«Με την παρουσία του στα εγκαίνια της έκθεσης ο Τσίπρας ήθελε, για πολλοστή φορά, να υπογραμμίσει ότι είναι άξιος διάδοχος και συνεχιστής των Ζαχαριάδη, Σιάντου, Ιωαννίδη. Και ό,τι δεν πέτυχαν εκείνοι με τη δύναμη των όπλων, θα προσπαθήσουν τώρα, αυτός και η παρέα του, να το πετύχουν με τη δύναμη της ψήφου. Αμετακίνητος στόχος είναι η μετατροπή της χώρας μας σε Βενεζουέλα της Μεσογείου. Πρέπει να σημάνει εθνικός συναγερμός, η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας μας και το δημοκρατικό μας πολίτευμα αντιμετωπίζουν έσχατο κίνδυνο»

Από "ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ"

"ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ", 02/04/17

Τάκης Λαζαρίδης: «Ο Τσίπρας είναι άξιος διάδοχος 

του Ζαχαριάδη, του Σιάντου και του Ιωαννίδη»
Ο συγκρατούμενος του Μπελογιάννη μιλάει για τις τελευταίες στιγμές πριν από την εκτέλεση, για τις ευθύνες του Ζαχαριάδη, για τους μάταιους αγώνες και για τη θυσία που δεν δικαιώθηκε

Η συνέντευξη στο Λάμπρο Σταυρόπουλο

Ο Τάκης Λαζαρίδης ήταν ο νεαρός μελλοθάνατος, συγκρατούμενος του Νίκου Μπελογιάννη, που του χαρίστηκε η ζωή, αν και η στάση του στη δίκη ήταν συνεπής και ανυποχώρητη. Μέλος του παράνομου μηχανισμού των ασυρμάτων του ΚΚΕ, όπως και η αδελφή του Σταυρούλα, συνελήφθη τον Νοέμβριο του 1951 ενώ ήταν στρατιώτης. Εκείνη δεν συνελήφθη και καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο, αλλά κατάφερε να διαφύγει στις ανατολικές χώρες. Η υπόθεση των ασυρμάτων διευκόλυνε το μετεμφυλιακό κράτος το οποίο «φόρτωσε» την κατηγορία της κατασκοπείας στον ήδη συλληφθέντα από τον Δεκέμβριο του 1950 Μπελογιάννη, οδηγώντας τον στο εκτελεστικό απόσπασμα μαζί με τους Ηλία Αργυριάδη, Νίκο Καλούμενο και Δημήτρη Μπάτση τα ξημερώματα της Κυριακής 30 Μαρτίου 1952, κάτι που δεν είχε καταφέρει μέχρι τότε.

Ο πατέρας του, Κώστας Λαζαρίδης, ήταν γραμματέας του Εργατικού ΕΑΜ και στέλεχος της ΚΕ του ΚΚΕ και εκτελέστηκε από τους Γερμανούς το 1943, ενώ η μητέρα του, Σουλτάνα, καταδικάστηκε από τους βούλγαρους φασίστες για την αντιστασιακή της δράση σε ισόβια δεσμά. Ο Τάκης Λαζαρίδης ήταν στο ίδιο κελί με τον Μπελογιάννη και τον Μπάτση. Οταν ήρθαν οι δεσμοφύλακες να τους πάρουν, σηκώθηκε κι εκείνος: «Εσύ, Λαζαρίδη, κάτσε» του είπαν. Το απόσπασμα γλίτωσε και η Ελλη Παππά λόγω του ότι ήταν μωρομάνα. Από τις φυλακές της Καλλιθέας μεταφέρθηκε στις φυλακές της Κεφαλονιάς, κατόπιν στο Καλάμι της Κρήτης, στην Κέρκυρα, ξανά πίσω στην Αλικαρνασσό της Κρήτης και μετά στην Αίγινα. Συνολική διάρκεια 15 χρόνια φυλακή. Αποφυλακίστηκε το 1966. Τότε ξανάσμιξε και με τη μητέρα του, ενώ με την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967 εκείνος πρόλαβε να ξεφύγει, ενώ η μητέρα του πήγε εξορία. Σήμερα είναι ένας άλλος άνθρωπος. Εχει αναθεωρήσει πολλά για τη στάση του. Πιστεύει ότι ήταν μάταιοι οι αγώνες και ότι η Αριστερά ζημίωσε τον τόπο: «Ευτυχώς, σύντροφοι, ηττηθήκαμε» έχει γράψει, προκαλώντας την οργή των άλλοτε συντρόφων του.

Συμπληρώθηκαν αυτές τις ημέρες 65 χρόνια από την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του. Ησασταν στο ίδιο κελί μέχρι το τέλος, υποψήφιος και εσείς για το εκτελεστικό απόσπασμα. Τι θυμάστε από εκείνες τις τελευταίες στιγμές;

«Θυμάμαι το απότομο ξύπνημα μέσα στα άγρια μεσάνυχτα από το βαρύ ποδοβολητό των ανθρώπων που έρχονταν να μας πάρουν. Θυμάμαι τον ανατριχιαστικό θόρυβο από τις κλειδαριές που έτριζαν καθώς άνοιγαν τα κελιά, την κουστωδία των φυλάκων και χωροφυλάκων που εισέβαλαν στο κελί μας. Θυμάμαι το πικρό μειδίαμα του Μπελογιάννη καθώς πρόφερε τη φράση "πάμε για καθαρό αέρα;". Θυμάμαι τις σπαρακτικές κραυγές της Ελλης "μην αφήνετε να τους πάρουν, μην αφήνετε να τους πάρουν". Και θυμάμαι, τέλος, τις ατέλειωτες βόλτες μέσα στο άδειο κελί μέχρι να ξημερώσει, καθώς και τον όρκο που έδωσα καθώς νοερά τους αποχαιρετούσα, να συνεχίσω τον αγώνα ως το νικηφόρο τέλος. Μερικά χρόνια αργότερα πάτησα τον όρκο, δεν μπορούσα όμως να κάνω διαφορετικά. Πάνω από οποιονδήποτε όρκο στέκεται η αλήθεια, γιατί η αλήθεια ταυτίζεται με την πατρίδα».

Αναρωτιέται κάποιος αν μπορούν να περιγραφούν τα συναισθήματα που νιώθει ένας μελλοθάνατος και μάλιστα σε νεαρή ηλικία, όπως ήσασταν τότε εσείς...

«Είναι πράγματι δύσκολο να περιγραφούν τα συναισθήματα αυτά, όμως γεγονός είναι ότι δεν με συνείχε τότε ούτε φόβος ούτε αγωνία, μόνο λύπη για τις πίκρες που πότιζα τη μάνα μου. Δεν ήμουν βέβαια ένας μπαρουτοκαπνισμένος αγωνιστής, ήμουν όμως γιος του Κώστα Λαζαρίδη, ενός αγωνιστή που εκτελέστηκε για την αντιστασιακή του δράση από τους Γερμανούς στο σκοπευτήριο της Καισαριανής τον Μάη του '43. Ενός αγωνιστή που έπεσε ζητωκραυγάζοντας για το κόμμα και την πατρίδα, γι' αυτό και το κόμμα τον κατέταξε στο πάνθεο των ηρώων του. Ημουν έτοιμος να ακολουθήσω το παράδειγμά του».

Ποιοι ήταν οι λόγοι που σας χάρισαν τη ζωή;

«Κύριος λόγος ήταν ότι ήμουν γιος ενός εκτελεσμένου από τους Γερμανούς αγωνιστή και μιας καταδικασμένης από τους Βουλγάρους σε ισόβια δεσμά αγωνίστριας. Είναι προφανές ότι ο συμβολισμός Γερμανοί, Βούλγαροι, Ελληνες, δεν θα ήταν και τόσο τιμητικός για τους κρατούντες...».

Η συγκρατούμενή σας και σύντροφος του Μπελογιάννη, Ελλη Παππά, είχε κατονομάσει στην «πολιτική διαθήκη» της ως υπεύθυνο για τον θάνατό του τον Ζαχαριάδη. Εσείς τι πιστεύετε;

«Συμφωνώ πλήρως με την Ελλη. Ο Ζαχαριάδης ήταν ηθικός αυτουργός της εκτέλεσης, όχι μόνο γιατί έστειλε τον Μπελογιάννη στο στόμα του λύκου, σε μια προσπάθεια καταδικασμένη εκ των προτέρων σε αποτυχία, αλλά και γιατί δεν αξιοποίησε την επιστολή Πλουμπίδη που θα μπορούσε να αποτελέσει ένα, προσωρινό έστω, νομικό φράγμα για την εκτέλεση».

Παρά τη στάση σας στη δίκη, η οποία χαρακτηρίστηκε τότε από το κόμμα σας «επαναστατικά συνεπής και αδιάλλακτη», μετά από χρόνια οδηγηθήκατε στο συμπέρασμα ότι όλα ήταν μάταια. Γιατί;

«Γιατί ο χρόνος δεν είναι μόνο "πανδαμάτωρ", είναι και δάσκαλος. Μας διδάσκει πώς να ξεχωρίζουμε την αλήθεια από το ψέμα, το πλαστό από το γνήσιο. Κατάλαβα με τον χρόνο ότι αγωνιζόμενοι για την ουτοπία, απλώς προσπαθούσαμε να βιάσουμε την Ιστορία. Και η Ιστορία εκδικήθηκε».

Πώς γίνεται ένας άνθρωπος που βρέθηκε σε απόσταση αναπνοής από τον θάνατο για τα «πιστεύω» του να δηλώνει ότι δεν είναι υπερήφανος για τους αγώνες του;

«Δεν μπορεί κανείς να είναι υπερήφανος για τους αγώνες του όταν διαπιστώνει ότι οι αγώνες του αυτοί όχι μόνο δεν ωφέλησαν αλλά ως μόνο αποτέλεσμα είχαν βαρύτατο υλικό και ανθρώπινο κόστος για την πατρίδα. Είχα κάθε δικαίωμα να αγωνιστώ και να θυσιαστώ για τα οποιαδήποτε ιδανικά, δεν είχα όμως κανένα δικαίωμα να πληγώσω την πατρίδα, να προκαλέσω τον θάνατο αθώων συμπατριωτών μου».

Τελικά δικαιώθηκε ή όχι ο Μπελογιάννης και η θυσία του;

«Η θυσία, όχι μόνο του Μπελογιάννη, αλλά και πολλών χιλιάδων κομμουνιστών δεν μπορούσε να δικαιωθεί γιατί ιστορικά ήταν εκτός τόπου και χρόνου. Ενώ η χώρα μας είχε ζωτική ανάγκη από έναν ριζικό εκσυγχρονισμό, οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό, διοικητικό, εμείς προσπαθούσαμε να επιβάλουμε διά της βίας "σοσιαλιστικό μετασχηματισμό". Η αποτυχία ήταν αναπόφευκτη».

Πάντως το θέμα προκαλεί και διχάζει 65 χρόνια μετά, όπως έδειξαν και οι αντιδράσεις από την πλευρά της ΝΔ και της Χρυσής Αυγής στη Βουλή. Τελικά τα μετεμφυλιακά μίση και πάθη είναι ακόμα εδώ;

«Τα μετεμφυλιακά πάθη είναι εδώ και θα συνεχίσουν να παραμένουν εδώ, όσο δεν αποκτούμε την εθνική μας αυτογνωσία. Και δεν πρόκειται να αποκτήσουμε την εθνική μας αυτογνωσία όσο η κομμουνιστική Αριστερά κατορθώνει, παραποιώντας και διαστρεβλώνοντας την ιστορική αλήθεια, να εμφανίζεται ως "αθώα του αίματος" ενώ ευθύνεται αποκλειστικά και για τον Δεκέμβρη και για τον εμφύλιο».

Πώς είδατε την παρουσία του Πρωθυπουργού στα εγκαίνια της μόνιμης έκθεσης στην Αμαλιάδα και τον συμβολισμό της;

«Με την παρουσία του στα εγκαίνια της έκθεσης ο Τσίπρας ήθελε, για πολλοστή φορά, να υπογραμμίσει ότι είναι άξιος διάδοχος και συνεχιστής των Ζαχαριάδη, Σιάντου, Ιωαννίδη. Και ό,τι δεν πέτυχαν εκείνοι με τη δύναμη των όπλων, θα προσπαθήσουν τώρα, αυτός και η παρέα του, να το πετύχουν με τη δύναμη της ψήφου. Αμετακίνητος στόχος είναι η μετατροπή της χώρας μας σε Βενεζουέλα της Μεσογείου. Πρέπει να σημάνει εθνικός συναγερμός, η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας μας και το δημοκρατικό μας πολίτευμα αντιμετωπίζουν έσχατο κίνδυνο».

Ο Μπελογιάννης ζει;

Του Σωκράτη Τσιχλιά


Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι ο Νίκος Μπελογιάννης που εκτελέστηκε στις 30 Μαρτίου του 1952, σε ηλικία 37 ετών, διά τυφεκισμού στο στρατόπεδο του Γουδή ήταν ένα τραγικό θύμα μιας ακραίας ψυχροπολεμικής περιόδου. Είναι επίσης βέβαιο ότι παρά την παράφρονα πολιτική του «όπλου παρά πόδας» του Ζαχαριάδη, η ελληνική δημοκρατία δεν απειλείτο από τους ηττημένους και αποδεκατισμένους κομμουνιστές, τον παράνομο μηχανισμό και τους ασυρμάτους τους.

Ο άνθρωπος με το γαρίφαλο και οι συγκατηγορούμενοί του συνελήφθησαν, δικάστηκαν δύο φορές και καταδικάστηκαν άλλες τόσες για το φρόνημά τους. Δεκάδες χιλιάδες ομοϊδεάτες τους, ή απλώς συγγενείς ομοϊδεατών τους, ταλαιπωρήθηκαν κοινωνικά, στερήθηκαν την ελευθερία τους, βασανίστηκαν όχι για τις παράνομες πράξεις αλλά για τα παράνομα πιστεύω τους, τα άγρια μετεμφυλιακά χρόνια. Τότε που οι νικητές έδιναν συγχωροχάρτι και εξουσία σε συνεργάτες των Γερμανών αλλά εξόριζαν και φυλάκιζαν όσους κομμουνιστές ή συνοδοιπόρους δεν υπέγραφαν εξευτελιστικές δηλώσεις μετανοίας.

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι ο Νίκος Μπελογιάννης ήταν ένας φλογερός ιδεολόγος που θυσιάστηκε για τα πιστεύω του. Ενας μάρτυρας του ΚΚΕ που συγκίνησε με το πάθος της απολογίας του την παγκόσμια κοινή γνώμη, πολιτικές και καλλιτεχνικές ελίτ της εποχής. Ο Πικάσο τον ζωγράφισε, ακόμη και ο στρατηγός Ντε Γκολ ζήτησε να μη θανατωθεί.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία επίσης ότι υπήρξε θύμα και του σταλινικού κόμματος το οποίο υπηρέτησε ανιδιοτελώς και για το οποίο θυσιάστηκε. Οταν ο σύντροφος και φίλος του Νίκος Πλουμπίδης με μια μεγαλειώδη κίνηση παίρνει με επιστολή του προς την κυβέρνηση όλη την ευθύνη για τον παράνομο μηχανισμό του ΚΚΕ και ζητά την αθώωσή του προσφέροντας τον εαυτό του στη θέση του, ο Ζαχαριάδης βγάζει πλαστή την επιστολή και τον Πλουμπίδη πράκτορα. Χρόνια μετά, η σύντροφος του Μπελογιάννη και μητέρα του γιου του Ελλη Παππά θα καταγγείλει «(...) ο Ζαχαριάδης ήθελε τότε έναν ήρωα και έναν χαφιέ και τους έφτιαξε (...)».

Ο Νίκος Μπελογιάννης ξέρουμε τώρα ότι έχασε τη ζωή του άδικα από ένα βάρβαρο καθεστώς και μάταια επέλεξε λάθος τρόπο να αλλάξει τον κόσμο. Αν ζούσε θα μάτωνε η καρδιά του για τα χιλιάδες θύματα του Στάλιν, τις εκτελέσεις, τις εξορίες, τα βάσανα που φόρτωσε σε εκατομμύρια ανθρώπους ο υπαρκτός σοσιαλισμός στο όνομα των πιο αγνών ιδανικών. Αν ζούσε θα έχανε, στα 75 του χρόνια, το έδαφος κάτω από τα πόδια του, όταν η κόκκινη αυτοκρατορία κατέρρευσε χωρίς να πέσει ούτε μια τουφεκιά.

Ο Νίκος Μπελογιάννης είναι ένας από τους Αγίους του κομμουνιστικού δόγματος. Στη σύντομη ζωή του αγωνίστηκε για να εγκατασταθεί στην Ελλάδα δικτατορία του προλεταριάτου. Φαντάζομαι ότι η ελληνική Πολιτεία δεν έφτιαξε στην Αμαλιάδα προτομή και μουσείο για να τιμήσει αυτήν του την πλευρά αλλά για να εισφέρει στη συλλογική συνείδηση μια «συγγνώμη» για την αγριότητα που επέδειξε εκείνη την εποχή. Ο Μπελογιάννης δεν είναι εθνικός ήρωας αλλά μπορεί να γίνει σύμβολο εθνικό συμφιλίωσης και αλληλοκατανόησης. Εχουμε πληρώσει ακριβά τα πάθη, το μίσος, τον διχασμό νικητές και ηττημένοι.