Από "ΤΑ ΝΕΑ" (κύριο θέμα+εσωτερικό ανάπτυγμα)
 |
| "ΤΑ ΝΕΑ", 08/05/24 |
 |
"ΤΑ ΝΕΑ", 08/05/24  |
Οι κάλπες φέρνουν αλλαγή πολιτικού
σκηνικού στη Βόρεια Μακεδονία
ΤΗΣ ΝΑΤΑΣΑΣ ΜΠΑΣΤΕΑ
Μια αλλαγή στην κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας που μπορεί να προκύψει από τις σημερινές εκλογές κινδυνεύει να αναζωπυρώσει τις εντάσεις με τη Βουλγαρία και την Ελλάδα – περιπλέκοντας περαιτέρω την ήδη αργή πορεία της χώρας προς την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Πίσω στο 2018, το βαλκανικό κράτος των 2,1 εκατομμυρίων πρόσβλεπε στην πορεία για πλήρη ενσωμάτωση στην ΕΕ και γι’ αυτό τα Σκόπια συμφώνησαν τελικά σε αλλαγή ονόματος στη Συμφωνία των Πρεσπών με αντάλλαγμα τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ και την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Από τότε, ωστόσο, οι πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας φαίνεται να έχουν απογοητευθεί με τη βραδύτητα της ενταξιακής διαδικασίας και η δημόσια υποστήριξη προς την ΕΕ έχει μειωθεί σημαντικά.
Οι σημερινές εκλογές για την ανάδειξη νέας κυβέρνησης και ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών δείχνουν ότι θα δώσουν τη νίκη στο εθνικιστικό κόμμα VMRO-DPMNE, το οποίο ακολουθεί συγκρουσιακή προσέγγιση τόσο με τη Σόφια όσο και με την Αθήνα – και οι δύο χώρες θα πρέπει να συμφωνήσουν με την ένταξη των Σκοπίων στην ΕΕ.
Εξοργίζοντας τη βουλγαρική πλευρά, το VMRO-DPMNE απορρίπτει το αίτημα της Σόφιας για συνταγματικές αλλαγές που αναγνωρίζουν τη βουλγαρική μειονότητα.
Μια αλλαγή στην κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας που μπορεί να προκύψει από τις σημερινές εκλογές κινδυνεύει να αναζωπυρώσει τις εντάσεις με τη Βουλγαρία και την Ελλάδα – περιπλέκοντας περαιτέρω την ήδη αργή πορεία της χώρας προς την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Πίσω στο 2018, το βαλκανικό κράτος των 2,1 εκατομμυρίων πρόσβλεπε στην πορεία για πλήρη ενσωμάτωση στην ΕΕ και γι’ αυτό τα Σκόπια συμφώνησαν τελικά σε αλλαγή ονόματος στη Συμφωνία των Πρεσπών με αντάλλαγμα τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ και την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Από τότε, ωστόσο, οι πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας φαίνεται να έχουν απογοητευθεί με τη βραδύτητα της ενταξιακής διαδικασίας και η δημόσια υποστήριξη προς την ΕΕ έχει μειωθεί σημαντικά.
Οι σημερινές εκλογές για την ανάδειξη νέας κυβέρνησης και ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών δείχνουν ότι θα δώσουν τη νίκη στο εθνικιστικό κόμμα VMRO-DPMNE, το οποίο ακολουθεί συγκρουσιακή προσέγγιση τόσο με τη Σόφια όσο και με την Αθήνα – και οι δύο χώρες θα πρέπει να συμφωνήσουν με την ένταξη των Σκοπίων στην ΕΕ.
Εξοργίζοντας τη βουλγαρική πλευρά, το VMRO-DPMNE απορρίπτει το αίτημα της Σόφιας για συνταγματικές αλλαγές που αναγνωρίζουν τη βουλγαρική μειονότητα.
Οι δημοσκοπήσεις
Οσον αφορά τις προεδρικές εκλογές, το προβάδισμα φαίνεται να έχει η υποψήφια του VMRO-DPMNE Γκορντάνα Σιλιανόφσκα-Ντάφκοβα, η οποία στον πρώτο γύρο συγκέντρωσε 41,2% των ψήφων έναντι 20% του νυν προέδρου Στέβο Πενταρόφσκι. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το VMRO-DPMNE, επί του παρόντος το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης, προηγείται και αναμένεται να αντικαταστήσει το σοσιαλιστικό κόμμα SDSM, το οποίο κυβερνά τη χώρα από το 2017, παρόλο που θα χρειαστεί να συνεργαστεί με μικρότερα κόμματα.
«Αυτές οι εκλογές είναι σίγουρα σημαντικές για τη Βόρεια Μακεδονία για την προοπτική ένταξης στην ΕΕ, διότι στις δημοσκοπήσεις το VMRO προηγείται και δεν γνωρίζουμε ακόμη αν, πότε και πώς θα πραγματοποιήσει τις συνταγματικές αλλαγές που απαιτούνται για τη συνέχιση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων» δήλωσε στο «Politico» η Σιμωνίδα Κατσάρσκα από το Ινστιτούτο Ευρωπαϊκής Πολιτικής στα Σκόπια.
Αμφισβητώντας τις διεθνείς συμφωνίες
Ο ηγέτης του VMRO Χριστιάν Μίτσκοσκι – πιθανότατα ο επόμενος πρωθυπουργός – έχει δεσμευτεί να μην ψηφίσει τις συνταγματικές αλλαγές «υπό βουλγαρική υπαγόρευση ούτε τώρα ούτε στο μέλλον». Υποστηρίζει επίσης το τέλος της συναίνεσης στην πολιτική διαδικασία της ΕΕ ώστε να βγάλει από τη μέση αυτό που θεωρεί «βουλγαρικό εμπόδιο» – δηλαδή τις αντιρρήσεις της Σόφιας για εκείνο που καταγγέλλουν ως οικειοποίηση από τα Σκόπια της ιστορικής και γλωσσικής τους ταυτότητας. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών – που είναι ήδη τεταμένες – μπορεί να χειροτερέψουν σημαντικά, υποστηρίζει ο Μάρκο Τροσανόφσκι, πρόεδρος του Ινστιτούτου για τη Δημοκρατία στα Σκόπια.
Ο Μίτσκοσκι χρησιμοποιεί το όνομα «Μακεδονία» για τη χώρα του, αμφισβητώντας τη διεθνή συμφωνία. «Η Συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί προϋπόθεση για την πρόοδο της ενταξιακής διαδικασίας της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ» δήλωσε πρόσφατα ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Γιώργος Γεραπετρίτης, καλώντας τα Σκόπια να μην παρεκκλίνουν. Η εκλογική ένταση μπορεί να εκτονωθεί αργότερα, λέει στο «Politico» ο Αθανάσιος Λούπας, ειδικός στην ιστορία των Βαλκανίων, τονίζοντας ότι «το VMRO τελικά δεν θα θυσιάσει την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας στον βωμό της εθνικιστικής ρητορικής του».
Αμηχανία στην Αθήνα από
την προεκλογική συγκέντρωση Ράμα
ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΜΟΥΡΕΛΑΤΟΥ
ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΜΟΥΡΕΛΑΤΟΥ
Από την Αθήνα ξεκινά την προεκλογική ευρωπαϊκή περιοδεία του ο Εντι Ράμα με ορίζοντα τις εθνικές αλβανικές εκλογές του Μαΐου του 2025 και με κύριο στόχο την εμβάθυνση των δεσμών του με την αλβανική διασπορά. Ο αλβανός πρωθυπουργός, που ταξιδεύει Μάιο και Ιούνιο σε τέσσερις ευρωπαϊκές πόλεις (Αθήνα, Μιλάνο, Λονδίνο, Μόναχο) με κεντρικό σύνθημα «Περήφανοι για την Αλβανία», θα ανακοινώσει από την ελληνική πρωτεύουσα την πρόθεσή του να υιοθετήσει η χώρα του το ελληνικό μοντέλο τις επιστολικής ψήφου.
Ο Εντι Ράμα σχεδιάζει να απευθυνθεί σε ένα κοινό περίπου 6.000 συμπατριωτών του στην Αθήνα στις 12 Μαΐου, σε μια εκδήλωση που θα έχει και χαρακτήρα γιορτής. Ωστόσο, έως χθες αργά, ο χώρος στο Λεκανοπέδιο που θα φιλοξενήσει την εκδήλωση παρέμενε στον αέρα, με την αλβανική διπλωματία να αναζητεί την κατάλληλη στέγη ιδανικά εντός των ορίων του Γαλατσίου.
Αλβανικές διπλωματικές πηγές επιμένουν να επαναλαμβάνουν πως η ελληνική πολιτεία είχε ενημερωθεί για την εν λόγω επίσκεψη προκαταβολικά, γραπτώς και προφορικά, ενώ διευκρινίζουν πως η σύμπτωση της ημερομηνίας της εκδήλωσης με την επέτειο ενός έτους από τη φυλάκιση του Φρέντι Μπελέρη έχει εξηγηθεί επαρκώς τόσο στο πρωθυπουργικό γραφείο όσο και στο ελληνικό ΥΠΕΞ.
Καμία επίσημη συνάντηση
Από την Αθήνα, που παρακολουθεί κάπως αμήχανα την απόβαση Ράμα εν μέσω προεκλογικής περιόδου, τονίζεται πως πρόκειται για μια επίσκεψη εκτός διπλωματικού πρωτοκόλλου (καθώς ο αλβανός πρωθυπουργός δεν πρόκειται να έχει καμία επίσημη συνάντηση επί ελληνικού εδάφους) για την οποία έως και χθες δεν υπήρχε καμία σαφής ενημέρωση για τον τόπο διεξαγωγής της. Ταυτόχρονα, ελληνικές διπλωματικές πηγές υπογραμμίζουν πως στην Ελλάδα υπάρχει ελευθερία του «συνέρχεσθαι» άρα δεν τίθεται θέμα παρεμπόδισης της συγκέντρωσης, αν και, όπως σημειώνουν, σίγουρα η συγκεκριμένη συγκυρία δεν είναι και η καλύτερη δυνατή.
Σε νέο μπρα ντε φερ
το Κόσοβο με τη Σερβία
ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΤΖΑΒΑΡΑ
Επιστρέφει η ένταση μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου λόγω της αδυναμίας να αντιμετωπιστούν μακροχρόνια ζητήματα μέσω του διαλόγου. Το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει γίνει το τελευταίο σημείο ανάφλεξης στις σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών. Ενώ η Πρίστινα έχει εκφράσει την επιθυμία της να ενταχθεί στο σώμα, το Βελιγράδι απείλησε να το εγκαταλείψει σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
Αλλεπάλληλοι γύροι διαπραγματεύσεων έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια για την επίλυση εκκρεμών ζητημάτων που ακόμη κι όταν οδηγούν σε συμβιβασμούς μένουν στα χαρτιά, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Συμφωνία της Οχρίδας. Παρατηρητές διαπιστώνουν μακρά σειρά από προκλήσεις, υπερβολικές αντιδράσεις, αντεγκλήσεις, φορτισμένες επετείους, διεθνείς καταδίκες, εκρήξεις βίας και λίγοι διαβλέπουν ευκαιρία για πρόοδο.
Κατά τη διάρκεια των είκοσι και πλέον ετών από την ένταξη της Σερβίας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, δεκάδες χιλιάδες πολίτες απευθύνθηκαν στο σώμα για να προστατεύσουν τα δικαιώματά τους. Σύμφωνα με στοιχεία του Συμβουλίου, η Σερβία κατατάσσεται στην όγδοη θέση για τον αριθμό των υποθέσεων που έχουν παραπεμφθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αυτό το προνόμιο η Πρίστινα επιθυμεί να επεκταθεί και στους πολίτες του Κοσόβου. Ο σέρβος πρόεδρος, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ανεβάζει τους τόνους και υπογραμμίζει ότι η αντίδραση της Σερβίας σε ενδεχόμενη ένταξη του Κοσόβου στο Συμβούλιο της Ευρώπης θα είναι ισχυρή. Και ο πρωθυπουργός Μίλος Βούτσεβιτς δήλωσε για άλλη μια φορά ότι η Σερβία δεν θα αναγνωρίσει ποτέ την ανεξαρτησία του Κοσόβου.
Επιστρέφει η ένταση μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου λόγω της αδυναμίας να αντιμετωπιστούν μακροχρόνια ζητήματα μέσω του διαλόγου. Το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει γίνει το τελευταίο σημείο ανάφλεξης στις σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών. Ενώ η Πρίστινα έχει εκφράσει την επιθυμία της να ενταχθεί στο σώμα, το Βελιγράδι απείλησε να το εγκαταλείψει σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
Αλλεπάλληλοι γύροι διαπραγματεύσεων έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια για την επίλυση εκκρεμών ζητημάτων που ακόμη κι όταν οδηγούν σε συμβιβασμούς μένουν στα χαρτιά, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Συμφωνία της Οχρίδας. Παρατηρητές διαπιστώνουν μακρά σειρά από προκλήσεις, υπερβολικές αντιδράσεις, αντεγκλήσεις, φορτισμένες επετείους, διεθνείς καταδίκες, εκρήξεις βίας και λίγοι διαβλέπουν ευκαιρία για πρόοδο.
Κατά τη διάρκεια των είκοσι και πλέον ετών από την ένταξη της Σερβίας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, δεκάδες χιλιάδες πολίτες απευθύνθηκαν στο σώμα για να προστατεύσουν τα δικαιώματά τους. Σύμφωνα με στοιχεία του Συμβουλίου, η Σερβία κατατάσσεται στην όγδοη θέση για τον αριθμό των υποθέσεων που έχουν παραπεμφθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αυτό το προνόμιο η Πρίστινα επιθυμεί να επεκταθεί και στους πολίτες του Κοσόβου. Ο σέρβος πρόεδρος, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ανεβάζει τους τόνους και υπογραμμίζει ότι η αντίδραση της Σερβίας σε ενδεχόμενη ένταξη του Κοσόβου στο Συμβούλιο της Ευρώπης θα είναι ισχυρή. Και ο πρωθυπουργός Μίλος Βούτσεβιτς δήλωσε για άλλη μια φορά ότι η Σερβία δεν θα αναγνωρίσει ποτέ την ανεξαρτησία του Κοσόβου.
Χείρα φιλίας προς την Ελλάδα
με προκλήσεις από την Αγκυρα
ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΜΟΥΡΕΛΑΤΟΥ
Τριγμοί συνεχίζουν να σημειώνονται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μερικά μόνο 24ωρα πριν από τη συνάντηση κορυφής Μητσοτάκη – Ερντογάν στην Αγκυρα, ύστερα από την προχθεσινή απόφαση του τούρκου προέδρου να προχωρήσει στη μετατροπή της ιστορικής βυζαντινής Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη σε τζαμί μέσα από μια προκλητική φιέστα εγκαινίων και τέσσερα χρόνια μετά τη μετατροπή και της Αγίας Σοφίας σε ισλαμικό τέμενος. Σε δηλώσεις του την ίδια ημέρα, ωστόσο, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εμφανίστηκε να τείνει χείρα φιλίας προς την Ελλάδα, σημειώνοντας πως η Τουρκία προσπαθεί να αυξήσει τους φίλους της και πως δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα που δεν μπορεί να λυθεί με τις γειτονικές χώρες εφόσον υπάρχει «προσέγγιση με καλή πρόθεση» και με την προϋπόθεση ότι θα δοθεί «ευκαιρία στη διπλωματία».
Αναφερόμενος στην επικείμενη επίσκεψη του έλληνα Πρωθυπουργού στις 13 Μαΐου στην Αγκυρα, ο τούρκος πρόεδρος επεσήμανε πως «η συνέχεια θα έρθει με λίγη καλή πρόθεση και λίγη θυσία» και παρομοίασε την τουρκική εξωτερική πολιτική με τον δικέφαλο αετό των Σελτζούκων που αναζητεί τρόπο να αναπτύξει καλές σχέσεις τόσο με την Ανατολή όσο και με τη Δύση, στη βάση κοινών συμφερόντων.
Τριγμοί συνεχίζουν να σημειώνονται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μερικά μόνο 24ωρα πριν από τη συνάντηση κορυφής Μητσοτάκη – Ερντογάν στην Αγκυρα, ύστερα από την προχθεσινή απόφαση του τούρκου προέδρου να προχωρήσει στη μετατροπή της ιστορικής βυζαντινής Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη σε τζαμί μέσα από μια προκλητική φιέστα εγκαινίων και τέσσερα χρόνια μετά τη μετατροπή και της Αγίας Σοφίας σε ισλαμικό τέμενος. Σε δηλώσεις του την ίδια ημέρα, ωστόσο, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εμφανίστηκε να τείνει χείρα φιλίας προς την Ελλάδα, σημειώνοντας πως η Τουρκία προσπαθεί να αυξήσει τους φίλους της και πως δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα που δεν μπορεί να λυθεί με τις γειτονικές χώρες εφόσον υπάρχει «προσέγγιση με καλή πρόθεση» και με την προϋπόθεση ότι θα δοθεί «ευκαιρία στη διπλωματία».
Αναφερόμενος στην επικείμενη επίσκεψη του έλληνα Πρωθυπουργού στις 13 Μαΐου στην Αγκυρα, ο τούρκος πρόεδρος επεσήμανε πως «η συνέχεια θα έρθει με λίγη καλή πρόθεση και λίγη θυσία» και παρομοίασε την τουρκική εξωτερική πολιτική με τον δικέφαλο αετό των Σελτζούκων που αναζητεί τρόπο να αναπτύξει καλές σχέσεις τόσο με την Ανατολή όσο και με τη Δύση, στη βάση κοινών συμφερόντων.
«Απολύτως καταγγελτέα κίνηση»
Από την Αθήνα, όπως ακριβώς είχε συμβεί και με την επαναφορά της ρητορικής περί γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο ύστερα από την ελληνική εξαγγελία για ανακήρυξη θαλάσσιων πάρκων σε Ιόνιο και Αιγαίο, η απάντηση για τη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί ήταν άμεση και σε έντονο ύφος. Στην ανακοίνωσή του το ελληνικό ΥΠΕΞ χαρακτήρισε τη συγκεκριμένη απόφαση ως προκληση για τη διεθνή κοινότητα καθώς, όπως σημείωσε, αλλοιώνει και προσβάλλει τον χαρακτήρα της Μονής της Χώρας ως Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Από την πλευρά του ο έλληνας υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου έκανε λόγο για «απολύτως καταγγελτέα κίνηση», τονίζοντας πως το συγκεκριμένο θέμα θα τεθεί από τον έλληνα Πρωθυπουργό τη Δευτέρα στον τούρκο πρόεδρο. Παρά τον εύλογο προβληματισμό που υφίσταται στους κόλπους της ελληνικής διπλωματίας, εν μέσω αυτού του σκωτσέζικου ντους που επιφυλάσσει η Αγκυρα στην κάπως αμήχανη Αθήνα στο παρά πέντε της συνάντησης των δύο ηγετών, είναι δεδομένο πως στόχος και των δύο αντιπροσωπειών παραμένει η συνέχιση της προσέγγισης της μη έντασης και η περαιτέρω διεύρυνση των συνεργασιών.
Δύσκολη συγκυρία
Με φόντο, πάντως, και τις τελευταίες εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αναλυτές εκτιμούν πως ακόμη και αν ο Ερντογάν διαμηνύει σε λεκτικό επίπεδο πως «δεν υπάρχει πόρτα που δεν μπορούν να ανοίξουν ο διάλογος και οι διαπραγμετεύσεις», η συζήτηση για τα «δύσκολα» θέματα, την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, είναι μάλλον απίθανο να ανοίξει σε αυτή τη συγκυρία που για τη μεν Ελλάδα αποτελεί περίοδο προεκλογική και για τη δε Τουρκία χρονικό διάστημα διαχείρισης μετεκλογικής συντριβής του κυβερνώντος κόμματος, το οποίο έχει επιλέξει ξεκάθαρα να κάνει στροφή αργά αλλά σταθερά προς το Ισλάμ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου