Η εξοπλιστική κούρσα της Τουρκίας που σκοπό έχει να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της «Γαλάζιας Πατρίδας» και της ακόμα πιο πρόσφατα αναφερθείσας από τούρκους αξιωματούχους «Ουράνιας Πατρίδας», εστιάζει στην αύξηση του τουρκικού στόλου και αεροπορίας. Με δεδομένη την οικονομική κατάσταση της Τουρκίας που και σε αυτό το κομμάτι θυμίζει έντονα τη Γερμανία πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο μόνος ενδεδειγμένος τρόπος είναι αυτή η αύξηση να γίνει με δικά της μέσα. Με την ανάπτυξη δηλαδή της δικής της αμυντικής βιομηχανίας. Στην Αθήνα το έχουν δει όλο αυτό και παρά το γεγονός πως σε κάθε ευκαιρία τείνουν χείρα φιλίας, με κλασικό πρόσφατο παράδειγμα τη Διακήρυξη των Αθηνών, δεν τρέφουν αυταπάτες. Η Ελλάδα, παρά το γεγονός πως είναι σε πολύ καλύτερη οικονομική κατάσταση από την εποχή των Μνημονίων, σε καμία περίπτωση δεν είναι σε θέση να προχωρήσει σε μια εξοπλιστική κούρσα με την Τουρκία, ειδικά εάν αυτό είναι να γίνει με… αγορές από το «ράφι»....

 Από "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ"

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 27-28/04/24

Τι περιλαμβάνει το σχέδιο του ΥΠΕΘΑ για τον 

εξοπλισμό και την οργάνωση των Ελληνικών ΕΔ

ΤΟΥ ΜΑΡΙΝΟΥ ΓΚΑΣΙΑΜΗ

Ελλάδα και Τουρκία είναι καταδικασμένες από τη γεωγραφία να ζουν δίπλα η μία στην άλλη. Το πρόβλημα ξεκινά από το γεγονός πως το τουρκικό «βαθύ κράτος», είτε κεμαλικό είτε ισλαμικό είναι αυτό, ποτέ δεν αποδέχτηκε το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Αυτή η άρνηση σε συνδυασμό με το γεγονός πως η σύγχρονη Τουρκία έχει έναν πληθυσμό που αυξάνεται αλματωδώς και στη συντριπτική του πλειονότητα είναι νέοι που πρέπει να εργαστούν, κάτι που γεννά την ανάγκη για δημιουργία θέσεων εργασίας και που με τη σειρά του σημαίνει πως η Αγκυρα χρειάζεται πόρους και ειδικά ενέργεια, μας φέρνει στη «λύση» που βρήκαν οι κυβερνώντες της γειτονικής χώρας, που ακούει στο όνομα «Γαλάζια Πατρίδα».

Πρόκειται για ένα εξόχως αναθεωρητικό δόγμα, που θυμίζει έντονα το… Lebensraum, τον «ζωτικό χώρο» της Γερμανίας του Χίτλερ πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στόχος η αλλαγή με κάθε πρόσφορο μέσο του ισχύοντος status quo και μέσω αυτού η υφαρπαγή των ενεργειακών πόρων της περιοχής που στην πλειονότητά τους είναι σε περιοχές της Κυπριακής και της δυνητικής Ελληνικής ΑΟΖ, με βάση το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η εξοπλιστική κούρσα της Τουρκίας που σκοπό έχει να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της «Γαλάζιας Πατρίδας» και της ακόμα πιο πρόσφατα αναφερθείσας από τούρκους αξιωματούχους «Ουράνιας Πατρίδας», εστιάζει στην αύξηση του τουρκικού στόλου και αεροπορίας. Με δεδομένη την οικονομική κατάσταση της Τουρκίας που και σε αυτό το κομμάτι θυμίζει έντονα τη Γερμανία πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο μόνος ενδεδειγμένος τρόπος είναι αυτή η αύξηση να γίνει με δικά της μέσα. Με την ανάπτυξη δηλαδή της δικής της αμυντικής βιομηχανίας.

Στην Αθήνα το έχουν δει όλο αυτό και παρά το γεγονός πως σε κάθε ευκαιρία τείνουν χείρα φιλίας, με κλασικό πρόσφατο παράδειγμα τη Διακήρυξη των Αθηνών, δεν τρέφουν αυταπάτες.

Η Ελλάδα, παρά το γεγονός πως είναι σε πολύ καλύτερη οικονομική κατάσταση από την εποχή των Μνημονίων, σε καμία περίπτωση δεν είναι σε θέση να προχωρήσει σε μια εξοπλιστική κούρσα με την Τουρκία, ειδικά εάν αυτό είναι να γίνει με… αγορές από το «ράφι».

Απαντώντας στην ανάγκη να μη διαταραχθεί η ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας προχώρησαν στη θέσπιση ενός προγράμματος. Ενός σχεδίου που ακούει στο όνομα «Ατζέντα 2030». «Ο τομέας της Εθνικής Αμυνας έχει ανάγκη από μια βαθιά μεταρρύθμιση. Οι συνθήκες υπό τις οποίες διαμορφώνεται το διεθνές γίγνεσθαι, οι συγκρούσεις των τελευταίων ετών, οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι νέες συμβατικές και υβριδικές απειλές, αλλά και η περιφερειακή κατάσταση, έχουν δραματικά επιδεινωθεί. Εχουν αλλάξει συνολικά»: έχει δηλώσει σχετικά ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Δένδιας.

Το σχέδιο

Η «Ατζέντα 2030» δίνει βάρος:

• στη νέα δομή οργάνωσης και λειτουργίας των Ενόπλων Δυνάμεων

• n στη χρήση κι αξιοποίηση σύγχρονων οπλικών συστημάτων, αντλώντας πολύτιμες εμπειρίες από τις πρόσφατες πολεμικές συγκρούσεις

• σε ένα σύγχρονο μοντέλο θητείας κι εφεδρείας, που λαμβάνει υπόψη τις δημογραφικές εξελίξεις στη χώρα

• στην ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, ώστε να πάψει η Ελλάδα να ψωνίζει από το ράφι οπλικά συστήματα και μέσα

•  στη δημιουργία ενός αμυντικού οικοσυστήματος για την ανάπτυξη της καινοτομίας και της τεχνολογίας

• σε ολοκληρωμένες δράσεις για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης και τις προοπτικές εξέλιξης του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς και της κάλυψης των στεγαστικών και υγειονομικών τους αναγκών .

Ειδικότερα ως προς την επικαιροποίηση και προτεραιοποίηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων καθώς πλέον η οικονομική κατάσταση επιβάλλει την ιεράρχησή τους η «Ατζέντα 2030» προβλέπει πως ο συνολικός επανασχεδιασμός του μακρόπνοου δωδεκαετούς εξοπλιστικού προγράμματος θα πρέπει να εξυπηρετεί τη νέα δομή των Ενόπλων Δυνάμεων και να υλοποιείται με γνώμονα την εναρμόνιση των αναγκών των Γενικών Επιτελείων με τις νέες συνθήκες αλλά και τις δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας.

Βασική προτεραιότητα αποτελεί η συνέχιση των εξοπλιστικών προγραμμάτων που είναι ήδη σε εξέλιξη, όπως η πρόσκτηση των νέων μαχητικών αεροσκαφών Rafale, των ελικοπτέρων Romeo και των φρεγατών Belharra, αλλά και η αναβάθμιση των μαχητικών F-16 στην έκδοση Viper. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στην ομογενοποίηση, κατά το δυνατόν, των τύπων των αεροσκαφών και των αυτόνομων ιπτάμενων συστημάτων, στον εκσυγχρονισμό των φρεγατών, αλλά και στην αύξηση της διαθεσιμότητας του στόλου των μεταγωγικών αεροσκαφών και στη συντήρηση του στόλου των ελικοπτέρων.

Ταυτόχρονα, εξετάζεται η συμμετοχή της χώρας στον σχεδιασμό και τη ναυπήγηση φρεγατών τύπου Constellation.

Εξετάζεται επίσης η υλοποίηση προγραμμάτων χαμηλού κόστους και υψηλής επιχειρησιακής αξίας, με έμφαση συστήματα drones (αέρος, εδάφους, επιφάνειας και υποβρύχια), την κυβερνοασφάλεια και την τεχνητή νοημοσύνη.

Στο πλαίσιο αυτό, εμβληματικό έργο αποτελεί η δημιουργία ενός θόλου anti-drone, που θα επιτρέπει στις Ενοπλες Δυνάμεις μας να επιχειρούν προστατευμένες από την απειλή των drones.

Η αμυντική βιομηχανία

Ως προς την εξυγίανση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας για να μπορεί να γίνει πραγματικότητα το εξοπλιστικό πρόγραμμα και στη συνέχεια να στηριχθεί το αμυντικό οικοδόμημα προβλέπεται μια σειρά από βήματα. Πρώτο βήμα για τη δημιουργία μιας σύγχρονης, σοβαρής ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας είναι η εξυγίανση της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ), της ραχοκοκαλιάς που θα μπορεί να στηρίζει το μυϊκό σύστημα της Πολεμικής Αεροπορίας. Βασικός στόχος η επιτάχυνση της υλοποίησης προγραμμάτων drones και της ολοκλήρωσης υφισταμένων προγραμμάτων επισκευής πτητικών μέσων (C-130, Super Puma κ.ά.)

Ασφαλώς δεν μπορεί να υπάρξει ολοκληρωμένη ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας χωρίς τη συμμετοχή των Ναυπηγείων τονίζουν πηγές του ΥΠΕΘΑ.

Στο πλαίσιο αυτό, στόχος είναι η ανάθεση προγραμμάτων αναβάθμισης φρεγατών και εκσυγχρονισμού υποβρυχίων και πυραυλακάτων. Παράλληλα, εξετάζεται η συμμετοχή των ελληνικών ναυπηγείων στην υλοποίηση προγραμμάτων κατασκευής μη επανδρωμένων σκαφών και υποβρυχίων, στο πρόγραμμα σχεδιασμού και ναυπήγησης έως 7 φρεγατών κλάσης Constellation, καθώς και σε μελλοντικές συνεργασίες με τη Naval Group, την εταιρεία που κατασκευάζει τις υπό πρόσκτηση φρεγάτες FDI.

Τέλος, εξετάζονται οι βέλτιστες επιλογές για τη βιωσιμότητα των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων (ΕΑΣ), προκειμένου να επανεκκινήσει η παραγωγή πυρομαχικών στα εργοστάσια της εταιρείας παρά το γεγονός πως δεν είναι υπό τον έλεγχο του υπουργείου Εθνικής Αμυνας όπως πλέον είναι η ΕΑΒ.

Οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις έχουν σε εξέλιξη περί τις 11 αποστολές ενταγμένες σε επιχειρήσεις της διεθνούς κοινότητας, όπως η UNIFIL του ΟΗΕ και οι πρόσφατες «Ασπίδες» και «Ειρήνη» της ΕΕ, εδραιώνοντας την εικόνα ενός πυλώνα σταθερότητας…

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 27-28/04/24

ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Π. ΜΑΛΟΥΧΟΥ

Μια ανάσα απομένει για τον τελευταίο μήνα της άνοιξης, μήνα ενδεχομένως καθοριστικής σημασίας και για την «άνοιξη» καλής γειτονίας που υπόσχεται ότι θα φέρει η κυβέρνηση μέσω του μυστικού διαλόγου κορυφής με την Αγκυρα. Και που μέχρι την Παρασκευή το απόγευμα αναμενόταν να έχει πρώτο σταθμό της την επίσκεψη του τούρκου προέδρου Ερντογάν στην Ουάσιγκτον, την πρώτη τού επί Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο, γύρω από την οποία όμως επικράτησε όργιο εξελίξεων τις τελευταίες ημέρες έπειτα από την ψήφιση του νόμου για τη βοήθεια των ΗΠΑ προς το Ισραήλ. Ομως την Παρασκευή φερόταν να αναβάλλεται αλλά όχι να ματαιώνεται, κάτι που βεβαίως αφήνει όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά: πρόκειται προφανώς για παίγνιο, όχι για ρήξη. Ο τούρκος πρόεδρος κουνάει ξανά τις ισορροπίες. Και καλά κάνει αφού με την εθελοτυφλική, σχεδόν μαζοχιστική πολιτική της Δύσης, βγαίνει διαρκώς κερδισμένος.

Σε κάθε περίπτωση, η επίσκεψη στον Λευκό Οίκο ήταν προγραμματισμένη για τις 9 Μαΐου. Αμέσως μετά, ο Ερντογάν θα είναι πλέον εκείνος ο οικοδεσπότης μιας άλλης, σίγουρης επίσκεψης: του Μητσοτάκη στο παλάτι του στην Αγκυρα, μόλις τέσσερις ημέρες μετά, στις 13 του μηνός. Η εγγύτητα είναι τέτοια που δεν αφήνει περιθώριο αμφιβολίας για τη συσχέτισή τους. «Εκπλήξεις» όμως έχουμε διαρκώς από την τουρκική πλευρά, που φυσικά μόνον τέτοιες δεν είναι: η NAVTEX της 21ης Απριλίου στη θάλασσα του Καστελλόριζου για νατοϊκές ασκήσεις που εξέδωσε ο σταθμός του Ηρακλείου, «απαντήθηκε» με την… ίδια ακριβώς NAVTEX από τον σταθμό της Αττάλειας, παρά το γεγονός ότι την επομένη συνεδρίαζε στην Αθήνα η κοινή επιτροπή για τα ΜΟΕ στο ΥΕΘΑ: φαρσοκωμωδία.

Εγείρονται συνεπώς τέσσερα ερωτήματα: πρώτον, αν και πότε θα πάει. Δεύτερον, αν στον κατάλογό του θα περιλαμβάνονται (και ποια) ζητήματα σχετικά με την Ελλάδα. Τρίτον, σε θετικό ενδεχόμενο, αν ο αμερικανός πρόεδρος θα ανταποκριθεί σε κάτι από όσα τεθούν. Τέταρτον, τι γίνεται αν τελικά όντως δεν πάει. Απαντήσεις; Το μάδημα της μαργαρίτας, αρκεί φυσικά ν’ ανθίσει ως τότε, μόνον αυτό θα δίνει «απαντήσεις» μέχρι να μιλήσει οριστικά ο σουλτάνος. Αν πάντως πάει, προφανώς θα αξιώσει περισσότερα και αμεσότερα ανταλλάγματα από τους Αμερικανούς, με τα ελληνοτουρκικά ασφαλώς σε πρώτο πλάνο. Αλλωστε, μόλις επισκέφτηκε για πρώτη φορά την Αγκυρα ο γερμανός πρόεδρος Σταϊνμάγερ δείχνοντας ότι η επαναφορά της Τουρκίας στη Δύση προσώρας μάλλον ισχύει.

Σε κάθε περίπτωση, η επίσκεψη στον Λευκό Οίκο ήταν προγραμματισμένη για τις 9 Μαΐου. Αμέσως μετά, ο Ερντογάν θα είναι πλέον εκείνος ο οικοδεσπότης μιας άλλης, σίγουρης επίσκεψης: του Μητσοτάκη στο παλάτι του στην Αγκυρα, μόλις τέσσερις ημέρες μετά, στις 13 του μηνός. Η εγγύτητα είναι τέτοια που δεν αφήνει περιθώριο αμφιβολίας για τη συσχέτισή τους.

«Εκπλήξεις» όμως έχουμε διαρκώς από την τουρκική πλευρά, που φυσικά μόνον τέτοιες δεν είναι: η NAVTEX της 21ης Απριλίου στη θάλασσα του Καστελλόριζου για νατοϊκές ασκήσεις που εξέδωσε ο σταθμός του Ηρακλείου, «απαντήθηκε» με την… ίδια ακριβώς NAVTEX από τον σταθμό της Αττάλειας, παρά το γεγονός ότι την επομένη συνεδρίαζε στην Αθήνα η κοινή επιτροπή για τα ΜΟΕ στο ΥΕΘΑ: φαρσοκωμωδία. Και αυτό με τις γκρίζες ζώνες στην ημερήσια διάταξη από τουρκικής πλευράς, αλλά και με την υπόθεση των θαλάσσιων πάρκων να καθίσταται νέο αγκάθι πριν απ’ την υποδοχή Μητσοτάκη στην Αγκυρα, το οποίο η ελληνική πλευρά κατά τη γνωστή της τακτική αρκείται να παρακολουθεί χωρίς την παραμικρή αντίδραση ουσίας: λειτουργεί σαν να μη συμβαίνει τίποτα, αφήνει ανεπηρέαστο το πρόγραμμα των επαφών και τον διάλογο να συνεχίζεται κανονικά, χωρίς βέβαια να γνωστοποιείται το περιεχόμενό του. Αντίθετα, ο Πρωθυπουργός εξακολουθεί και εκφράζει την… αισιοδοξία του της οποίας τα αίτια αγνοούνται.

Η τακτική αυτή όχι απλώς στερείται παντελώς λογικής, αλλά διαμορφώνει και ένα ιδιόμορφο τετελεσμένο και, σε κάθε περίπτωση, πιστοποιεί ότι η κυβέρνηση έχει προαποφασίσει να καταλήξει σε κάποια μορφή συμφωνίας με την Τουρκία – ενδεχομένως στην υπογραφή του συνυποσχετικού για διεθνή διαιτησία για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ. Διαιτησία που αν λ.χ. η ελληνική πλευρά αποδεχθεί να γίνει έξω από το καθεστώς του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας το οποίο δεν αποδέχεται η Τουρκία, θα συνιστά βαριά ελληνική ήττα πριν καν το ξεκίνημά της. Και που για να συμβεί, ενδεχομένως να απαιτήσει μόνον τη συνυπογραφή των δύο κυβερνήσεων σ’ ένα έγγραφο. Αυτή κι αν θα είναι «έκπληξη» που θα μπορούσε να κρύβει το άμεσο μέλλον.

Είτε όμως πρόκειται γι’ αυτήν είτε όχι, η ώρα της αλήθειας πλησιάζει: τα πράγματα έχουν προχωρήσει πολύ. Οπως όλα δείχνουν για την κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν υπάρχει επιστροφή, τουλάχιστον μέχρι τα δήθεν «ήρεμα νερά» να γίνουν θύελλες.

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 27-28/04/24

Θεριεύει η «πολεμική μηχανή» του Ερντογάν

Τι επιδιώκει ο τούρκος πρόεδρος με την ισχυροποίηση 

της εγχώριας βιομηχανίας


Ο «Αιώνας της Τουρκίας», τον οποίο οραματίζεται και προβάλλει συστηματικά τα τελευταία χρόνια ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δεν θα μπορούσε παρά να συνοδεύεται από μια ισχυρή πολεμική μηχανή, η οποία θα είναι σε θέση να υποστηρίξει τόσο τις γεωπολιτικές διεκδικήσεις (λέγε με «Γαλάζια Πατρίδα») όσο και τα οικονομικά συμφέροντα της χώρας των σχεδόν 90 εκατομμυρίων κατοίκων. Ετσι, καθώς οι ειδικοί θεωρούν ότι διαθέτει ήδη τον δεύτερο ισχυρότερο συμβατικό στρατό από τα 32 κράτη – μέλη του ΝΑΤΟ, ο οποίος έχει παρουσία σε αρκετές χώρες και ενεργό εμπλοκή σε πολεμικά μέτωπα, ο πρόεδρος της Τουρκίας δεν διστάζει να τοποθετεί τον πήχη ακόμη πιο ψηλά, με προφανή στόχο τη μετατροπή της σε αδιαμφισβήτητη περιφερειακή υπερδύναμη.

Το κλειδί για την υλοποίησή του δεν είναι άλλο από τη συγκρότηση μιας ισχυρής πολεμικής βιομηχανίας, η οποία θα είναι ικανή για δύο πράγματα: αφενός, να διασφαλίσει την κάλυψη του μεγαλύτερου μέρους των αναγκών των ενόπλων δυνάμεων, χωρίς να εξαρτάται από τις εισαγωγές και τις διαθέσεις των εταίρων και συμμάχων. Αφετέρου, να έχει έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό, μπαίνοντας στο κλαμπ των πιο ισχυρών του κλάδου. Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν, μάλιστα, ότι έχουν ήδη γίνει σημαντικά βήματα και προς τις δύο κατευθύνσεις.

Η Τουρκία βρέθηκε πέρυσι στην 11η θέση της λίστας με τις χώρες που έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο στην παγκόσμια αγορά οπλικών συστημάτων, με τις βιομηχανίες της να έχουν πλέον περίοπτη θέση στις διεθνείς εκθέσεις – όπως αυτή που πραγματοποιήθηκε στη Σαουδική Αραβία στις 4-8 Φεβρουαρίου – ενώ διεκδικούν ηγετικό ρόλο ειδικά σε ορισμένους τομείς. Επίσης, το ποσοστό της αυτάρκειας είναι αξιοσημείωτο και αναμένεται φέτος να φτάσει στο 85%. Εντυπωσιακή είναι και η αύξηση των αποκαλούμενων «αμυντικών» δαπανών στον φετινό προϋπολογισμό (κάτι που, προφανώς, έχει σχέση και με τη συμφωνία που επιτεύχθηκε με τις ΗΠΑ για τα F-16).

Οικογενειακή υπόθεση…

Αναμφίβολα, η παραπάνω εικόνα πρέπει να πιστωθεί στον μεγαλύτερο βαθμό της στη διακυβέρνηση Ερντογάν και του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, που ξεκίνησε πριν από δύο και πλέον δεκαετίες (στα τέλη του 2002). Οπως δε υπογράμμιζε πρόσφατα σχετικό ρεπορτάζ της «Daily Sabah», «ο σημαντικός αυτός μετασχηματισμός της Τουρκίας πυροδοτήθηκε από τα αλλεπάλληλα εμπάργκο της Δύσης». Με απλά λόγια: αντί να τη γονατίσουν, οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν εις βάρος της επί Ερντογάν – με πιο γνωστή (αλλά σε καμία περίπτωση μοναδική) αυτή του αποκλεισμού της από το πρόγραμμα συμπαραγωγής των «αόρατων» μαχητικών F-35, εξαιτίας της προμήθειας του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400 – μετατράπηκαν σε ευκαιρία ανάπτυξης.

Αξίζει να σημειωθεί, σε αυτό το σημείο, μια ακόμη ιδιαιτερότητα της πολύχρονης διαδικασίας, το οποίο αποδεικνύει και τη σημασία που της απέδωσε εξαρχής ο Ερντογάν: το γεγονός ότι καθοδηγήθηκε απευθείας από τον ίδιο, καθώς την εμπιστεύθηκε σε άτομα του στενού κύκλου του – ανάμεσά τους στον γαμπρό του, Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, ο οποίος ηγείται της Baykar που παράγει τα παγκοσμίως γνωστά drones και, σύμφωνα με ορισμένους, θεωρείται από τους πιθανούς διαδόχους του «σουλτάνου».

Μπορούν, άραγε, όσα έχει πετύχει η Αγκυρα σε αυτόν τον τομέα να αποτελέσουν «παράδειγμα προς μίμηση» για άλλες χώρες; Και υπάρχει, άραγε, ακόμη καιρός για να το ακολουθήσουν;

Μία, δύο, τρεις, πολλές βάσεις

(στο εξωτερικό)

«Δεν έχει υπάρξει άλλη περίοδος ύστερα από εκείνη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που ο τουρκικός στρατός να διέθετε τόσο μεγάλο αποτύπωμα», σημείωνε πρόσφατα το Bloomberg, αναφερόμενο στην παρουσία των ενόπλων δυνάμεων της γειτονικής χώρας εκτός συνόρων. Οπως τονίζει το ρεπορτάζ, «πέρα από την 50ετή παρουσία της στη «Βόρεια Κύπρο», η Τουρκία διατηρεί στρατιωτικές δυνάμεις σε τέσσερις χώρες της Μέσης Ανατολής, ενώ σχεδιάζει να εντείνει τις επιχειρήσεις της στη Συρία και στο Ιράκ. Επίσης, έχει στρατεύματα σε Αζερμπαϊτζάν και Σομαλία». Πέραν αυτών, μετέχει σε μια σειρά διεθνείς στρατιωτικές αποστολές (Κόσοβο, Βοσνία και Ερζεγοβίνη κ.α.), ενώ έχει «συμβούλους» σε αρκετές χώρες (ανάμεσά τους σε Γκάμπια και Μάλι).

Αυτά είναι, σύμφωνα με το Bloomberg, τα σημεία με τη μεγαλύτερη στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας:

• Ιράκ-Συρία: Η παρουσία των ενόπλων δυνάμεων της Τουρκίας στο βόρειο τμήμα των δύο αυτών χωρών σχετίζεται, επισήμως, με την αντιμετώπιση της απειλής που προέρχεται από τις κουρδικές αυτονομιστικές οργανώσεις PKK και YPG/ PYD, που από την Αγκυρα χαρακτηρίζονται τρομοκρατικές. Σε αυτό το πλαίσιο, έχει κατασκευάσει περισσότερα από 100 φυλάκια – παρατηρητήρια στο Ιράκ, ενώ επιδιώκει να δημιουργήσει μια «ζώνη ασφαλείας» στη Βόρεια Συρία, όπου ελέγχει αρκετές πόλεις και χωριά.

• Κατάρ: Πρόκειται για έναν από τους πολυτιμότερους συμμάχους που έχει στον αραβικό κόσμο η Τουρκία, ο οποίος μάλιστα στάθηκε στο πλευρό της κατά τη διάρκεια της διένεξης με τη Σαουδική Αραβία. Από το 2017 διατηρεί στρατιωτική βάση στο έδαφός του, ενώ έχει συνάψει συμφωνία που επιτρέπει την εκατέρωθεν προσωρινή μετακίνηση μαχητικών αεροσκαφών (ανάμεσά τους και των γαλλικών Rafale που διαθέτει το Κατάρ) για ασκήσεις.

• Σομαλία: Οι στρατιωτικές σχέσεις ανάμεσα στην Τουρκία και την αφρικανική χώρα αναβαθμίστηκαν μετά την επίσκεψη του Ερντογάν στο Μογκαντίσου το 2011. Σε αυτό το πλαίσιο, από το 2017 η Τουρκία διαθέτει στο έδαφός της τη μεγαλύτερη εκτός συνόρων βάση, στην οποία, εκτός των άλλων, εκπαιδεύει συστηματικά και στελέχη του στρατού της Σομαλίας. Τον περασμένο Μάρτιο δε υπογράφηκε νέο μνημόνιο για την αναβάθμιση της διμερούς συνεργασίας σε αυτό το επίπεδο.

• Λιβύη: Η Τουρκία εμπλέκεται ενεργά στον εμφύλιο πόλεμο διαρκείας στη Λιβύη, έχοντας πάρει το μέρος της μιας εκ των δύο κυβερνήσεων, με έδρα την Τρίπολη, όπου διατηρεί μεγάλο αριθμό «συμβούλων». Μάλιστα τον Ιούλιο του 2020 υπήρξε επιδρομή ξένων (άγνωστης προέλευσης, επισήμως) μαχητικών αεροσκαφών στη βάση αλ-Ουατίγια, όπου η Τουρκία είχε εγκαταστήσει στρατιωτικό υλικό και συστήματα αεράμυνας.

• Αζερμπαϊτζάν: Με βάση το σύμφωνο στρατιωτικής και αμυντικής συνεργασίας που υπέγραψαν οι δύο χώρες το 2022, η Τουρκία διατηρεί στο Αζερμπαϊτζάν μεγάλο αριθμό «συμβούλων». Η βοήθεια που πρόσφερε στο Μπακού θεωρήθηκε αποφασιστική για την επικράτηση των Αζέρων απέναντι στους Αρμένιους, μετά την επίθεση – αστραπή που εξαπέλυσαν τον περασμένο Σεπτέμβριο, καταφέρνοντας να ανακτήσουν τον πλήρη έλεγχο του Ναγκόρνο Καραμπάχ.

• Κύπρος: Η Τουρκία διατηρεί περίπου 40.000 στρατού στα κατεχόμενα εδάφη του νησιού, τα οποία κατέλαβε μετά τη διπλή εισβολή το καλοκαίρι του 1974 (Αττίλας 1 και 2). Η αυτοαποκαλούμενη «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» αναγνωρίζεται επισήμως, μέχρι στιγμής, μόνο από την Αγκυρα.