Καμία εικόνα δεν μπορεί να εμποδίσει τη φρίκη από το να συμβαίνει. Συχνά δε, η εκάστοτε κακοποίηση καταγράφεται με καμάρι από τις κάμερες των ίδιων των θυτών. Και υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος η εικόνα που μεταφέρει μια φρίκη να λειτουργεί και σαν αναισθητικό ή και να μυθοποιεί τρόπον τινά τη βία (να τη μετατρέπει σε θέαμα) σε έναν κόσμο διάσπαρτο πλέον με δημόσιες και ιδιωτικές κάμερες παρακολούθησης ή κάμερες έξυπνων κινητών. Ολ’ αυτά όμως δεν αναιρούν τη σπάνια δυναμική της εικόνας, θετική όσο και αρνητική: ο Τζορτζ Φλόιντ αποκτά πρόσωπο, αλλά την ίδια στιγμή πώς ο θάνατός του γίνεται και θέαμα...

Aπό την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 30/05/20

ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΜΑΓΚΛΙΝΗ
Η δύναμη της εικόνας. Οσο κοινότοπη κι αν είναι αυτή η φράση, δεν χάνει την ισχύ της όταν συμβαίνει ένα γεγονός που την επιβεβαιώνει. Αναφέρομαι στη δολοφονία του Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ στη Μινεσότα. Νομίζω είναι σαφές πως το γεγονός το ίδιο δεν θα γινόταν με τον ίδιο τρόπο αντιληπτό αν δεν το συνόδευαν οι εικόνες, κυρίως εκείνη με τον αστυνομικό να πατάει τον άνδρα στον λαιμό με το γόνατό του και να έχει το άλλο χέρι στην τσέπη.

Είναι όντως μια αποκαρδιωτική εικόνα. Οχι μόνο για τον ανθρώπινο πόνο που εκφράζει (και που γίνεται πιο οξύς όταν ξέρεις τι ακολούθησε) αλλά και για τον συμβολισμό της, σε συνδυασμό με τα τελευταία λόγια του άτυχου άνδρα: «Δεν μπορώ να αναπνεύσω».

Είναι μια κουβέντα με τον δικό της, αυτόνομο συμβολισμό: θα μπορούσε να την έχει ξεστομίσει η Ρόζα Παρκς, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, τα εκατοντάδες ανώνυμα θύματα λιντσαρίσματος στον αμερικανικό Νότο. Τέλος, η φωτογραφία με το γόνατο στον λαιμό συμπυκνώνει το διαχρονικό αίσθημα ενοχής, για πολλούς, πάρα πολλούς, λευκούς Αμερικανούς που βρίσκονται στην αντίπερα όχθη αυτής της φρίκης και του μίσους.

Το «Φορτίο του Λευκού». The White Man’s Burden στο πρωτότυπο, αναφορά στη βαριά μνήμη των γενοκτονικών πολιτικών που ακολούθησαν οι λευκοί πιονιέροι κατά τον 19ο αιώνα αλλά και στο διαχρονικό φυλετικό ζήτημα στη χώρα, τη μνήμη της δουλείας, των φωτογραφημένων λιντσαρισμάτων, των πύρινων σταυρών της Κου Κλουξ Κλαν.

Το 1991 κάηκε το Λος Αντζελες, εξαιτίας της βαναυσότητας των λευκών αστυνομικών εις βάρος του μαύρου εργάτη Ρόντνεϊ Κινγκ. Το 2013 γυρίστηκε η ταινία «Φρούτβεϊλ Στέισον» (αναζητήστε την, είναι δυνατή ταινία) με θέμα τη δολοφονία του νεαρού μαύρου Οσκαρ Γκραντ στην πλατφόρμα σταθμού τρένου στο Οκλαντ από λευκούς αστυνομικούς το 2009. Στην περίπτωση του Κινγκ, κάμερες ασφαλείας κατέγραψαν τι συνέβη. Στο Οκλαντ το 2009, το περιστατικό καταγράφηκε από τα κινητά επιβατών, τώρα και πάλι ήταν ένας συνδυασμός κάμερας ασφαλείας και κινητών τηλεφώνων. Σε όλες τις περιπτώσεις, η εικόνα μετέφερε προς τα έξω το έγκλημα και το μετουσίωσε σε κάτι που υπερβαίνει την περιπτωσιολογία, τη γεωγραφία κ.λπ.

Φυσικά, καμία εικόνα δεν μπορεί να εμποδίσει τη φρίκη από το να συμβαίνει. Συχνά δε, η εκάστοτε κακοποίηση καταγράφεται με καμάρι από τις κάμερες των ίδιων των θυτών. Και υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος η εικόνα που μεταφέρει μια φρίκη να λειτουργεί και σαν αναισθητικό ή και να μυθοποιεί τρόπον τινά τη βία (να τη μετατρέπει σε θέαμα) σε έναν κόσμο διάσπαρτο πλέον με δημόσιες και ιδιωτικές κάμερες παρακολούθησης ή κάμερες έξυπνων κινητών. Ολ’ αυτά όμως δεν αναιρούν τη σπάνια δυναμική της εικόνας, θετική όσο και αρνητική: ο Τζορτζ Φλόιντ αποκτά πρόσωπο, αλλά την ίδια στιγμή πώς ο θάνατός του γίνεται και θέαμα.