"...Οι διαπραγματεύσεις που έλαβαν χώρα την προηγούμενη εβδομάδα στο Hilton μεταξύ κυβέρνησης και θεσμών ήταν ενδεικτικές του κλίματος που είχε δημιουργηθεί. Πληροφορίες αναφέρουν πως ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος ήταν δηκτικός προς τους θεσμούς και εστιάζοντας προς το ΔΝΤ σχολίαζε πως δεν γίνεται οι δανειστές να συμπεριφέρονται σαν να βρίσκονται σε παιδική χαρά κάνοντας bullying στο πιο αδύναμο παιδί, δηλαδή την Ελλάδα. Στις διαβουλεύσεις οι εκπρόσωποι της ελληνικής κυβέρνησης εμφανίστηκαν αρκετές φορές να λένε στην Ντέλια Βελκουλέσκου πως «αντί να τα βάζετε με την Ελλάδα, πείτε κάτι στους ευρωπαϊκούς θεσμούς για το χρέος». Να σημειωθεί ότι το ΔΝΤ δεν προσδιόρισε δημοσιονομικά την αξίωσή του για νέα μέτρα, καθώς η κυβέρνηση δεν μπήκε καν στη διαδικασία να ρωτήσει ποιες ακριβώς είναι οι απαιτήσεις της άλλης πλευράς...."

Το κύριο θέμα από "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ"

και τα εσωτερικά αναπτύγματα

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 26-27/11/16

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 26-27/11/16

Παράταση λιτότητας μέχρι το 2020!
Τη θέσπιση προληπτικών μέτρων για τα χρόνια μετά το τέλος του Μνημονίου αξιώνουν οι δανειστές για να συμφωνήσουν στη μείωση των πλεονασμάτων από το 3,5%

Της Βούλας Κεχαγιά

Λήψη νέων προληπτικών μέτρων τώρα, για να εφαρμοστούν το 2019 και το 2020, ζητούν οι δανειστές από την ελληνική κυβέρνηση. Το ΔΝΤ για να δεχτεί τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων μετά το πέρας του τρίτου προγράμματος το 2018 αξιώνει την ψήφιση μέτρων διαμορφώνοντας το ίδιο σκηνικό που είχε δημιουργηθεί την προηγούμενη άνοιξη πριν από το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης. Οταν δηλαδή στο περιθώριο της εαρινής Συνόδου του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον είχε ζητηθεί για πρώτη φορά από το οικονομικό επιτελείο η ψήφιση πρόσθετου πακέτου μέτρων για να αισθάνονται οι θεσμοί ασφαλείς και ήρεμοι σε περίπτωση δημοσιονομικού εκτροχιασμού.

Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές των «ΝΕΩΝ», η κυβέρνηση δεν έχει μπει καν σε διαδικασία συζήτησης για την πιθανότητα λήψης πρόσθετων μέτρων και σχολιάζει για το Ταμείο πως αντί να πιέσουν τους Ευρωπαίους, δηλαδή τη Γερμανία, για να υπάρξει ελάφρυνση του χρέους, κάτι που θα επηρέαζε προς τα κάτω και τα πρωτογενή πλεονάσματα, ασκούν αφόρητες πιέσεις στην κυβέρνηση να λάβει για παν ενδεχόμενο νέα μέτρα. Δεν είναι καθόλου τυχαία η αναφορά του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ την προηγούμενη Τετάρτη πως η κυβέρνησή του δεν προτίθεται να πάρει νέα μέτρα λιτότητας, και μάλιστα για τα έτη που έπονται της λήξης του ελληνικού προγράμματος.

Ωστόσο, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές που έχουν γνώση της διαδικασίας της διαπραγμάτευσης, η κυβέρνηση ενδεχομένως και να συζητούσε την πιθανότητα επέκτασης του περίφημου κόφτη, δηλαδή του μηχανισμού δημοσιονομικής προσαρμογής. Για τα έτη 2019 και 2020. Υπό την προϋπόθεση βεβαίως πως οι θεσμοί, συμπεριλαμβανομένου και του ΔΝΤ, θα αποφασίσουν να προχωρήσει η συζήτηση για το ελληνικό δημόσιο χρέος με την εξειδίκευση και εφαρμογή των μεσοπρόθεσμων μέτρων μέχρι το τέλος του προγράμματος και την εφαρμογή των μακροπρόθεσμων μέτρων μετά το 2018. Κάτι που πρακτικά θα σήμαινε και κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης εντός των χρονοδιαγραμμάτων «χωρίς άσκοπες καθυστερήσεις».

Bullying από το ΔΝΤ
Είναι γεγονός ότι η κυβέρνηση δέχτηκε πολλές πιέσεις στη διάρκεια της διαπραγμάτευσης που έλαβε χώρα στην Αθήνα τις τελευταίες ημέρες, και μάλιστα είδε το ΔΝΤ να ακολουθεί πολύ σκληρή τακτική στο θέμα των εργασιακών, χωρίς ωστόσο να εμφανίζεται πρόθυμο να δώσει κάποιο αντάλλαγμα στην ελληνική πλευρά. Επιπλέον άρχισε να ανοίγει εκ νέου θέματα λήψης πρόσθετων μέτρων δημιουργώντας στην κυβέρνηση και φυσικά και στο Μέγαρο Μαξίμου ένα εφιαλτικό déjà vu του προηγούμενου Απριλίου

.
Εξ αυτού του λόγου η κυβέρνηση διά του εκπροσώπου της Δημήτρη Τζανακόπουλου επανέλαβε σε μία από τις τελευταίες ενημερώσεις των πολιτικών συντακτών πως «το ΔΝΤ θα πρέπει να έχει το θάρρος της γνώμης του» και να πει εάν πιστεύει πως η λήψη νέων μέτρων θα βοηθούσε την ελληνική οικονομία και τη χώρα.

Οι διαπραγματεύσεις που έλαβαν χώρα την προηγούμενη εβδομάδα στο Hilton μεταξύ κυβέρνησης και θεσμών ήταν ενδεικτικές του κλίματος που είχε δημιουργηθεί. Πληροφορίες αναφέρουν πως ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος ήταν δηκτικός προς τους θεσμούς και εστιάζοντας προς το ΔΝΤ σχολίαζε πως δεν γίνεται οι δανειστές να συμπεριφέρονται σαν να βρίσκονται σε παιδική χαρά κάνοντας bullying στο πιο αδύναμο παιδί, δηλαδή την Ελλάδα. Στις διαβουλεύσεις οι εκπρόσωποι της ελληνικής κυβέρνησης εμφανίστηκαν αρκετές φορές να λένε στην Ντέλια Βελκουλέσκου πως «αντί να τα βάζετε με την Ελλάδα, πείτε κάτι στους ευρωπαϊκούς θεσμούς για το χρέος».

Να σημειωθεί ότι το ΔΝΤ δεν προσδιόρισε δημοσιονομικά την αξίωσή του για νέα μέτρα, καθώς η κυβέρνηση δεν μπήκε καν στη διαδικασία να ρωτήσει ποιες ακριβώς είναι οι απαιτήσεις της άλλης πλευράς.

Πάντως, η πιθανότητα, εφόσον κλείσει εγκαίρως η δεύτερη αξιολόγηση και κυλήσει ομαλά ο οδικός χάρτης για την οικονομία τους επόμενους μήνες, να σκεφτεί η κυβέρνηση την επέκταση του δημοσιονομικού κόφτη, εφόσον δεν εκπληρώνονται οι στόχοι, δεν είναι κάτι που έχει αποκλειστεί. Ομως κάτι τέτοιο θα προϋπέθετε προσδιορισμό των μέτρων για το χρέος, ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της ΕΚΤ και έξοδό της στις αγορές μέσα στο 2017.

Αξιολόγηση
και εργασιακά
Η κυβέρνηση εξακολουθεί να πιστεύει άλλωστε πως στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να κλείσει η πολιτική συμφωνία για τη δεύτερη αξιολόγηση. Ο Αλέξης Τσίπρας στην Κοινοβουλευτική Ομάδα είπε πως «είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι», ωστόσο στην ενδελεχή ενημέρωση που έγινε από τους Ευκλείδη Τσακαλώτο και Εφη Αχτσιόγλου στην Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ αμέσως μετά, το καλό σενάριο συγκέντρωσε πιθανότητες γύρω στο 75%. Από τους δύο υπουργούς παρουσιάστηκαν επίσης άλλα δύο σενάρια, το μέτριο και το κακό. Το τελευταίο προβλέπει μη κλείσιμο της αξιολόγησης στις 5 Δεκεμβρίου και αοριστίες από την πλευρά των θεσμών ως προς την προοπτική ολοκλήρωσής της. Το ενδιάμεσο σενάριο προβλέπει πως η κυβέρνηση «παίρνει» κάτι στο Eurogroup, όχι όμως τόσα που θα της επέτρεπαν να αισιοδοξεί για νομικό κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης στις αρχές του Ιανουαρίου.

Πάντως, από τα όσα είπε ο Πρωθυπουργός στους βουλευτές του γίνεται σαφές πως η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να κινηθεί πολύ αποφασιστικά στα εργασιακά ζητώντας επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων, δηλαδή επί της ουσίας εναρμόνιση με όσα ισχύουν στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Ο Τσίπρας μίλησε για καθεστώς «γαλέρας» που δημιούργησαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις κι άφησε να εννοηθεί ότι δεν θα γίνουν «υποχωρήσεις αρχών» τουλάχιστον στο θέμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Ακόμη κι αν αυτές επανέλθουν το δεύτερο εξάμηνο του 2017 ή το πρώτο του 2018. Σε ό,τι δε αφορά το ζήτημα των ομαδικών απολύσεων, το Μαξίμου αρνείται να δεχτεί πως την ώρα που καταβάλλονται προσπάθειες για μείωση της ανεργίας η κυβέρνηση θα συναινέσει σε απελευθέρωση των απολύσεων. Αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι η κυβέρνηση σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να δεχθεί την αύξηση του 5% στο 10%. «Δεν τους το δίνουμε αυτό με τίποτα» επισημαίνουν. Παρ' όλα αυτά, εκείνο το σημείο στο οποίο η κυβέρνηση θα μπορούσε να μπει σε συζήτηση σχετίζεται με το ότι οι υπογραφές για τις απολύσεις θα μπορούσαν να περνούν πλέον από τους κοινωνικούς εταίρους και όχι από τον αρμόδιο υπουργό.

Να σημειωθεί πως η κυβέρνηση κρατάει κλειστά τα χαρτιά της στην εξέλιξη της διαπραγμάτευσης και δεν αφήνει να διαρρεύσουν λεπτομέρειές της. Για παράδειγμα, στη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ διανεμήθηκε στα μέλη του οργάνου ενημερωτικό σημείωμα για τα δεδομένα της διαπραγμάτευσης, το οποίο κατά την αποχώρηση παραδόθηκε πίσω για να μην υπάρξουν διαρροές. Νέα ενημέρωση θα γίνει την ερχόμενη εβδομάδα, παρόντος και του Πρωθυπουργού.

Ο Αλέξης Τσίπρας γνωρίζει τα εμπόδια που έχουν υψωθεί στον δρόμο για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης. Και στην παρούσα φάση προτιμάει να αναδεικνύει το πολιτικό σχέδιο της Νέας Δημοκρατίας που συνοψίζεται στην υπογραφή τέταρτου Μνημονίου από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, παρά να δείχνει τις δικές του προθέσεις για την πιθανότητα αποτυχίας στο κλείσιμο της αξιολόγησης.

Ξορκίζουν τις εκλογές
Το βέβαιο είναι ότι ο πολιτικός του σχεδιασμός δεν περιλαμβάνει εκλογές. «Δεν τις θέλει κανείς, κανείς δεν έχει εισηγηθεί κάλπες» επαναλαμβάνουν από το Μέγαρο Μαξίμου. Ομως η φράση του Πρωθυπουργού, πως αποτυχία της διαπραγμάτευσης «ενδεχομένως να οδηγούσε και σε εκλογές», δεν ήταν συμπτωματική ούτε του ξέφυγε. Ο Αλέξης Τσίπρας ήθελε να στείλει μηνύματα εντός και εκτός Ελλάδας. Να προειδοποιήσει από τη μια τους ευρωπαίους εταίρους πως εάν δεν κλείσει η αξιολόγηση μπορεί να προκληθεί αποσταθεροποίηση στη χώρα - κάτι που δεν το επιθυμεί κανείς στην Ευρώπη - και να υπενθυμίσει από την άλλη στα κόμματα του λεγόμενου κεντρώου χώρου πως οι εκλογές στην παρούσα φάση δεν συμφέρουν κανέναν. Γνωρίζοντας πως στη δεδομένη χρονική στιγμή μια εκλογική αναμέτρηση θα ήταν καταστροφική όχι μόνο για την κυβέρνηση αλλά και για κόμματα όπως η Δημοκρατική Συμπαράταξη, Το Ποτάμι και η Ενωση Κεντρώων. Επιπλέον δεν διέλαθε την προσοχή κανενός η ειδική αναφορά του Αλέξη Τσίπρα στον Βαγγέλη Βενιζέλο, τον οποίο με τον τρόπο του προσπάθησε να διαχωρίσει από το ΠΑΣΟΚ μιλώντας για τον φίλο του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Οδεύοντας προς την 5η Δεκεμβρίου, πάντως, η κυβέρνηση δεν αποκλείει την πιθανότητα να πραγματοποιηθεί το Washington Group. Κυβερνητικοί κύκλοι εκτιμούν πως αναβλήθηκε επειδή είδε το φως της δημοσιότητας, όμως θεωρούν σχεδόν σίγουρο ότι θα γίνει, και μάλιστα σε ανύποπτο χρόνο.

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 26-27/11/16

Το μεγάλο μπρα ντε φερ
για το ελληνικό χρέος
Στο τέλος αυτής της διαπραγμάτευσης θα βγει και ο λογαριασμός των πρόσθετων μέτρων που ίσως κληθεί να πάρει η Ελλάδα από το 2018 και μετά

Της Ειρήνης Χρυσολωρά
Θεωρητικά θα ήταν μια τεχνοκρατική διαπραγμάτευση για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, αλλά στην πράξη έχει εξελιχθεί σε σκληρή παρτίδα πόκερ, με πρωταγωνιστές τη Γερμανία και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, η ρύθμιση του ελληνικού χρέους, η επιστροφή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα και η ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι τα ζητούμενα αυτού του παιχνιδιού, που θεωρητικά τελειώνει με το Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου. Αλλά τα χρονοδιαγράμματα για θέματα που αφορούν την Ελλάδα είναι για να παραβιάζονται, όπως έχει δείξει η πρακτική του παρελθόντος, κι έτσι δεν είναι λίγοι οι αξιωματούχοι στην Ελλάδα και την Ευρώπη που εκτιμούν ότι ίσως φτάσουμε στο τέλος του χρόνου ή και στις αρχές του επόμενου για να βρεθεί λύση, όποια κι αν είναι αυτή.

Το παζλ είναι εξαιρετικά σύνθετο, ένα κανονικό Catch 22: για να κλείσει η αξιολόγηση, που είναι η πρώτη προϋπόθεση για τη λύση, πρέπει να προσδιοριστεί το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, ώς το 2020. Αυτό, όμως, είναι συνάρτηση των αποφάσεων που θα ληφθούν για το χρέος, σε μια σκληρή διαπραγμάτευση ΔΝΤ και Γερμανίας. Στο τέλος αυτής της διαπραγμάτευσης θα βγει και ο λογαριασμός των πρόσθετων μέτρων που ίσως κληθεί να πάρει η Ελλάδα από το 2018 και μετά. Ουσιαστικά τίποτα δεν μπορεί να συμφωνηθεί πριν συμφωνηθούν όλα.

Το παιχνίδι επιβαρύνεται προφανώς από τις πολιτικές σκοπιμότητες των παικτών και κυρίως της Γερμανίας, αλλά και άλλων ευρωπαϊκών χωρών που έχουν μπροστά τους εκλογές το 2017 και εκλογικά σώματα καθόλου φιλικά προς την ιδέα της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.
Ενόψει ενός προβλεπόμενου καυτού Δεκεμβρίου, οι παίκτες τοποθετούνται ως εξής:

ΓΕΡΜΑΝΙΑ: «Η Γερμανία πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στη σύζυγο και την ερωμένη» σχολίαζε χαρακτηριστικά αξιωματούχος του ευρωπαϊκού στρατοπέδου, παρομοιάζοντας την Ευρώπη με τη σύζυγο και την ερωμένη με το ΔΝΤ, το οποίο η Γερμανία θέλει στο πρόγραμμα, χωρίς όμως να συμφωνεί στα παρεπόμενα - κυρίως μια αξιόλογη ελάφρυνση χρέους, σε συνδυασμό με μείωση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα της Ελλάδας.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Ο καλύτερος σύμμαχος της Ελλάδας, η Κομισιόν, θέλει να τελειώσει η αξιολόγηση το ταχύτερο δυνατόν, ιδανικά στις 5 Δεκεμβρίου. Πιέζει ωστόσο την Αθήνα να κάνει υποχωρήσεις στα θέματα της διαπραγμάτευσης, ώστε να μην υπάρχει δικαιολογία καθυστέρησης από τους άλλους παίκτες. Στο πλαίσιο αυτό, χθες ο πρόεδρός της Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ επικοινώνησε με τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, ενώ τη Δευτέρα έρχεται στην Αθήνα ο πάντα γλυκομίλητος επίτροπος Οικονομικών Πιερ Μοσκοβισί.

ΔΝΤ: Το Ταμείο θέλει μεγάλη μείωση χρέους (των άλλων φυσικά). Ταυτόχρονα ζητά μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος, θεωρώντας ότι το 3,5% του ΑΕΠ που έχει τεθεί ως μεσοπρόθεσμος στόχος για την Ελλάδα μετά το 2018, δεν είναι εφικτός. Τα δύο αυτά - κούρεμα χρέους και μείωση πρωτογενούς πλεονάσματος - πάνε μαζί, προκειμένου να διαμορφωθεί το χρέος σε βιώσιμα επίπεδα. Επειδή, όμως, η Ευρώπη αποκλείεται να μειώσει το χρέος όσο θέλει το ΔΝΤ, το πρωτογενές πλεόνασμα δεν θα μειωθεί στο 1,5% του ΑΕΠ, όπως θεωρεί εφικτό το ΔΝΤ με βάση τα παρόντα μέτρα. Εδώ είναι που έρχεται η απαίτηση του ΔΝΤ για νέα μέτρα από την Ελλάδα. Οποιοσδήποτε στόχος πρωτογενούς πλεονάσματος πάνω από 1,5% του ΑΕΠ θα απαιτήσει πρόσθετα μέτρα, τα οποία μάλιστα το Ταμείο ζητά να προσδιοριστούν από τώρα. Ηδη έχει ξεκαθαρίσει αυτά που προτιμά: μείωση του αφορολόγητου ορίου και μείωση των συντάξεων.

ΕΛΛΑΔΑ: Η κυβέρνηση καλείται να πληρώσει πολύ υψηλό κόστος. Στις ήδη επώδυνες υποχωρήσεις στα εργασιακά θα προστεθούν ίσως και επιπλέον μέτρα για την περίοδο 2018-20. Το αντάλλαγμα, είναι, βεβαίως, δελεαστικό. Η ρύθμιση του χρέους και κυρίως η ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, που πηγές εκτιμούν ότι μπορεί να γίνει τον Μάρτιο, μπορούν να κάμψουν τις επιφυλάξεις της, αλλά μέχρις ενός σημείου.

Προς το παρόν, πάντως, όλα είναι ανοιχτά. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το μόνο που έχει ουσιαστικά κλείσει είναι τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, ανεπαρκή - πάντως - για να γυρίσει το ΔΝΤ στο πρόγραμμα. Ο Γερούν Ντεϊσελμπλούμ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο και για κάποιον προσδιορισμό των μεσοπρόθεσμων μέτρων που θα μπορούσαν να φέρουν πίσω το ΔΝΤ, αλλά αυτό μένει να διαπιστωθεί στην πράξη. Παρά την πρόοδο που αναφέρεται, εξάλλου, ανοιχτή παραμένει, πάντα και η αξιολόγηση, με τα εργασιακά στο επίκεντρο.

Η συνάντηση υψηλού επιπέδου που επρόκειτο να γίνει χθες μεταξύ των υπουργών Οικονομικών των μεγάλων χωρών της ευρωζώνης και των εκπροσώπων των θεσμών αλλά ακυρώθηκε, ίσως πραγματοποιηθεί τελικά τις επόμενες ημέρες - σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες φήμες, την ερχόμενη Τρίτη. Θα προηγηθεί, τη Δευτέρα, το EuroWorking Group και ίσως μια τηλεδιάσκεψη με τους θεσμούς, προκειμένου να προετοιμαστεί το Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου, ίσως το πιο κρίσιμο από τη διαπραγμάτευση του καλοκαιριού του 2015, όπως αναφέρουν οι αναλυτές.