Από την "ΕΣΤΙΑ"
Ό δρόμος πρός τόν αύταρχισμό
του Άθαν. X. Παπανδρόπουλου
OI ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ άπό τούς άνθρώπους πού σήμερα άσκούν κυβερνητικό έργο δέν έχουν περί πολλού -κατά δηλώσεις καί γραπτά τους στό παρελθόν- τήν «άστική δημοκρατία», όπως τήν άποκαλολυν. Κατά συνέπεια, δέν τρέψουν καί τά καλύτερα αισθήματα άπέναντι στον κοινοβουλευτισμό. Γνωρίζουν, όμως, ότι στήν έποχή μας είναι δύσκολη ή εγκαθίδρυση ενός ολοκληρωτικού κράτους, διότι, όπως θά έλεγε καί ό Κάρολος Μάρξ, «δέν πληρούνται οί άντικειμενικές συνθήκες».
Στήν δέ Ελλάδα, ή έγκαθίδρυση ενός ολοκληρωτικού κράτους είναι άκόμα πιό δύσκολη, καθ’ όσον ή πολιτική έξουσία δέν έλέγχει όπως θά ήθελε τήν νομισματική κυκλοφορία. Μπορούμε, έτσι, νά πούμε ότι ή ένταξη τής χώρας μας στήν Εύρωζώνη άπετέλεσε μία πρόσθετη έγγύηση γιά τήν δημοκρατία, πέρα άπό αύτήν πού άποτελεί ή συμμετοχή μας στήν εύρωπαϊκή οικογένεια. Επιπλέον, ή στενή έξάρτηση τής χώρας μας άπό τούς έταίρους-δανειστές μας άποκλείει, γιά τήν ώρα, όποιαδήποτε άντιδημοκρατική έκτροπή.
Ασφαλώς, όμως, όλα αύτά μπορούν νά άνατραπούν αν ή Ελλάδα άποχωρήσει άπό τήν Εύρωπαϊκή "Ενωση καί τήν Εύρωζώνη καί έγκαταλείψει τό ΝΑΤΟ. Σέ μία τέτοια περίπτωση θά ήταν έφικτή ή έγκατάσταση ολοκληρωτικού καθεστώτος, τό όποιο, ώστόσο, θά άντιμετώπιζε ποικίλα έξωτερικά προβλήματα. Αν, όμως, είναι έξόχως δύσκολη καί παρακινδυνευμένη ή δημιουργία ολοκληρωτικού καθεστώτος, δέν συμβαίνει τό ίδιο μέ τήν έγκατάσταση ενός αύταρχικού κράτους τό όποιο θά έλέγχεται άπό ένα σύστημα «κυριαρχούντος κόμματος» (dominant-party system).
Ενα τέτοιο σύστημα προσπάθησε νά έγκαταστήσει πρώτος στήν Ελλάδα ό Άνδρέας Γ. Παπανδρέου, καί τό ότι ή προσπάθειά του άπέτυχε οφείλεται, μεταξύ άλλων, καί στήν άπόφαση τού Χαρίλαου Φλωράκη τό 1989 νά συμπράξει μέ τήν ΝΔ τού κ. Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στόν σχηματισμό τής κυβερνήσεως Τζ. Τζαννετάκη. Σήμερα, τό σύστημα αύτό έπανέρχεται στό προσκήνιο, ό δέ κ. Άλέξης Τσίπρας καί οί άμεσοι σύμβουλοί του κινητοποιούν πρός τήν κατεύθυνση αύτή πολλούς παράγοντες. Τούς τελευταίους περιγράφει ό Βρεταννός πολιτικός έπιστήμονας S.E.Finer, ό όποίος διακρίνει δύο έκδοχές «κυριαρχο'υντος κόμματος»: τήν δημοκρατική καί τήν αύταρχική.
Στήν δημοκρατική έκδοχή, τό κόμμα πού κυριαρχεί παραμένει στήν έξουσία γιά πολλά χρόνια άπλώς διότι τό έκλέγουν οί ψηφοφόροι, άναγνωρίζοντας τήν άποτελεσματικότητά του καί τό κοινωνικό του έργο. Αύτός ήταν ό λόγος πού οί Σουηδοί σοσιαλδημοκράτες κυβέρνησαν τήν χώρα τους άπό τό 1932 έως τό 1991, μέ μία μικρή άπώλεια τής έξουσίας άπό τό 1976 έως τό 1982.
Ή κατάσταση όμως διαφέρει στήν αύταρχική έκδοχή τού «κυριαρχούντος κόμματος», καθώς ή άποτελεσματικότητά άπουσιάζει.
Στήν περίπτωση αύτή, όπως ύποστηρίζει καί ό καθηγητής κ. Παν. Ίωακειμίδης, έπειδή είναι άναποτελεσματικό, τό κόμμα καταφεύγει -ένώ έχει τήν έξουσία καί προκειμένου νά καταστεί κυρίαρχο- σέ θεσμικές παρεμβάσεις, άλλοιώσεις καί στρεβλώσεις, πού άφορούν τόν έλεγχο τών μέσων έπικοινωνίας, τήν Δικαιοσύνη, τό πολιτιστικό έποικοδόμημα, τήν δημόσια διοίκηση, τήν τοπική αύτοδιοίκηση καί έν μέρειτήν έπιχειρηματική δραστηριότητα. Επιπλέον, τό κόμμα θεσπίζει καί έναν έκλογικό νόμο πού τού έπιτρέπει -ή έκτιμά ότι τού έπιτρέπει- νά είναι είτε πρώτο είτε δεύτερο σέ δύναμη, νά σχηματίζει κυβέρνηση σέ συνασπισμό μέ άλλα μικρότερα κόμματα ώς ό «ισχυρός εταίρος», καθώς καί μορφές άμεσης δημοκρατίας μέ τις άναγκαίες συνταγματικές προσαρμογές. Επίσης, στό πλαίσιο τής τακτικής αύτής, τό κόμμα προσπαθεί μέ διάφορους τρόπους νά έξευτελίσει θεσμούς καί Αρχές, ώστε, τήν δεδομένη στιγμή, ή ύπαγωγή τους στήν κομματική έξουσία νά φαντάζει ώς αύτονόητη. Άκόμα, τό κόμμα πλειοδοτεί σέ λαϊκισμό καί παραπληροφόρηση, γιατί μέ τόν τρόπο αύτόν έμποδίζει τήν άντικειμενική ένημέρωση τής κοινής γνώμης, τήν οποία καί άποκοιμίζει.
Ύπό αύτές τις συνθήκες, είναι έμφανές σέ ποιά παραλλαγή «κυριαρχούντος κόμματος» μπορεί νά άποβλέπει τελικά ό ΣΥΡΙΖΑ -ή μέρος αύτού. Καί γι’ αύτήν έχει άνοίξει τήν διαδικασία τών πάσης φύσεως σχετικών παρεμβάσεων (συνταγματική άναθεώρηση κ.λπ.), άλλά καί έχει προχωρήσει στήν θέσπιση τού έκλογικού νόμου (άναλογική) μέ τήν έκτίμήση ότι, είτε έρχεται πρώτο ή δεύτερο κόμμα, θά σχηματίζει άναπόφευκτα κυβέρνηση ώς «ίσχυρός εταίρος».
Μέ πιό άπλά λόγια, είναι ήλιου φαεινότερον ότι ό κ. Άλέξης Τσίπρας θά έπιδιώξει νά έκβιάσει μέ κάθε τρόπο τόν κεντροαριστερό χώρο, ό όποιος άντιμετωπίζει καί αύτός σοβαρά προβλήματα συνοχής καί ιδεολογικού προσανατολισμού. Μετά τήν κρίση, έρχεται στό προσκήνιο καί τό αύταρχικό κράτος - γεγονός πού θά άπομακρύνει καί τίς όποιες δυνατότητες τής χώρας νά μπει στόν δρόμο τής άναπτύξεως.
*Επίτιμος Διεθνής Πρόεδρος Ένωσης Εύρωπαίων Δημοσιογράφων
apapandropoulos@hotmail.com
 |
| "ΕΣΤΙΑ", 24/10/16 |
Ό δρόμος πρός τόν αύταρχισμό
του Άθαν. X. Παπανδρόπουλου
OI ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ άπό τούς άνθρώπους πού σήμερα άσκούν κυβερνητικό έργο δέν έχουν περί πολλού -κατά δηλώσεις καί γραπτά τους στό παρελθόν- τήν «άστική δημοκρατία», όπως τήν άποκαλολυν. Κατά συνέπεια, δέν τρέψουν καί τά καλύτερα αισθήματα άπέναντι στον κοινοβουλευτισμό. Γνωρίζουν, όμως, ότι στήν έποχή μας είναι δύσκολη ή εγκαθίδρυση ενός ολοκληρωτικού κράτους, διότι, όπως θά έλεγε καί ό Κάρολος Μάρξ, «δέν πληρούνται οί άντικειμενικές συνθήκες».
Στήν δέ Ελλάδα, ή έγκαθίδρυση ενός ολοκληρωτικού κράτους είναι άκόμα πιό δύσκολη, καθ’ όσον ή πολιτική έξουσία δέν έλέγχει όπως θά ήθελε τήν νομισματική κυκλοφορία. Μπορούμε, έτσι, νά πούμε ότι ή ένταξη τής χώρας μας στήν Εύρωζώνη άπετέλεσε μία πρόσθετη έγγύηση γιά τήν δημοκρατία, πέρα άπό αύτήν πού άποτελεί ή συμμετοχή μας στήν εύρωπαϊκή οικογένεια. Επιπλέον, ή στενή έξάρτηση τής χώρας μας άπό τούς έταίρους-δανειστές μας άποκλείει, γιά τήν ώρα, όποιαδήποτε άντιδημοκρατική έκτροπή.
Ασφαλώς, όμως, όλα αύτά μπορούν νά άνατραπούν αν ή Ελλάδα άποχωρήσει άπό τήν Εύρωπαϊκή "Ενωση καί τήν Εύρωζώνη καί έγκαταλείψει τό ΝΑΤΟ. Σέ μία τέτοια περίπτωση θά ήταν έφικτή ή έγκατάσταση ολοκληρωτικού καθεστώτος, τό όποιο, ώστόσο, θά άντιμετώπιζε ποικίλα έξωτερικά προβλήματα. Αν, όμως, είναι έξόχως δύσκολη καί παρακινδυνευμένη ή δημιουργία ολοκληρωτικού καθεστώτος, δέν συμβαίνει τό ίδιο μέ τήν έγκατάσταση ενός αύταρχικού κράτους τό όποιο θά έλέγχεται άπό ένα σύστημα «κυριαρχούντος κόμματος» (dominant-party system).
Ενα τέτοιο σύστημα προσπάθησε νά έγκαταστήσει πρώτος στήν Ελλάδα ό Άνδρέας Γ. Παπανδρέου, καί τό ότι ή προσπάθειά του άπέτυχε οφείλεται, μεταξύ άλλων, καί στήν άπόφαση τού Χαρίλαου Φλωράκη τό 1989 νά συμπράξει μέ τήν ΝΔ τού κ. Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στόν σχηματισμό τής κυβερνήσεως Τζ. Τζαννετάκη. Σήμερα, τό σύστημα αύτό έπανέρχεται στό προσκήνιο, ό δέ κ. Άλέξης Τσίπρας καί οί άμεσοι σύμβουλοί του κινητοποιούν πρός τήν κατεύθυνση αύτή πολλούς παράγοντες. Τούς τελευταίους περιγράφει ό Βρεταννός πολιτικός έπιστήμονας S.E.Finer, ό όποίος διακρίνει δύο έκδοχές «κυριαρχο'υντος κόμματος»: τήν δημοκρατική καί τήν αύταρχική.
Στήν δημοκρατική έκδοχή, τό κόμμα πού κυριαρχεί παραμένει στήν έξουσία γιά πολλά χρόνια άπλώς διότι τό έκλέγουν οί ψηφοφόροι, άναγνωρίζοντας τήν άποτελεσματικότητά του καί τό κοινωνικό του έργο. Αύτός ήταν ό λόγος πού οί Σουηδοί σοσιαλδημοκράτες κυβέρνησαν τήν χώρα τους άπό τό 1932 έως τό 1991, μέ μία μικρή άπώλεια τής έξουσίας άπό τό 1976 έως τό 1982.
Ή κατάσταση όμως διαφέρει στήν αύταρχική έκδοχή τού «κυριαρχούντος κόμματος», καθώς ή άποτελεσματικότητά άπουσιάζει.
Στήν περίπτωση αύτή, όπως ύποστηρίζει καί ό καθηγητής κ. Παν. Ίωακειμίδης, έπειδή είναι άναποτελεσματικό, τό κόμμα καταφεύγει -ένώ έχει τήν έξουσία καί προκειμένου νά καταστεί κυρίαρχο- σέ θεσμικές παρεμβάσεις, άλλοιώσεις καί στρεβλώσεις, πού άφορούν τόν έλεγχο τών μέσων έπικοινωνίας, τήν Δικαιοσύνη, τό πολιτιστικό έποικοδόμημα, τήν δημόσια διοίκηση, τήν τοπική αύτοδιοίκηση καί έν μέρειτήν έπιχειρηματική δραστηριότητα. Επιπλέον, τό κόμμα θεσπίζει καί έναν έκλογικό νόμο πού τού έπιτρέπει -ή έκτιμά ότι τού έπιτρέπει- νά είναι είτε πρώτο είτε δεύτερο σέ δύναμη, νά σχηματίζει κυβέρνηση σέ συνασπισμό μέ άλλα μικρότερα κόμματα ώς ό «ισχυρός εταίρος», καθώς καί μορφές άμεσης δημοκρατίας μέ τις άναγκαίες συνταγματικές προσαρμογές. Επίσης, στό πλαίσιο τής τακτικής αύτής, τό κόμμα προσπαθεί μέ διάφορους τρόπους νά έξευτελίσει θεσμούς καί Αρχές, ώστε, τήν δεδομένη στιγμή, ή ύπαγωγή τους στήν κομματική έξουσία νά φαντάζει ώς αύτονόητη. Άκόμα, τό κόμμα πλειοδοτεί σέ λαϊκισμό καί παραπληροφόρηση, γιατί μέ τόν τρόπο αύτόν έμποδίζει τήν άντικειμενική ένημέρωση τής κοινής γνώμης, τήν οποία καί άποκοιμίζει.
Ύπό αύτές τις συνθήκες, είναι έμφανές σέ ποιά παραλλαγή «κυριαρχούντος κόμματος» μπορεί νά άποβλέπει τελικά ό ΣΥΡΙΖΑ -ή μέρος αύτού. Καί γι’ αύτήν έχει άνοίξει τήν διαδικασία τών πάσης φύσεως σχετικών παρεμβάσεων (συνταγματική άναθεώρηση κ.λπ.), άλλά καί έχει προχωρήσει στήν θέσπιση τού έκλογικού νόμου (άναλογική) μέ τήν έκτίμήση ότι, είτε έρχεται πρώτο ή δεύτερο κόμμα, θά σχηματίζει άναπόφευκτα κυβέρνηση ώς «ίσχυρός εταίρος».
Μέ πιό άπλά λόγια, είναι ήλιου φαεινότερον ότι ό κ. Άλέξης Τσίπρας θά έπιδιώξει νά έκβιάσει μέ κάθε τρόπο τόν κεντροαριστερό χώρο, ό όποιος άντιμετωπίζει καί αύτός σοβαρά προβλήματα συνοχής καί ιδεολογικού προσανατολισμού. Μετά τήν κρίση, έρχεται στό προσκήνιο καί τό αύταρχικό κράτος - γεγονός πού θά άπομακρύνει καί τίς όποιες δυνατότητες τής χώρας νά μπει στόν δρόμο τής άναπτύξεως.
*Επίτιμος Διεθνής Πρόεδρος Ένωσης Εύρωπαίων Δημοσιογράφων
apapandropoulos@hotmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου