"...Οι κυβερνήσεις συνήθως ενοχλούνται, διαχρονικά, από τη λειτουργία ανεξάρτητων θεσμών όπως η ΕΕΔΑ, τους οποίους δεν ελέγχουν. Ετσι, κυβερνητικός παράγοντας, στο παρελθόν, προσέβαλε λεκτικά το προεδρείο της. Η τωρινή μονομερής κυβερνητική πρωτοβουλία είναι έντονα προσβλητική της ίδιας της θεσμικής ανεξαρτησίας της ΕΕΔΑ. Ενοχλεί, φαίνεται, η μη κομματικοποίηση της Εθνικής Επιτροπής, η οποία λειτουργεί τελείως ανεξάρτητα από την Εκτελεστική Εξουσία, στην οποία, δυστυχώς, τυπικά εντάσσεται. Η ΕΕΔΑ υπήρξε άλλοτε θετική και άλλοτε αρνητική στις εκάστοτε κυβερνητικές επιλογές ή παραλείψεις, όπως συμβαίνει με κάθε ανεξάρτητο θεσμό...."

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 11/04/19

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΜΙΝΑ ΜΟΥΣΤΑΚΑ

Λίγες μόνο ημέρες μετά τη δημοσιοποίηση της επιστολής με την οποία παραιτήθηκε από τη θέση του προέδρου της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) ο Γεώργιος Σταυρόπουλος μιλά στα «ΝΕΑ» και διευκρινίζει τους λόγους που τον οδήγησαν σε αυτή, αλλά και τη βαθύτερη ουσία στη διαμάχη γύρω από έναν τόσο κρίσιμο θεσμό. Η ενόχληση της Κεντρικής Διοίκησης από την ανεξάρτητη λειτουργία τέτοιων θεσμών, η προσπάθεια ελέγχου της λειτουργίας της Επιτροπής, ακόμα και μέσω της αλλοίωσης της σύνθεσης των οργάνων της, αλλά και η συνειδητή υποβάθμισή της από εκπροσώπους της εκτελεστικής εξουσίας, με κίνδυνο ακόμα και διεθνούς διασυρμού της χώρας, καθορίζουν, διαχρονικά, το πλαίσιο στο οποίο η Επιτροπή καλείται να επιτελέσει το έργο της. Τέλος, ο έμπειρος και με πολλές περγαμηνές πρώην ανώτατος δικαστικός λειτουργός στέλνει ένα πολύ σημαντικό μήνυμα, τόσο για τους πολιτικούς όσο και για τους πολίτες: «Η ανεξαρτησία των θεσμών υπηρετεί τον έλεγχο της εξουσίας και τελικά την ίδια τη δημοκρατία».

• Γιατί θεωρείτε ότι συνιστά αλλοίωση της σύνθεσης της Επιτροπής η συμμετοχή πέντε εκπροσώπων από την κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ και δύο εκπροσώπων Ρομά;

Η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) είναι ο ανεξάρτητος εθνικός θεσμός προστασίας και προώθησης των δικαιωμάτων του ανθρώπου που συστήθηκε σύμφωνα με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Αποτελεί σύμβουλο της πολιτείας αλλά και ελεγκτή της εξουσίας. Τα δικαιώματα του ανθρώπου, όμως, δεν ιεραρχούνται. Προστατεύονται ισότιμα όταν επιχειρείται η προσβολή τους. Και η ισοτιμία αυτή πρέπει να αντανακλάται στην ψήφο των φορέων που εκπροσωπούνται στην ΕΕΔΑ, στην οποία μετέχουν, με εξαιρετικά αντιπροσωπευτικό τρόπο, 25 φορείς με αποφασιστική ψήφο, μεταξύ των οποίων οι σημαντικότερες Ανεξάρτητες Αρχές, οι πλέον δραστήριες μη κυβερνητικές οργανώσεις, τα πανεπιστήμια, τα κόμματα κ.λπ. Εκπροσωπούνται ήδη οι Ρομά και ασφαλώς πρέπει να εκπροσωπείται η κοινότητα των ΛΟΑΤΚΙ. Το να χορηγηθεί όμως στους Ρομά τριπλή ψήφος (!) και στους ΛΟΑΤΚΙ πενταπλή ψήφος (!) αντιβαίνει κάθε αρχή ισότητας αλλά και αντιπροσωπευτικότητας, όταν ακόμα και οι εκπρόσωποι των δικαιωμάτων των γυναικών αλλά και των αναπήρων διαθέτουν από μία μόνο ψήφο.

• Εκτιμάτε ότι με βάση τη νέα νομοθετική ρύθμιση υπάρχουν ομάδες που παραμένουν χωρίς εκπροσώπηση στην Επιτροπή ή υποβαθμίζεται η παρουσία άλλων; Κι αν ναι, ποιες είναι αυτές;

Η παρουσία των ήδη υφιστάμενων μελών προφανώς υποβαθμίζεται, αφού στα νέα μέλη αναγνωρίζεται, ουσιαστικά, πολλαπλή ψήφος σε σχέση με τα άλλα, κατά παράβαση και της δημοκρατικής αρχής. Περαιτέρω, δεν εκπροσωπούνται στην ΕΕΔΑ οι υπερασπιστές άλλων κρίσιμων δικαιωμάτων του ανθρώπου, όπως εκείνων της υγείας, του περιβάλλοντος, του παιδιού, των ηλικιωμένων, των τοξικομανών κ.λπ.

• Γιατί πιστεύετε ότι δεν εισακούστηκαν οι ενστάσεις της Επιτροπής;

Οι κυβερνήσεις συνήθως ενοχλούνται, διαχρονικά, από τη λειτουργία ανεξάρτητων θεσμών όπως η ΕΕΔΑ, τους οποίους δεν ελέγχουν. Ετσι, κυβερνητικός παράγοντας, στο παρελθόν, προσέβαλε λεκτικά το προεδρείο της. Η τωρινή μονομερής κυβερνητική πρωτοβουλία είναι έντονα προσβλητική της ίδιας της θεσμικής ανεξαρτησίας της ΕΕΔΑ. Ενοχλεί, φαίνεται, η μη κομματικοποίηση της Εθνικής Επιτροπής, η οποία λειτουργεί τελείως ανεξάρτητα από την Εκτελεστική Εξουσία, στην οποία, δυστυχώς, τυπικά εντάσσεται. Η ΕΕΔΑ υπήρξε άλλοτε θετική και άλλοτε αρνητική στις εκάστοτε κυβερνητικές επιλογές ή παραλείψεις, όπως συμβαίνει με κάθε ανεξάρτητο θεσμό. Θέλω, όμως, στο σημείο αυτό να υπογραμμίσω την άψογη στάση που τήρησαν ο Πρόεδρος της Βουλής και οι βουλευτές τόσο της συμπολίτευσης, όσο και της αντιπολίτευσης, με τους οποίους η ΕΕΔΑ έχει άψογη συχνή συνεργασία στα πλαίσια της λειτουργίας των αρμόδιων κοινοβουλευτικών επιτροπών.

• Στην επιστολή παραίτησής σας κάνετε λόγο για υπεροψία της εκτελεστικής εξουσίας, αυταρχισμό στη λήψη και την εφαρμογή των αποφάσεών της και προσβλητικό διδακτισμό. Σε ποια περιστατικά αναφέρεστε, εκτός από την πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση για είσοδο νέων μελών στην Επιτροπή, που όπως φαίνεται αποδείχθηκε η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι;

Η αδιαφορία υπήρξε το πρώτο χαρακτηριστικό. Και όταν αντιμετωπίστηκαν κάποια από τα προβλήματα της ΕΕΔΑ, τούτο έγινε υπό την πίεση της Εθνικής Επιτροπής και των διεθνών δικτύων δικαιωμάτων του ανθρώπου, λίγο πριν αποφασιστεί ο υποβιβασμός της από τον ΟΗΕ, κάτι που θα αντανακλούσε στο ίδιο το κύρος της χώρας. Η υπεροψία και ο αυταρχισμός επικράτησαν, όπως και οι ανακρίβειες που ακολούθησαν. Το κείμενο της ρύθμισης που τελικά ψηφίστηκε ουδέποτε τέθηκε υπόψη της ΕΕΔΑ πριν κατατεθεί στη Βουλή και φυσικά ουδέποτε ο πρόεδρός της δήθεν «αποφάσισε να αρνηθεί τον οποιοδήποτε διάλογο». Η άκριτη αλλοίωση της ΕΕΔΑ είναι το επιστέγασμα μακροχρόνιας αδιαφορίας για την επίλυση των πλείστων προβλημάτων της. Σχετικά με τον διδακτισμό δεν νομίζω ότι χρειάζεται ειδικότερος σχολιασμός.

• Ποιες θα έπρεπε, κατά την άποψη της Επιτροπής, να είναι οι αναγκαίες νομοθετικές ρυθμίσεις για την αποτελεσματικότερη λειτουργία της;

Σύμφωνα με την ολομέλειά της, η ΕΕΔΑ πρέπει να προβλεφθεί στο Σύνταγμα, να αποκτήσει νομική προσωπικότητα, να αναδιοργανωθεί διοικητικά, να στεγάζεται αξιοπρεπώς κ.λπ.

• Ποιο μήνυμα θέλατε να φτάσει στον κόσμο με την παραίτησή σας;

Η ανεξαρτησία των θεσμών υπηρετεί τον έλεγχο της εξουσίας και τελικά την ίδια τη δημοκρατία.