"...Δεν έχει παρακάτω. Διότι το παρακάτω προϋποθέτει εμβάθυνση, προσωπική εμπειρία. Και η εμβάθυνση απαιτεί μελέτη πίσω από τη βιτρίνα της επικαιρότητας, πέρα από τα εκλαϊκευμένα λήμματα της Wikipedia. Και η προσωπική εμπειρία απαιτεί ξεβόλεμα, ενίοτε και διακινδύνευση. Πού όρεξη για τέτοια άμα μπορείς τελείως άκοπα, βουλιάζοντας μες στη ρουτίνα σου, να παριστάνεις τον κριτή των πάντων; Μια νέα ποικιλία homo sapiens διαμορφώνεται και απειλεί να κυριαρχήσει στο παγκόσμιο χωριό μας. Πλέει στην επιφάνεια. Τρέφεται με την κοινοτοπία. Πάσχει από συναισθηματική διάρροια, συγκλονίζεται με ό,τι σχεδόν (του λένε ότι) συμβαίνει. Και κάθε νύχτα κάνει ψυχική παρθενορραφή, ώστε να αντιμετωπίσει αγνός, εν πλήρει συγχύσει αθώος, τα γεγονότα της επομένης. Οι ειδικοί θα τον ονόμαζαν αφράνθρωπο..."

Aπό "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ"

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 28-29/09/19

ΑΣΤΑΘΜΗΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΝ,
του Χρήστου Χωμενίδη

Πώς μοιάζουμε με ζώα τσίρκου! Οπως σαλτάρουν οι εκπαιδευμένες φώκιες κι αρπάζουν τα ψαράκια στον αέρα, έτσι κι εμείς τις ειδήσεις που μας βομβαρδίζουν ακατάπαυστα, πανταχόθεν. Τις χάβουμε βουλιμικά, τις καταπίνουμε αμάσητες. Οσο δε πιο καρυκευμένες είναι - τίγκα στο αλάτι, φουλ στα μπαχάρια -, όσο εντονότερα ερεθίζουν τους δακρυγόνους μας αδένες κι αναστατώνουν το στομάχι μας, τόσο περισσότερο τις απολαμβάνουμε.

Τη μία οδυρόμαστε για τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα. Την άλλη ορμάμε πάνω στη δεκαεξάχρονη Σουηδέζα, τη δοξάζουμε ή την αναθεματίζουμε. Την τρίτη - για να ελαφρύνει η ατμόσφαιρα - κάνουμε καραμέλα το «τσέο» της Κατερίνας Νοτοπούλου. Γελάμε, εκτονωνόμαστε πριν έρθει το επόμενο σπαραξικάρδιο γεγονός. Πριν βγάλουμε τις ανθρωπιές μας έξω για να τις μετρήσουμε - ποιος την έχει μεγαλύτερη. Πριν ανέβουμε στην έδρα του αυτόκλητου εισαγγελέα και κατακεραυνώσουμε τους ενόχους, που πάντα προστατεύονται από το «σύστημα» κι από τα «συμφέροντα», με τα οποία «σύστημα» και «συμφέροντα» εμείς δεν έχουμε - για τον Θεό! - καμία σχέση.

Κατηγορούμε τα πιτσιρίκια που κολλάνε με τα video games. Εχουμε εθιστεί εξίσου στις οθόνες της επικαιρότητας. Το δε χειρότερο; Είτε δεν το καταλαβαίνουμε είτε δεν μας νοιάζει ότι και οι δικές μας, οι οθόνες ενηλίκων, είναι δισδιάστατες. Δεν διαθέτουν το παραμικρό βάθος.


Οι ανθρωπολόγοι θα εντυπωσιάζονται - πιστεύω - από τρία πράγματα.

Από το πόσος κόσμος, πρώτον, είναι διαρκώς εκτεθειμένος στις ειδήσεις. Πληροφορείται εντός δευτερολέπτων ό,τι συμβαίνει στον πλανήτη. Δουλειά δεν έχουν όλα ετούτα τα μιλιούνια; Ερωτες που να τους απορροφούν, παιδιά που να αναθρέφουν; Δεν γίνεται να μην… Εχουν απλώς δεσμεύσει ένα κομμάτι του εγκεφάλου τους, το έχουν συνδέσει με τα μέσα ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης. Η τηλεόραση δεσπόζει στο σαλόνι και στο μαγαζί, το βλέμμα κολλάει κάθε τόσο επάνω της. Το κινητό αποτελεί προέκταση του χεριού, μαγειρεύεις και σκρολάρεις, σε πιάνει κόκκινο στον δρόμο και πληκτρολογείς…

Από το πόσο, δεύτερον, ακαριαίες είναι οι αντιδράσεις στα ερεθίσματα. Πώς βιάζονται όλοι να πάρουν θέση, να διατυμπανίσουν το δικό τους, μην τους περάσουν οι υπόλοιποι για αναίσθητους ή για ανόητους. Προτού κρυώσει ο διάσημος νεκρός, στρατιές από μοιρολογίστρες σουρομαδιούνται. Πριν ανακοινωθούν οι λεπτομέρειες του εγκλήματος, οι σέρλοκ χολμς του Διαδικτύου το έχουν ήδη εξιχνιάσει. Μιλάμε για αναγεννησιακές προσωπικότητες, πανεπιστήμονες. Για χαμαιλέοντες της γνώσης, ικανούς να τοποθετούνται με την ίδια εμβρίθεια για τους σεισμούς, το κανόνι της Τόμας Κουκ και τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Μες στον ορυμαγδό των γεγονότων, το τελευταίο βεβαίως που τους απασχολεί είναι η ηθική συνέπεια. Η θεωρητική υποχρέωση να κρίνεις πάντοτε με τα ίδια μέτρα και τα ίδια σταθμά. Τις ώρες που το ενδιαφέρον τής κοινής γνώμης μονοπωλούσε η Γκρέτα, ακούσαμε διαλέξεις περί Ασπεργκερ, αυτισμού. Υπέστημεν ρεσιτάλ ευαισθησίας από τις σεσημασμένες σινιορίτες και σινιορίτους του δημόσιου χώρου. Οι ίδιοι ακριβώς καλοί πολίτες κατασπάραξαν την Ελένη Αντωνιάδου - η οποία δήλωνε διάνοια, εκλεκτή της NASA - δίχως να τους περάσει καν από το μυαλό ότι κι εκείνη πιθανόν να πάσχει από βαρύ ναρκισσιστικό σύνδρομο, να είναι ψυχικά κλονισμένη. «Αυτόν που πέφτει», λέει η Κλυταιμνήστρα του Αισχύλου, «οι άλλοι τον κλωτσάνε περισσότερο…».

Το τρίτο πράγμα που θα επεσήμαιναν οι ανθρωπολόγοι; Η αβάσταχτη κενολογία, η αφόρητη πληκτικότης των εκφραζόμενων απόψεων. Σφίγγονται όλοι για να φανούν ρηξικέλευθοι και παιγνιώδεις - η πρωτοτυπία και το χιούμορ αποτελούν στον καιρό μας τις πλέον υπερτιμημένες αρετές. Φευ, καταλήγουν να αναμασούν τα εντελώς τετριμμένα. «Το κλίμα της Γης αλλοιώνεται! - οι λαοί πρέπει να αντιδράσουν!». «Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι τραμπούκος - το λέει και το όνομά του!». «Οι πρόσφυγες; Χριστοί της σήμερον που ανεβαίνουν τον γολγοθά τους!».


Τα ξέρουμε όλα αυτά - παρακάτω; Δεν έχει παρακάτω. Διότι το παρακάτω προϋποθέτει εμβάθυνση, προσωπική εμπειρία. Και η εμβάθυνση απαιτεί μελέτη πίσω από τη βιτρίνα της επικαιρότητας, πέρα από τα εκλαϊκευμένα λήμματα της Wikipedia. Και η προσωπική εμπειρία απαιτεί ξεβόλεμα, ενίοτε και διακινδύνευση. Πού όρεξη για τέτοια άμα μπορείς τελείως άκοπα, βουλιάζοντας μες στη ρουτίνα σου, να παριστάνεις τον κριτή των πάντων;

Μια νέα ποικιλία homo sapiens διαμορφώνεται και απειλεί να κυριαρχήσει στο παγκόσμιο χωριό μας. Πλέει στην επιφάνεια. Τρέφεται με την κοινοτοπία. Πάσχει από συναισθηματική διάρροια, συγκλονίζεται με ό,τι σχεδόν (του λένε ότι) συμβαίνει. Και κάθε νύχτα κάνει ψυχική παρθενορραφή, ώστε να αντιμετωπίσει αγνός, εν πλήρει συγχύσει αθώος, τα γεγονότα της επομένης. Οι ειδικοί θα τον ονόμαζαν αφράνθρωπο.

Αφράνθρωπος ο διαδικτυωμένος.