ήμασταν ελεύθεροι, κατηφορίσαμε ως το σπίτι της θείας Αλεξάνδρας, γιατί είχαμε πεινάσει. Για κακή μας τύχη το σπίτι ήταν κλειστό. Πήραμε αμέσως τον δρόμο της επιστροφής γιατί δεν θα αργούσε να νυχτώσει (...) Συνεχίσαμε τον δρόμο για το Μαλακάσι με πολύ γρήγορο ρυθμό, όχι επειδή φοβόμασταν, αλλά γιατί στη σκέψη μας είχαμε την αγωνία των δικών μας, που μας είχαν χάσει όλη την ημέρα. Ημασταν βέβαιοι ότι η Οργάνωση θα κρατούσε μυστική την αποστολή μας μέχρι τον γυρισμό μας. Οταν ξανά φτάσαμε στα αμπέλια, καταβροχθίσαμε κάτι απομεινάρια από σύκα και σταφύλια. Ηταν ήδη νύχτα όταν πλησιάσαμε στην πλατεία του Μαλακασίου. Τον πρώτο που αντικρίσαμε ήταν ο πατέρας μου να κάνει νευρικές βόλτες. Μόλις μας είδε ξέσπασε, αλλά μόνον σ’ εμένα:
– Πού είσαι όλη την ημέρα; Ισως για πρώτη φορά να με έδερνε, αν δεν τον ικανοποιούσε η απάντησή μου.
– Η Οργάνωση μας έστειλε με έγγραφο στο Αμπελοχώρι.
Το άλλοθί μου ήταν όχι μόνον ακλόνητο αλλά και αποστομωτικό. Πολύ θα ήθελε, εκείνη τη στιγμή, ο πατέρας να εισβάλει στο γραφείο της Οργάνωσης του ΕΑΜ και να τα κάνει γυαλιά-καρφιά. Ανέθεσαν μια τέτοια επικίνδυνη αποστολή στον ενδεκάχρονο Αποστόλη και σε εμένα τον εννιάχρονο, δίχως να ενημερώσουν τους γονείς μας. Πώς όμως θα τολμούσε να κάνει κάτι τέτοιο ο πατέρας, όταν η Οργάνωση είχε εντολή να αναφέρει αρμοδίως για τυχόν αντιεαμική του πράξη; Προ μηνός (Αύγουστος 1944) ο πατέρας μου είχε καταδικασθεί εις θάνατον, από «Λαϊκό Δικαστήριο», αλλά ο Βασίλης Κουβάτης, εξάδελφος της μάνας μου και καπετάνιος του ΕΛΑΣ, είχε κατορθώσει να μετατρέψει την ποινή του σε συνεχή παραμονή του στο Μαλακάσι. Ο δυστυχής πατήρ κατάπιε την οργή του, την υπερηφάνειά του και εσιώπησε. Ο υιός του, το Αετόπουλο, κατόρθωσε κάτι ριψοκίνδυνο.
ΥΓ.: Από το βιβλίο μου: Η καρυδιά με τους νουμάδες.
ΓΕΏΡΓΙΟΣ ΤΟΛΗΣ Καρδιοχειρουργός
Δόγματα θεολογικά, νομικά,
και ερμηνεία τους
Κύριε διευθυντά
Στην προθήκη ενός βιβλιοπωλείου με ξάφνιασε ο τίτλος ενός βιβλίου που κυκλοφορήθηκε προσφάτως: «Πολιτική θεολογία και συνταγματική ηθική». Βιβλίο μικρό («μέγα βιβλίον μέγα κακόν», κατά τη γνωστή ρήση του Καλλίμαχου) και βιβλίο εύωνο.
Γιατί με ξάφνιασε ο τίτλος; Θεωρούσα ότι η θεολογία αναφέρεται στη σχέση του ανθρώπου ως προσώπου με τον Θεό για τη δική του σωτηρία ή/και του πλησίον του, και όχι του ανθρώπου ως πολίτη. Και θεωρούσα επίσης ότι η ηθική ως ατομική ηθική συναρτάται αμέσως και πρωτίστως με τον λόγο του Θεού (τη Θεολογία) και ως κοινωνική ηθική μόνο δευτερευόντως ή εμμέσως με το δίκαιο, αφού αναμφίλεκτα το έχει επηρεάσει. Αρέσκομαι στα «αιρετικά», όπως αρχικά νόμισα για το βιβλίο, και γι’ αυτό το αγόρασα. Το βιβλίο όμως όχι μόνον αιρετικό δεν είναι, αλλά τουναντίον, αναδεικνύοντας με εκκλησιαστική και νομική ευγλωττία το δυσχερώς αναδεικνυόμενο «κλασικό», είναι αποδεικτικό και πειστικό, ανταποκρινόμενο πλήρως στον τίτλο του.
Είναι και σαγηνευτικό: «Πίνεται»: Δόγματα θεολογικά και νομικά και ερμηνεία τους, ιστορικότητα, μύθοι και συμβολισμοί και πολλά άλλα παρελαύνουν σε σύστημα, τάξη και πειθαρχία, συγχώρεση και ανάσταση. Εύγε στον συγγραφέα του, Ευάγγελο Βενιζέλο!
ΣΠΥΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ
Αθήνα
Και η Ιστορία α λα καρτ;
Κύριε διευθυντά
Στις πάλαι ποτέ σοβιετικές δημοκρατίες, όταν ένα σημαίνον ιθύνον μέλος τους έπεφτε σε δυσμένεια, πρώτο μέλημα του καθεστώτος ήταν η εξάλειψη κάθε ίχνους ύπαρξής του. Με τη διαγραφή γραπτών κειμένων του στον Τύπο, κατάσχεση βιβλίων του, απαγόρευση κάθε γραπτής ή προφορικής μνημόνευσής του κ.λπ.
Κάτι ανάλογο όμως συμβαίνει και στη δημοκρατική ευρωπαϊκή χώρα μας, όπου η προφορά ή δημοσίευση του ονόματος Ιωάννης Μεταξάς εκλαμβάνεται ως αντιδημοκρατική εκδήλωση που επισύρει αποδοκιμασία και κακόβουλους χαρακτηρισμούς για τον συγγραφέα.
Απόδειξη των ανωτέρω αποτελεί και η, κάθε χρόνο, μηδαμινή ή φειδωλή αναφορά στον πρωταγωνιστή της 28ης Οκτωβρίου 1940 κατά τις επετείους της ιστορικής αυτής ημερομηνίας καθώς και η εξάλειψη κάθε μνείας του ρόλου του Γεωργίου Β΄, στον οποίο μαζί με τον Ι. Μεταξά, μας αρέσει δεν μας αρέσει, οφείλουμε την ένταξη της χώρας μας στην ομάδα των κρατών νικητών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΟΡΑΚΑΣ Πρέσβυς ε.τ.
Χολαργός
Κύριε διευθυντά
Στην προθήκη ενός βιβλιοπωλείου με ξάφνιασε ο τίτλος ενός βιβλίου που κυκλοφορήθηκε προσφάτως: «Πολιτική θεολογία και συνταγματική ηθική». Βιβλίο μικρό («μέγα βιβλίον μέγα κακόν», κατά τη γνωστή ρήση του Καλλίμαχου) και βιβλίο εύωνο.
Γιατί με ξάφνιασε ο τίτλος; Θεωρούσα ότι η θεολογία αναφέρεται στη σχέση του ανθρώπου ως προσώπου με τον Θεό για τη δική του σωτηρία ή/και του πλησίον του, και όχι του ανθρώπου ως πολίτη. Και θεωρούσα επίσης ότι η ηθική ως ατομική ηθική συναρτάται αμέσως και πρωτίστως με τον λόγο του Θεού (τη Θεολογία) και ως κοινωνική ηθική μόνο δευτερευόντως ή εμμέσως με το δίκαιο, αφού αναμφίλεκτα το έχει επηρεάσει. Αρέσκομαι στα «αιρετικά», όπως αρχικά νόμισα για το βιβλίο, και γι’ αυτό το αγόρασα. Το βιβλίο όμως όχι μόνον αιρετικό δεν είναι, αλλά τουναντίον, αναδεικνύοντας με εκκλησιαστική και νομική ευγλωττία το δυσχερώς αναδεικνυόμενο «κλασικό», είναι αποδεικτικό και πειστικό, ανταποκρινόμενο πλήρως στον τίτλο του.
Είναι και σαγηνευτικό: «Πίνεται»: Δόγματα θεολογικά και νομικά και ερμηνεία τους, ιστορικότητα, μύθοι και συμβολισμοί και πολλά άλλα παρελαύνουν σε σύστημα, τάξη και πειθαρχία, συγχώρεση και ανάσταση. Εύγε στον συγγραφέα του, Ευάγγελο Βενιζέλο!
ΣΠΥΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ
Αθήνα
Και η Ιστορία α λα καρτ;
Κύριε διευθυντά
Στις πάλαι ποτέ σοβιετικές δημοκρατίες, όταν ένα σημαίνον ιθύνον μέλος τους έπεφτε σε δυσμένεια, πρώτο μέλημα του καθεστώτος ήταν η εξάλειψη κάθε ίχνους ύπαρξής του. Με τη διαγραφή γραπτών κειμένων του στον Τύπο, κατάσχεση βιβλίων του, απαγόρευση κάθε γραπτής ή προφορικής μνημόνευσής του κ.λπ.
Κάτι ανάλογο όμως συμβαίνει και στη δημοκρατική ευρωπαϊκή χώρα μας, όπου η προφορά ή δημοσίευση του ονόματος Ιωάννης Μεταξάς εκλαμβάνεται ως αντιδημοκρατική εκδήλωση που επισύρει αποδοκιμασία και κακόβουλους χαρακτηρισμούς για τον συγγραφέα.
Απόδειξη των ανωτέρω αποτελεί και η, κάθε χρόνο, μηδαμινή ή φειδωλή αναφορά στον πρωταγωνιστή της 28ης Οκτωβρίου 1940 κατά τις επετείους της ιστορικής αυτής ημερομηνίας καθώς και η εξάλειψη κάθε μνείας του ρόλου του Γεωργίου Β΄, στον οποίο μαζί με τον Ι. Μεταξά, μας αρέσει δεν μας αρέσει, οφείλουμε την ένταξη της χώρας μας στην ομάδα των κρατών νικητών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΟΡΑΚΑΣ Πρέσβυς ε.τ.
Χολαργός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου