Από "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ"
 |
| "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 30-31/05/20 |
Καμιά διαπραγμάτευση υπό πίεση και καταναγκασμό
Η Ελλάδα παραμένει αυτή που πάντα ήταν: Μια χώρα ευρωπαϊκή, περήφανη, ισχυρή που σέβεται τη Διεθνή Νομιμότητα και λειτουργεί στο πλαίσιο ενός Διεθνούς Συστήματος που διέπεται από κανόνες. Υπό αυτήν την έννοια η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο της Τουρκίας και αυτή πρέπει να αποφασίσει σε ποια ήπειρο ανήκει και σε ποιον αιώνα ζει
ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Το 2020 είχαμε μια κατακόρυφη αύξηση των προκλήσεων και πιέσεων από πλευράς Τουρκίας. Μετά τον υβριδικό πόλεμο στον Εβρο, ακολούθησε μια σημαντική αύξηση των παραβιάσεων του ΕΕΧ, ακόμα και επανειλημμένων υπερπτήσεων πάνω από μικρά ή και μεγάλα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου - μια πρακτική πρωτοφανής, όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και οπουδήποτε αλλού, εκτός εμπόλεμων ζωνών!
Οι τουρκικές αυτές ενέργειες και μάλιστα εν μέσω της πανδημίας, όπως ήταν φυσικό, αύξησαν την ανησυχία και δημιούργησαν ένα δικαιολογημένο αίσθημα θυμού στην ελληνική κοινωνία, το οποίο μεταφέρθηκε ως πίεση προς την πολιτική ηγεσία για να αντιδράσει. Ομως οι ενέργειες, ιδίως στα εθνικά θέματα μιας υπεύθυνης πολιτικής ηγεσίας, πρέπει να αποφασίζονται με νηφαλιότητα και «κρύο αίμα». Μπορεί για κάποιους η επίκληση της «στρατηγικής ψυχραιμίας» να αποτελεί πρόσχημα στρατηγικής απραξίας, αλλά είναι σίγουρο ότι ο θυμός δεν είναι ο κατάλληλος σύμβουλος στρατηγικών επιλογών.
Μια ψύχραιμη ανάλυση δείχνει πως αν όχι ως κεντρική επιλογή, σίγουρα υπάρχουν κύκλοι του τουρκικού πολιτικο-στρατιωτικού κατεστημένου που επιδιώκουν τον στρατηγικό εξαναγκασμό της Ελλάδας μέσω της άσκησης πίεσης. Επιδιώκουν με άλλα λόγια να σύρουν την Ελλάδα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όπου ο διάλογος θα γίνει σε καθαρά πολιτική (και όχι δικαιική) βάση και με δυσμενείς όρους, μέσω ενός θερμού επεισοδίου ή μιας κρίσης. Αλλωστε εκεί παραπέμπει η δήλωση που έκανε ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών (5/8/2019) στο 11ο Συνέδριο των Τούρκων Πρέσβεων, πως η τουρκική διπλωματία δραστηριοποιείται «στο πεδίο (των επιχειρήσεων) και στο τραπέζι (των διαπραγματεύσεων)». Το «πεδίο» και το «τραπέζι» δεν είναι στην αντίληψη αυτή διαζευκτικά, αλλά συμπληρωματικά και αλληλένδετα.
Ουσία της Στρατηγικής είναι η διασύνδεση μέσων και σκοπών. Η χρήση των μέσων πρέπει να εξυπηρετεί τους επιδιωκόμενους σκοπούς. Αν υποθέσουμε λοιπόν πως η στρατηγική της Τουρκίας ή έστω κάποιων ακραίων κύκλων της είναι η πρόκληση θερμού επεισοδίου, πόσο έξυπνο θα ήταν να πέσουμε στην παγίδα; Η στρατηγική μάλιστα της πίεσης διευκολύνεται, ακούσια προφανώς, και από τον εδώ δημόσιο διάλογο και τον τρόπο που παρουσιάζονται τα σχετικά θέματα σε μερίδα του ηλεκτρονικού και γραπτού Τύπου. Οι πραγματικές ή φανταστικές «επιτυχίες» της Τουρκίας μεγεθύνονται και διατυμπανίζονται ενώ παράλληλα η Ελλάδα παρουσιάζεται αδύναμη και μονίμως ταπεινωμένη.
Στο πρόσφατο ζήτημα του φράχτη στον Εβρο είχαμε το φαινόμενο εσωτερικής διακίνησης διαφόρων fake news και στη βάση αυτών να γίνεται διαγωνισμός μεμψιμοιρίας, ρεσιτάλ αυτοοικτιρμού και πλειοδοσία ανευθυνότητας. Σειρά άρθρων και δημόσιων παρεμβάσεων ήθελαν τις Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας μας να έχουν υποχωρήσει μπροστά σε μια χούφτα τούρκων στρατοχωροφυλάκων, να έχει καταληφθεί εθνικό έδαφος, να έχουν «γκριζάρει» τα σύνορα στον Εβρο κ.λπ. Είχαμε το απίθανο φαινόμενο, να σηκώνεται το θέμα από την εδώ πλευρά και να κάνει παρέμβαση ο ίδιος ο πρεσβευτής της Τουρκίας για να το κατεβάσει. Δημιουργείται έτσι ένα πολύ σοβαρό θέμα. Αν χωρίς να πατήσει ούτε ένας τούρκος στρατιώτης, ούτε ένα χιλιοστό εδάφους, δημιουργήθηκε αυτή η σύγχυση, τι συμπεράσματα βγάζει ένας τρίτος; Πόσο εύκολο είναι να αποσταθεροποιηθεί το σύστημα λήψης αποφάσεων και να διαρραγεί η εθνική συνοχή;
Τα ίδια είχαν γίνει και όταν το ερευνητικό σκάφος «Oruc Reis» είχε κινηθεί δυτικά της Κύπρου. Οι σεισμικές έρευνες απαιτούν μεθοδικό πλου αρκετών ημερών σε συγκεκριμένο διάγραμμα και γι' αυτό εκδίδεται σχετική Αγγελία (ΝΟΤΑΜ). Χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις δεν παράγεται ούτε πρακτικό αποτέλεσμα (σεισμική έρευνα), ούτε πολιτικό (διεκδίκηση). Αν ήθελε να κάνει έρευνες η Τουρκία, θα τις έκανε όπως το 2018 με το «Barbaros», όπου επί τρεις ημέρες ερευνούσε, έπειτα από έκδοση ΝΟΤΑΜ και με συνοδεία φρεγατών και όχι στα κρυφά και με ασάφεια σκοπού. Αυτό δεν εμπόδισε διαφόρους «ειδικούς» και μη, να μιλάνε και να αρθρογραφούν για παραβίαση της Υφαλοκρηπίδας μας.
Θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι η Ελλάδα είναι μια ευρωπαϊκή χώρα που ακολουθεί μια πολιτική Αρχών που βασίζεται στη Διεθνή Νομιμότητα. Είμαστε μια χώρα που τιμά την υπογραφή της, τις διεθνείς συμφωνίες και τις συμμαχικές δεσμεύσεις. Δεν παραβλέπουμε όμως την αποτρεπτική μας ισχύ και δεν δεχόμαστε να διαπραγματευτούμε υπό πίεση. Ακολουθούμε μια στρατηγική που βασίζεται στέρεα στο διεθνές δίκαιο, στις καλές σχέσεις γειτονίας και στη συνεργασία. Οταν όμως χρειάζεται, δείχνουμε αποφασιστικότητα και σταθερότητα.
Για τους παραπάνω λόγους είχαμε την Ευρωπαϊκή Ενωση δίπλα μας κατά τη διάρκεια του υβριδικού πολέμου στον Εβρο και γι' αυτούς τους λόγους διατηρούμε καλές σχέσεις με όλες τις χώρες της ευρύτερης περιοχής, πλην των προβλημάτων με την Τουρκία. Συμμετέχοντας στα διάφορα πολυμερή σχήματα αποσκοπούμε σε συνεργασίες και όχι σε αποκλεισμούς. Τουναντίον, πιστεύουμε ότι η συμπερίληψη μεγαλύτερου αριθμού χωρών προσδίδει στην περιοχή μας πολύ μεγαλύτερη σταθερότητα. Δεν αντιλαμβανόμαστε τις διεθνείς μας σχέσεις σαν ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος η διλήμματος των φυλακισμένων, αλλά σαν ένα συνεργατικό σχέδιο θετικού αθροίσματος.
Θέλουμε να πιστεύουμε πως στη γειτονική Τουρκία υπάρχει μία μερίδα του πολιτικού κόσμου αλλά και της κοινωνίας των πολιτών που αντιλαμβάνεται το διεθνές σύστημα με τον ίδιο τρόπο. Που βλέπει ότι η αντιπαράθεση - και ειδικά τώρα μετά την κρίση του κορωνοϊού - αφήνει και τις δύο πλευρές χαμένες. Που αντιλαμβάνεται ότι η διπλωματία των κανονιοφόρων ανήκει στον 19ο αιώνα και ότι η πόρτα της Ευρώπης βρίσκεται στην Ελλάδα. Που αντιλαμβάνεται ότι οι υπερπτήσεις πάνω από τα ελληνικά νησιά δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές από την Ευρωπαϊκή Ενωση και τη διεθνή κοινότητα και ότι καθαυτές όχι μόνο δικαιολογούν αλλά επιβάλλουν τη στρατικοποίηση των νησιών αυτών. Που αντιλαμβάνεται τέλος, ότι οι σχέσεις καλής γειτονίας που βασίζονται στο Διεθνές Δίκαιο, αποδίδουν πολύ περισσότερο από σχέσεις αντιπαλότητας και αντιπαράθεσης.
Η Ελλάδα παραμένει πάντα ανοιχτή σε σχέσεις συνεργασίας και αλληλοσεβασμού, αλλά δεν διαπραγματεύεται υπό πίεση και καταναγκασμό. Ο σεβασμός της Εθνικής μας Κυριαρχίας είναι απόλυτος όρος και δεν σχετικοποιείται κάτω από καμία συνθήκη. Η Ελλάδα παραμένει αυτή που πάντα ήταν: Μια χώρα ευρωπαϊκή, περήφανη, ισχυρή που σέβεται τη Διεθνή Νομιμότητα και λειτουργεί στο πλαίσιο ενός Διεθνούς Συστήματος που διέπεται από κανόνες. Υπό αυτήν την έννοια η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο της Τουρκίας και αυτή πρέπει να αποφασίσει σε ποια ήπειρο ανήκει και σε ποιον αιώνα ζει.
-Ο αντιναύαρχος ε.α. Αλέξανδρος Διακόπουλος είναι σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας στο Γραφείο Πρωθυπουργού
Διεθνείς αλλαγές, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις
Οι τουρκικές αυτές ενέργειες και μάλιστα εν μέσω της πανδημίας, όπως ήταν φυσικό, αύξησαν την ανησυχία και δημιούργησαν ένα δικαιολογημένο αίσθημα θυμού στην ελληνική κοινωνία, το οποίο μεταφέρθηκε ως πίεση προς την πολιτική ηγεσία για να αντιδράσει. Ομως οι ενέργειες, ιδίως στα εθνικά θέματα μιας υπεύθυνης πολιτικής ηγεσίας, πρέπει να αποφασίζονται με νηφαλιότητα και «κρύο αίμα». Μπορεί για κάποιους η επίκληση της «στρατηγικής ψυχραιμίας» να αποτελεί πρόσχημα στρατηγικής απραξίας, αλλά είναι σίγουρο ότι ο θυμός δεν είναι ο κατάλληλος σύμβουλος στρατηγικών επιλογών.
Μια ψύχραιμη ανάλυση δείχνει πως αν όχι ως κεντρική επιλογή, σίγουρα υπάρχουν κύκλοι του τουρκικού πολιτικο-στρατιωτικού κατεστημένου που επιδιώκουν τον στρατηγικό εξαναγκασμό της Ελλάδας μέσω της άσκησης πίεσης. Επιδιώκουν με άλλα λόγια να σύρουν την Ελλάδα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όπου ο διάλογος θα γίνει σε καθαρά πολιτική (και όχι δικαιική) βάση και με δυσμενείς όρους, μέσω ενός θερμού επεισοδίου ή μιας κρίσης. Αλλωστε εκεί παραπέμπει η δήλωση που έκανε ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών (5/8/2019) στο 11ο Συνέδριο των Τούρκων Πρέσβεων, πως η τουρκική διπλωματία δραστηριοποιείται «στο πεδίο (των επιχειρήσεων) και στο τραπέζι (των διαπραγματεύσεων)». Το «πεδίο» και το «τραπέζι» δεν είναι στην αντίληψη αυτή διαζευκτικά, αλλά συμπληρωματικά και αλληλένδετα.
Ουσία της Στρατηγικής είναι η διασύνδεση μέσων και σκοπών. Η χρήση των μέσων πρέπει να εξυπηρετεί τους επιδιωκόμενους σκοπούς. Αν υποθέσουμε λοιπόν πως η στρατηγική της Τουρκίας ή έστω κάποιων ακραίων κύκλων της είναι η πρόκληση θερμού επεισοδίου, πόσο έξυπνο θα ήταν να πέσουμε στην παγίδα; Η στρατηγική μάλιστα της πίεσης διευκολύνεται, ακούσια προφανώς, και από τον εδώ δημόσιο διάλογο και τον τρόπο που παρουσιάζονται τα σχετικά θέματα σε μερίδα του ηλεκτρονικού και γραπτού Τύπου. Οι πραγματικές ή φανταστικές «επιτυχίες» της Τουρκίας μεγεθύνονται και διατυμπανίζονται ενώ παράλληλα η Ελλάδα παρουσιάζεται αδύναμη και μονίμως ταπεινωμένη.
Στο πρόσφατο ζήτημα του φράχτη στον Εβρο είχαμε το φαινόμενο εσωτερικής διακίνησης διαφόρων fake news και στη βάση αυτών να γίνεται διαγωνισμός μεμψιμοιρίας, ρεσιτάλ αυτοοικτιρμού και πλειοδοσία ανευθυνότητας. Σειρά άρθρων και δημόσιων παρεμβάσεων ήθελαν τις Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας μας να έχουν υποχωρήσει μπροστά σε μια χούφτα τούρκων στρατοχωροφυλάκων, να έχει καταληφθεί εθνικό έδαφος, να έχουν «γκριζάρει» τα σύνορα στον Εβρο κ.λπ. Είχαμε το απίθανο φαινόμενο, να σηκώνεται το θέμα από την εδώ πλευρά και να κάνει παρέμβαση ο ίδιος ο πρεσβευτής της Τουρκίας για να το κατεβάσει. Δημιουργείται έτσι ένα πολύ σοβαρό θέμα. Αν χωρίς να πατήσει ούτε ένας τούρκος στρατιώτης, ούτε ένα χιλιοστό εδάφους, δημιουργήθηκε αυτή η σύγχυση, τι συμπεράσματα βγάζει ένας τρίτος; Πόσο εύκολο είναι να αποσταθεροποιηθεί το σύστημα λήψης αποφάσεων και να διαρραγεί η εθνική συνοχή;
Τα ίδια είχαν γίνει και όταν το ερευνητικό σκάφος «Oruc Reis» είχε κινηθεί δυτικά της Κύπρου. Οι σεισμικές έρευνες απαιτούν μεθοδικό πλου αρκετών ημερών σε συγκεκριμένο διάγραμμα και γι' αυτό εκδίδεται σχετική Αγγελία (ΝΟΤΑΜ). Χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις δεν παράγεται ούτε πρακτικό αποτέλεσμα (σεισμική έρευνα), ούτε πολιτικό (διεκδίκηση). Αν ήθελε να κάνει έρευνες η Τουρκία, θα τις έκανε όπως το 2018 με το «Barbaros», όπου επί τρεις ημέρες ερευνούσε, έπειτα από έκδοση ΝΟΤΑΜ και με συνοδεία φρεγατών και όχι στα κρυφά και με ασάφεια σκοπού. Αυτό δεν εμπόδισε διαφόρους «ειδικούς» και μη, να μιλάνε και να αρθρογραφούν για παραβίαση της Υφαλοκρηπίδας μας.
Θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι η Ελλάδα είναι μια ευρωπαϊκή χώρα που ακολουθεί μια πολιτική Αρχών που βασίζεται στη Διεθνή Νομιμότητα. Είμαστε μια χώρα που τιμά την υπογραφή της, τις διεθνείς συμφωνίες και τις συμμαχικές δεσμεύσεις. Δεν παραβλέπουμε όμως την αποτρεπτική μας ισχύ και δεν δεχόμαστε να διαπραγματευτούμε υπό πίεση. Ακολουθούμε μια στρατηγική που βασίζεται στέρεα στο διεθνές δίκαιο, στις καλές σχέσεις γειτονίας και στη συνεργασία. Οταν όμως χρειάζεται, δείχνουμε αποφασιστικότητα και σταθερότητα.
Για τους παραπάνω λόγους είχαμε την Ευρωπαϊκή Ενωση δίπλα μας κατά τη διάρκεια του υβριδικού πολέμου στον Εβρο και γι' αυτούς τους λόγους διατηρούμε καλές σχέσεις με όλες τις χώρες της ευρύτερης περιοχής, πλην των προβλημάτων με την Τουρκία. Συμμετέχοντας στα διάφορα πολυμερή σχήματα αποσκοπούμε σε συνεργασίες και όχι σε αποκλεισμούς. Τουναντίον, πιστεύουμε ότι η συμπερίληψη μεγαλύτερου αριθμού χωρών προσδίδει στην περιοχή μας πολύ μεγαλύτερη σταθερότητα. Δεν αντιλαμβανόμαστε τις διεθνείς μας σχέσεις σαν ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος η διλήμματος των φυλακισμένων, αλλά σαν ένα συνεργατικό σχέδιο θετικού αθροίσματος.
Θέλουμε να πιστεύουμε πως στη γειτονική Τουρκία υπάρχει μία μερίδα του πολιτικού κόσμου αλλά και της κοινωνίας των πολιτών που αντιλαμβάνεται το διεθνές σύστημα με τον ίδιο τρόπο. Που βλέπει ότι η αντιπαράθεση - και ειδικά τώρα μετά την κρίση του κορωνοϊού - αφήνει και τις δύο πλευρές χαμένες. Που αντιλαμβάνεται ότι η διπλωματία των κανονιοφόρων ανήκει στον 19ο αιώνα και ότι η πόρτα της Ευρώπης βρίσκεται στην Ελλάδα. Που αντιλαμβάνεται ότι οι υπερπτήσεις πάνω από τα ελληνικά νησιά δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές από την Ευρωπαϊκή Ενωση και τη διεθνή κοινότητα και ότι καθαυτές όχι μόνο δικαιολογούν αλλά επιβάλλουν τη στρατικοποίηση των νησιών αυτών. Που αντιλαμβάνεται τέλος, ότι οι σχέσεις καλής γειτονίας που βασίζονται στο Διεθνές Δίκαιο, αποδίδουν πολύ περισσότερο από σχέσεις αντιπαλότητας και αντιπαράθεσης.
Η Ελλάδα παραμένει πάντα ανοιχτή σε σχέσεις συνεργασίας και αλληλοσεβασμού, αλλά δεν διαπραγματεύεται υπό πίεση και καταναγκασμό. Ο σεβασμός της Εθνικής μας Κυριαρχίας είναι απόλυτος όρος και δεν σχετικοποιείται κάτω από καμία συνθήκη. Η Ελλάδα παραμένει αυτή που πάντα ήταν: Μια χώρα ευρωπαϊκή, περήφανη, ισχυρή που σέβεται τη Διεθνή Νομιμότητα και λειτουργεί στο πλαίσιο ενός Διεθνούς Συστήματος που διέπεται από κανόνες. Υπό αυτήν την έννοια η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο της Τουρκίας και αυτή πρέπει να αποφασίσει σε ποια ήπειρο ανήκει και σε ποιον αιώνα ζει.
-Ο αντιναύαρχος ε.α. Αλέξανδρος Διακόπουλος είναι σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας στο Γραφείο Πρωθυπουργού
 |
| "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 30-31.05.20 |
Διεθνείς αλλαγές, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις
και η υπόθεση του Εβρου
ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΟΤΖΙΑ
Η απόσυρση των ΗΠΑ από τη διεθνή πολιτική σκηνή σημαίνει ότι ο «παραδοσιακός παίκτης» στην περιοχή «απουσιάζει». Το Ηνωμένο Βασίλειο ασχολούμενο με το Brexit και την υγειονομική κρίση συμβαδίζει προς μια ιδιόμορφη προσωρινή απομόνωση. Η ανερχόμενη μεγάλη δύναμη, η ΛΔ της Κίνας, δεν έχει προς το παρόν ισχυρά συμφέροντα στην περιοχή. Και πλην του πεδίου της οικονομίας δεν προβλέπω να αποκτά την επόμενη δεκαετία. Η ΕΕ είναι παράλυτη από την ανικανότητα και ανεπάρκειά της να διαχειριστεί παραγωγικά τις πολλαπλές κρίσεις της. Τέλος, η Ρωσία έχει ως κύρια επιδίωξη να αποσπάσει την Τουρκία από το ΝΑΤΟ, χωρίς όμως να μπορεί να αποκτήσει μια ουσιαστική φιλία μαζί της.
Η σύντομη σκιαγράφηση της στάσης των σημαντικότερων παικτών παγκοσμίως οδηγεί στο απλό συμπέρασμα ότι στη διεθνή σκηνή και στην περιοχή μας υπάρχουν κενά ηγεμονίας και ηγεσίας. Κενά που προσπαθούν να καλύψουν και να αξιοποιήσουν περιφερειακές δυνάμεις, όπως είναι η Τουρκία.
Στις μεταβατικές εποχές που προκύπτουν από τέτοια «κενά», ενισχύεται ο ρόλος της γεωπολιτικής. Σημειώνω ότι σήμερα η γεωπολιτική δεν αναφέρεται μόνο σε ζητήματα όπως το έδαφος, οι πρώτες ύλες, ο έλεγχος τρίτων. Αναφέρεται και ως προς τις ροές, ιδιαίτερα των νέων τεχνολογιών, κυρίως της ψηφιακής, όπως πλατφόρμες και δίκτυα. Ακόμα και οι πόλεμοι ακολουθούν «νέους κανόνες», με σημαντικότερο εκείνον που διεξάγεται στον κυβερνοχώρο.
Από τα πιο πάνω εξάγω δύο συμπεράσματα για την Ελλάδα: πρώτον, η αναβάθμιση της γεωπολιτικής σήμερα γίνεται με διαφορετικό περιεχόμενο και τρόπο από ό,τι στο παρελθόν. Δεύτερον, όποιος μένει κολλημένος σε ορθά σχήματα της δεκαετίας του '90 αδυνατεί να αντιληφθεί τη σημασία της τροποποιημένης γεωπολιτικής και δεν μπορεί να κατανοήσει επιθετικούς παίκτες, όπως η Τουρκία, που επιδιώκουν τη γεωπολιτική τους αναβάθμιση.
Προκειμένου η Τουρκία να πετύχει τους στόχους της, αναλύει προσεκτικά τις αδυναμίες των κυρίαρχων ελίτ της χώρας μας. Την ανικανότητα και τους ερασιτεχνισμούς της κυβέρνησης της ΝΔ. Παρατηρεί με ενδιαφέρον την προκλητική αποστασιοποίησή της από τα «κυπριακά προβλήματα». Η ΝΔ θυμίζει σήμερα την ΕΡΕ της δεκαετίας του '50, όπως την περιγράφει ο Σεφέρης σε κείμενα αναφοράς του στο Κυπριακό. Η Τουρκία εντυπωσιάζεται από την αδυναμία των σημερινών υπευθύνων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής να κατανοήσουν τη μέθοδο και την πολιτική των Τούρκων σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο. Καταγράφει με αυξανόμενη ικανοποίηση την προσπάθεια της Αθήνας να υποβαθμίζει τις προκλήσεις της Τουρκίας, ακόμα και να τις δικαιολογεί.
Η τουρκική πολιτική, αναθεωρητική, νευρική και επιθετική, έχει ορισμένα γεωπολιτικά χαρακτηριστικά που φαίνεται να αγνοεί η σημερινή κυβέρνηση. Πρώτον, η Τουρκία ακολουθεί εδώ και δεκαετίες ένα σταθερό σενάριο: αμφισβητεί τα δικαιώματα της Ελλάδας σε συγκεκριμένες περιοχές. Κατόπιν τις γκριζάρει. Αμφισβητεί την ελληνικότητά τους και στη συνέχεια λαμβάνει μέτρα αποτροπής εξάσκησης από την Ελλάδα των διεθνών δικαιωμάτων της που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο. Στη συνέχεια, τρίτον, εμφανίζει τα γκριζαρισμένα «μέρη» ως δικά της. Ταυτόχρονα, φορτώνει την ατζέντα των διμερών σχέσεων με όλο και περισσότερες αμφισβητήσεις και προκλήσεις. Τώρα πρόσθεσε και τον Εβρο.
Εκείνο που ενδιαφέρει την Τουρκία είναι να δημιουργεί τετελεσμένα με την εφαρμογή τριών κανόνων: α) επίκληση του διεθνούς δικαίου με τρόπο στρεβλό και αποσπασματικό, β) προώθηση των επιλογών της μόλις διαπιστώσει κενά στη διεθνή πολιτική σκηνή, γ) επίσπευση υλοποίησης των σχεδίων της όταν αντιμετωπίζει στην Ελλάδα μια φοβισμένη, υποχωρητική και ανίκανη κυβέρνηση όπως αυτή της ΝΔ. Οι αυξανόμενες προκλήσεις της μόνο τυχαίες δεν είναι.
Με βάση τα πιο πάνω πλαίσια κινείται η Τουρκία στον Εβρο. Αμφισβήτησε έμπρακτα τα ελληνικά σύνορα και το ξέρουν όλοι οι εμπλεκόμενοι. Τόσο στον αέρα όσο και επί εδάφους. Σε αυτές τις παραβιάσεις η Ελλάδα δεν αντιστάθηκε ως όφειλε. Επέτρεψε χασκογελώντας να προστεθεί μια ακόμα αμφισβήτηση, άλλο ένα γκριζάρισμα. Η κυβέρνηση έχει την τάση να ενδίδει και αποδείχτηκε πολύ μπερδεμένη και σε σύγχυση. Ετσι, μετά την Κύπρο και το Αιγαίο αποκτήσαμε προβλήματα και στα ηπειρωτικά εδάφη μας. Στο σχέδιο της Τουρκίας, στη συγκεκριμένη εποχή, η ελληνική κυβέρνηση απάντησε μόνο με επικοινωνιακά τεχνάσματα προκειμένου να μη χαλάσει η εικόνα της, όχι όμως με πραγματική πολιτική.
Προσωπικά θα συνιστούσα στην κυβέρνηση να προσπαθήσει, επιτέλους, να κατανοήσει τον τρόπο που σχεδιάζει η Τουρκία την πολιτική της και πώς μεθοδεύει την υλοποίησή της. Να αποκτήσει ένα στρατήγημα για την αντιμετώπιση αυτών των μεθοδεύσεων. Πυρήνας του πρέπει να είναι οι σαφείς κόκκινες γραμμές και η πρόβλεψη αντιμετώπισης τουρκικών παραβιάσεών τους. Να ενημερώσει για αυτές τις «γραμμές» την ίδια την Τουρκία και τη διεθνή κοινότητα. Οι καλές εξηγήσεις ίσως να γίνουν κάποτε φιλίες. Οι υποχωρήσεις γίνονται δουλεία.
Να πάψουν οι αρμόδιοι κυβερνητικοί να μιλούν τόσο πολύ. Να μελετούν και να σκέφτονται περισσότερο, καθότι δεν γνωρίζουν το αντικείμενο. Στην εξωτερική πολιτική μιλά κανείς λίγο, προκειμένου να ακούγεται και να έχει χρόνο να αναστοχάζεται και να προωθεί συγκροτημένα μία στρατηγική.
α) Να πει η κυβέρνηση στον ελληνικό λαό με σαφήνεια το περιεχόμενο των δύο διαβημάτων όπως ζήτησα εδώ και δέκα μέρες,
ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΟΤΖΙΑ
Η απόσυρση των ΗΠΑ από τη διεθνή πολιτική σκηνή σημαίνει ότι ο «παραδοσιακός παίκτης» στην περιοχή «απουσιάζει». Το Ηνωμένο Βασίλειο ασχολούμενο με το Brexit και την υγειονομική κρίση συμβαδίζει προς μια ιδιόμορφη προσωρινή απομόνωση. Η ανερχόμενη μεγάλη δύναμη, η ΛΔ της Κίνας, δεν έχει προς το παρόν ισχυρά συμφέροντα στην περιοχή. Και πλην του πεδίου της οικονομίας δεν προβλέπω να αποκτά την επόμενη δεκαετία. Η ΕΕ είναι παράλυτη από την ανικανότητα και ανεπάρκειά της να διαχειριστεί παραγωγικά τις πολλαπλές κρίσεις της. Τέλος, η Ρωσία έχει ως κύρια επιδίωξη να αποσπάσει την Τουρκία από το ΝΑΤΟ, χωρίς όμως να μπορεί να αποκτήσει μια ουσιαστική φιλία μαζί της.
Η σύντομη σκιαγράφηση της στάσης των σημαντικότερων παικτών παγκοσμίως οδηγεί στο απλό συμπέρασμα ότι στη διεθνή σκηνή και στην περιοχή μας υπάρχουν κενά ηγεμονίας και ηγεσίας. Κενά που προσπαθούν να καλύψουν και να αξιοποιήσουν περιφερειακές δυνάμεις, όπως είναι η Τουρκία.
Στις μεταβατικές εποχές που προκύπτουν από τέτοια «κενά», ενισχύεται ο ρόλος της γεωπολιτικής. Σημειώνω ότι σήμερα η γεωπολιτική δεν αναφέρεται μόνο σε ζητήματα όπως το έδαφος, οι πρώτες ύλες, ο έλεγχος τρίτων. Αναφέρεται και ως προς τις ροές, ιδιαίτερα των νέων τεχνολογιών, κυρίως της ψηφιακής, όπως πλατφόρμες και δίκτυα. Ακόμα και οι πόλεμοι ακολουθούν «νέους κανόνες», με σημαντικότερο εκείνον που διεξάγεται στον κυβερνοχώρο.
Από τα πιο πάνω εξάγω δύο συμπεράσματα για την Ελλάδα: πρώτον, η αναβάθμιση της γεωπολιτικής σήμερα γίνεται με διαφορετικό περιεχόμενο και τρόπο από ό,τι στο παρελθόν. Δεύτερον, όποιος μένει κολλημένος σε ορθά σχήματα της δεκαετίας του '90 αδυνατεί να αντιληφθεί τη σημασία της τροποποιημένης γεωπολιτικής και δεν μπορεί να κατανοήσει επιθετικούς παίκτες, όπως η Τουρκία, που επιδιώκουν τη γεωπολιτική τους αναβάθμιση.
Προκειμένου η Τουρκία να πετύχει τους στόχους της, αναλύει προσεκτικά τις αδυναμίες των κυρίαρχων ελίτ της χώρας μας. Την ανικανότητα και τους ερασιτεχνισμούς της κυβέρνησης της ΝΔ. Παρατηρεί με ενδιαφέρον την προκλητική αποστασιοποίησή της από τα «κυπριακά προβλήματα». Η ΝΔ θυμίζει σήμερα την ΕΡΕ της δεκαετίας του '50, όπως την περιγράφει ο Σεφέρης σε κείμενα αναφοράς του στο Κυπριακό. Η Τουρκία εντυπωσιάζεται από την αδυναμία των σημερινών υπευθύνων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής να κατανοήσουν τη μέθοδο και την πολιτική των Τούρκων σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο. Καταγράφει με αυξανόμενη ικανοποίηση την προσπάθεια της Αθήνας να υποβαθμίζει τις προκλήσεις της Τουρκίας, ακόμα και να τις δικαιολογεί.
Η τουρκική πολιτική, αναθεωρητική, νευρική και επιθετική, έχει ορισμένα γεωπολιτικά χαρακτηριστικά που φαίνεται να αγνοεί η σημερινή κυβέρνηση. Πρώτον, η Τουρκία ακολουθεί εδώ και δεκαετίες ένα σταθερό σενάριο: αμφισβητεί τα δικαιώματα της Ελλάδας σε συγκεκριμένες περιοχές. Κατόπιν τις γκριζάρει. Αμφισβητεί την ελληνικότητά τους και στη συνέχεια λαμβάνει μέτρα αποτροπής εξάσκησης από την Ελλάδα των διεθνών δικαιωμάτων της που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο. Στη συνέχεια, τρίτον, εμφανίζει τα γκριζαρισμένα «μέρη» ως δικά της. Ταυτόχρονα, φορτώνει την ατζέντα των διμερών σχέσεων με όλο και περισσότερες αμφισβητήσεις και προκλήσεις. Τώρα πρόσθεσε και τον Εβρο.
Εκείνο που ενδιαφέρει την Τουρκία είναι να δημιουργεί τετελεσμένα με την εφαρμογή τριών κανόνων: α) επίκληση του διεθνούς δικαίου με τρόπο στρεβλό και αποσπασματικό, β) προώθηση των επιλογών της μόλις διαπιστώσει κενά στη διεθνή πολιτική σκηνή, γ) επίσπευση υλοποίησης των σχεδίων της όταν αντιμετωπίζει στην Ελλάδα μια φοβισμένη, υποχωρητική και ανίκανη κυβέρνηση όπως αυτή της ΝΔ. Οι αυξανόμενες προκλήσεις της μόνο τυχαίες δεν είναι.
Με βάση τα πιο πάνω πλαίσια κινείται η Τουρκία στον Εβρο. Αμφισβήτησε έμπρακτα τα ελληνικά σύνορα και το ξέρουν όλοι οι εμπλεκόμενοι. Τόσο στον αέρα όσο και επί εδάφους. Σε αυτές τις παραβιάσεις η Ελλάδα δεν αντιστάθηκε ως όφειλε. Επέτρεψε χασκογελώντας να προστεθεί μια ακόμα αμφισβήτηση, άλλο ένα γκριζάρισμα. Η κυβέρνηση έχει την τάση να ενδίδει και αποδείχτηκε πολύ μπερδεμένη και σε σύγχυση. Ετσι, μετά την Κύπρο και το Αιγαίο αποκτήσαμε προβλήματα και στα ηπειρωτικά εδάφη μας. Στο σχέδιο της Τουρκίας, στη συγκεκριμένη εποχή, η ελληνική κυβέρνηση απάντησε μόνο με επικοινωνιακά τεχνάσματα προκειμένου να μη χαλάσει η εικόνα της, όχι όμως με πραγματική πολιτική.
Προσωπικά θα συνιστούσα στην κυβέρνηση να προσπαθήσει, επιτέλους, να κατανοήσει τον τρόπο που σχεδιάζει η Τουρκία την πολιτική της και πώς μεθοδεύει την υλοποίησή της. Να αποκτήσει ένα στρατήγημα για την αντιμετώπιση αυτών των μεθοδεύσεων. Πυρήνας του πρέπει να είναι οι σαφείς κόκκινες γραμμές και η πρόβλεψη αντιμετώπισης τουρκικών παραβιάσεών τους. Να ενημερώσει για αυτές τις «γραμμές» την ίδια την Τουρκία και τη διεθνή κοινότητα. Οι καλές εξηγήσεις ίσως να γίνουν κάποτε φιλίες. Οι υποχωρήσεις γίνονται δουλεία.
Να πάψουν οι αρμόδιοι κυβερνητικοί να μιλούν τόσο πολύ. Να μελετούν και να σκέφτονται περισσότερο, καθότι δεν γνωρίζουν το αντικείμενο. Στην εξωτερική πολιτική μιλά κανείς λίγο, προκειμένου να ακούγεται και να έχει χρόνο να αναστοχάζεται και να προωθεί συγκροτημένα μία στρατηγική.
α) Να πει η κυβέρνηση στον ελληνικό λαό με σαφήνεια το περιεχόμενο των δύο διαβημάτων όπως ζήτησα εδώ και δέκα μέρες,
β) να γνωστοποιήσει τις συντεταγμένες στον Εβρο όπως τις καθορίζει το διεθνές δίκαιο από το 1926 και να τις υπερασπιστεί,
γ) να κάνει ουσιαστική αυτοκριτική για τις ανευθυνότητές της,
δ) να μεταβεί Επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων στο σημείο όπου έγιναν τα επεισόδια και να διατυπώσει τα συμπεράσματά της σε επίσημη έκθεση. Στόχος της να μάθει η ελληνική κοινωνία όλη την αλήθεια. Τότε θα δούμε και ποιος παράγει fake news.
-Ο Νίκος Κοτζιάς είναι πρώην υπουργός Εξωτερικών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου