"...Σε σχέση με τις εγγυήσεις και την ασφάλεια έχουν πέσει στο τραπέζι διάφορες ιδέες. Το ζήτημα έχει ένα πολιτικό και ένα στρατιωτικό σκέλος. Στο πολιτικό σκέλος, η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την ενεργοποίηση του Κεφαλαίου 7 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών περί χρήσης βίας, αν και ελλοχεύουν επιπλοκές. Μία εξ αυτών σχετίζεται με το βέτο των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και σύμφωνα με πληροφορίες η Ουάσιγκτον και το Λονδίνο δεν θα ήθελαν να εξαρτώνται από το ρωσικό βέτο. Το ζήτημα με το βέτο των μονίμων μελών θα μπορούσε να ξεπεραστεί με ένα μοντέλο όπως αυτό που υπάρχει για το Κοσσυφοπέδιο (απλή πλειοψηφία μονίμων και μη μονίμων μελών) και κάποιου είδους εποπτεία της εφαρμογής της λύσης. Στο δε στρατιωτικό σκέλος, κύκλοι από τη Λευκωσία έλεγαν ότι οι εγγυήσεις που ήδη έχουν προσφερθεί στους Τουρκοκυπρίους σε σχέση με την αστυνόμευση στο κρατίδιό τους αλλά και σε σχέση με τη συμμετοχή τους στην ομοσπονδιακή αστυνομία είναι παραπάνω από επαρκείς. Αν προστεθεί στα παραπάνω η πρόταση για πολυεθνική δύναμη που ουσιαστικά θα υπάγεται στο Κεφάλαιο 7 του Χάρτη του ΟΗΕ, τότε είναι σαφές ότι το νέο πλέγμα εγγυήσεων μοιάζει επαρκές..."

Από "ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ", το γράφημα από

την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" και τα "ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ"

                                             "ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ", 27/11/16


Οι εκβιασμοί Ερντογάν, το ναυάγιο

 στο Κυπριακό και ο ρόλος Κοτζιά
Οι διαφωνίες στο εδαφικό, το κλειδί με τις εγγυήσειςκαι η προσπάθεια του ΟΗΕ να μην κοπούν οι γέφυρες
Του 'Αγγελου Αλ. Αθανασόπουλου

Στην Εντατική βρίσκονται πλέον οι διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό μετά το ναυάγιο του Μον Πελεράν και η έκβασή τους είναι άγνωστη. Η απογοήτευση στη Λευκωσία είναι έκδηλη καθώς είχαν επενδυθεί ελπίδες ότι οι συνομιλίες για το εδαφικό θα είχαν ευτυχή κατάληξη και θα άνοιγαν τον δρόμο για την τελική φάση: την πραγματοποίηση πολυμερούς διάσκεψης εντός του Δεκεμβρίου στην οποία θα συνεζητείτο το ζήτημα των εγγυήσεων και της ασφάλειας. Η άτεγκτη στάση της τουρκοκυπριακής πλευράς σε συνδυασμό με την εμπλοκή που φαίνεται ότι σημειώθηκε μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας επί της διαδικασίας συζήτησης για τις εγγυήσεις και την ασφάλεια οδήγησε σε ένα πισωγύρισμα που απομένει να φανεί πόσο σοβαρό είναι.

Οι εμπλεκόμενες πλευρές έχουν διαφορετικές και ενίοτε αντικρουόμενες στρατηγικές ενώ όλοι παραδέχονται ότι η σημερινή Τουρκία αποτελεί ένα «μαύρο κουτί». Ουδεμία ασφαλής πρόβλεψη μπορεί να γίνει περί της συμπεριφοράς της, από τη στιγμή μάλιστα που στο εσωτερικό της χώρας μαίνεται μια χωρίς προηγούμενο εκστρατεία διώξεων και παράλληλα προωθείται η αλλαγή του πολιτεύματος στα πρότυπα που επιθυμεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν - δηλαδή προς μια Προεδρική Δημοκρατία. Ο τούρκος ηγέτης έχει ανάγκη τις ψήφους των εθνικιστών του Ντεβλέτ Μπαχτσελί ώστε να θέσει το... όραμά του σε δημοψήφισμα και υπό αυτήν την έννοια δύσκολα θα προβεί άμεσα σε δραματικές παραχωρήσεις στο Κυπριακό. Η ατμόσφαιρα έχει επίσης φορτιστεί πολύ από τη σοβαρότατη όξυνση στις σχέσεις της Αγκυρας με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αυτή κορυφώθηκε την εβδομάδα που πέρασε με την υιοθέτηση του (μη δεσμευτικού) Ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για προσωρινό πάγωμα των ενταξιακών συνομιλιών ΕΕ - Τουρκίας.

