Από "ΤΑ ΝΕΑ" (κύριο+εσωτερικό θέμα)
 |
| "ΤΑ ΝΕΑ", κύριο θέμα, 04/03/25 |
 |
| "ΤΑ ΝΕΑ", 04/03/25 |
«Επειγόντως να επανεξοπλίσουμε την Ευρώπη»
Κλιμάκωσε τον τόνο των δηλώσεών της σε λιγότερο από 24 ώρες από τη συνάντηση των ευρωπαίων ηγετών στο Λονδίνο η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στέλνοντας ακόμη πιο ισχυρό μήνυμα χθες σχετικά με το Σχέδιο Επανεξοπλισμός της Ευρώπης (Rearm Europe Plan), όπως το ονόμασε η ίδια, που θα παρουσιάσει με επιστολή της σήμερα στους 27 ηγέτες και το οποίο θα αποτελέσει τη βάση για τη συζήτηση που θα γίνει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την Πέμπτη.
Τις λεπτομέρειες της πρότασης της Κομισιόν για την εξαίρεση των αμυντικών επενδύσεων από το όριο δαπανών του νέου Συμφώνου Σταθερότητας με ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής αναμένει η Ελλάδα, όπως και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Για τη χώρα υπάρχει τόσο το καλό όσο και το κακό σενάριο, με την κυβέρνηση να διεκδικεί το πρώτο, που θα της προσδώσει ουσιαστικό δημοσιονομικό χώρο.
Συγκεκριμένα, η Αθήνα αντιμετωπίζει θετικά την τοποθέτηση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν καθώς ανοίγει ο δρόμος για την αγορά περισσότερων οπλικών συστημάτων χωρίς να χρειαστεί η περικοπή άλλων δαπανών και να κινδυνεύσει η χώρα να μπει σε δημοσιονομικές περιπέτειες.
Ωστόσο, η ρήτρα διαφυγής, όπως αναφέρει ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, δεν θα πρέπει να αφορά «μόνο τις χώρες με αμυντικές δαπάνες 0,5% ή 1% του ΑΕΠ προκειμένου να διευκολυνθούν να φτάσουν το όριο δαπανών του ΝΑΤΟ, αλλά και χώρες όπως η Ελλάδα, που είναι αναγκασμένες να δαπανούν για την άμυνα ποσοστό μεγαλύτερο από το όριο αυτό».
Με την Ελλάδα να δαπανά το 3% του ΑΕΠ της για την άμυνά της, η κυβέρνηση θα μπει στο ευρωπαϊκό «παζάρι» επιδιώκοντας μια ειδική ρύθμιση που θα της δίνει δημοσιονομική ανάσα, χωρίς να τίθεται σε
Τα βασικά ερωτήματα για την Ελλάδα
Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αναμένεται να βρεθούν βασικά ερωτήματα όπως πώς μεταφράζεται στην πράξη η ελεγχόμενη και υπό όρους αύξηση των αμυντικών δαπανών, τι περιλαμβάνει η έννοια των αμυντικών επενδύσεων, ποιο θα είναι το όριο δαπανών που πρέπει να επιτευχθεί, ενώ αυτό που ενδιαφέρει την Ελλάδα είναι εάν η υπέρβαση θα δικαιολογείται μόνο για επιπλέον αμυντικές δαπάνες ή και άλλου είδους παρεμβάσεις όπως φοροελαφρύνσεις σε περίπτωση που το όριο των αμυντικών δαπανών έχει ήδη καλυφθεί.
Το σκηνικό αναμένεται να ξεκαθαρίσει το επόμενο διάστημα με την πολωνική προεδρία να πιέζει για ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων και λήψη αποφάσεων έως τον Μάιο.
Από την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων θα κριθεί εάν η ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής θα μεταφραστεί σε πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο για την ελληνική κυβέρνηση, καθώς όπως επισημαίνουν στελέχη του οικονομικού επιτελείου με τα σημερινά δεδομένα η υιοθέτηση μιας τέτοιας πρότασης δεν σημαίνει ότι δημιουργείται πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος ο οποίος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για επιπλέον ελαφρύνσεις και κοινωνικές παροχές, καθώς ενδεχόμενη χαλάρωση δεν πρέπει να θέσει σε αμφισβήτηση την πορεία δημοσιονομικής εξυγίανσης και μείωσης του χρέους της χώρας.
Πρόβλημα στο χρέος
Το μεγάλο πρόβλημα για τις χώρες της ΕΕ και κυρίως για την Ελλάδα, που έχει το μεγαλύτερο δημόσιο χρέος, είναι το ύψος του χρέους το οποίο συνεπάγονται οι μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες. Με δεδομένες τις οροφές δαπανών που έχουν συμφωνηθεί στο 4ετές δημοσιονομικό και μεταρρυθμιστικό πλάνο με την ΕΕ για την περίοδο 2025-2028 η Ελλάδα, για να έχει μια σταθερή μείωση του χρέους της, έχει περιθώριο να αυξήσει τις δαπάνες της κατά 3,7% φέτος, 3,2% το 2026, 3,1% το 2027 και 3% το 2028.
Με τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, το βασικό σημείο αναφοράς δεν είναι πια το δημοσιονομικό έλλειμμα αλλά οι ετήσιες οροφές αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών. Σε ένα σύνολο ετήσιας αύξησης μεταξύ 3 και 3,7 δισ. ευρώ από φέτος έως και το 2028, στην περίπτωση της Ελλάδας οι αμυντικές δαπάνες «τρώνε» σε ετήσια βάση ακόμα και πάνω από 1 δισ. ευρώ, περιορίζοντας δραστικά τους δημοσιονομικούς ελιγμούς της κυβέρνησης.
- «Χρειαζόμαστε τεράστια άνοδο στην άμυνα. Η διαρκής ειρήνη μπορεί να οικοδομηθεί μόνο με ισχύ», τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν
Κλιμάκωσε τον τόνο των δηλώσεών της σε λιγότερο από 24 ώρες από τη συνάντηση των ευρωπαίων ηγετών στο Λονδίνο η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στέλνοντας ακόμη πιο ισχυρό μήνυμα χθες σχετικά με το Σχέδιο Επανεξοπλισμός της Ευρώπης (Rearm Europe Plan), όπως το ονόμασε η ίδια, που θα παρουσιάσει με επιστολή της σήμερα στους 27 ηγέτες και το οποίο θα αποτελέσει τη βάση για τη συζήτηση που θα γίνει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την Πέμπτη.
«Χρειαζόμαστε τεράστια άνοδο στην άμυνα, χωρίς καμία αμφιβολία. Θέλουμε διαρκή ειρήνη, αλλά η διαρκής ειρήνη μπορεί να οικοδομηθεί μόνο με ισχύ. Η ισχύς ξεκινά με την ενίσχυση του εαυτού μας. Αυτός είναι ο στόχος του σχεδίου που θα παρουσιάσω στα κράτη – μέλη, του Σχεδίου Επανεξοπλισμός της Ευρώπης», δήλωσε χθες η πρόεδρος της Κομισιόν.
Στο επίκεντρο της προσπάθειας στις Βρυξέλλες είναι να παρουσιάσει η πρόεδρος της Κομισιόν ξεκάθαρες προτάσεις για να διευκολύνει τη λήψη αποφάσεων πρώτον για την ενίσχυση των ουκρανικών στρατιωτικών ικανοτήτων και δεύτερον για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας. Η αναζήτηση πόρων είναι επείγουσα και ως εκ τούτου έχει προκριθεί ως κατάλληλη λύση η αναδιανομή κονδυλίων, που δεν έχουν ακόμη χρησιμοποιηθεί από το Ταμείο Συνοχής και το RRF (Ταμείο Ανάκαμψης).
Στο επίκεντρο της προσπάθειας στις Βρυξέλλες είναι να παρουσιάσει η πρόεδρος της Κομισιόν ξεκάθαρες προτάσεις για να διευκολύνει τη λήψη αποφάσεων πρώτον για την ενίσχυση των ουκρανικών στρατιωτικών ικανοτήτων και δεύτερον για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας. Η αναζήτηση πόρων είναι επείγουσα και ως εκ τούτου έχει προκριθεί ως κατάλληλη λύση η αναδιανομή κονδυλίων, που δεν έχουν ακόμη χρησιμοποιηθεί από το Ταμείο Συνοχής και το RRF (Ταμείο Ανάκαμψης).
Στο τελευταίο υπάρχουν αδιάθετα 94 δισ. ευρώ δανείων. Με αυτά οι Βρυξέλλες αναμένεται να κινηθούν γρήγορα, φτάνοντας συνολικά σε δεκάδες δισ. ευρώ ή ακόμη και περισσότερα, αρκεί να ξεπεραστούν κάποια νομικής φύσεως εμπόδια. Παράλληλα, μέσω της ευελιξίας στους δημοσιονομικούς κανόνες τα κράτη – μέλη θα μπορέσουν να αναζητήσουν επιπλέον εθνικούς πόρους για την άμυνα, ενώ καθώς το επόμενο ΠΔΠ, στο οποίο εκτιμάται ότι θα υπάρξει μεγαλύτερη δαπάνη για την άμυνα, θα ξεκινήσει το 2028, δεν αποκλείεται κάποιου είδους συμφωνία σε έναν εφάπαξ τρόπο αύξησης των δαπανών, όπως τα αμυντικά ομόλογα, που αποτελούν όμως ένα ευαίσθητο ζήτημα.
Στροφή στην ευρωπαϊκή βιομηχανία
Για την Κομισιόν επιπλέον σημαντικό ρόλο για την ενίσχυση των εθνικών αμυντικών δαπανών των κρατών – μελών θα παίξει η συμφωνία για τον νέο νατοϊκό στόχο, στην οποία αναμένεται να καταλήξει το ΝΑΤΟ στη Σύνοδο Κορυφής τον Ιούνιο. Πέρυσι τα ευρωπαϊκά κράτη δαπάνησαν 1,9% του ΑΕΠ για την άμυνά τους (περίπου 324 δισ.), ενώ αν συμφωνηθεί ο νατοϊκός στόχος στο 3% τότε η δαπάνη θα είναι σημαντικά υψηλότερη, κατά 150 δισ. ευρώ τον χρόνο και ακόμη υψηλότερη με στόχο 3,5% του ΑΕΠ.
Στροφή στην ευρωπαϊκή βιομηχανία
Για την Κομισιόν επιπλέον σημαντικό ρόλο για την ενίσχυση των εθνικών αμυντικών δαπανών των κρατών – μελών θα παίξει η συμφωνία για τον νέο νατοϊκό στόχο, στην οποία αναμένεται να καταλήξει το ΝΑΤΟ στη Σύνοδο Κορυφής τον Ιούνιο. Πέρυσι τα ευρωπαϊκά κράτη δαπάνησαν 1,9% του ΑΕΠ για την άμυνά τους (περίπου 324 δισ.), ενώ αν συμφωνηθεί ο νατοϊκός στόχος στο 3% τότε η δαπάνη θα είναι σημαντικά υψηλότερη, κατά 150 δισ. ευρώ τον χρόνο και ακόμη υψηλότερη με στόχο 3,5% του ΑΕΠ.
Η Κομισιόν θα προσπαθήσει να πείσει τα κράτη – μέλη να επενδύουν περισσότερο σε ευρωπαϊκή παραγωγή από μόλις 20% σήμερα, όχι μόνο για να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, αλλά και για να αποφευχθούν οι επιπλέον όροι που τίθενται από τις ΗΠΑ στις συμφωνίες εξαγοράς αμυντικών συστημάτων, όπου κατευθύνεται σήμερα η μερίδα του λέοντος των ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών. Για την Ευρώπη αποτελεί πλέον σημαντικό παράγοντα η αξιοπιστία των ΗΠΑ όσον αφορά την ασφάλεια της Ευρώπης, αλλά και ευρύτερα τη γεωστρατηγική της στάση.
Παράλληλα, η Κομισιόν εξετάζει πώς θα μπορούσαν να εμπλακούν οι τράπεζες ώστε η αμυντική βιομηχανία να αποκτήσει μεγαλύτερη πρόσβαση σε τραπεζικά κεφάλαια. Εξετάζεται σε συνεργασία με την ΕΤΕπ τρόπος αλλαγής της εντολής της, που απαγορεύει σήμερα τις αμιγώς στρατιωτικές επενδύσεις, αλλά και η εμπλοκή αναπτυξιακών και άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών.
Παράλληλα, η Κομισιόν εξετάζει πώς θα μπορούσαν να εμπλακούν οι τράπεζες ώστε η αμυντική βιομηχανία να αποκτήσει μεγαλύτερη πρόσβαση σε τραπεζικά κεφάλαια. Εξετάζεται σε συνεργασία με την ΕΤΕπ τρόπος αλλαγής της εντολής της, που απαγορεύει σήμερα τις αμιγώς στρατιωτικές επενδύσεις, αλλά και η εμπλοκή αναπτυξιακών και άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών.
Επιπλέον πόροι χρηματοδότησης της άμυνας μπορεί να επέλθουν μέσω μιας επονομαζόμενης Τράπεζας Επανοπλισμού, ενώ δεν αποκλείεται ένας τύπος μηχανισμού όπως ο ESM, με κεφάλαια υπό τη μορφή δανείων από τα κράτη – μέλη, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως φθηνά δάνεια για αμυντικές επενδύσεις των κρατών – μελών. Αλλωστε, στην έκθεσή του ο Ενρίκο Λέτα ανέφερε ακόμη και τη χρήση του ESM αυτού καθαυτόν ως «χρηματοδότη» της άμυνας, κάτι που χρειάζεται όμως αλλαγή κανονισμών.
Η Λευκή Βίβλος για την Αμυνα
Η συζήτηση που θα γίνει την Πέμπτη ανάμεσα στους «27» αναμένεται να τροφοδοτήσει τη Λευκή Βίβλο για την Αμυνα, που προγραμματίζει να παρουσιάσει η Κομισιόν στις 19 Μαρτίου, η οποία βασίζεται επιπλέον στους νατοϊκούς στόχους ικανοτήτων. Ανάμεσά τους βρίσκονται εκτιμήσεις ότι το ΝΑΤΟ χρειάζεται 49 επιπλέον ταξιαρχίες, ώστε να φτάσει τις 130 συνολικά. Μια προκαταρκτική αξιολόγηση του κόστους για να εφαρμοστούν οι στόχοι ικανοτήτων το 2030 είναι 500 δισ. ευρώ.
Η Λευκή Βίβλος για την Αμυνα
Η συζήτηση που θα γίνει την Πέμπτη ανάμεσα στους «27» αναμένεται να τροφοδοτήσει τη Λευκή Βίβλο για την Αμυνα, που προγραμματίζει να παρουσιάσει η Κομισιόν στις 19 Μαρτίου, η οποία βασίζεται επιπλέον στους νατοϊκούς στόχους ικανοτήτων. Ανάμεσά τους βρίσκονται εκτιμήσεις ότι το ΝΑΤΟ χρειάζεται 49 επιπλέον ταξιαρχίες, ώστε να φτάσει τις 130 συνολικά. Μια προκαταρκτική αξιολόγηση του κόστους για να εφαρμοστούν οι στόχοι ικανοτήτων το 2030 είναι 500 δισ. ευρώ.
Η Βίβλος αυτή αναμένεται να είναι μόνο η αρχή, καθώς εκτιμάται ότι θα υπάρξουν επιπλέον «βίβλοι» με νέες κατευθύνσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας στρατηγικής για πυρηνικά όπλα. Επίσης η Ευρώπη αναπτύσσει ήδη ικανότητες για ασφαλείς δορυφορικές επικοινωνίες, ενώ αν οι ΗΠΑ αποκλείσουν την Ουκρανία από το σύστημα Starlink του Ιλον Μασκ μπορεί να παράσχει σχετικές υπηρεσίες στο Κίεβο μέσω του SATCOM. Στο πλαίσιο της Λευκής Βίβλου η Κομισιόν εξετάζει ακόμη ορισμένα εμβληματικά έργα, ενώ στόχος είναι επίσης να χρησιμοποιηθεί το πρόγραμμα EDIP για κοινές προμήθειες.
Το καλό και το κακό σενάριο για την Ελλάδα
Το καλό και το κακό σενάριο για την Ελλάδα
- «ΤΑ ΝΕΑ» αναλύουν τις 2 περιπτώσεις για την Ελλάδα μετά τις ανακοινώσεις της φον ντερ Λάιεν για το πρόγραμμα «Επανοπλισμού της Ευρώπης»
Τις λεπτομέρειες της πρότασης της Κομισιόν για την εξαίρεση των αμυντικών επενδύσεων από το όριο δαπανών του νέου Συμφώνου Σταθερότητας με ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής αναμένει η Ελλάδα, όπως και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Για τη χώρα υπάρχει τόσο το καλό όσο και το κακό σενάριο, με την κυβέρνηση να διεκδικεί το πρώτο, που θα της προσδώσει ουσιαστικό δημοσιονομικό χώρο.
