Δεν είναι πρόβλημα οι γλώσσες, είναι αγαθό. Δεν είναι το φαινομενολογικό παράθυρο στον κόσμο. Κάθε νέα ξένη γλώσσα είναι βήμα βαθιάς κατανόησης μιας άλλης κουλτούρας, παράλληλης με τη δική μας, που μας συμπληρώνει διευρύνοντας τους ορίζοντές μας. Πρώτα απ' όλα τα αγγλικά: χωρίς αυτά, είναι ελλιπής η επικοινωνία μας του παγκοσμιοποιημένου κόσμου, στον οποίο έχει μεταφερθεί το πεδίο των ενδιαφερόντων μας. Τίποτε δεν λέει στον Φίλη η προσπάθεια του φιλομαθούς αρχηγού του κόμματός του να καλύψει αυτό το κενό, για να μπορεί να μιλάει με ίσους όρους με τους παγκόσμιους ηγέτες που συναναστράφηκε όσο ήταν πρωθυπουργός;...

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 11/06/20

Κλειστοί ορίζοντες

Ακουγα χθες τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στη συζήτηση για το εκπαιδευτικό νομοσχέδιο να προσπαθεί να πει τα αυτονόητα για την ξένη γλώσσα και δεν πίστευα ότι μπορεί να υπάρχει πολιτική διαφωνία στην υποχρέωση του δημόσιου σχολείου να μαθαίνει ξένες γλώσσες στους μαθητές, αρχίζοντας από πολύ νωρίς, από το νηπιαγωγείο, με τη σύγχρονη lingua franca (όπως την αποκάλεσε και ο Πρωθυπουργός), δηλαδή τα αγγλικά.

Μια βουλεύτρια του ΣΥΡΙΖΑ που, με άγνοια κινδύνου, διατύπωσε την άποψη ότι είναι εκ του πονηρού η εισαγωγή της αγγλικής από νωρίς στην εκπαίδευση, ανασύροντας τον πιο παρωχημένο αντιαμερικανισμό από το σεντούκι με τα αριστερά εικονίσματα, χλευάστηκε για όσα είπε - και ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω πώς μπορεί να μην είναι αστείες τέτοιες απόψεις; Οι δήθεν περί διαγραμμάτου τοποθετήσεις του Νίκου Φίλη αδικούν τον παλιό Ρηγά - τα χρόνια που ήταν επικεφαλής της νεολαίας του ΚΚΕ εσωτερικού κανείς δεν διανοούνταν να ψέξει όποιον διεκδικούσε τη γνώση, και οι γλώσσες ήταν σημάδι εξωστρέφειας και κοσμοπολιτισμού, που έδινε εφόδια, αποσπώντας τους μη προνομιούχους της γενιάς μου από τον επαρχιωτισμό - αφού τα ταξίδια και οι σπουδές εκτός Ελλάδος, η ώσμωση δηλαδή με άλλες γλώσσες και άλλες κουλτούρες ήταν προνόμιο ελαχίστων. Αν διαβάσει τα αφηγήματα της καθηγήτριας Αγγέλας Καστρινάκη (και συντρόφισσάς του στον Ρήγα) για εκείνα τα χρόνια («Και βέβαια αλλάζει», 2014, «Κάτι ν' αλλάξει! Μα πώς;», 2019, και τα δύο στις εκδ. Κίχλη), θα καταλάβει γιατί δεν είναι πειστικός όταν σήμερα στη Βουλή μιλάει σαν νευρόσπαστο μιας πάση θυσία αντιπολίτευσης. (Ο Πρωθυπουργός θύμισε και τον Γληνό, αλλά για πρόσωπα όπως ο Φίλης που θεωρούν ότι πάντα είχαν το δίκιο με το μέρος τους πιο αποτελεσματικά είναι τα αναγνώσματα που ανασύρουν βιώματα.)

Δεν είναι πρόβλημα οι γλώσσες, είναι αγαθό. Δεν είναι το φαινομενολογικό παράθυρο στον κόσμο. Κάθε νέα ξένη γλώσσα είναι βήμα βαθιάς κατανόησης μιας άλλης κουλτούρας, παράλληλης με τη δική μας, που μας συμπληρώνει διευρύνοντας τους ορίζοντές μας. Πρώτα απ' όλα τα αγγλικά: χωρίς αυτά, είναι ελλιπής η επικοινωνία μας του παγκοσμιοποιημένου κόσμου, στον οποίο έχει μεταφερθεί το πεδίο των ενδιαφερόντων μας. Τίποτε δεν λέει στον Φίλη η προσπάθεια του φιλομαθούς αρχηγού του κόμματός του να καλύψει αυτό το κενό, για να μπορεί να μιλάει με ίσους όρους με τους παγκόσμιους ηγέτες που συναναστράφηκε όσο ήταν πρωθυπουργός;

Υστερα είναι οι πολλές άλλες γλώσσες - οι περισσότεροι περιμένουμε τις μεταφράσεις της λογοτεχνίας για να καταδυθούμε στον πλούτο των νοημάτων τους. Τι θα ήταν για μας η Γαλλία χωρίς τη μετάφραση του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» του Προυστ από τον Παύλο Ζάννα, τι θα ήταν η Αμερική χωρίς τη μετάφραση του «Μόμπι Ντικ» του Μέλβιλ από τον Α.Κ. Χριστοδούλου, τι θα ήταν η Γερμανία χωρίς μεταφρασμένο τον Βάλτερ Μπένγιαμιν;

Αυτό που θα περίμενα από κάθε αντιπολίτευση που σέβεται τον εαυτό της θα ήταν η παραδοχή ότι στο δημόσιο «δωρεάν» σχολείο ουσιαστικά δεν μαθαίνεις ξένη γλώσσα. Οτι πρέπει να πληρώσεις για να μάθεις. Δεν το λέει κανείς, γιατί είναι σαν να παραδέχονται ότι το πελατοκρατικό πλαίσιο αναφοράς τους δεν συμπεριλαμβάνει κριτική στα δημιουργήματά τους, την αναγνώριση των ελλειμμάτων τους - και τη συζήτηση για ουσιαστικές αλλαγές που θα θίξουν τμήμα του πελατειακού δικτύου τους.

Στο σπίτι του κρεμασμένου

Παρακολούθησα τη συνέντευξη του Αλέξη Τσίπρα στην Ολγα Τρέμη, στο πλαίσιο του Φόρουμ των Δελφών. Είπε πολλά, μεταξύ άλλων και ότι τα χαμηλά ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ στις σημερινές δημοσκοπήσεις δεν έχουν νόημα. Ανέκαθεν επέμενε να μη δίνει σημασία στις μετρήσεις, ώσπου ήρθε η μεγάλη δημοσκόπηση των εκλογών.

Αμφισβητώντας τους αριθμούς για την ελληνική οικονομία, ο Τσίπρας είπε την ιστορία του πρίγκιπα Γκριγκόρι Ποτέμκιν, ο οποίος στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα έφτιαξε προσόψεις σπιτιών που αναπαριστούσαν χωριά, στην Κριμαία, στις όχθες του Δνείπερου ποταμού. Το 1787 επισκέφτηκε την περιοχή η αυτοκράτειρα Αικατερίνη κι έμεινε ευχαριστημένη με μια περιοχή που είχε ενσωματωθεί στην αυτοκρατορία. Εβλεπε όμορφα χωριά και ευτυχισμένους χωρικούς που χαιρετούσαν το τρένο - δεν μπορούσε να ξέρει ότι ήταν προσόψεις ενός σκηνικού κι ότι αυτοί που χαιρετούσαν ήταν στρατιώτες ντυμένοι σαν χωρικοί.

Δεν ξέρω πώς είναι η σχέση του τέως πρωθυπουργού με το μαύρο χιούμορ. Αν υπάρχει, δεν μπορεί να λησμόνησε το σόου που είχε στηθεί στη Θεσσαλονίκη, όταν τον Δεκέμβριο του 2018 εγκαινίασε σταθμό μετρό που ήταν ακόμα εργοτάξιο - αλλά για να φανεί ότι εγκαινιάζει κάτι πολύ σπουδαίο για τη ζωή της πόλης, πίσω του, είχαν τοποθετηθεί μουσαμάδες που απεικόνιζαν εκδοτήρια εισιτηρίων.

Τελικά, στον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ μιλάνε για σκοινί ακόμα και στο σπίτι του κρεμασμένου.