Κινούνται οι «μεγάλοι παίκτες»
Η εβδομάδα που αρχίζει μπορεί να αποδειχθεί κομβική για τα επόμενα βήματα. Τα Ηνωμένα Εθνη αναμένεται να κινητοποιηθούν ενεργά για να μην κοπούν οι γέφυρες και ο ειδικός απεσταλμένος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, ο Νορβηγός Εσπεν Μπαρθ Αϊντε,αναμένεται αύριο να μεταβεί στην Κύπρο. Θα συναντηθεί με τον Νίκο Αναστασιάδη και λογικά με τον τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί (που την Παρασκευή είχε συνάντηση με τον τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου στο νησί). Εντός της εβδομάδος αναμένεται και στην Αθήνα για να συναντηθεί (τουλάχιστον) με τον Νίκο Κοτζιά. Δεν θα πρέπει φυσικά να αποκλειστεί και η μετάβασή του στην Τουρκία.

Ο αγγλοαμερικανικός παράγοντας αναμένεται επίσης να κινητοποιηθεί. Ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον αναμένεται στο νησί στις 29 Νοεμβρίου. Θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι το Λονδίνο, έπειτα από αρκετούς μήνες σχετικής αποστασιοποίησης, θα ενεργοποιηθεί στο Κυπριακό και οι ιδέες του αναμένονται με ενδιαφέρον. Παράλληλα η κυβέρνηση Ομπάμα, αν και απερχόμενη, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις διά του αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν, ο οποίος την εβδομάδα που πέρασε συνομίλησε με Αναστασιάδη και Ακιντζί. Οι Βρυξέλλες επίσης παρακολουθούν στενά την κατάσταση ενώ ιδιαίτερο, αν και σιωπηλό, ενδιαφέρον επιδεικνύει το Βερολίνο.

Σύμφωνα με πληροφορίες που δεν είναι δυνατόν να επιβεβαιωθούν με απόλυτη ακρίβεια διότι όλες οι διαβουλεύσεις διεξάγονται σε βαθύ παρασκήνιο, μια από τις φόρμουλες που συζητείται είναι η παράλληλη διεξαγωγή συνομιλιών μεταξύ Αναστασιάδη - Ακιντζί για το εδαφικό και Ελλάδος - Τουρκίας για τις εγγυήσεις/ασφάλεια. Η Αγκυρα φέρεται πάντως να επιμένει ότι στο ζήτημα των εγγυήσεων/ασφαλείας πρέπει να συμμετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι, άρα να συγκληθεί πολυμερής.

Ο πρόεδρος Αναστασιάδης παραμένει σταθερός στη θέση ότι δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί μια πολυμερής διάσκεψη για τις εγγυήσεις χωρίς να υπάρχει προηγουμένως μια σαφής σύγκλιση επί των κριτηρίων του εδαφικού και η προσαρμογή τους σε χάρτη. Ο κ. Ακιντζί όμως, όπως φάνηκε στο Μον Πελεράν, υπαναχώρησε από τις αρχικές δεσμεύσεις του και ο αριθμός των προσφύγων που δεχόταν να επιστραφούν υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση μειώθηκε στις 55.000, όταν στην πρώτη συνάντηση επί ελβετικού εδάφους είχε αποδεχθεί περί τις 78.000.

Η Αθήνα και οι επιδιώξεις της Αγκυρας
Το κλειδί της λύσης θα είναι ακόμη μία φορά οι εγγυήσεις και η αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο. Πρόκειται για ζήτημα μείζονος σημασίας που δεν επιλύεται ούτε με εύκολες καταγγελίες και επίρριψη ευθυνών ούτε φυσικά με ρητορικές κορόνες περί... φυλασσόμενων Θερμοπυλών.

Από τις 18 Νοεμβρίου, όταν ο Αλέξης Τσίπρας συναντήθηκε με τον Νίκο Αναστασιάδη, έχει εκτυλιχθεί ένα απίστευτο παρασκήνιο γύρω από τον ρόλο της Αθήνας στο ζήτημα της ασφάλειας. Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες, η κατηγορία ότι η ελλαδική πλευρά ευθύνεται για την αποχώρηση του κ. Ακιντζί από το τραπέζι των συνομιλιών στο Μον Πελεράν είναι αναληθής. Το ίδιο αναληθής είναι η θέση ότι η θρυαλλίδα της έντασης προσωποποιείται στον υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδος Νίκο Κοτζιά, αν και ο ίδιος με ορισμένες πρωτοβουλίες του προσέφερε αφορμές που αξιοποιήθηκαν από την τουρκική πλευρά.

Διπλωματικές πηγές στο τρίγωνο Αθήνα - Λευκωσία - Αγκυρα σημείωναν τις τελευταίες ημέρες ότι ήδη από την τηλεφωνική συνομιλία που είχε ο κ. Τσίπρας με τον κ. Ερντογάν στις 18 Νοεμβρίου είχε διαφανεί η μεγάλη απόκλιση στις θέσεις των δύο πλευρών. Μία ημέρα νωρίτερα ο έλληνας πρωθυπουργός είχε ταχθεί υπέρ της πλήρους κατάργησης των εγγυήσεων της πλήρους αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων. Στο παρασκήνιο είχε δε καταστεί σαφές ότι η Αθήνα επεδίωκε να υπάρξει μια συνεννόηση και επί της αρχής συμφωνία με την Αγκυρα για την κατάργηση των εγγυήσεων πριν από τη σύγκληση πολυμερούς διάσκεψης.

Ο τούρκος πρόεδρος φέρεται να αρνήθηκε αρχικά οποιαδήποτε συνάντησή του με τον κ. Τσίπρα πριν από την τελική φάση των συνομιλιών. Παρέπεμψε στην πολυμερή διάσκεψη αφού ολοκληρώνονταν οι διαπραγματεύσεις στην Ελβετία. Στο Μον Πελεράν, η τουρκοκυπριακή πλευρά ζήτησε εκ των προτέρων συμφωνία και ανακοίνωση ημερομηνίας για πολυμερή διάσκεψη, ιδέα που δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτή. Ο κ. Αϊντε τηλεφώνησε μάλιστα στον κ. Τσαβούσογλου με σκοπό να πείσει την τουρκική πλευρά ότι πρέπει να προηγηθεί και συνάντηση Τσίπρα - Ερντογάν. Η Αγκυρα φέρεται να συμφώνησε να πραγματοποιηθεί μια τέτοια συνάντηση αλλά την επομένη όλα κατέρρευσαν. Η σκληρή γλώσσα του non paper του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών της περασμένης Δευτέρας ενώ οι συνομιλίες βρίσκονταν σε εξέλιξη δεν βοήθησε. Είναι δε ενδεικτικό ότι λίγο μετά την αποστολή του ζητούνταν από τους δημοσιογράφους να πέσουν οι τόνοι και να μην προβληθεί τόσο πολύ το απόσπασμά του περί των ευθυνών της Τουρκίας.

Ορισμένες πηγές έκαναν λόγο για πιθανή συνάντηση των κ.κ. Τσίπρα - Ερντογάν στις 4/12, αλλά ως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιωνόταν. Την ημέρα αυτή μάλιστα ο έλληνας Πρωθυπουργός θα βρίσκεται στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Το μέλλον της διμερούς συνάντησης
Μπορούν να γεφυρωθούν οι διαφορές Αθήνας - Αγκυρας; Δεν πρόκειται για εύκολη άσκηση. Αλλωστε, η αρχική τουρκική θέση ομιλεί για ένα σύστημα χειρότερο από αυτό του 1960: εγγυήσεις αποκλειστικά για το τουρκοκυπριακό κρατίδιο, μεταβατική περίοδο 5+5 ετών και συγκέντρωση ενός αριθμού τούρκων στρατιωτών (π.χ. 6.500 ανδρών) σε κυρίαρχη βάση με βάση το βρετανικό πρότυπο. Την ίδια στιγμή, η αρχική ελληνική θέση που διατυπώθηκε από τον κ. Κοτζιά και προς το παρόν φαίνεται να ασπάζεται ο κ. Τσίπρας για πλήρη κατάργηση και άμεση αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων κινείται στο άλλο άκρο.

Ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές σημείωναν ότι κάποιου είδους σύνδεση μεταξύ εδαφικού και εγγυήσεων θα υπάρξει, έστω κεκαλυμμένη. Από αυτή την άποψη, μια άτυπη συζήτηση Αθήνας - Αγκυρας θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμη, αν και δεν θα είναι χωρίς κινδύνους. Αν «η επίλυση του κυπριακού προβλήματος αποτελεί διεθνές και όχι διμερές πρόβλημα», όπως τουλάχιστον επισημαίνεται στην παράγραφο 10 του non paper που μοίρασε στις 24 Νοεμβρίου το Μέγαρο Μαξίμου, τότε μια άτυπη διμερής συνάντηση με την Τουρκία κινείται σε άλλη γραμμή.

Δύο μέτωπα στην ελληνική πλευρά
Μία λύση όμως μπορεί δυστυχώς να ναυαγήσει από τη διαμόρφωση στρατοπέδων στην ελληνική πλευρά. Το ένα ομιλεί για άμεση κατάργηση εγγυήσεων και για ταχύτατη αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων, κατηγορώντας όποιον διαφοροποιείται από άποψη τακτικής ως ενδοτικό. Το άλλο αναφέρεται σε πιο ενδιάμεσες καταστάσεις που θα αφορούν στην κατάργηση του σημερινού συστήματος, αλλά ενδεχομένως με μια διεθνή ομπρέλα εγγυήσεων που φυσικά θα συνδυάζεται με σαφές χρονοδιάγραμμα αποχώρησης των τουρκικών δυνάμεων κατοχής (σημειώνεται ότι έκθεση του ελληνικού Πενταγώνου ομιλεί για χρονικό διάστημα 16-18 μηνών). Μεταξύ των δύο στρατοπέδων, η ατμόσφαιρα έχει δυστυχώς πολωθεί δραματικά. Οι δε σκοπιμότητες που εξυπηρετούνται είναι αλλότριες από την επίλυση του Κυπριακού.

Σε σχέση με τις εγγυήσεις και την ασφάλεια έχουν πέσει στο τραπέζι διάφορες ιδέες. Το ζήτημα έχει ένα πολιτικό και ένα στρατιωτικό σκέλος. Στο πολιτικό σκέλος, η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την ενεργοποίηση του Κεφαλαίου 7 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών περί χρήσης βίας, αν και ελλοχεύουν επιπλοκές. Μία εξ αυτών σχετίζεται με το βέτο των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και σύμφωνα με πληροφορίες η Ουάσιγκτον και το Λονδίνο δεν θα ήθελαν να εξαρτώνται από το ρωσικό βέτο. Το ζήτημα με το βέτο των μονίμων μελών θα μπορούσε να ξεπεραστεί με ένα μοντέλο όπως αυτό που υπάρχει για το Κοσσυφοπέδιο (απλή πλειοψηφία μονίμων και μη μονίμων μελών) και κάποιου είδους εποπτεία της εφαρμογής της λύσης.

Στο δε στρατιωτικό σκέλος, κύκλοι από τη Λευκωσία έλεγαν ότι οι εγγυήσεις που ήδη έχουν προσφερθεί στους Τουρκοκυπρίους σε σχέση με την αστυνόμευση στο κρατίδιό τους αλλά και σε σχέση με τη συμμετοχή τους στην ομοσπονδιακή αστυνομία είναι παραπάνω από επαρκείς. Αν προστεθεί στα παραπάνω η πρόταση για πολυεθνική δύναμη που ουσιαστικά θα υπάγεται στο Κεφάλαιο 7 του Χάρτη του ΟΗΕ, τότε είναι σαφές ότι το νέο πλέγμα εγγυήσεων μοιάζει επαρκές.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ: Ο μείζων προβληματισμός, σύμφωνα με στελέχη με μακρά εμπειρία σε ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις, είναι τι θα μπορούσε να ζητήσει η Αγκυρα από την Αθήνα σε μια άτυπη διμερή διαβούλευση, από τη στιγμή μάλιστα που στο Κυπριακό τα ελληνικά χαρτιά είναι περιορισμένα. Παράλληλα, δεδομένων των συνθηκών στις ευρωτουρκικές σχέσεις και της αναθεωρητικής ρητορικής Ερντογάν σε όλα τα μέτωπα, οι μοχλοί πίεσης των Αθηνών είναι περιορισμένοι, αν όχι ανύπαρκτοι. Οταν η Αγκυρα απειλεί διά του Γιγίτ Μπουλούτ, συμβούλου του κ. Ερντογάν, περί προσάρτησης των Κατεχομένων, τα περιθώρια απάντησης της Αθήνας δεν είναι ευρεία.

Ο ψυχρός πόλεμος Ευρώπης - Τουρκίας
Τρίζει η συμφωνία για το Προσφυγικό
Οι ευρωτουρκικές σχέσεις κινούνται σε πορεία βαθείας καταψύξεως, και αυτό επηρεάζει άμεσα τόσο την Αθήνα όσο και τη Λευκωσία. Το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που υιοθετήθηκε με συντριπτική πλειοψηφία 471 υπέρ και 37 κατά, ζητεί από τα κράτη-μέλη και την Κομισιόν να παγώσουν προσωρινά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις λόγω παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών.

Μπορεί το ψήφισμα να μην είναι δεσμευτικό, αλλά η ατμόσφαιρα βαραίνει πολύ εν όψει του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών του Δεκεμβρίου, όπου θα συζητηθεί η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Λογικά δε, η Τουρκία θα απασχολήσει και τη Σύνοδο Κορυφής στις 15-16 Δεκεμβρίου, καθώς ο τελευταίος μήνας του έτους είναι κρίσιμος για την επέκταση της Συμφωνίας για το Προσφυγικό και της κατάργησης της βίζας για τους τούρκους πολίτες που επισκέπτονται την Ευρώπη.

Η αντίδραση της Αγκυρας υπήρξε σφοδρή. Ο πρόεδρος Ερντογάν εξαπέλυσε τη γνωστή απειλή ότι θα πλημμυρίσει η Ευρώπη με πρόσφυγες, αν η ΕΕ συνεχίσει στην ίδια γραμμή. Νωρίτερα είχε μιλήσει για ένταξη της Τουρκίας στον «Οργανισμό Συνεργασίας της Σανγκάης», μαζί με Ρωσία και Κίνα. Στα κοινοτικά όργανα και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες οι απόψεις διχάζονται. Ορισμένοι ομιλούν για την ανάγκη να διατηρηθούν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας με την Τουρκία και να μη διαλυθεί το ενταξιακό πλαίσιο, διότι είναι το μόνο που προσφέρει μοχλό πίεσης προς την Αγκυρα. Η Φεντερίκα Μογκερίνι χαρακτήρισε μάλιστα το πάγωμα των ενταξιακών συνομιλιών ως ένα σενάριο από το οποίο όλοι θα βγουν χαμένοι. Αλλοι σημειώνουν ότι ο κ. Ερντογάν έχει ξεπεράσει τα εσκαμμένα και πρέπει να του δοθεί σκληρό μήνυμα. Πιθανή επικράτηση της Ακροδεξιάς στις προεδρικές εκλογές στην Αυστρία στις 4 Δεκεμβρίου θα ενισχύσει έτι περαιτέρω τους οπαδούς της σκληρής γραμμής.

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς δραματικά διορατικός για να καταλάβει τις συνέπειες από την πλήρη διάρρηξη των σχέσεων ΕΕ - Τουρκίας για την Ελλάδα και την Κύπρο. Η Συμφωνία για το Προσφυγικό, που ήδη τρίζει, θα καταρρεύσει. Οι ελπίδες επίλυσης του Κυπριακού θα εκμηδενιστούν. Η αντιτρομοκρατική συνεργασία θα δεχθεί σοβαρό πλήγμα, το ίδιο η οικονομική και ενεργειακή συνεργασία. Στο παρασκήνιο έχουν ήδη αρχίσει να συζητούνται σενάρια για άλλου είδους σχέση μεταξύ των δύο πλευρών, η οποία θα καλύπτει στρατηγικές πτυχές.



                                                          "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 27/11/16

"ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ", 27/11/16

Εκβιασμοί και απειλές: Αθήνα και Λευκωσία βρίσκονται αντιμέτωπες,  με τις «ωμές» απαιτήσεις της ΄Αγκυρας, 

κάτω από διεθνή πίεση

Του Κωνσταντίνου Αγγελόπουλου

Όλα συζητούνται και όλα είναι ακόμα «στον αέρα» στην υπόθε­ση της Κύπρου. Και ο Ταγίπ Ερ­ντογαν πάλι «βρυχάται». Σε λίγες ημέρες, πάντως, θα έχουν κρίσι­μες (πάλι) συνομιλίες στη Λευκω­σία ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, Μ. Ακιτζί. Και, κατά τον αρχικό «προγραμματισμό» των διεθνών διαμεσολαβητών, θα πρέπει πριν από το τέ­λος του χρόνου να έχει πάρει οριστικό σχή­μα μια συμφωνία.

Η επιμονή όσο και η βιασύνη της Ουάσιν­γκτον για μια τέτοια εξέλιξη εκδηλώθηκε προ ημερών στην Αθήνα, κατά την επίσκε­ψη του κ. Μπαράκ Ομπάμα, και ειδικότερα με «λεπτομέρειες» στις ανεπίσημες συζητή­σεις που είχε η υφυπουργός Εξωτερικών, Βικτόρια Νούλαντ. με τον κ. Ν. Κοτζιά. Η σημερινή ηγεσία του Στ. Ντηπάρτμεντ θέλει να είναι ανοικτός ο δρόμος για λύση στο Κυπριακό πριν αναλάβει την εξωτερική πο­λιτική των ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ. Η αμε­ρικανική προσπάθεια επικεντρώνεται στην υπόθεση των «κάθετων» αντιρρήσεων που έχει η ελληνική πλευρά στα ζητήματα των εγγυήσεων και της ασφάλειας. Και το ζη­τούμενο από την Ουάσινγκτον είναι να δε­χθεί η Ελλάδα «λογικές» παραδοχές και στα δύο θέματα.

Η Αθήνα δεν αντιλαμβάνεται πώς μπορεί να είναι διασφαλισμένες η ειρήνη και η ομα­λή λειτουργία του κράτους της Κύπρου με πάλι ισχυρό το δικαίωμα παρέμβασης τρί­των, εγγυητριών δυνάμεων και με τουρκικά στρατεύματα στο νησί. Αν στα άλλα ζητή­ματα που τώρα κυριαρχούν στις συνομιλί­ες (εδαφικό, περιουσιακό) ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας αποφασίζει με τη «συμπαράσταση» της Ελλάδας, δεν μπορεί να μην είναι στο κέντρο της όλης υπόθεσης η ελληνική θέση για ό,τι αφορά τη χωρίς παρεμβάσεις τρίτων βιωσιμότητα του κρά­τους που θα συμφωνηθεί.

ΑΜΦΙΒΟΛΟ. Σύμφωνα με πληροφορίες από διπλωματικούς κύκλους εκτιμάται ότι αυτή την ώρα σε Αθήνα και Λευκωσία, υπό το φως των τελευταίων εξελίξεων, ότι: α) είναι αμφίβολο αν ο Ταγίπ Ερντογάν θέλει όντως στον παρόντα χρόνο μια λύση του Κυπριακού, β) είναι δύσκολο να υποθέσει η ελληνική πλευρά ότι η σημερινή Τουρκία θα δεχθεί να αποσύρει τα στρατεύματα της από την Κύπρο, αποδεχόμενη και τηρώντας στην πράξη σχετικό χρονοδιάγραμμα απο­χώρησής τους.

Διπλωμάτες σε Αθήνα και Λευκωσία θε­ωρούν ότι δεν υπάρχει περίπτωση να μην κρατήσει η Αγκυρα στην Κύπρο μία στρατι­ωτική βάση που θα εγγυάται τον τουρκικό έλεγχο του κυπριακού κρατιδίου (σιωπηρά φαίνεται να το αποδέχεται αυτό η Ουάσιν­γκτον). Και προβλέπουν ότι ο Ερντογαν με αυτόν τον στρατηγικό στόχο θα εκβιάσει «άγρια» την Ευρώπη και άμεσα την Αθήνα με την απειλή της «αποστολής» εκατοντά­δων χιλιάδων προσφύγων στην Ελλάδα.

Στη βάση αυτών των εκτιμήσεων, το ελλη­νικό υπουργείο Εξωτερικών δεν θεωρεί χω­ρίς ιδιαίτερη πολιτική σημασία το ότι ο κ. Ακιντζί, ουσιαστικά εκπρόσωπος και «πιό­νι» του κ. Ερντογάν στην Κύπρο, εμφάνισε προ ημερών «σκληρές» θέσεις στις συνο­μιλίες που έγιναν στην Ελβετία. Ούτε θεω­ρεί η κυβέρνηση ότι χωρίς σκέψη ακριβώς σε τούτη τη φάση ο «ασυγκράτητος» Τούρ­κος πρόεδρος θέτει πάλι ζήτημα «επαναδι­απραγμάτευσης» της Συνθήκης της Λωζάννης, κοιτάζοντας και προς την Ελλάδα. Το ερώτημα που διατυπώνεται επίσης και στην Αθήνα και στη Λευκωσία τώρα είναι αν και σε ποιο βαθμό θέλει να συνδέσει ο κ. Ερ­ντογαν την υπόθεση της Κύπρου και με το κουρδικό ζήτημα, ζητώντας «υπογείως» αλ­λαγή στάσης των ΗΠΑ στη Μεσοποταμία πριν από μια τελική λύση του Κυπριακού. Όμως, η ελληνική πλευρά επισημαίνει και κάτι ακόμα: Με τις νέες δηλώσεις του για την ισχύ της Συνθήκης της Λωζάννης, που κατακλύζουν τα πρωτοσέλιδα του ελληνι­κού Τύπου και προκαλούν φυσικά  «απαντή­σεις» από την ελληνική κυβέρνηση, ο Ταγίπ Ερντογαν δεν μπορεί να μην εκτιμά ότι δυ­σκολεύει την ιδέα για μια τετ-α-τετ συνά­ντηση του με τον κ. Αλέξη Τσίπρα.

«ΜΑΣΑΖ» ΑΠΟ ΟΜΠΑΜΑ. Ο κ.Τσίπρας υπάκουσε στην «οδηγία» του κ. Ομπάμα και ήρθε σε επαφή με τον κ. Ερ­ντογάν αμέσως μετά το τέλος της επίσκε­ψης του Αμερικανού απερχόμενου προέ­δρου, αλλά τώρα το «κλίμα» χάλασε. Ηδη στην Αθήνα διατυπώνεται στα πολιτικά πα­ρασκήνια η άποψη ότι δεν θα πρέπει να δε­χθεί, υπό τις παρούσες συνθήκες, ο Ελληνας πρωθυπουργός τη συνάντηση με τον Τούρκο πρόεδρο, όταν αυτός εγείρει με τις δηλώσεις του ζήτημα μελλοντικών διεκδικήσεων ελ­ληνικών εδαφών. Οι εισηγούμενοι αυτή την αναβολή (εκδοχή που δυσαρεστεί ιδιαίτερα την αμερικανική πλευρά) επισημαίνουν επι­πλέον ότι ο κ. Ερντογάν δεν είναι δυνατόν να ζητήσει τη σύμφωνη γνώμη του κ. Αλέξη Τσίπρα για λύση του Κυπριακού με τον πρω­θυπουργό να μην έχει διασφαλίσει τουλάχι­στον μια συμφωνία με ιδιαίτερα ενισχυμένες διεθνείς εγγυήσεις. Οι πιο έμπειροι  διπλω­μάτες δεν παραλείπουν να υπογραμμίσουν ότι οι ΗΠΑ πάντοτε ασκούν πιέσεις για λύση του Κυπριακού, αλλά ποτέ δεν θέλησαν να ασκήσουν πιέσεις στην τουρκική πλευρά -αντιθέτως, ζητούσαν (και πέτυχαν) σοβαρές υποχωρήσεις «γραμμών» από τη Λευκωσία και την Αθήνα. Το ίδιο συμβαίνει και τώρα. Αθήνα και Λευ­κωσία βρίσκονται αντιμέτωπες, με ιις «ωμές» απαι­τήσεις της Αγκυ­ρας, κάτω από διεθνή πίεση

Οι ταλαντεύσεις Τσίπρα και η αποδοχή που φοβίζει
Ο ΕΛΛΗΝΑΣ πρωθυπουργός γνωρί­ζει τώρα ότι είναι μια πολύ «βαριά» και πολιτικά «επικίνδυνη» υπόθεση για κάθε ελληνική κυβέρνηση η λύση του Κυπρι­ακού. Στην κυβέρνηση έχει γίνει επί­σης γνωστό ότι, αν εμφανιστεί στη σκη­νή ένα σχέδιο λύσης του προβλήματος με πέραν του «ανεκτού» αρνητικά στοι­χεία για χους Ελληνοκυπρίους, τότε και στην Αθήνα θα υπάρξουν πολιτικές, και όχι μόνο, αντιδράσεις, που δεν θα μπο­ρούν να αγνοηθούν. Ομως ακόμη και αν τα προτεινόμενα δεν ξεσηκώσουν «θό­ρυβο», η υπόθεση δεν θα έχει καλή κα­τάληξη, αν η λύση δεν θα συνοδεύεται από αυξημένες διεθνείς εγγυήσεις, που τώρα ζητά η ελληνική πλευρά.

Στα παρασκήνια του Κυπριακού συζη­τείται και ένα θέμα που ακόμα δεν έχει κερδίσει μια κεντρική θέση στο προσκή­νιο και το οποίο με έμφαση υπογραμμί­ζει σε κάθε ευκαιρία, για να το αναδείξει, «κοιτάζοντας» και προς το Μέγαρο Μαξί­μου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Πρ. Παυλόπουλος: Το ζήτημα του ευρωπαϊ­κού κεκτημένου που πρέπει να ληφθεί οπωσδήποτε υπόψη (και από την Αθή­να) σε κάθε σχέδιο λύσης του Κυπρια­κού. Επισημαίνεται στη Λευκωσία ότι, εφ' όσον κρίνεται πως ο Ταγίπ Ερντο­γάν έχει ως σταθερό στόχο να «βάλει» τελικά την Τουρκία στην Ε.Ε. από την «πίσω πόρτα» (της Κύπρου), η ελληνι­κή διπλωματία πρέπει να κινηθεί ανα­λόγως και στις Βρυξέλλες, για τις οποί­ες στην Αθήνα κρίνεται ότι απουσιάζουν «απελπιστικά» από το Κυπριακό.

Για την ώρα, λοιπόν, η υπόθεση «εκκρεμεί» και αναμένεται νέος γύρος διαπραγ­ματεύσεων. Οι συνομιλίες για το Κυπρι­ακό δεν πρόκειται να διακοπούν και τα παρασκήνια είναι «καυτά». Εχει ένα εν­διαφέρον πάντως ότι ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης την Τετάρτη επέρριψε στην τουρκοκυπριακή πλευρά την ευθύ­νη για το «μπλοκάρισμα» των τελευταίων συνομιλιών στην Ελβετία, ενώ από ανε­πίσημες πηγές και δημοσιεύματα του κυ­πριακού Τύπου η εξέλιξη αυτή συσχετί­ζεται με «σκληρές» θέσεις του υπουργού Εξωτερικών, Ν. Κοτζιά. Εδώ και λίγες ημέρες, διπλωμάτες μιλούν ανεπίσημα για «ταλαντεύσεις» του πρωθυπουργού Αλ.Τσίπρα, για τον οποίο λέγεται ότι έχει αποδεχθεί κάποιες από τις θέσεις του «ξένου παράγοντα» για το σχέδιο λύ­σης του Κυπριακού.