Συγκεκριμένα, η Αθήνα αντιμετωπίζει θετικά την τοποθέτηση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν καθώς ανοίγει ο δρόμος για την αγορά περισσότερων οπλικών συστημάτων χωρίς να χρειαστεί η περικοπή άλλων δαπανών και να κινδυνεύσει η χώρα να μπει σε δημοσιονομικές περιπέτειες.
Ωστόσο, η ρήτρα διαφυγής, όπως αναφέρει ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, δεν θα πρέπει να αφορά «μόνο τις χώρες με αμυντικές δαπάνες 0,5% ή 1% του ΑΕΠ προκειμένου να διευκολυνθούν να φτάσουν το όριο δαπανών του ΝΑΤΟ, αλλά και χώρες όπως η Ελλάδα, που είναι αναγκασμένες να δαπανούν για την άμυνα ποσοστό μεγαλύτερο από το όριο αυτό».
Με την Ελλάδα να δαπανά το 3% του ΑΕΠ της για την άμυνά της, η κυβέρνηση θα μπει στο ευρωπαϊκό «παζάρι» επιδιώκοντας μια ειδική ρύθμιση που θα της δίνει δημοσιονομική ανάσα, χωρίς να τίθεται σε
κίνδυνο η δημοσιονομική πειθαρχία.
Τα βασικά ερωτήματα για την Ελλάδα
Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αναμένεται να βρεθούν βασικά ερωτήματα όπως πώς μεταφράζεται στην πράξη η ελεγχόμενη και υπό όρους αύξηση των αμυντικών δαπανών, τι περιλαμβάνει η έννοια των αμυντικών επενδύσεων, ποιο θα είναι το όριο δαπανών που πρέπει να επιτευχθεί, ενώ αυτό που ενδιαφέρει την Ελλάδα είναι εάν η υπέρβαση θα δικαιολογείται μόνο για επιπλέον αμυντικές δαπάνες ή και άλλου είδους παρεμβάσεις όπως φοροελαφρύνσεις σε περίπτωση που το όριο των αμυντικών δαπανών έχει ήδη καλυφθεί.
Το σκηνικό αναμένεται να ξεκαθαρίσει το επόμενο διάστημα με την πολωνική προεδρία να πιέζει για ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων και λήψη αποφάσεων έως τον Μάιο.
Από την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων θα κριθεί εάν η ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής θα μεταφραστεί σε πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο για την ελληνική κυβέρνηση, καθώς όπως επισημαίνουν στελέχη του οικονομικού επιτελείου με τα σημερινά δεδομένα η υιοθέτηση μιας τέτοιας πρότασης δεν σημαίνει ότι δημιουργείται πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος ο οποίος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για επιπλέον ελαφρύνσεις και κοινωνικές παροχές, καθώς ενδεχόμενη χαλάρωση δεν πρέπει να θέσει σε αμφισβήτηση την πορεία δημοσιονομικής εξυγίανσης και μείωσης του χρέους της χώρας.
Πρόβλημα στο χρέος
Το μεγάλο πρόβλημα για τις χώρες της ΕΕ και κυρίως για την Ελλάδα, που έχει το μεγαλύτερο δημόσιο χρέος, είναι το ύψος του χρέους το οποίο συνεπάγονται οι μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες. Με δεδομένες τις οροφές δαπανών που έχουν συμφωνηθεί στο 4ετές δημοσιονομικό και μεταρρυθμιστικό πλάνο με την ΕΕ για την περίοδο 2025-2028 η Ελλάδα, για να έχει μια σταθερή μείωση του χρέους της, έχει περιθώριο να αυξήσει τις δαπάνες της κατά 3,7% φέτος, 3,2% το 2026, 3,1% το 2027 και 3% το 2028.
Με τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, το βασικό σημείο αναφοράς δεν είναι πια το δημοσιονομικό έλλειμμα αλλά οι ετήσιες οροφές αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών. Σε ένα σύνολο ετήσιας αύξησης μεταξύ 3 και 3,7 δισ. ευρώ από φέτος έως και το 2028, στην περίπτωση της Ελλάδας οι αμυντικές δαπάνες «τρώνε» σε ετήσια βάση ακόμα και πάνω από 1 δισ. ευρώ, περιορίζοντας δραστικά τους δημοσιονομικούς ελιγμούς της κυβέρνησης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου