ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΠΡΕΣΒΕΩΣ ΤΩΝ ΗΠΑ ΤΖΕΦΡΕϊ ΠΑΙΑΤ...

Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

Τζέφρεϊ Πάιατ στην «Κ»: 

Είμαστε έτοιμοι για επενδύσεις σε Αλεξανδρούπολη, Ελευσίνα

Επενδύσεις σε Ελευσίνα και Αλεξανδρούπολη προαναγγέλλει ο πρεσβευτής των ΗΠΑ, Τζέφρεϊ Πάιατ, ο οποίος, μάλιστα, τονίζει ότι αμερικανικές εταιρείες είναι έτοιμες για συμπαραγωγή νέων φρεγατών του πολεμικού ναυτικού. Επισημαίνει πως η Ουάσιγκτον θεωρεί ότι τα νησιά έχουν τα ίδια δικαιώματα με την ηπειρωτική επικράτεια σε υφαλοκρηπίδα και θαλάσσιες ζώνες, ενώ εκφράζει την αμερικανική στήριξη στις προσπάθειες για μείωση των εντάσεων.

– Ποιο το περιβάλλον στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, αλλά και σε διεθνές επίπεδο μετά την πανδημία;

– Είναι πολύ νωρίς να πούμε πώς αυτή η κρίση –σίγουρα η πιο σοβαρή της ζωής μας– θα επηρεάσει τη διεθνή πολιτική. Υπάρχουν ορισμένες τάσεις που έχουν επιταχυνθεί. Η σύγκρουση μεταξύ Κίνας και Δύσης έχει γίνει πιο έντονη συνεπεία του τρόπου με τον οποίο η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας χειρίστηκε την πανδημία, των αλλαγών που επιβάλλει όσον αφορά την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού, του πώς σκεφτόμαστε τον ανταγωνισμό της Κίνας. Υπάρχουν τάσεις που δεν θα αλλάξουν. Διαφωνώ με εκείνους που προβλέπουν ότι αυτή η κρίση θα αναιρέσει την παγκοσμιοποίηση. Ο λόγος που βρισκόμαστε στο σημερινό χάος είναι επειδή αυτή η ασθένεια, που θα έπρεπε να είχε περιοριστεί στη Γουχάν, στην επαρχία Χουμπέι, επετράπη από τις Αρχές του Πεκίνου να εξαπλωθεί παγκοσμίως. Θα πρέπει να εργαστούμε από κοινού για τη διαχείριση της πανδημίας, για την ανάπτυξη όποιου εμβολίου τελικά ανακαλυφθεί, αλλά και για να διασφαλίσουμε ότι αυτό δεν θα ξανασυμβεί.

Υπάρχει μια ανάλυση του Χένρι Κίσινγκερ, με την οποία συμφωνώ, ως προς τους κύριους τομείς επηρεασμού του διεθνούς συστήματος, αλλά και της αναγκαιότητας οι ΗΠΑ να συνεχίσουν να επενδύουν σε αυτό το διεθνές σύστημα διεθνών θεσμών και συμμαχιών, που αποτελεί το θεμέλιο της ειρήνης και της σταθερότητας από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά. Στο σκέλος των σχέσεων ΗΠΑ - Ελλάδας, είναι ξεκάθαρο πού είμαστε. Πρώτα απ’ όλα είμαστε πολύ τυχεροί που ο πρωθυπουργός βρισκόταν στην Ουάσιγκτον τον Ιανουάριο πριν ξεκινήσει αυτό το χάος. Η επίσκεψη έδωσε σαφές μήνυμα μεταξύ των προτεραιοτήτων των δύο κυβερνήσεων σχετικά με τη σχέση ΗΠΑ - Ελλάδας και βοήθησε να εντατικοποιήσουμε την ατζέντα μας για το έργο που πρέπει να κάνουμε, συμπεριλαμβανομένης της δέσμευσης για την τεχνολογία, τον στρατηγικό διάλογο, την επανεπένδυση στην τριμερή Ελλάδας, Ισραήλ, Κύπρου με τη στήριξη των ΗΠΑ (σχήμα 3+1), τη σχέση άμυνας και ασφάλειας.

Η συνάντηση του πρωθυπουργού με τη Νάνσι Πελόσι, τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, τον υπουργό Εξωτερικών Μάικ Πομπέο και τον αντιπρόεδρο Μάικ Πενς, ήταν σαφές μήνυμα διακομματικής υποστήριξης προς την Ελλάδα σε ένα έτος πολύ δύσκολων εκλογών στις ΗΠΑ. Η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης στην υγεία μάς έκανε να επικεντρωθούμε για δύο μήνες σε αυτήν την πτυχή, και είμαι πολύ περήφανος για τη συνεργασία που είχαμε με τα υπουργεία Υγείας και Προστασίας του Πολίτη, καθώς εργαστήκαμε για να διασφαλιστεί ότι η Ελλάδα είχε μια σαφή εικόνα τού τι συνέβαινε στην Αμερική και η κυβέρνηση των ΗΠΑ είχε μια σαφή εικόνα τού τι συνέβαινε στην Ελλάδα. Τώρα που η χώρα ανοίγει ξανά, μεταφέραμε την προτεραιότητά μας πίσω στην οικονομία: πώς βοηθάμε την Ελλάδα να διασφαλίσει μια ανάκαμψη σε σχήμα V, να επιστρέψει στην ανάπτυξη το συντομότερο δυνατόν. Πιστεύω ότι η προσπάθεια θα βοηθηθεί από δύο παράγοντες. Ενας είναι η φήμη που έχει αποκομίσει η Ελλάδα λόγω της πολύ καλής διαχείρισης της πανδημίας, του τρόπου με τον οποίο υπερέβη τις προσδοκίες και ξεπέρασε πολλούς Ευρωπαίους γείτονές της. Δεύτερον, είναι η τεράστια πρόοδος που η κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός, οι υπουργοί Κυριάκος Πιερρακάκης και Αδωνις Γεωργιάδης και άλλοι κατόρθωσαν να συντελέσουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ελλάδας.
 

– Υπάρχει ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τις υποδομές στην Αλεξανδρούπολη, στα ναυπηγεία της Ελευσίνας. Ποιος είναι ο ρόλος της Διεθνούς Επιχείρησης Οικονομικής Ανάπτυξης (DFC);

– Η DFC δημιουργήθηκε από το Κογκρέσο για να δώσει στην κυβέρνηση των ΗΠΑ ένα εργαλείο απέναντι στους μεγάλους ανταγωνιστές μας, και ιδίως για να δημιουργήσει μια εναλλακτική λύση στη διπλωματία του βιβλίου επιταγών με την οποία η Κίνα και άλλοι έχουν εμπλακεί με μηχανισμούς όπως το πρότζεκτ «Belt and Road». Οταν καθιερώθηκε η DFC, η αρχική της εστίαση ήταν ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου η Κίνα έχει προσφέρει πολλά. Οταν ήμουν στην Ουάσιγκτον τον Νοέμβριο για το συνέδριο της «Καθημερινής», είχα την ευκαιρία να συναντηθώ με τον Ανταμ Μπέλερ, ο οποίος είναι ο διευθύνων σύμβουλος της DFC, και την ομάδα του. Μιλήσαμε πολύ για την Ελλάδα ως χώρα που είναι μέλος της Ευρωζώνης, της Ε.Ε., μια ανεπτυγμένη οικονομία, αλλά την οποία η ίδια η Κίνα έχει αναγνωρίσει ως το «κεφάλι του δράκου» της πρωτοβουλίας «Belt and Road» στην Ευρώπη. Τόνισα ότι χρειαζόμαστε εργαλεία όπως η DFC. Hμουν πολύ χαρούμενος που με μερικούς από τους συναδέλφους μου και συνομιλητές μου στο Κογκρέσο καταφέραμε να επιτύχουμε υποστήριξη τον Δεκέμβριο για μια τροπολογία του αμερικανικού νόμου, που εξουσιοδότησε συγκεκριμένα την DFC να λάβει οικονομική θέση σε ανεπτυγμένες χώρες όπως η Ελλάδα, όπου υπάρχουν στρατηγικά σημαντικά έργα, ιδιαίτερα συνδεδεμένα με τον ενεργειακό τομέα. Ετσι, η DFC είναι ανοιχτή για δουλειές στην Ελλάδα.

Ενα έργο για το οποίο έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον είναι τα ναυπηγεία της Ελευσίνας. Βλέπουμε τα ναυπηγεία της Ελευσίνας ως μοντέλο παρόμοιο με εκείνα της Σύρου, όπου μια αμερικανική εταιρεία, η Onex, συνεργάστηκε επιτυχώς με δύο ελληνικές κυβερνήσεις, την κυβέρνηση Τσίπρα και την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Γνωρίζω ότι οι εργαζόμενοι στα ναυπηγεία της Σύρου είναι πολύ υπερήφανοι για το γεγονός ότι μπόρεσαν να εφαρμόσουν ξανά τις δεξιότητές τους, και δεν θα συνέβαινε χωρίς την Onex και τα αμερικανικά κεφάλαια. Η DFC έχει επίσης προτεραιότητα σε ολόκληρο το πλέγμα έργων γύρω από την Αλεξανδρούπολη, την ιδιωτικοποίηση λιμένων, το FSRU, τον υπόγειο αποθηκευτικό χώρο της Καβάλας, την ιδιωτικοποίηση της Εγνατίας. Ολα αυτά αποτελούν μέρος αυτού του κόμβου εφοδιασμού και μεταφοράς γύρω από την Αλεξανδρούπολη. Είναι ευπρόσδεκτη είδηση ότι το ΤΑΙΠΕΔ ανακοίνωσε ότι η ιδιωτικοποίηση της Αλεξανδρούπολης θα προχωρήσει με το λιμάνι της Καβάλας και ότι αυτή θα ήταν μία από τις προτεραιότητες. Αρα το DFC θα είναι πολύ σημαντικό για όλα αυτά. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι επενδύσεις θα επιβραδυνθούν λόγω του σοκ της οικονομικής επιβράδυνσης ως αποτέλεσμα της πανδημίας, αλλά πρέπει να θυμάστε ότι ήταν μια συμμετρική επιβράδυνση. Τα κεφάλαια όμως πρέπει να πάνε κάπου. Σίγουρα, όσον αφορά την DFC, η Ελλάδα είναι μία από τις κορυφαίες προτεραιότητές τους στην Ευρώπη.

– Μιλάμε για πρότζεκτ που μπορούν να προσελκύσουν χρηματοδότηση...

– Ναι, προχωρούν με δανειακές εγγυήσεις, αλλά μπορούν επίσης να πραγματοποιήσουν επενδύσεις κεφαλαίου. Η DFC έχει επίσης σαφή εντολή να εργαστεί και στα δυτικά Βαλκάνια, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Αλεξανδρούπολη είναι τόσο σημαντική. Επειδή τα έργα εκεί συνδέονται με πράγματα όπως η διασύνδεση φυσικού αερίου με τη Βόρεια Μακεδονία, η προοπτική μεταφοράς φυσικού αερίου στη Σερβία...

– Υπάρχουν νέα ως προς την αμυντική συνεργασία;

– Εχουμε ήδη μεγάλη μεταφορά τεχνολογίας συμπαραγωγής άμυνας και συνεργασίας, ειδικά με την ΕΑΒ. Τμήματα της παγκόσμιας παραγωγής των C-130 και F-16 παράγονται στην EAB. Τώρα συνεργαζόμαστε με την κυβέρνηση, ώστε να αναπτυχθεί η ικανότητα της ΕΑΒ να εφαρμόσει το πρόγραμμα αναβάθμισης των F-16 και των P-3, αλλά και να εξεταστεί πώς η ΕΑΒ θα διαδραματίσει ακόμα μεγαλύτερο ρόλο μακροπρόθεσμα ως μέρος μιας παγκόσμιας συνεργασίας με τη Λόκχιντ. Θα μου άρεσε πολύ να επιτύχουμε το ίδιο στην Ελευσίνα. Θα ήταν τεράστιο βήμα εάν μπορούσαμε να προσδιορίσουμε μια επιλογή για την επόμενη γενιά φρεγατών της Ελλάδας και να κάνουμε τη συμπαραγωγή τους στην Ελευσίνα. Είναι ένα από τα πράγματα που οι αμερικανικές εταιρείες κάνουν πολύ καλά. Η κυβέρνηση έχει κάποιο δρόμο μέχρι να αποφασίσει ποια θα είναι η επόμενη γενιά φρεγατών. Γνωρίζω ότι οι αμερικανικές εταιρείες που ενδιαφέρονται έχουν ένα σαφές σχέδιο για το πώς θα μπορούσαν να συνεργαστούν με την ελληνική βιομηχανία και την ελληνική ναυτιλιακή βιομηχανία, για να προσθέσουν αξία εδώ στην Ελλάδα.

Οι παγκόσμιες ευθύνες μας

– Οι ΗΠΑ διανύουν έτος εκλογών, η πανδημία παραμένει, υπάρχουν εντάσεις μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ. Μήπως οι ΗΠΑ οδηγούνται σε εσωστρέφεια;

– Θα μοιραστώ όσα είπα στην πρωινή σύσκεψή μας στην πρεσβεία τη Δευτέρα. Υπενθύμισα σε όλους ότι οι ταραχές για τον Ρόντνεϊ Κινγκ στο Λος Αντζελες συνέβησαν κατά τη διάρκεια της πρώτης αποστολής μου στο εξωτερικό πριν από 30 χρόνια. Ολοι μας απογοητευτήκαμε και φοβόμασταν από τις εικόνες που έχουμε δει τις τελευταίες ημέρες. Είναι σαφές ότι οι δημοκρατικοί θεσμοί μας λειτουργούν. Βλέπετε τα μηνύματα που προέρχονται από τους τοπικούς ηγέτες μας... Η αμερικανική κοινωνία θα ανακάμψει, θα το ξεπεράσουμε. Εχουμε παγκόσμιες ευθύνες, παγκόσμιο αποτύπωμα, αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει. Με πολλούς τρόπους, το μάθημα αυτής της πανδημίας είναι ότι η δέσμευσή μας και οι διεθνείς συνεργασίες μας είναι από πολλές απόψεις πιο σημαντικές από ποτέ. Θα κάνουμε μια συζήτηση σχετικά με το πώς θα επιτύχουμε την ισορροπία στην αντιμετώπιση της πρόκλησης που παρουσιάζει η Κίνα –οι Κινέζοι δεν πρόκειται να φύγουν, η εμπορική σχέση ΗΠΑ - Κίνας θα παραμείνει πολύ μεγάλη–, αλλά ο μεγαλύτερος όγκος εμπορίου και επενδύσεων στον κόσμο παραμένει αυτός που διασχίζει τον Ατλαντικό Ωκεανό μεταξύ Ευρώπης και Βόρειας Αμερικής. 

Νησιά και ηπειρωτική επικράτεια έχουν 

τα ίδια θαλάσσια δικαιώματα

– Η Τουρκία σχεδιάζει έρευνες σε περιοχή που η Ελλάδα θεωρεί  μέρος της υφαλοκρηπίδας της. Πώς βλέπουν οι ΗΠΑ την κατάσταση;

– Μιλάμε συχνά, από τον Δεκέμβριο, για τις απόψεις μας σχετικά με το μνημόνιο Τουρκίας - Λιβύης. Τις απόψεις μας για τα δικαιώματα των νησιών όσον αφορά τα θαλάσσια δικαιώματά τους και την ΑΟΖ τους, που είναι ακριβώς τα ίδια με την ηπειρωτική επικράτεια. Δεν υπάρχει κάτι νέο που μπορώ να προσθέσω, αλλά αυτό που νομίζω πως είναι πολύ σημαντικό είναι το πολύ σαφές μήνυμα που ακούσατε χθες (η συνέντευξη έγινε την Τετάρτη) από τον βοηθό γραμματέα Φράνσις Φάνον καθώς μιλούσε με τους υπουργούς Ενέργειας Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου στην εκδήλωση του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου και του Atlantic Council. Είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε τον ανώτερο αξιωματούχο της Ουάσιγκτον, που ασχολείται με αυτά τα θέματα σε τεχνικό επίπεδο, να δίνει ένα εντελώς σαφές μήνυμα για το πώς αυτό το μνημόνιο δεν αφαιρεί δικαιώματα από την Ελλάδα, αλλά και την αμερικανική ερμηνεία των διεθνών νομικών και διπλωματικών πτυχών της.

– Ποιες είναι οι εγγυήσεις που οι ΗΠΑ μπορούν να παράσχουν ότι η κατάσταση δεν πρόκειται να χειροτερέψει;

– Νομίζω ότι ο τρόπος που θα απαντούσα είναι διττός: ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης μίλησε πολύ καλά γι’ αυτό το ζήτημα, παρότι δεν είναι διπλωμάτης αλλά έχει εσωτερικεύσει την πρώτη αρχή της διπλωματίας, που υπαγορεύει ότι χρειάζονται δύο για να χορέψεις ταγκό. Και ήταν πολύ ξεκάθαρος για την επιθυμία της Ελλάδας να έχει μια κανονική σχέση με την Τουρκία, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών θεμάτων, της ανοιχτής αρχιτεκτονικής που προβλέπει η Ελλάδα, για περιφερειακή ενεργειακή συνεργασία, αρκεί η Τουρκία να είναι έτοιμη να εμπλακεί με βάση την αναγνώριση του διεθνούς δικαίου. Το μόνο που μπορούν να κάνουν οι ΗΠΑ είναι να στηρίξουν τις προσπάθειες που κατέβαλαν ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης και η κυβέρνησή του για τη διαχείριση των εντάσεων και τον εντοπισμό τομέων συνεργασίας. Δεν μπορώ να δώσω υποσχέσεις για το τι θα φέρει το μέλλον. Αλλά αυτό που μπορώ να σας διαβεβαιώσω είναι ότι η πολιτική των ΗΠΑ θα παραμείνει σαφής με τον ίδιο τρόπο που το ακούσατε από τον βοηθό γραμματέα Φάνον.

– Περιφερειακά, πώς βλέπετε την κατάσταση στη Λιβύη, στη σχέση 3+1 και στα δυτικά Βαλκάνια.

– Ας ξεκινήσουμε από το 3+1. Η ενέργεια είναι σαφώς ο τομέας στον οποίο έχουμε κινηθεί πιο γρήγορα όσον αφορά την κοινή συνεργασία μας. Είχαμε επίσης συνεργασία σε άλλους τομείς· είχαμε μια συνάντηση για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας στην Κύπρο, για τη γυναικεία χειραφέτηση στην Ουάσιγκτον. Νομίζω ότι τα καλά νέα είναι πως το 3+1 είναι πλέον άρρηκτα συνδεδεμένο με την αμερικανική διπλωματία και την εξωτερική πολιτική, καθώς αποτελεί και νόμο μέσω της πράξης East Med. Σημαντικός τομέας συνεργασίας είναι η τεχνολογία. Θα αναφερόμουν και στη στρατηγική σταθερότητα, και όχι με την έννοια του ψυχρού πολέμου, αλλά το πώς σκεφτόμαστε αυτήν την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου σήμερα. Πάντα έρχονται στη μνήμη μου οι ναύαρχοι Φόγκο και Φρανκέτι στη Νάπολη, οι οποίοι θυμούνται πως όταν ήταν νεαροί αξιωματικοί αντιμετωπίζαμε την Ανατολική Μεσόγειο ως λίμνη του ΝΑΤΟ. Ξαφνικά έχουμε ρωσική ναυτική βάση στην Ταρτούς, ρωσικά υποβρύχια σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο, ξεκινώντας από την κατεχόμενη Κριμαία και μια αβέβαιη κατάσταση στη Λιβύη.

Το βασικό πρόβλημα στη Λιβύη είναι οι εξωτερικοί παράγοντες, Τουρκία, Ρωσία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που συνεχίζουν να ρίχνουν λάδι στη φωτιά. Καταστήσαμε πολύ σαφές ότι η σύγκρουση πρέπει να επιλυθεί μέσω της διπλωματίας. Η Αμερικανική Διοίκηση Αφρικής αποκάλυψε σοβαρό όγκο πληροφοριών για τα εξελιγμένα μαχητικά και τους πιλότους της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας που η ρωσική κυβέρνηση, μέσω των μισθοφόρων της Wagner, έστειλε στη Λιβύη. Αυτό δεν θα βοηθήσει την κατάσταση και ενέχει τον κίνδυνο περαιτέρω κλιμάκωσης ενός πολέμου δι’ αντιπροσώπων στα σύνορα της Ελλάδας. Παράλληλα, είμαστε πολύ ευτυχείς που βλέπουμε ότι στη σύνοδο κορυφής της Θεσσαλονίκης, που πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο, έγινε εμβάθυνση στο όραμα της Ελλάδας ως σημαντικού εταίρου με όλους τους γείτονες στα δυτικά Βαλκάνια. Θα είναι μια σοβαρή πρόκληση τις επόμενες εβδομάδες οι εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία. Ελλάδα και ΗΠΑ ενδιαφερόμαστε όποια κυβέρνηση εκλεγεί στη Βόρεια Μακεδονία να συνεχίσει την πορεία των μεταρρυθμίσεων με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα και να γίνει επιτυχημένο μέλος του ΝΑΤΟ. Την περασμένη εβδομάδα, ένα βομβαρδιστικό B1 πέταξε με ελληνικά F-16 πάνω από τη Βόρεια Μακεδονία. Για μένα, αυτό λέει πολλά για την αξιοσημείωτη πρόοδο της Ελλάδας με τον βόρειο γείτονά της.