"...Ο Χριστοδουλίδης ήθελε να προκαλέσει τον Τσαβούσογλου σε έναν δημόσιο - διεθνώς - διάλογο και να του θέσει το θέμα της λύσης του Κυπριακού στη βάση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Και ποια θα μπορούσε να είναι καλύτερη ευκαιρία από αυτή. Στόχος του να αποδομήσει μπροστά σε κάμερες και δημοσιογράφους το πρόσχημα της Αγκυρας, ότι η Τουρκία συναινεί και το εμπόδιο είναι η στάση της ελληνοκυπριακής πλευράς. Και ως έμπειρος διπλωμάτης, πέτυχε. Σε επίπεδο εντυπώσεων, τουλάχιστον. Αυτό άλλωστε ήθελε διά της «δημόσιας διπλωματίας». «Πρώτα χρειάζεται να συμφωνήσουμε το τι θα διαπραγματευθούμε», είπε ο Τσαβούσογλου, με τον Χριστοδουλίδη να απαντά «γνωρίζουμε τι θα διαπραγματευθούμε». Το μόνο που υπάρχει ως λύση είναι η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, «ας σφίξουμε τα χέρια και να συμφωνήσουμε να εργαστούμε γι' αυτό. Συμφωνείς; Είστε έτοιμοι;» λέει ο Χριστοδουλίδης και δίνει το χέρι στον Τσαβούσογλου, ο οποίος φυσικά δεν ανταποκρίνεται. Ούτε καν στη χειραψία...."

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 25/09/19

ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ ΦΩΤΑΚΗ

Τον προκάλεσε και κέρδισε. Ο λόγος για τον υπουργό Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, που εκμεταλλεύθηκε την αναμονή για τα διαδοχικά ραντεβού στον χώρο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, για να προκαλέσει τον τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε ένα άτυπο ντιμπέιτ, μπροστά σε κάμερες και δημοσιογράφους από όλο τον κόσμο, για τη λύση του Κυπριακού.

«Θα συμφωνήσετε στους όρους αναφοράς; Γιατί χρειάζεται πριν η άτυπη πολυμερής;», ήταν η φράση του Χριστοδουλίδη προς τον Τσαβούσογλου, ο οποίος συνομιλούσε με δημοσιογράφο περιμένοντας για τη διμερή συνάντηση με τον Ινδό ΥΠΕΞ και τα φλας άστραψαν, οι κάμερες σηκώθηκαν και άρχισαν να γράφουν… Ακόμα και όσοι δεν είχαν κάποιο ενδιαφέρον αρχικά για τους δύο ΥΠΕΞ, έσπευσαν να τους περικυκλώσουν, περιμένοντας την αντίδραση Τσαβούσογλου.

«ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ». Ο Χριστοδουλίδης ήθελε να προκαλέσει τον Τσαβούσογλου σε έναν δημόσιο - διεθνώς - διάλογο και να του θέσει το θέμα της λύσης του Κυπριακού στη βάση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Και ποια θα μπορούσε να είναι καλύτερη ευκαιρία από αυτή. Στόχος του να αποδομήσει μπροστά σε κάμερες και δημοσιογράφους το πρόσχημα της Αγκυρας, ότι η Τουρκία συναινεί και το εμπόδιο είναι η στάση της ελληνοκυπριακής πλευράς. Και ως έμπειρος διπλωμάτης, πέτυχε. Σε επίπεδο εντυπώσεων, τουλάχιστον. Αυτό άλλωστε ήθελε διά της «δημόσιας διπλωματίας».

«Πρώτα χρειάζεται να συμφωνήσουμε το τι θα διαπραγματευθούμε», είπε ο Τσαβούσογλου, με τον Χριστοδουλίδη να απαντά «γνωρίζουμε τι θα διαπραγματευθούμε». Το μόνο που υπάρχει ως λύση είναι η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, «ας σφίξουμε τα χέρια και να συμφωνήσουμε να εργαστούμε γι' αυτό. Συμφωνείς; Είστε έτοιμοι;» λέει ο Χριστοδουλίδης και δίνει το χέρι στον Τσαβούσογλου, ο οποίος φυσικά δεν ανταποκρίνεται. Ούτε καν στη χειραψία.

Ο ΑΠΟ ΜΗΧΑΝΗΣ... ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ. Η συζήτηση διεκόπη από τον συνεργάτη του Τσαβούσογλου, όταν ο τούρκος ΥΠΕΞ απαντούσε στον Χριστοδουλίδη: «Ας καθίσουμε λοιπόν ν' ανοίξουμε τη συζήτηση... Αυτό που συμφωνήσαμε και με την Ελλάδα είναι να έχουμε αρχικά ανεπίσημες συναντήσεις και στη συνέχεια να εργαστούμε στους όρους αναφοράς. Γι' αυτό πέρυσι είχα την άτυπη συνάντηση μαζί σας και τον πρόεδρο Αναστασιάδη κι επίσης την άτυπη συνάντηση με τους πρώην υπουργούς της Ελλάδας - τον Κοτζιά - και της Βρετανίας. Πέρυσι είχαμε επίσης την τριμερή συνάντηση των εγγυητριών»…

«Σας παρακαλώ αρκετά», ήταν τα λόγια του συνεργάτη του Τσαβούσογλου ο οποίος κατάφερε να αντιδράσει ύστερα από 2 λεπτά και 13 δευτερόλεπτα, συνειδητοποιώντας ότι ο υπουργός του είχε στριμωχθεί αρκετά.

Ο Χριστοδουλίδης επιχείρησε να εκθέσει τον Τσαβούσογλου, στο πλαίσιο της «δημόσιας διπλωματίας». Το βίντεο κάνει τον γύρο του κόσμου μέσω social media. Τη στιγμή που η Αγκυρα κορυφώνει τις προκλήσεις της, διεθνή συμφέροντα απαιτούν το Κυπριακό να «κλείσει» με όποιο τρόπο, αρκεί να διασφαλιστούν οι επιδιώξεις τους, τα ενεργειακά παιχνίδια σε πλήρη εξέλιξη και τον γγ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες να στέλνει μήνυμα σε Αναστασιάδη και Ακιντζί να συμφωνήσουν στους όρους αναφοράς, καθώς υπάρχει «ανησυχία για τη στασιμότητα», ο Χριστοδουλίδης τόλμησε και πέτυχε στις εντυπώσεις να καταγράψει ως θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας και μοναδική βάση συζήτησης τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Κάτι που αξιοποιείται τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Ο ΕΠΙΜΟΝΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ. Για την ιστορία, ωστόσο, η Τουρκία κάθε άλλο παρά αλλάζει στάση, καθώς ο Ερντογάν στην ομιλία του στον ΟΗΕ επέμεινε στις κατηγορίες εναντίον των Ελληνοκυπρίων υποστηρίζοντας ότι «είναι καθαρό πως αυτοί που διεκδικούν να λύσουν το κυπριακό πρόβλημα, υπό τον όρο των μηδενικών εγγυήσεων ασφάλειας, έχουν κακές προθέσεις». Οσον αφορά δε τα ενεργειακά επανέλαβε ότι πρέπει να υιοθετηθεί μία προσέγγιση win-win, για να «καρφώσει», εμμέσως Ελλάδα και Κύπρο λέγοντας ότι «ατυχώς ορισμένες χώρες της περιοχής προβαίνουν σε μονομερή βήματα, επιχειρώντας να σύρουν το ενεργειακό ζήτημα σε πεδίο σύγκρουσης», αλλά πως η Τουρκία παραμένει αποφασισμένη...

ΤΟΥ Π.Κ. ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗ

Καθώς γίνεται προσπάθεια να ξαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για τη (δίκαιη και βιώσιμη) λύση του κυπριακού προβλήματος, ένα από τα πολλά ζητήματα που έχουν ανακύψει είναι αυτό της «πολιτικής ισότητας». Εάν, με άλλα λόγια, τα «συντακτικά μέρη» (constituent states) της (διζωνικής, δικοινοτικής) ομοσπονδίας, δηλαδή το ελληνοκυπριακό και το τουρκοκυπριακό μέρος, θα απολαμβάνουν πολιτικής ισότητας ή θα εφαρμόζεται κατά κάποιον τρόπο και βαθμό ο κανόνας της πλειοψηφίας και μειοψηφίας. Η απάντηση στο ζήτημα αυτό εμφανίζεται τόσο στη θεωρία όσο και στην πρακτική (ομοσπονδία των κρατών) ως σαφής. Η αρχή της πολιτικής ισότητας είναι βασική στη συγκρότηση μιας ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Ο K.C. Wheare στο κλασικό και διαχρονικό έργο του Federal Government / Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση, το επισημαίνει. Αλλωστε κάποιες πολιτικές οντότητες επιλέγουν την ομοσπονδία καθώς μεταξύ άλλων, για να συνυπάρξουν σ' ένα αρμονικά ενιαίο σύνολο, δεν μπορούν να στηριχθούν στην πλήρη κλασική εφαρμογή της αρχής της πλειοψηφίας - ομοφωνίας. Ωστόσο ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει να δούμε τι συμβαίνει στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) ως ένα οιονεί ομοσπονδιακό σύστημα.

Η Ενωση λοιπόν προβλέπει στη Συνθήκη της Λισαβόνας την «ισότητα των κρατών - μελών ενώπιον των Συνθηκών» (άρθ. 4), όπως επίσης και την «ισότητα των πολιτών της» (άρθ. 9). Εχει εδώ ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι η αρχή της ισότητας των κρατών, αν και βασική μιας ομοσπονδιακής κυβέρνησης, «μπήκε» στη Συνθήκη κατά τις εργασίες εκπόνησης του Ευρωπαϊκού Συντάγματος ύστερα από πρόταση της Πορτογαλίας. Η πρόταση συνάντησε αρχικά τη σφοδρή αντίδραση μεγαλύτερων κρατών - μελών αλλά υποστηρίχθηκε ένθερμα από χώρες - μέλη όπως η Ελλάδα αλλά και από την Κύπρο (η οποία, αν και μη μέλος ακόμη της Ενωσης, συμμετείχε στις εργασίες εκπόνησης του Συντάγματος στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Συνέλευσης).

Ενα από τα κύρια επιχειρήματα υπέρ της πρότασης ήταν ότι σε ένα σύστημα όπως αυτό της Ενωσης που εξελίσσεται σε (έστω sui generis) ομοσπονδία, τα συνιστώντα μέρη, δηλαδή τα κράτη - μέλη, δεν μπορεί παρά να απολαμβάνουν ισότητας. Βεβαίως η πολιτική και συνταγματική ισότητα δεν σημαίνει και αριθμητική ισότητα ούτε στο πλαίσιο της Ενωσης ούτε σε άλλη ομοσπονδία. Στην Ενωση π.χ. υπάρχει διαφοροποίηση στον αριθμό των μελών που έχει η κάθε χώρα μέλος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (6 μέλη η Κύπρος, 96 μέλη η Γερμανία) ανάλογα με το μέγεθος του πληθυσμού, αν και με μια κατανομή που ευνοεί αναλογικά τις μικρότερες χώρες. Στη λήψη των αποφάσεων επίσης στο Συμβούλιο το μέγεθος του πληθυσμού προσδιορίζει τη σχετική «θέση δύναμης» μιας χώρας στο σύστημα της ειδικής διπλής πλειοψηφίας.



Για τη λήψη όμως αποφάσεων με ομοφωνία όλες οι χώρες - μέλη, μικρές ή μεγάλες, έχουν μία ψήφο, πράγμα που σημαίνει ότι και μια εξόχως μικρή χώρα (Μάλτα ή Κύπρος λόγου χάριν) μπορεί «να μπλοκάρει» αποφάσεις (να ασκήσει veto με άλλα λόγια), κάτι που έχει συμβεί αρκετές φορές στο παρελθόν. Βέβαια η ομοφωνία χρησιμοποιείται σήμερα σε περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων (20% περίπου του συνόλου) και τείνει προς νέα συρρίκνωση καθώς θεωρείται ως τροχοπέδη στην αποτελεσματική λήψη αποφάσεων με παραλυτικές συνέπειες στη λειτουργία της Ενωσης. Εχει ενδιαφέρον ότι οι μικρότερες χώρες - μέλη (ανάμεσά τους και οι Ελλάδα, Ιρλανδία, Μάλτα, Κύπρος, ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, κ.ά.) αντιτίθενται στην εγκατάλειψη της ομοφωνίας, στο δικαίωμά τους δηλαδή να ασκούν veto και να μπλοκάρουν αποφάσεις. Και, τέλος, στην ΕΕ λειτουργεί εκ περιτροπής προεδρία στο Συμβούλιο για μεγάλες και μικρές χώρες.

Τα συμπεράσματα είναι προφανή.

-Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών