ΣΥΝΕΠΩΣ ΥΠΑΡΞΕΙ ΚΑΙ ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ ΜΕ ΑΡΙΣΤΕΡΟ ΠΡΟΣΗΜΟ: "Ας πούμε σε αυτούς που απογοητεύτηκαν και έφυγαν μακριά μας: Μην φοβάστε, ενωθείτε μαζί μας, επιστρέψτε! Εκδικηθήκατε την Αριστερά για τα πραγματικά σε πολλές περιπτώσεις λάθη, καιρός να ασχοληθούμε με το μέλλον μας! Το τρένο όπως πάει θα εκτροχιαστεί, να του αλλάξουμε τροχιά..."

ΟΙ ΚΗΠΟΥΡΟΙ ΤΗΣ "ΑΥΓΗΣ", 2.176 (775)

"Η ΑΥΓΗ", 28/05/20

Του Νίκου Τόσκα*

Ακούω φίλους/ες να παραπονιούνται, να εκφράζουν την απογοήτευσή τους ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά, ότι κάνουμε λάθη, ότι οι συσχετισμοί είναι εις βάρος μας, ότι κυριαρχεί η οικονομική ελίτ και κάνει ό,τι θέλει. Συμμερίζομαι σε πολλές περιπτώσεις αυτές τις απόψεις.

Όμως, ας διαβάσουμε την Ιστορία. Βλέπουμε ότι για να είσαι αριστερός πρέπει να συνηθίσεις στην ήττα αλλά και να προετοιμάζεσαι παράλληλα για μια σοβαρή, δημιουργική νίκη που θα διαρκέσει και θα βάλει τα θεμέλια για έναν δημοκρατικό σοσιαλισμό που θα ανατρέψει τη βαρβαρότητα.

Η παράδοση και οι σημερινές ανάγκες

Μέχρι τώρα βλέπαμε τη διάκριση που καθιερώθηκε τον 19ο αιώνα μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς και καταλαβαίναμε ότι αυτό σημαίνει διάκριση ανάμεσα στην πρόοδο και στη συντήρηση, ανάμεσα στο κόμμα της εξέλιξης και των δημοκρατικών δικαιωμάτων και στο κόμμα του νόμου, της τάξης και τη συντήρησης.

Για ένα διάστημα οι διαχωρισμοί αυτοί φάνηκαν ξεπερασμένοι. Η ευημερία και η αναζήτηση συμμαχιών στη μεταπολεμική περίοδο προκάλεσε σύγχυση. Ιδιαίτερα μετά την πτώση του «υπαρκτού». Η προώθηση αιτημάτων για ατομικά, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα ήταν συνέχεια της ικανοποίησης των βασικών εργατικών αιτημάτων αλλά δεν αποτέλεσε την αιχμή των αριστερών κινημάτων, μια και πολλά από αυτά υιοθετήθηκαν ακόμη και από φιλελεύθερα κινήματα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, προερχόμενος από τον ευρωκομμουνισμό, ήταν κυρίως δικαιωματικός. Ήταν περισσότερο Φουκώ παρά Μαρξ. Οι πρόσφατες οικονομικές κρίσεις, και ειδικά η τελευταία που αναπόφευκτα έρχεται, ξύπνησαν τις ταξικές ανισότητες και τα προβλήματα της δεκαετίας του 1930.

Ερχόμαστε έτσι τώρα να ξαναθυμηθούμε τα παλιά. Με ευχαρίστηση βλέπω στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ στις αρθρογραφίες τους να προτάσσουν πλέον τις ανισότητες, τα προβλήματα της μεσαίας τάξης, τις ταξικές διαφορές. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα προβλήματα των δικαιωμάτων δεν έχουν θέση. Ίσα-ίσα, περιστατικά στις φυλακές και στην αυθαιρεσία των αστυνομικών οργάνων μάς το υπενθυμίζουν. Απόδειξη ότι η Ιστορία δεν έχει γραμμική πορεία.

Δριμύτερη η νέα κρίση

Η σημερινή κρίση, μόλις λίγα χρόνια από την προηγούμενη του 2009, πιθανόν θα είναι δριμύτερη, θα ισοπεδώσει εργασιακά δικαιώματα, κοινωνικά, πολιτικά και ατομικά. Θα αυξήσει τις ανισότητες. Γιατί πώς αλλιώς θα διατηρήσει τον πλούτο στις οικονομικές ελίτ όταν η ζήτηση έχει μειωθεί δραματικά; Προφανώς, σε βάρος των περισσότερων εργαζόμενων. Η κρίση είναι αποτέλεσμα υπερσυσσώρευσης εμπορευμάτων, λόγω έλλειψης ζήτησης, και αυτό λόγω της λιτότητας που εφαρμόστηκε στις αναπτυσσόμενες χώρες επί σειρά ετών. Και είναι αποτέλεσμα υπερσυσσώρευσης χρηματιστικού κεφαλαίου. Αυτά τα αποδέχονται και αστοί οικονομολόγοι.

Η "μεσαία τάξη", μέρος της εργατικής τάξης

Έχει πληγεί η λεγόμενη μεσαία τάξη, που δεν είναι παρά εργαζόμενοι με μικρό κεφάλαιο, με πολλές ελπίδες που τροφοδοτήθηκαν από τα δάνεια και μεγάλη ανασφάλεια (πρεκαριάτο).

Η αλλαγή έγινε ήδη από τη δεκαετία του ’70 στις ΗΠΑ, όταν η εμπορική κίνηση κάθε χωριού ή πόλης (Main Street), όπου ήταν ο κύριος όγκος των καταστημάτων, μεταφέρθηκε στα προάστια και συγκεντρώθηκε σε τεράστια εμπορικά κέντρα (malls). Παράλληλα, αυξήθηκε ο ρόλος του χρηματιστικού κεφαλαίου.

Η Wall Street εναντίον της Main Street. Το χρηματιστικό κεφάλαιο εναντίον του εμπορικού, του παραγωγικού και των εργαζόμενων. Το ίδιο κινδυνεύουμε να γίνει με ταχύτερους ρυθμούς και εδώ, όπου η οικονομία μας στηρίζεται κύρια στην κατανάλωση και τον τουρισμό ενώ οι «επενδύσεις-ξέπλυμα» γίνονται στα κανάλια και το ποδόσφαιρο.

Η θεωρία, η πράξη, η στάση μας

Στη Αριστερά έρχονται πολίτες καλών προθέσεων, δημοκράτες, εργαζόμενοι, που καταλαβαίνουν ότι πλέον διακυβεύονται βασικά ζητήματα, εργασιακά, επιβίωσης, δικαιώματα κοινωνικά και πολιτικά. Αυτοί ζητούν ουσιαστικά ταξικούς αγώνες. Μείωση των ανισοτήτων, ζητούν να ανοίξουν δουλειές για τα παιδιά τους, θέλουν να ζήσουν. Και αυτοί είναι μεσαίοι, εργαζόμενοι, μικροεπιχειρηματίες, επιχειρηματίες που βλέπουν μακριά. Το όραμα που θα τους δώσουμε δεν μπορεί να είναι μακριά από τις ανάγκες τους. Η θεωρία, η πράξη μας και ο τρόπος ζωής μας πρέπει να είναι πρότυπα για όλους αυτούς.

Είμαστε όμως απογοητευμένοι

Ναι, είμαστε απογοητευμένοι, όμως έχουμε δυο επιλογές. Ή να σηκώσουμε ψηλά τα χέρια, να εγκαταλείψουμε την προσπάθεια, να εκμεταλλευτεί την αδράνειά μας ο αντίπαλος, να κινηθεί ανενόχλητος, να έρθει το χειρότερο, να ρημάξει το περιβάλλον, όπως γίνεται με την αλόγιστη τοποθέτηση ανεμογεννητριών, να πάρει για τα καλά το πάνω χέρι ή να συνεργαστούμε με όσους έχουν διάθεση για αγώνες, προκειμένου να διασωθούν τα βασικά ζητούμενα του 19ου αιώνα, που είναι ακόμη επίκαιρα. Ιδιαίτερα, η ισότητα στην πράξη σημαίνει σήμερα παροχή κοινωνικών υπηρεσιών και αναδιανομή του πλούτου, με ευθύνη των κυβερνήσεων.

Να βάλουμε μαζί το τρένο σε άλλη τροχιά

Το τρένο της ανεξέλεγκτης πορείας πρέπει να σταματήσει, αλλιώς θα μας οδηγήσει στον γκρεμό. Να χρησιμοποιήσουμε όλα τα φρένα και στη συνέχεια να του αλλάξουμε πορεία. Ίσως πιο αργή, αλλά σε ορθή κατεύθυνση. Η Ιστορία δεν «δουλεύει για εμάς», τίποτα δεν θα έρθει σαν ώριμο φρούτο, ό,τι έρθει θα είναι προϊόν πάλης και γνώσης.

Η πάλη θα είναι για το συλλογικό συμφέρον.

Ας πούμε σε αυτούς που απογοητεύτηκαν και έφυγαν μακριά μας: Μην φοβάστε, ενωθείτε μαζί μας, επιστρέψτε! Εκδικηθήκατε την Αριστερά για τα πραγματικά σε πολλές περιπτώσεις λάθη, καιρός να ασχοληθούμε με το μέλλον μας! Το τρένο όπως πάει θα εκτροχιαστεί, να του αλλάξουμε τροχιά.

* Ο Νίκος Τόσκας είναι τέως υπουργός Δημόσιας Τάξης