Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"(φύλλο 27/04/24)
Η Κάρλα, τοπίο σεληνιακό αμέσως μετά την αποξήρανσή της το 1962 με την ψαρόβαρκα και τα κουπιά παραδομένα στην αποστρατεία. Δίπλα ο Τάκης Τλούπας με το θρυλικό ακαταπόνητο «Ντεσεβό» του. Eνας εργάτης καλλιτέχνης που ανήκε στην προικισμένη ομάδα εκείνων που συνέβαλαν στην απεικόνιση ανθρώπων και τόπων της μεταπολεμικής Ελλάδας, απαθανατίζοντας κεφάλαια Ιστορίας. Από το παλαιότερο αφιέρωμα της «Κ» «Ελληνες Φωτογράφοι», Επτά Ημέρες. Η Κάρλα, μετά τον προ οκταμήνου κατακλυσμό «Daniel» ξανάγινε λίμνη, βυθίζοντας σε απελπισία αγρότες και καλλιεργητές.
O Θεσσαλικός Κάµπος, ο φόβος που ρίζωσε, ο Ολυµπος, ο Κίσσαβος και τα «περάσµατα» των υδάτων
Κύριε διευθυντά,
Λίγο πολύ όλοι οι κάτοικοι του Θεσσαλικού Κάµπου επλήγησαν από τις καταστροφικές πληµµύρες του περασµένου Σεπτεµβρίου. Ωστόσο υπάρχουν µερικές περιοχές που επλήγησαν µέχρι καταστροφής. Και µία από αυτές είναι και η ιδιαίτερη πατρίδα µου, η περιοχή του ∆ήµου Παλαµά. Τώρα, οκτώ µήνες µετά, αν επισκεφθείς π.χ. το Βλοχό ή τη Μεταµόρφωση θα µείνεις µε το στόµα ανοικτό από τη φρίκη: τίποτα δεν έµεινε από σπίτια, αποθήκες, στάβλους και ποιµνιοστάσια. – Ηρθες, Κώστα;
– Ηρθα, γαµπρέ µου.
«Για δες τα χάλια µας! Και αυτό είναι το λιγότερο, µε τι καρδιά και κουράγιο να ξεκινήσεις πάλι από την αρχή; Και γιατί να τα φτιάξω, για να έρθει πάλι αυτός ο βλογηµένος να µου τα πάρει; Να, προχθές άρχισε να βρέχει κι όλη τη νύκτα δεν κοιµήθηκα, πίστευα ότι από ώρα σε ώρα θα ξαναπνιγούµε!
∆εν έχω δύναµη να ξεκινήσω, µαύρη είναι η καρδιά µου. Κοντεύει χρόνος και ακόµη µοιρολογώ, απελπισία µε κυρίεψε».
Ωστόσο είχε τη δύναµη να µου δώκει ένα πιάτο φαγητό και να συζητήσουµε τα βάσανά τους επί ώρες. Φεύγοντας σκεπτόµουν: µα καλά, το κράτος δεν σκέφτηκε ότι αυτοί οι άνθρωποι έχουν και ψυχή που τραυµατίστηκε βαριά και θέλει βοήθεια; Σε αυτές τις περιπτώσεις, έχω τη γνώµη ότι προέχει η ψυχή. Είναι αυτό που λέγει ο κοσµάκης: Ο λόγος σου µε χόρτασε και το ψωµί σου φά’ το, παράλληλα βέβαια µε την υλική βοήθεια.
Η κοιλάδα της Θεσσαλίας είναι πολύ κλειστή και η µόνη φυσική διέξοδος προς τη θάλασσα είναι το άνοιγµα ανάµεσα στα δύο βουνά, τον Ολυµπο και τον Κίσσαβο. Αλλά και το άνοιγµα αυτό µε την πάροδο των αιώνων έχει περιοριστεί κατά πολύ. Αιτία, η βλάστηση που είναι δενδρώδης και θαµνώδης και µάλιστα συµπλέκεται κατά τρόπο πυκνό και αδιαπέραστο. Τα κυρίαρχα πλατάνια στη βάση τους ευνόησαν την ανάπτυξη θαµνωδών φυτών (κισσός κ.ά.) και συν τω χρόνω εγκλωβίστηκε εκεί µεγάλη ποσότητα ιλύος από την άφθονη που µεταφέρει ο Πηνειός µε τις συχνές πληµµύρες του, µε συνέπεια σιγά σιγά να περιορισθεί το άνοιγµα της κοιλάδας και συνακόλουθα να µειωθεί η παροχετευτικότητα. Αυτός ήταν ένας λόγος των πληµµυρών του Σεπτεµβρίου 2023. Αλλά και η κοίτη του ποταµού από το σηµείο των Τεµπών και πίσω σε πολλά σηµεία παρουσιάζει στενώσεις λόγω προσχώσεων αλλά και από γεωλογικής µορφής εµπόδια. Θα επισηµάνω ένα κυρίαρχο εµπόδιο µεταξύ Φαρκαδόνας και Κεραµιδίου. Στο σηµείο αυτό συγκεντρώνονται όλα τα ποτάµια του Θεσσαλικού Κάµπου µε συνέπεια τα νερά να εµποδίζονται και να γυρίζουν πίσω («κωλώνουν»).
Συνέπεια της κατάστασης αυτής ήταν να πληµµυρίσουν τα χωριά του ∆ήµου Παλαµά και θα πληµµυρίζουν πάντοτε αν δεν δοθεί λύση στο καίριο αυτό πρόβληµα. Βέβαια υπάρχουν και πάρα πολλά άλλα προβλήµατα που επισηµαίνονται στην έκθεση των Ολλανδών.
Πλέον αυτών, επειδή ο Θεσσαλικός Κάµπος είναι ελλειµµατικός σε αρδεύσιµο νερό, κρίνω σκόπιµο περιµετρικά του κάµπου, στις παρυφές των βουνών, να γίνουν ταµιευτήρες παντός µεγέθους ώστε τα βρόχινα νερά να µην καταλήγουν στη θάλασσα.
Θα κλείσω το σηµείωµά µου µε µια καίρια επισήµανση, τη δηµιουργία αρµόδιου φορέα για τη διοίκηση, συντήρηση και λειτουργία των όποιων έργων προκριθούν να γίνουν για τη λύση του προβλήµατος.
ΚΩΝ. ∆ΗΜ. ΓΑΛΛΗΣ
Αν και πρόκειται για ένα θέµα µε εξάρσεις και υφέσεις, που δεν έχει πάψει να συζητείται σε στενούς ακαδηµαϊκούς κύκλους και των δύο πλευρών, φαίνεται ότι αυτό απασχόλησε παράλληλα και έναν τρίτο, νεότερο «παίκτη» και πάντως όχι ανεξάρτητα από τις πολιτικές συνθήκες που µεσολάβησαν, συµπληρώνοντας έτσι ένα ιδιότυπο τρίγωνο, µε ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ο λόγος για τους Βρετανούς.
∆εν ξέρω αν ο όρος είναι παραπλανητικός – ενοχλητικός πάντως είναι.
Οι σύνθετες λέξεις, τουλάχιστον από πλευράς αισθητικής ακουστικής, δεν είναι ό,τι πιο εύηχο.
Προφανώς πολλοί, µεταξύ των οποίων και οι κυρίως ενδιαφερόµενοι Ινδοί, θα ενοχλούνται και από την ιεραρχική πρόταξη του ελληνικού στοιχείου, που ακολουθείται από το βουδιστικό, το οποίο θα επιθυµούσαν εµβληµατικά πρώτο, µε δεδοµένο ότι αυτό το είδος τέχνης δηµιουργήθηκε στον τόπο τους, έστω µε ελληνικά «εµφυτεύµατα», εφόσον βεβαίως αναγνωρίζονται και αυτά.
Η ισχυρή παράµετρος αποικιοκρατία, όπως αναφέρεται και στον τίτλο του Κλαρκ, πρέπει να υπήρξε καθοριστική, ακόµη και σ’ αυτόν τον τοµέα. To µανιφέστο για την «ανεξαρτησία της τέχνης» από τις εκάστοτε κοινωνικές συνθήκες, είναι µια µετέωρη installation, µια νεότερη κατασκευή εν κενώ, από αυτά τα κενά που η Φύση αποστρέφεται και απεχθάνεται η δηµοκρατία, ως λίαν επικίνδυνα. Και η τέχνη δεν τα προτιµά ιδιαιτέρως.
∆εν υπάρχει αµφιβολία ότι η µορφή του «πεφωτισµένου» Βούδα είναι κυρίαρχη σ’ αυτήν την τέχνη, γνωστή ως gandara art (από τον τόπο δηµιουργίας της, στο σηµερινό Πακιστάν). Ωστόσο, η ώσµωση των τεχνών στις «συναντήσεις» των πολιτισµών και των λαών είναι αναπόφευκτη τις περισσότερες φορές, αφού και στην περίπτωση αυτή, η ελληνιστική επιρροή θα πρέπει να ευνόησε ένα είδος ζύµωσης, όχι ως άνωθεν επιβολή, αλλά ως δηµιουργική διαδικασία στη βάση. Εχει δίκιο η συνάδελφος Αγγελική Κοτταρίδη. Η «ώσµωση» είναι εκεί, διακριτική όσο και διακριτή ως προς τα στοιχεία της κάθε πλευράς και της προσφοράς της στο σύνολο της συγκεκριµένης γλυπτικής.
Προσωπικά δεν ξέρω αν πρέπει να αποκλειστούν ή όχι οι Βρετανοί στις προτεινόµενες «συνοµιλίες». Πιστεύω ότι πρέπει να απουσιάζει τελείως ό,τι θα οδηγούσε σε... σύγκρουση των εγωισµών και των θρησκειών, εκτός από όρους «αρχαιότητας» στην ίδρυσή τους. Η «σύγκρουση των πολιτισµών» δεν µπορεί να αποκλειστεί. Ούτως ή άλλως, θα είναι παρούσα.
Η επιφύλαξη σχετικά µε την ελληνιστική επιρροή δεν σηµαίνει και ακύρωση του ελληνικού πολιτισµού, απλώς το πέλµα της αποικιοκρατίας είναι πολύ βαρύ, έστω και κάτω από τις καλύτερες «προθέσεις» και προϋποθέσεις. Τα όποια θετικά υποβαθµίζονται και ωχριούν, κάτω από τα αρνητικά µιας επεκτατικής εµπειρίας. Αρκεί η ψυχραιµία και η αντικειµενικότητα να λειάνει τις γραµµές, προς όφελος της επιστήµης και της τέχνης.
Μπορεί να συµπαρασύρει και τον όρο ελληνορωµαϊκή τέχνη για επανεξέταση, ποιος ξέρει...
ΥΓ.: H σκηνή στο Πανεπιστήµιο του Madras µε τον Ινδό καθηγητή να απαγγέλλει στίχους από την Ιλιάδα, και τον Ελληνα ακαδηµαϊκό Σπυρίδωνα Μαρινάτο από τη Μαχαµπαράτα, τιµώντας ο ένας τη χώρα του άλλου µε τον ευγενέστερο τρόπο, θα µπορούσε να είναι ένας ιδεατός οδηγός για πολλά πράγµατα στις σχέσεις των δύο χωρών.
∆Ρ ΒΙΒΗ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ
Επίτιµη Γενική ∆ιευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονοµιάς
Στην Κουκοβίστα τους υποδέχτηκε και τους µίλησε ο πολιτικός υπεύθυνος Γιάννης Αλεξάνδρου (∆ιαµαντής). Ο ∆ιαµαντής αφού τους µίλησε για τον αγώνα κατά των Γερµανών και των Ιταλών, εντέχνως και πλαγίως άφησε να εννοηθεί ότι θα χτυπήσουν και τον Ψαρρό (ΕΚΚΑ).
Υπήρξε σιωπηλή αντίδραση και ο ∆ιαµαντής τους είπε «όποιος θέλει να µείνει, µένει, και όποιος θέλει να φύγει, παραδίδει τα όπλα του και φεύγει». Εµεινε µόνο ένας. Οι υπόλοιποι, µεταξύ των οποίων και ο πατέρας µου, έφυγαν για την Αράχωβα αφού παρέδωσαν τα όπλα τους σε κάποιον Αραχωβίτη, ο οποίος κρατούσε και το ονοµατεπώνυµο καθενός καθώς και τι όπλο παρέδωσε.
Η ονοµαστική λίστα «εντέχνως» έφτασε στα χέρια του διοικητή της ιταλικής φρουράς. Ο διοικητής κατάλαβε αµέσως ότι η κατάσταση εστάλη σε αυτόν, αλλά µε ποιον σκοπό; Μα για να αρχίσει τις συλλήψεις, τις φυλακίσεις κ.λπ. ώστε να υποχρεωθούν, εκ των πραγµάτων, να στρατολογηθούν στις µονάδες του ΕΛΑΣ «οικειοθελώς» για να σωθούν. Ο Ιταλός διοικητής δεν τους συνέλαβε αλλά τους υποχρέωσε σε τακτά χρονικά διαστήµατα να δηλώνουν παρών. Ο πατέρας µου κατόπιν αυτών ενεργοποιήθηκε στην αντιστασιακή οµάδα της περιοχής, το 5/42 σύνταγµα του Ψαρρού (ΕΚΚΑ).
Το φθινόπωρο του 1945 καθώς ο πατέρας µου κατέβαινε νύχτα από την αγορά στο σπίτι, και φτάνοντας στις βρύσες στα «Ρίτσα», κάποιος τον πυροβόλησε χωρίς να τον πετύχει, και αυτή ήταν η πρώτη απόπειρα δολοφονίας εναντίον του.
Την άνοιξη του 1946 ειδοποιούν τον πατέρα µου ότι τον περιµένουν δυο ξένοι που πηγαίνουν προς τον Κούκουρα. Χωρίς δισταγµό τους προλαβαίνει µετά το ∆ηµοτικό Σχολείο και τους ρωτάει τι θέλουν. Εκείνοι του απαντούν ότι ήρθαν να του µιλήσουν και του ζητούν να πάνε λίγο πιο πέρα. Ο πατέρας µου µάλλον πρώτη φορά δεν είχε µαζί του όπλο. Οταν έφτασαν στον Κούκουρα και εκείνοι συνέχιζαν, ο πατέρας µου τους λέει να γυρίσουν πίσω, έχοντας το δεξί του χέρι στην τσέπη και τεντωµένο τον δείκτη σαν να κρατάει περίστροφο. Εκείνοι κάνουν το λάθος να γυρίσουν πίσω. Καθ’ οδόν ειδοποιεί µε νοήµατα κάποιον φίλο του και εκείνος τους πλησιάζει µε ένα όπλο. Ετσι έφτασαν µέχρι την Αστυνοµία, όπου ύστερα από ανάκριση, οµολόγησαν ότι ήρθαν από την Αθήνα µε εντολή να εκτελέσουν τον Λουκά Γεωργίου Αυγερίκο.
Ενα βράδυ καλοκαιριού του 1946 οι γονείς µου κοιµούνταν µε ανοιχτό παράθυρο, το οποίο έβλεπε στα κεραµίδια του αχυρώνα. Κάποια στιγµή τη νύχτα η µάνα µου ξύπνησε από κάποιο θόρυβο και είδε έναν άνδρα πάνω στα κεραµίδια. Αµέσως έβαλε τις φωνές να ξυπνήσει ο πατέρας µου, αλλά ο άγνωστος είχε ήδη φύγει.
Το καλοκαίρι του 1947 η οικογένειά µας εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΥΓΕΡΙΚΟΣ,
Αθήνα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου