Είναι µια συζήτηση πολύ παλιά, που µετράει δεκαετίες. Το πώς, δηλαδή, θα µπορούσαν να ενοποιηθούν, έστω και χωρίς την υπογειοποίηση της οδού Ακαδηµίας σε εκείνο το σηµείο, τα κτιριακά συγκροτήµατα της Τριλογίας µε το νυν Πνευµατικό Κέντρο του ∆ήµου Αθηναίων και το κτίριο Κωστής Παλαµάς του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Με λίγη φαντασία ακόµη, θα µπορούσαν να γεννηθούν πράσινοι αστικοί διάδροµοι για περαιτέρω ενοποίηση προς τη Γαλλική Σχολή και τον Λυκαβηττό από τη µια πλευρά και προς την πλατεία Κλαυθµώνος από την άλλη. Ενα συνεχές πυκνής φύτευσης. Και ανάµεσα, αναφύονται τα ιστορικά οικοδοµήµατα του 19ου αιώνα µαζί µε το παλίµψηστο του αθηναϊκού 20ού αιώνα...

Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 19/04/24

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΥ

Τα έργα για τον νέο σταθµό µετρό «Ακαδηµία» στην οδό Μασσαλίας και Ακαδηµίας αποκαλύπτουν ένα νέο, εφήµερο αστικό τοπίο, καθώς το έργο είναι υπό κατασκευήν. Η αναγκαστική κοπή των δέντρων στο σηµείο εκείνο έχει γεννήσει νέες όψεις, αλλά και επαναφέρει µε έναν έµµεσο πλην σαφή τρόπο την ανάγκη µιας εκ νέου ανάγνωσης του αρχιτεκτονικού περιβάλλοντος.

Ενός περιβάλλοντος όχι τυχαίου, φυσικά, καθώς εκεί, στην πλάτη της Τριλογίας και προς την οδό Ακαδηµίας έχουµε ένα δυνητικό πάρκο αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα. Είναι µια συζήτηση πολύ παλιά, που µετράει δεκαετίες. Το πώς, δηλαδή, θα µπορούσαν να ενοποιηθούν, έστω και χωρίς την υπογειοποίηση της οδού Ακαδηµίας σε εκείνο το σηµείο, τα κτιριακά συγκροτήµατα της Τριλογίας µε το νυν Πνευµατικό Κέντρο του ∆ήµου Αθηναίων και το κτίριο Κωστής Παλαµάς του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Με λίγη φαντασία ακόµη, θα µπορούσαν να γεννηθούν πράσινοι αστικοί διάδροµοι για περαιτέρω ενοποίηση προς τη Γαλλική Σχολή και τον Λυκαβηττό από τη µια πλευρά και προς την πλατεία Κλαυθµώνος από την άλλη. Ενα συνεχές πυκνής φύτευσης. Και ανάµεσα, αναφύονται τα ιστορικά οικοδοµήµατα του 19ου αιώνα µαζί µε το παλίµψηστο του αθηναϊκού 20ού αιώνα.

Η οδός Ακαδηµίας υπήρξε παραµεληµένη. Τα βράδια είναι έρηµη και είναι βανδαλισµένη µε µουντζούρες στις προσόψεις. Κατεβασµένα ρολά δίνουν έναν τόνο κατήφειας. Επενδύσεις σποραδικές, µε ξενοδοχεία και αναπλάσεις µεµονωµένων κτιρίων είναι ελπιδοφόρες, αλλά δεν αρκούν.

Η καλλιέργεια της ιδέας ενός αρχιτεκτονικού πάρκου του 19ου αιώνα από την πλατεία Κλαυθµώνος (και το Μουσείον της Πόλεως των Αθηνών) έως τη Γαλλική Σχολή της ∆ιδότου, µε διαδροµή που θα υποδεικνύει η υψηλή φύτευση, είναι ένα βήµα. Τα κτίρια του Πνευµατικού Κέντρου και του «Κωστή Παλαµά» είναι και τα
δύο ιστορικά, παλαιότατα και χτισµένα πριν από την Ακαδηµία Αθηνών. Το Πνευµατικό Κέντρο οι παλαιότεροι το θυµούνται ως Πολιτικό Νοσοκοµείο («Η Ελπίς») µε επιπλέον βοηθητικά κτίσµατα και περιτοίχισµα επί της Σόλωνος. Το κτίριο «Κωστής Παλαµάς», γνωστό παλαιότερα ως Νεκροτοµείο, ήταν αρχικά στέγη του Ελληνικού Εκπαιδευτηρίου του Γρηγορίου Παπαδόπουλου. Γρήγορα όµως (1870) αγοράστηκε από το Πανεπιστήµιο (ας θυµηθούµε πως στον 19ο αιώνα υπήρχε εκεί κοντά και το Αρσάκειο επί της Πανεπιστηµίου και µετά το 1907 η Λεόντειος στη Σίνα). Η νεοκλασική επέκταση επί Μασσαλίας κατεδαφίστηκε µεταπολεµικά. Η κατεδάφιση της πτέρυγας εκείνης είχε θορυβήσει τον Γιάννη Τσαρούχη, που νόµιζε ότι γκρέµιζαν το παλαιότερο κτίριο επί της Ακαδηµίας.

Το Πνευµατικό Κέντρο έχει περιέλθει εδώ και δεκαετίες σε µια εντελώς άχαρη κατάσταση. Στην πλάτη της Τριλογίας και προς την οδό Ακαδηµίας έχουµε ένα δυνητικό πάρκο αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα. Είναι κτίριο που θεµελιώθηκε το 1836 και τα αρχικά σχέδια ήταν του αρχιτέκτονα Φρίντριχ Στάουφερτ. Επί δικτατορίας ανακαινίστηκε σε σχέδια του Κίµωνα Λάσκαρι και λειτούργησε ως Πνευµατικό Κέντρο. Τα γλυπτά ολόγυρα κακοπάθησαν. Ορισµένα ορειχάλκινα εκλάπησαν µετά το 2010. Το κτίριο «Κωστής Παλαµάς» (το σπίτι του Παλαµά ήταν στην Ασκληπιού 3) είναι και αυτό κτίριο που χτίστηκε επί Οθωνος (1857). Εχουµε µπροστά στα µάτια µας τις πρώτες κινήσεις για τη συγκρότηση δηµόσιας αρχιτεκτονικής και δηµόσιου χώρου. Τα έργα του µετρό είναι µια ευκαιρία αναθεώρησης του τρόπου που βλέπουµε την πόλη.