Στη σελίδα 54 της αξιόλογης εργασίας των κ. Στάθη Καλύβα και Βάιου Καλογρηά «Εμφύλιος Πόλεμος» της σειράς «Εθνικές κρίσεις» (σημαντική προσφορά της «Κ» στους αναγνώστες της), διάβασα την εξής πρόταση:… …«Συνεπώς, το ερώτημα δεν ήταν αν το ΚΚΕ ήθελε από το φθινόπωρο του 1944 να κατακτήσει την εξουσία, αλλά ότι δεν ήθελε να τη χάσει, εφόσον η “Ελεύθερη Ελλάδα” είχε απλωθεί στο 90% του εδάφους της χώρας μετά την απελευθέρωση»… Η παρατήρηση αυτή μου θύμισε τα λόγια ενός διακεκριμένου διανοητή της Αριστεράς, ο οποίος το 1950, όταν τον συνάντησα, φοιτητής στη Θεσσαλονίκη, έπειτα από πολλά χρόνια, και τον ρώτησα πώς βλέπει τα πράγματα, μου είπε επί λέξει: «Πώς θέλεις να τα βλέπω, που χάσαμε την Ελλάδα μέσα από τα χέρια μας!». Η εύστοχη παρατήρηση των συγγραφέων αποδίδει την πραγματικότητα. Επειδή όμως σε προηγούμενη σελίδα αναφέρεται (κατά το νόημα) ότι η (ΕΑΜική) εξουσία του ΚΚΕ βασιζόταν στην ένοπλη ισχύ του ΕΛΑΣ, θα ήθελα να σημειώσω ότι αυτό είναι ακριβές, αλλά εν μέρει. Διότι ο ΕΛΑΣ ήταν όπως ο στρατός που σε ένα κράτος προορίζεται κυρίως για την εθνική άμυνα και μόνο σε εξαιρετικές περιστάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εσωτερική ασφάλεια, η οποία ανατίθεται στη χωροφυλακή και εδραιώνεται με τους μηχανισμούς λειτουργίας του κρατικού οικοδομήματος. Εν προκειμένω, διαφεύγει ίσως η βαρύνουσα σημασία του συστήματος εσωτερικής ασφαλείας, που είχε εμπεδωθεί στην «Ελεύθερη Ελλάδα». Η Πολιτοφυλακή και τα δίκτυα μεταφοράς και εφαρμογής της «λαϊκής εξουσίας», μέσω ποικίλων συλλογικών οργανώσεων που η παρουσία τους εισχωρούσε στα άδυτα του τελευταίου καλυβιού της υπαίθρου χώρας, είχαν στερεώσει ένα σιδηροπαγές σύστημα με όλα τα χαρακτηριστικά των ιστών της αράχνης. Καμιά ρουτίνα δεν είχε λειάνει ακόμη τις αιχμηρές γωνίες αυτού του συστήματος, που είχε ξεπεράσει τα σύνορα της μειοψηφικής λαϊκής συμμετοχής, αλλά είχε καταστεί αφόρητα καταπιεστικό για τους σιωπηλούς μη ψυχικά συμμετέχοντες. Κύριε διευθυντά, το κεφάλαιο εκείνης της πραγματικής «Πρώτη φορά Αριστερά» (διότι η τσιπρική περίοδος είναι ένας μακρινός απόηχος), την οποία έχουν βιώσει οι απελθούσες (και κατά ελάχιστα υπόλοιπα απερχόμενες) γενεές των Ελλήνων, παραμένει ουσιαστικά ανεξερεύνητο....

Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

«Υιός της Ελλάδος και της Γαλλίας, 1762-1794. Απέθανεν διά την αλήθειαν» αναγράφεται σε μαρμάρινη στήλη κοιμητηρίου του Παρισιού, κοντά στον τάφο του Λαφαγιέτ, εκεί όπου αναπαύεται ο σπουδαίος λησμονημένος υπηρέτης των Μουσών, Ανδρέας Σενιέ. Οδηγήθηκε στη λαιμητόμο στην πολυαίμακτη περίοδο της Τρομοκρατίας κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, όταν ο λόγος και το νεύμα του Ροβεσπιέρου γίνονταν συνοπτικά νόμος και πράξη. Δύο ημέρες μετά χάνει το κεφάλι του με τον ίδιο τρόπο, υπό τις επευφημίες πλήθους πρώην θαυμαστών του, και ο «αδιάφθορος». Ο απλός, εύχρηστος μηχανισμός εκτελέσεων ήταν εφεύρημα ενός διανοούμενου γιατρού, καθηγητή Ανατομίας και στα νιάτα του μοναχού, του Ζοζέφ Ινιάς Γκιγιοτέν, ο οποίος εμπνεύστηκε την γκιλοτίνα από κίνητρο ανθρωπιάς, προσφέροντας κατά δήλωσή του στους μοιραίους, ανώδυνο θάνατο· ο ίδιος πέθανε σε προχωρημένη ηλικία από φυσικά αίτια. Επάνω, μια κλασική εξεικόνιση καρατόμησης, αυτή της βασίλισσας Μαρίας Αντουανέττας, έργο διά χειρός αγνώστου. Μιας και το έφερε η κουβέντα, η πρώτη καρμανιόλα εισήχθη (μεταχειρισμένη) στην Ελλάδα από τη Μασσαλία τον πρώτο χρόνο βασιλείας του Οθωνα και δύο Γάλλοι βετεράνοι δήμιοι δίδαξαν την τεχνική σε Ελληνες συναδέλφους τους. 

1. Μα, ούτε ένας (έστω ταπεινός) δρόμος με το όνομα του Ανδρέα Σενιέ στην Αθήνα;

Κύριε διευθυντά,

Ανατρέχοντας στα οδωνυμικά της Αθήνας διαπιστώνουμε με έκπληξη ότι δεν υπάρχει οδός με το όνομα του Ανδρέα Σενιέ, Γάλλου λυρικού ποιητή ελληνικής καταγωγής, κορυφαίας μορφής των γαλλικών γραμμάτων.

Ο Andre Chenier (1762 - 1794), γιος του Λουδοβίκου και της Ελληνίδας Ελισάβετ Λομάκα. Γεννήθηκε στη συνοικία Γαλατά της Κωνσταντινούπολης, με θέα τον Βόσπορο. Σπούδασε στο Κολλέγιο της Ναβάρας, διετέλεσε γραμματέας της Γαλλικής Πρεσβείας στο Λονδίνο και, σε νεαρή ηλικία, βρήκε τραγικό θάνατο στη λαιμητόμο (25-7-1794), στην τυραννική περίοδο του Ροβεσπιέρου, δύο ημέρες πριν από την πτώση του.

Στο μικρό μοναστηριακό κοιμητήριο Picpus του Παρισιού, κοντά στον τάφο του La Fayette, σε μαρμάρινη στήλη, μια δυσανάγνωστη, λόγω του χρόνου, επιγραφή αναφέρει: «Ανδρέας Σενιέ. Υιός της Ελλάδος και της Γαλλίας, 1762 - 1794. Υπηρέτησε τας Μούσας. Ηγάπησε την σοφίαν. Απέθανε διά την αλήθειαν», ενώ ο Ρώσος ποιητής Αλεξάντρ Πούσκιν, σε ποίημά του, προσφέρει επιτάφια άνθη στο μνήμα του.

Μελετώντας τους Ελληνες κλασικούς, αγάπησε την ελληνική αρχαιότητα, η οποία επέδρασε καθοριστικά στην πλούσια ποιητική του παραγωγή: βουκολικά, ελεγείες, επιγράμματα, ερωτικά ποιήματα, επιστολές, ύμνους, ωδές και ιάμβους· τους  τελευταίους συνέθεσε στη φυλακή του Αγίου Λαζάρου (βλ. Νικολάου Τσάγκα, Αρχαίαι ελληνικαί επιδράσεις επί το έργον του Andre Chenier, διδακτορική διατριβή, Αθήναι 1975).

Ο Γεώργιος Δροσίνης στα «Σκόρπια φύλλα της ζωής μου» (H΄ σ. 384 - 386: «Η μητέρα του Σενιέ») αναφέρει ότι, το 1920, όταν υπηρετούσε στο υπουργείο Παιδείας, ο νομπελίστας Γάλλος πεζογράφος Ανατόλ Φρανς είχε προτείνει στον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο –για τη σύσφιγξη των πνευματικών σχέσεων Ελλάδας και Γαλλίας– να στηθεί στον πρόδομο της Σιναίας Ακαδημίας –η Ακαδημία Αθηνών δεν είχε ακόμη ιδρυθεί– η προτομή του Σενιέ, με κοινό έρανο στην Ελλάδα και στη Γαλλία και με πρότυπο προτομής του Γάλλου γλύπτη Bourdelle.

Στην ελληνογαλλική επιτροπή που συγκροτήθηκε, συμμετείχε και ο Δροσίνης. Δυστυχώς, όμως, το έργο δεν προχώρησε, λόγω παραίτησης της Κυβέρνησης Βενιζέλου και της επανόδου του Βασιλέως Κωνσταντίνου, που προκάλεσε την οργή και την εχθρότητα της Γαλλικής Δημοκρατίας.

Αναστασιος Αγγ. Στεφος, δ.φ., Ειδικός Γραμματέας της Πανελλήνιας Ενωσης Φιλολόγων

2. Τη Δημοκρατία πολλοί τη ζήλεψαν

Κύριε διευθυντά,

«Το ανθρώπινο είδος δεν αντέχει πάρα πολλή πραγματικότητα» γράφει ο κ. Χρήστος Γιανναράς («Καθημερινή» 24.5.20), για να δικαιολογήσει τη μικρή (κατ’ αυτόν) διάρκεια της Δημοκρατίας.

Δεν μας λέει όμως ποιος είπε αυτή την, εντός εισαγωγικών, φράση. Αλλά ας συμφωνήσουμε: Αυτά τα 186 χρόνια τού δημοκρατικού πολιτεύματος είναι λίγα εν σχέσει με την παγκόσμιο ιστορία. Ομως όσο λιγότερα κι αν είναι τα χρόνια, τόσο και το άθλημα της μεγαλειώδους αυτής δημιουργίας είναι και περιφανέστερο: Ολοι, μα απολύτως όλοι σήμερα, ομιλούν γι’ αυτήν, παραφράζοντας σκόπιμα και ωραιοποιώντας κάθε μέθοδο διακυβέρνησης, ονομάζοντάς τη «δημοκρατική». Γεγονός είναι πάντως ότι όλα τους τα συστήματα, δίχως εξαίρεση καμιά, πόρρω απέχουν απ’ αυτήν…

Θέμος Γκουλιώνης, Οφθαλμίατρος, Ναύπλιο

3.  Τι μου απάντησαν οι πικροδάφνες

Κύριε διευθυντά

Σε μία πρόσφατη διαδρομή στην εθνική οδό από Λαμία - Πάτρα, παρατήρησα ότι στη νησίδα, στη μέση της οδικής αρτηρίας, υπάρχουν από χρόνια φυτεμένες πικροδάφνες σε πολύ κακή κατάσταση. Κάποιες έχουν ξεραθεί και οι θέσεις τους είναι κενές. Οι υπάρχουσες είναι υπανάπτυκτες, δεν έχουν ανθίσει ποτέ. Ελάχιστες έχουν ύψος 50-70 εκ. και τέτοια εποχή ίσως ένα μικρό λουλουδάκι στην κορυφή. Αυτή η κατάσταση υπάρχει πάνω από δέκα (10) χρόνια. Ομως αυτή τη φορά με ενόχλησε πάρα πολύ, γιατί, σε μία άλλη διαδρομή, στον περιφερειακό, αλλά και στη Βασ. Σοφίας οι πικροδάφνες έχουν ανάπτυξη 2-3 μ. και είναι γεμάτες ανθούς. Αποτέλεσμα: στον ύπνο μου είδα ένα όνειρο. Κάνοντας αυτή τη διαδρομή και βλέποντας «κατ’ όναρ» αυτό το θέαμα, σταμάτησα δεξιά, κατέβηκα και πήγα στη νησίδα. Εκατσα κατάχαμα, ανάμεσα σε δυο πικροδάφνες. Η μία, 70 εκ. περίπου, είχε στην κορυφή της ένα λουλουδάκι. Η άλλη, ούτε 50 εκ., αξιολύπητη. Και άρχισε ένας «διάλογος ενύπνιος»:

– Αγαπημένες μας, γιατί εσείς δεν μεγαλώσατε και δεν ανθίσατε, τόσα χρόνια φυτεμένες εδώ;

– Καλέ μας διαβάτη, εκατομμύρια άνθρωποι έχουν περάσει από δίπλα μας και μόνο εσύ ενδιαφέρθηκες να ρωτήσεις για την κατάντια μας! Τι να πούμε και ποιος να μας ακούσει. Ακουσε λοιπόν, αφού ρωτάς, τον πόνο μας. Οταν φτιάχνανε τον δρόμο, στη νησίδα που ήταν στη μέση, έπρεπε, κατά τις προδιαγραφές της μελέτης να ρίξουν χώμα καλό. Αυτοί, μάζεψαν τα μπάζα από το οδόστρωμα, μετά την κατασκευή του και τα ’ριξαν στη νησίδα. Το ίδιο έγινε και μετά την ασφαλτόστρωση. Και από πάνω, στο τέλος, έριξαν και λίγο χώμα και φύτεψαν! Οσες είχαν την τύχη να πέσουν στα μπάζα και στα κατραμωμένα χαλίκια, πέθαναν ή «φυτοζωούν», ελάχιστες, όπως εγώ, πέσαμε κάπως καλύτερα.

– Καλά, υπήρχε μελέτη του μελετητή και τεχνική προδιαγραφή και επιβλέπων μηχανικός του Δημοσίου, δεν είδαν τίποτα;

– Φίλε μας, αυτά εσείς τα ξέρετε. Εμείς τα υφιστάμεθα.

– Ξεράδια μας ξέρουμε! Αν ξέραμε, θα περνούσαμε δίπλα σας αδιάφοροι; Εκτός, αν…

Εσείς, αναγνώστες, τι λέτε; Τι ξέρετε;

Απελπισμένα

Παν. Χρ. Καραγεώργος, Γεωπόνος

4. Ελληνικός εμφύλιος, μνήμες και διάλογος

Κύριε διευθυντά,

Το «Το χρονικό ενός φονικού» –23/5/2020– του κ. Ηλία Μαγκλίνη, εφάμιλλο σε ηθελημένη ξηρότητα ύφους και συθέμελο αποτέλεσμα με σελίδες του Σταντάλ, υπήρξε η αιτία να θυμηθώ ότι προ έτους σας είχα στείλει ένα γράμμα για τη μορφή της εξουσίας, όπως αυτή ασκήθηκε στην Ελλάδα, σε εκείνες τις περιοχές που είχε απελευθερώσει το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Το γράμμα αναφερόταν σε εργασία των κ. Καλύβα και Καλογρηά και δεν δημοσιεύθηκε. Επειδή νομίζω ότι όσα έγραφα τότε επιμαρτυρούνται από το δημοσίευμα του κ. Μαγκλίνη, σας το ξαναστέλνω. Oχι με την έννοια της ανάξεσης ανεπούλωτων πληγών, που ούτε και ο εκλεκτός συνεργάτης σας επιχειρεί (ίσα-ίσα, όλα τα κείμενά του είναι κάτι περισσότερο από συγχωρητικά - είναι κείμενα αλληλοπεριχώρησης μέσα από την αμοιβαιότητα της ενοχής, της ευθύνης και της συμφιλιωτικής υπέρβασης, στις οποίες και ο γράφων πιστεύει), παρά και μόνο για να βγει σε πρώτη γραμμή η ανάγκη ακριβέστερης ιστορικής αποτύπωσης μιας φοβερής σε πάθη όσο και αξιοσημείωτης σε μεγαλείο περιόδου της χώρας μας. Το κείμενο εκείνης της επιστολής είχε ως εξής:

Στη σελίδα 54 της αξιόλογης εργασίας των κ. Στάθη Καλύβα και Βάιου Καλογρηά «Εμφύλιος Πόλεμος» της σειράς «Εθνικές κρίσεις» (σημαντική προσφορά της «Κ» στους αναγνώστες της), διάβασα την εξής πρόταση:…

…«Συνεπώς, το ερώτημα δεν ήταν αν το ΚΚΕ ήθελε από το φθινόπωρο του 1944 να κατακτήσει την εξουσία, αλλά ότι δεν ήθελε να τη χάσει, εφόσον η “Ελεύθερη Ελλάδα” είχε απλωθεί στο 90% του εδάφους της χώρας μετά την απελευθέρωση»…

Η παρατήρηση αυτή μου θύμισε τα λόγια ενός διακεκριμένου διανοητή της Αριστεράς, ο οποίος το 1950, όταν τον συνάντησα, φοιτητής στη Θεσσαλονίκη, έπειτα από πολλά χρόνια, και τον ρώτησα πώς βλέπει τα πράγματα, μου είπε επί λέξει: «Πώς θέλεις να τα βλέπω, που χάσαμε την Ελλάδα μέσα από τα χέρια μας!». Η εύστοχη παρατήρηση των συγγραφέων αποδίδει την πραγματικότητα. Επειδή όμως σε προηγούμενη σελίδα αναφέρεται (κατά το νόημα) ότι η (ΕΑΜική) εξουσία του ΚΚΕ βασιζόταν στην ένοπλη ισχύ του ΕΛΑΣ, θα ήθελα να σημειώσω ότι αυτό είναι ακριβές, αλλά εν μέρει. Διότι ο ΕΛΑΣ ήταν όπως ο στρατός που σε ένα κράτος προορίζεται κυρίως για την εθνική άμυνα και μόνο σε εξαιρετικές περιστάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εσωτερική ασφάλεια, η οποία ανατίθεται στη χωροφυλακή και εδραιώνεται με τους μηχανισμούς λειτουργίας του κρατικού οικοδομήματος.

Εν προκειμένω, διαφεύγει ίσως η βαρύνουσα σημασία του συστήματος εσωτερικής ασφαλείας, που είχε εμπεδωθεί στην «Ελεύθερη Ελλάδα». Η Πολιτοφυλακή και τα δίκτυα μεταφοράς και εφαρμογής της «λαϊκής εξουσίας», μέσω ποικίλων συλλογικών οργανώσεων που η παρουσία τους εισχωρούσε στα άδυτα του τελευταίου καλυβιού της υπαίθρου χώρας, είχαν στερεώσει ένα σιδηροπαγές σύστημα με όλα τα χαρακτηριστικά των ιστών της αράχνης. Καμιά ρουτίνα δεν είχε λειάνει ακόμη τις αιχμηρές γωνίες αυτού του συστήματος, που είχε ξεπεράσει τα σύνορα της μειοψηφικής λαϊκής συμμετοχής, αλλά είχε καταστεί αφόρητα καταπιεστικό για τους σιωπηλούς μη ψυχικά συμμετέχοντες.

Κύριε διευθυντά, το κεφάλαιο εκείνης της πραγματικής «Πρώτη φορά Αριστερά» (διότι η τσιπρική περίοδος είναι ένας μακρινός απόηχος), την οποία έχουν βιώσει οι απελθούσες (και κατά ελάχιστα υπόλοιπα απερχόμενες) γενεές των Ελλήνων, παραμένει ουσιαστικά ανεξερεύνητο. Οι άξιοι δύο συγγραφείς, ας δώσουν (ή και ας λάβουν) αφορμή με το έργο τους «Εμφύλιος Πόλεμος» να γίνει μια αντικειμενική και εις βάθος εξιστόρηση εκείνης της μοναδικής περιόδου.

Γεράσιμος Μιχαήλ Δώσσας, Θεσσαλονίκη

5. Πρόβατα, αμνοί και... περί (ορθής) σφαγής

Κύριε διευθυντά,

Στο φύλλο της «Κ» της Πέμπτης 14-5-2020, στην πρώτη σελίδα, διαβάσαμε: «Ως αμνός επί σφαγή» οδηγήθηκε στον θάνατο η φοιτήτρια Ελένη Τοπαλούδη, σύμφωνα με την εισαγγελέα έδρας στη δίκη που διεξάγεται στο Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο.

Στη συνέχεια του δημοσιεύματος στη σελ. 8, στο κείμενο της κ. Ιωάννας Μάνδρου με επικεφαλίδα: Η Τοπαλούδη οδηγήθηκε «ως αμνός επί σφαγή», διαβάσαμε μεταξύ διαφόρων άλλων: Η εισαγγελέας στην αγόρευσή της... σημείωσε πως η άτυχη φοιτήτρια οδηγήθηκε «ως αμνός επί σφαγή»... Το «Ως αμνός επί σφαγή» (σε εισαγωγικά) σημαίνει, ή ότι η κ. εισαγγελέας το είπε έτσι ακριβώς ή ότι χρησιμοποίησε μία γνωστή φράση, που είναι έτσι γραμμένη σε κάποιο κείμενο.

Ο,τι από τα δύο αν ισχύει, νομίζω ότι είναι λάθος, διότι το συντακτικά σωστό είναι: «Ως αμνός επί σφαγήν», δηλαδή το «επί» με αιτιατική και όχι δοτική. Αν όμως χρησιμοποίησε στην αγόρευσή της φράση από ιερό ή εκκλησιαστικό κείμενο, πάλι το σωστό είναι: «Ως πρόβατον (και όχι αμνός) επί σφαγήν». Η φράση αναφέρεται στην προφητεία Ησαΐου (κεφ. νγ7): «Ως πρόβατον επί σφαγήν ήχθη και ως αμνός εναντίον του κείροντος άφωνος, ούτως ουκ ανοίγει το στόμα αυτού», στις Πράξεις Αποστόλων (κεφ. η32), στο ιδιόμελον, που ψάλλεται τη Μ. Παρασκευή το πρωί: «Ως πρόβατον επί σφαγήν ήχθης Χριστέ Βασιλεύ και ως αμνός άκακος, προσηλώθης τω Σταυρώ...» και με μικρή απόκλιση στην προφητεία Ιερεμίου: «Και συ, Κύριε... άθροισον αυτούς ώσπερ πρόβατα εις σφαγήν...». Πουθενά αλλού δεν βρήκα γραμμένο και το έψαξα πολύ, το: «Ως αμνός επί σφαγήν».

Υπάρχει βέβαια και η πιθανότητα η κ. Μάνδρου να άκουσε «Ως αμνός επί σφαγήν» από την κ. εισαγγελέα και να μην το άκουσε καλά και έτσι το έγραψε στο κείμενό της χωρίς το «ν». Τέλος, δεν γνωρίζω μήπως και η κ. εισαγγελέας το είπε σωστά και η κ. Μάνδρου το έγραψε σωστά, αλλά ο δαίμων του τυπογραφείου και του ηλεκτρονικού υπολογιστή δεν άντεχε το «ν» και το απέρριψε. Δικαιολογία, μη χρησιμοποιουμένης πλέον της περισπωμένης και της υπογεγραμμένης, ότι το «σφαγή» δεν είναι δοτική αλλά μοντέρνα αιτιατική, χωρίς «ν» δεν ισχύει, διότι όλη η υπόλοιπη φράση είναι γραμμένη στην καθαρεύουσα. Αν ήταν στη δημοτική θα έπρεπε να λέει: «Σαν αρνί για σφάξιμο». Δεν μπορεί, επειδή όλα τα αλέθει ο μύλος, να ανακατεύουμε στην ίδια φράση καθαρεύουσα με δημοτική. Μία απάντηση από την αγαπητή «Κ» θα ήταν ευπρόσδεκτη.

Ματθαίος Μ. Δημητρίου, Πλοίαρχος Π.Ν ε.α.

6. Από «βολεμένους» μάθαμε γράμματα

Κύριε διευθυντά
Επιθυμώ να αναφερθώ στο περιεχόμενο της επιστολής της κ. Παπασωτηρίου Μπένου με τίτλο «Οπτικοακουστικός φόβος καθηγητών» της 26-5-20. Ομολογώ την αδυναμία μου να κατανοήσω τις προσβλητικές εκφράσεις, όπως τρέμουν  την ιδέα της άμεσης κρίσης, βολεμένοι... στη σιγουριά της δημόσιας θέσης που κατέχουν, αποδείξεις για την ανεπάρκειά τους κ.λπ., που  εκτοξεύονται σε άτομα που εμπιστευθήκαμε τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας, προσδοκώντας αυτό που αποκαλούμε μόρφωση! 

Σε κάθε περίπτωση, η αλήθεια είναι στη μέση. Η αντίδραση των διδασκόντων από τη μία μεριά, παρεμβάσεις του κομματικού κράτους από την άλλη, μεταθέσεις, τρόποι διδασκαλίας επί πολλές δεκαετίες κ.λπ. Εύχομαι  αυτή η κυβέρνηση να  προσπαθήσει να τιθασεύσει τον μανιχαϊσμό που  μας βασανίζει

ΥΓ.: Θέλω να υπενθυμίσω ότι από τους... βολεμένους  έμαθαν τα πρώτα γράμματα τα αστέρια μας που διαπρέπουν στο εξωτερικό, τιμή και καμάρι μας η συνεισφορά τους.

Σούζη Φερεντίνου-Μπορονκάϋ, Φιλοθέη

7. Ο κορωνοϊός, τ’ αυγά και τα καλάθια μας

Κύριε διευθυντά,

Τα όσα ζήσαμε με τον κορωνοϊό και την καραντίνα είναι πρωτόγνωρα, αλλά και μάθημα ζωής. Και επειδή, όπως λέει ο θυμόσοφος λαός, «μέσα από το κακό γεννιέται και το καλό», ας δούμε και τη θετική πλευρά του.

Συνειδητοποιήσαμε την αξία του προλαμβάνειν αντί του θεραπεύειν. Η ηγεσία της χώρας πήρε γρήγορα μέτρα (δεν ολιγώρησε όπως άλλες χώρες) και εισπράξαμε πολλαπλά κέρδη. Διορθώσαμε και συνεχίζουμε να διορθώνουμε τις αδυναμίες και τις ανάγκες στον χώρο της Υγείας, ο οποίος υπήρξε κι αυτός θύμα των μνημονίων. Δοκιμάσαμε σε καιρό καραντίνας τον χώρο της τροφοδοσίας, που άντεξε επιτυχώς. Αλλά πήραμε κι ένα μάθημα σε αυτόν τον ευαίσθητο χώρο, ότι ως χώρα πρέπει να είμαστε αυτάρκεις, τόσο στον πρωτογενή όσο και στον δευτερογενή τομέα. Αυτάρκεις πρέπει να γίνουμε και σε βασικά είδη πρόληψης στον χώρο της υγείας (μάσκες, γάντια, απολυμαντικά, συστήματα μέθης).

Μάθαμε ότι στη ζωή δεν είναι τίποτα a priori δεδομένο και πόσο κάποια απλά πράγματα, όταν μας λείψουν, γίνονται πολύτιμα. Αγκαλιάσαμε τα μίνι μάρκετ της γειτονιάς και αντιληφθήκαμε την αξία της ύπαρξής τους. Ακόμα, καταλάβαμε την αξία του φαρμακείου σε κάθε γειτονιά και πράξαμε πολύ σωστά που δεν υποκύψαμε στις προτάσεις των τροϊκανών να στεγάσουμε τα φαρμακεία στα σούπερ μάρκετ.Το αφήνω στη φαντασία σας να σκεφτείτε πού θα έφθαναν οι ουρές.

Ο κορωνοϊός ήρθε να μας θυμίσει τη λαϊκή σοφία «ποτέ όλα τα αυγά σε ένα καλάθι». Μιλάω για το κομμάτι του τουρισμού, που κατέχει το 1/4 της οικονομίας. Τέλος, ανακαλύψαμε και άυλες, αλλά χρήσιμες αξίες: να ξεσκονίσουμε και να ξαναδιαβάσουμε βιβλία, να ακούσουμε ξεχασμένους δίσκους, να ανακαλύψουμε τα μυστικά της κουζίνας και την τέχνη της μαγειρικής, να ακούσουμε στο τηλέφωνο ξεχασμένους φίλους και αγαπημένα πρόσωπα, αλλά και όσοι δεν ήξεραν τι σημαίνει σωματική άσκηση, χάριν του κορωνοϊού μπήκε και αυτή στη ζωή τους. Ακόμα και χωρίς τον κορωνοϊό κάποιες από αυτές τις συνήθειες θα μας μείνουν. Επίσης, έδωσε μια αφορμή στο πρυτανείο των Βρυξελλών μήπως και αφυπνιστεί από τον λήθαργο της απραξίας.

Δημήτρης Μαυραειδόπουλος