Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 21/04/24
Το τελευταίο εξάµηνο η σχεδόν µηδενική παραβατικότητα στον εθνικό εναέριο χώρο και τον χώρο ευθύνης εναέριας κυκλοφορίας της Αθήνας (FIR) οδήγησε συχνά στην παρερµηνεία της τοποθέτησης «στον πάγο» από πλευράς Αγκυρας των πάγιων απόψεών της για το Αιγαίο.
Η «Κ» φέρνει σήµερα στην επιφάνεια ορισµένα περιστατικά του τελευταίου εξαµήνου που σε γραφειοκρατικό επίπεδο (υπουργείου Εξωτερικών και αρµόδιων στρατιωτικών αρχών) οδήγησαν σε ανταλλαγή όχι µόνο οδηγιών προς ναυτιλλοµένους σε αέρα και θάλασσα (NOTAM και NAVTEX), αλλά και σε τρία αυστηρά διαβήµατα της Τουρκίας για ασκήσεις και δραστηριότητες των ελληνικών Ενόπλων ∆υνάµεων εντός περιοχών ευθύνης της Αθήνας. Οπως η «Κ» είχε έγκαιρα αναδείξει, η επιστροφή της Τουρκίας στον διπλωµατικό «χαρτοπόλεµο» άρχισε να καταγράφεται λίγο πριν από τα Χριστούγεννα της περασµένης χρονιάς.
Για τις πτήσεις
Συγκεκριµένα, σύµφωνα µε έγγραφα στοιχεία που βρίσκονται εις γνώσιν της «Κ», στις 21 Νοεµβρίου 2023 η Αγκυρα κατηγόρησε την Ελλάδα (σε ρηµατική διακοίνωση που επιδόθηκε στον Ελληνα πρέσβη) ότι δύο τουρκικά αεροσκάφη εγκλωβίστηκαν από ελληνικά µαχητικά. Η ελληνική πλευρά απάντησε ότι τα µαχητικά απλώς προχώρησαν σε αναγνώριση τουρκικών αεροσκαφών που κατά πάγια τακτική επιχειρούσαν σε περιοχή εντός FIR Αθηνών δίχως να καταθέσουν σχέδιο πτήσης. Είναι ενδιαφέρον ότι εκείνη την ηµεροµηνία η ελληνική πλευρά δεν έχει καταγράψει παρά παραβάσεις κανόνων εναέριας κυκλοφορίας όχι από τουρκικά µαχητικά, αλλά από αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας τύπου ATR-72 και CN-235 και ένα UAV, στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο.
Ενα δεύτερο διάβηµα επιδόθηκε στην ελληνική πλευρά τον Φεβρουάριο, όπου καταγράφονταν σε µια λίστα συνολικά επτά περιπτώσεις υποτιθέµενης παραβίασης του τουρκικού εναέριου χώρου. Σε τέσσερις από αυτές τις περιπτώσεις οι Τούρκοι κατήγγειλαν τα ελληνικά αεροσκάφη ενώ αυτά πετούσαν εντός εθνικού εναέριου χώρου. Στην πρώτη περίπτωση 2,5 ναυτικά µίλια νοτιοανατολικά της Καλολίµνου, και στις υπόλοιπες τρεις περιπτώσεις 2,5 ν.µ. έως 3 ν.µ. νοτιοανατολικά της Σάµου, εντός, µάλιστα, του περασµένου Ιανουαρίου.
Το τρίτο αυστηρό διάβηµα που επιδόθηκε αφορούσε ασκήσεις, τόσο στρατιωτικές όσο και δραστηριότητες της Ελληνικής Αστυνοµίας και του Λιµενικού Σώµατος, σε περιοχές από τον Εβρο µέχρι το Καστελλόριζο, όπου διατυπώνονταν όλες οι θέσεις της Αγκυρας. Ανάµεσα στις περιπτώσεις που οι Τούρκοι ανέδειξαν περιλαµβάνονται φυσικά το καθεστώς υποτιθέµενης αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Ανατολικού και του Βορείου Αιγαίου (ονοµαστικά Λέρος, Κως, Σάµος, Ικαρία, Κάλυµνος, Λειψοί, Πάτµος, Νίσυρος, Λήµνος, Σαµοθράκη, Λέσβος, Χίος, Ρόδος, Κάρπαθος, Καστελλόριζο, Τήλος, Χάλκη, Νίσυρος, Ψαρά, Αγιος Ευστράτιος). Και αυτές οι αιτιάσεις καταγράφηκαν µε αφορµή µια σειρά ασκήσεων των ελληνικών Ενόπλων ∆υνάµεων, εν προκειµένω του Πολεµικού Ναυτικού (Π.Ν.), όπως η «Τρίαινα».
Σε όλους τους σχετικούς ισχυρισµούς της τουρκικής πλευράς γινόταν επίκληση και στο µνηµόνιο Παπούλια - Γιλµάζ, το οποίο, βεβαίως, όπως είναι γνωστό δεν περιλαµβάνει περιοχές εκτός Αιγαίου, όπως και δραστηριότητες µη στρατιωτικές, δηλαδή του Λιµενικού και της Αστυνοµίας. Οι Τούρκοι, για παράδειγµα, εξέφρασαν την ενόχλησή τους για δύο ΝΟΤΑΜ (Α3832/23 και Α4559/23) µε τις οποίες η ελληνική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) δέσµευε για λογαριασµό του ∆΄ Σώµατος Στρατού περιοχή πάνω από τη Θράκη για δοκιµές πτήσεως UAV του Στρατού Ξηράς.
Για τις πτήσεις
Συγκεκριµένα, σύµφωνα µε έγγραφα στοιχεία που βρίσκονται εις γνώσιν της «Κ», στις 21 Νοεµβρίου 2023 η Αγκυρα κατηγόρησε την Ελλάδα (σε ρηµατική διακοίνωση που επιδόθηκε στον Ελληνα πρέσβη) ότι δύο τουρκικά αεροσκάφη εγκλωβίστηκαν από ελληνικά µαχητικά. Η ελληνική πλευρά απάντησε ότι τα µαχητικά απλώς προχώρησαν σε αναγνώριση τουρκικών αεροσκαφών που κατά πάγια τακτική επιχειρούσαν σε περιοχή εντός FIR Αθηνών δίχως να καταθέσουν σχέδιο πτήσης. Είναι ενδιαφέρον ότι εκείνη την ηµεροµηνία η ελληνική πλευρά δεν έχει καταγράψει παρά παραβάσεις κανόνων εναέριας κυκλοφορίας όχι από τουρκικά µαχητικά, αλλά από αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας τύπου ATR-72 και CN-235 και ένα UAV, στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο.
Ενα δεύτερο διάβηµα επιδόθηκε στην ελληνική πλευρά τον Φεβρουάριο, όπου καταγράφονταν σε µια λίστα συνολικά επτά περιπτώσεις υποτιθέµενης παραβίασης του τουρκικού εναέριου χώρου. Σε τέσσερις από αυτές τις περιπτώσεις οι Τούρκοι κατήγγειλαν τα ελληνικά αεροσκάφη ενώ αυτά πετούσαν εντός εθνικού εναέριου χώρου. Στην πρώτη περίπτωση 2,5 ναυτικά µίλια νοτιοανατολικά της Καλολίµνου, και στις υπόλοιπες τρεις περιπτώσεις 2,5 ν.µ. έως 3 ν.µ. νοτιοανατολικά της Σάµου, εντός, µάλιστα, του περασµένου Ιανουαρίου.
Το τρίτο αυστηρό διάβηµα που επιδόθηκε αφορούσε ασκήσεις, τόσο στρατιωτικές όσο και δραστηριότητες της Ελληνικής Αστυνοµίας και του Λιµενικού Σώµατος, σε περιοχές από τον Εβρο µέχρι το Καστελλόριζο, όπου διατυπώνονταν όλες οι θέσεις της Αγκυρας. Ανάµεσα στις περιπτώσεις που οι Τούρκοι ανέδειξαν περιλαµβάνονται φυσικά το καθεστώς υποτιθέµενης αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Ανατολικού και του Βορείου Αιγαίου (ονοµαστικά Λέρος, Κως, Σάµος, Ικαρία, Κάλυµνος, Λειψοί, Πάτµος, Νίσυρος, Λήµνος, Σαµοθράκη, Λέσβος, Χίος, Ρόδος, Κάρπαθος, Καστελλόριζο, Τήλος, Χάλκη, Νίσυρος, Ψαρά, Αγιος Ευστράτιος). Και αυτές οι αιτιάσεις καταγράφηκαν µε αφορµή µια σειρά ασκήσεων των ελληνικών Ενόπλων ∆υνάµεων, εν προκειµένω του Πολεµικού Ναυτικού (Π.Ν.), όπως η «Τρίαινα».
Σε όλους τους σχετικούς ισχυρισµούς της τουρκικής πλευράς γινόταν επίκληση και στο µνηµόνιο Παπούλια - Γιλµάζ, το οποίο, βεβαίως, όπως είναι γνωστό δεν περιλαµβάνει περιοχές εκτός Αιγαίου, όπως και δραστηριότητες µη στρατιωτικές, δηλαδή του Λιµενικού και της Αστυνοµίας. Οι Τούρκοι, για παράδειγµα, εξέφρασαν την ενόχλησή τους για δύο ΝΟΤΑΜ (Α3832/23 και Α4559/23) µε τις οποίες η ελληνική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) δέσµευε για λογαριασµό του ∆΄ Σώµατος Στρατού περιοχή πάνω από τη Θράκη για δοκιµές πτήσεως UAV του Στρατού Ξηράς.
Εν ολίγοις η Αγκυρα αµφισβήτησε τη δυνατότητα της Αθήνας να δεσµεύει χώρο για πτήσεις πάνω από εθνικό έδαφος. Αξίζει να σηµειωθεί ότι σε πολύ κοντινή απόσταση, στην Ανατολική Θράκη, υπάρχει µεγάλη συγκέντρωση τουρκικών UAV τύπου Bayraktar, τα οποία αξιοποιούνται για αποστολές συλλογής πληροφοριών, ως εκ τούτου η ελληνική απόφαση για σταδιακή ανάπτυξη ανάλογων δυνατοτήτων στην ένθεν πλευρά του Εβρου αποτελεί επί της ουσίας αντίµετρο.
Σε νατοϊκή άσκηση
Τον περασµένο ∆εκέµβριο και τον Ιανουάριο οι Τούρκοι αντέδρασαν ακόµη και για την κοινή άσκηση την οποία πραγµατοποίησαν αεροσκάφη της Πολεµικής Αεροπορίας (Π.Α.) µε νατοϊκά µαχητικά, στο πλαίσιο αποστολών αστυνόµευσης του εναέριου χώρου κρατών-µελών του Βορειοατλαντικού Συµφώνου και απολύτως ενταγµένων στη ρουτίνα της Συµµαχίας. Οι Τούρκοι επανήλθαν, επίσης, και στο ζήτηµα του χώρου τον οποίο διεκδικούν ως Τερµατική Περιοχή Ελέγχου (Terminal Control Area) για το αεροδρόµιο του Νταλαµάν, στην επαρχία των Μούγλων, στον Κεραµεικό Κόλπο, απέναντι από τη Ρόδο. Κατά τις τουρκικές διαµαρτυρίες, ο τρόπος που είναι διαµορφωµένο το FIR Αθηνών προκαλεί προβλήµατα στην εναέρια κυκλοφορία αυτού του µικρού αεροδροµίου που εξυπηρετεί κατά κύριο λόγο την τουριστική κίνηση στα νοτιοδυτικά παράλια της Μικράς Ασίας. Προφανώς κάτι τέτοιο δεν ισχύει, ενώ, επιπροσθέτως, τµήµα του αεροδροµίου εξακολουθεί να χρησιµοποιείται και από την τουρκική αεροπορία, όχι βέβαια στον βαθµό που αυτό συνέβαινε πριν από το 2000.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις η αρµόδια διεύθυνση ελληνοτουρκικών (Α4) του υπουργείου Εξωτερικών, και βεβαίως στη συνέχεια η πρεσβεία της Ελλάδας στην Αγκυρα, απάντησε µε τον δέοντα τρόπο. Ωστόσο, σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αρκετοί έµπειροι διπλωµάτες διερωτώνται για πόσο καιρό ακόµη µπορεί αυτή η στείρα αποτύπωση απόψεων να συνεχίζεται, δίχως, µάλιστα, να υπάρχει κάποια εξέλιξη. Είναι πλέον σαφές από τον τρόπο που οδεύουν οι συζητήσεις ότι τόσο η Αθήνα όσο και η Αγκυρα είναι ικανοποιηµένες (σε διαφορετικό βαθµό) µε την τρέχουσα έλλειψη έντασης επί του πεδίου. Ωστόσο, στην Αθήνα δεν είναι λίγοι όσοι ανησυχούν ότι σε επόµενη φάση η Αγκυρα απλώς θα επιστρέψει στις διεκδικήσεις, προβάλλοντας τον χρόνο που άφησε να περάσει δίχως προβλήµατα ως απόδειξη καλής θέλησης. Η ένταση µε την οποία η Αγκυρα αντέδρασε και η βαρύτητα την οποία εξακολουθεί να αποδίδει στο ζήτηµα των θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο Πέλαγος που προαναγγέλθηκαν από την Αθήνα, απειλώντας µάλιστα ότι δεν θα τα επιτρέψει, είναι στοιχεία ενδεικτικά του τρόπου µε τον οποίο η τουρκική κυβέρνηση προσεγγίζει την τρέχουσα φάση στα ελληνοτουρκικά.
Κανονικά οι επαφές
Πάντως οι προγραµµατισµένες επαφές δεν έχουν µετατεθεί. Την εβδοµάδα που πέρασε, διοικητές µονάδων από την ελληνική και την τουρκική πλευρά του Εβρου επισκέφθηκαν στρατόπεδα της αντίπερα όχθης, στο πλαίσιο των Μέτρων Οικοδόµησης Εµπιστοσύνης (ΜΟΕ). Οι κύριες συζητήσεις για τα ΜΟΕ θα γίνουν αύριο στην Αθήνα, και την επόµενη εβδοµάδα θα ακολουθήσουν και οι επαφές στο πλαίσιο της θετικής ατζέντας. Η συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη µε τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αγκυρα θα πραγµατοποιηθεί τελικώς τη 13η Μαΐου. Είναι, πάντως, σε κάθε περίπτωση ενδιαφέρον για την Αθήνα ότι της συνάντησης Μητσοτάκη - Ερντογάν θα έχει προηγηθεί, εκτός απροόπτου, η επίσκεψη του προέδρου της Τουρκίας στον Λευκό Οίκο, όπου έχει να συζητήσει πάρα πολλά µε τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.
Στέλεχος του Πολεμικού Ναυτικού κατά τη διάρκεια της άσκησης «Λαίλαψ 2024» που διεξήχθη στις αρχές Απριλίου. Η τουρκική πλευρά διατυπώνει ενστάσεις σχεδόν κάθε φορά που διενεργούνται στρατιωτικά γυμνάσια στο Αιγαίο, επαναλαμβάνοντας τους ισχυρισμούς περί υποτιθέμενης αποστρατιωτικοποίησης των νησιών από τη Σαμοθράκη έως το Καστελλόριζο.
ΤΟΥ ΜΑΝΩΛΗ ΚΩΣΤΙ∆Η, ανταποκριτή της "Κ"
Hταν η πρώτη ηµέρα της θρησκευτικής γιορτής του µπαϊραµιού. Ηταν µεσάνυχτα. Κι όµως το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έκρινε αναγκαίο εκείνη την ηµέρα και ώρα να εκδώσει ανακοίνωση για την πρόθεση της Αθήνας να οριοθετήσει θαλάσσιο πάρκο στο Αιγαίο για την προστασία της βιοποικιλότητας. Γιατί;
Η δηµοσίευση του χάρτη µε τα όρια του πάρκου ερµηνεύθηκε στην τουρκική πρωτεύουσα ως προσπάθεια της Ελλάδας να δηµιουργήσει τετελεσµένα στο Αιγαίο. Ακολούθησαν δηλώσεις του εκπροσώπου του κυβερνώντος κόµµατος, Οµέρ Τσελίκ, που υποστήριξε πως «η Αθήνα προβοκάρει την εξοµάλυνση των σχέσεων», όπως και διαρροές από το υπουργείο Αµυνας πως «η Τουρκία είναι σε ετοιµότητα για τα δικαιώµατα και τα συµφέροντά της στο Αιγαίο». Πάντως, όλες αυτές τις ηµέρες οι δίαυλοι επικοινωνίας µε την Αθήνα παρέµεναν, παρά τις δηλώσεις, ανοιχτοί.
Αυτό που υποστηρίζουν στην Αγκυρα είναι πως το δίκαιο της θάλασσας ορίζει τη συνεργασία µεταξύ των παράκτιων κρατών σε κλειστές ή ηµίκλειστες θάλασσες, συµπεριλαµβανοµένων των περιβαλλοντικών θεµάτων και πως η Ελλάδα προτίµησε να µην κάνει καµία διαβούλευση µε την Τουρκία στο ζήτηµα της προστασίας του περιβάλλοντος στο Αιγαίο.
Το δεύτερο και το κρισιµότερο θέµα, που προκάλεσε τη σκληρή αντίδραση της τουρκικής κυβέρνησης, είναι η θεωρία των γκρίζων ζωνών. Ο ελληνικός χάρτης για τα θαλάσσια πάρκα περιλαµβάνει και πολλά νησιά, νησίδες και γεωγραφικούς σχηµατισµούς στο Αιγαίο, των οποίων η κυριαρχία, όπως ισχυρίζεται το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, «δεν εκχωρήθηκε ρητά στην Ελλάδα». Η τουρκική εφηµερίδα Milliyet αναφέρει πως «µερικοί από αυτούς τους αµφισβητούµενους γεωγραφικούς σχηµατισµούς βρίσκονται πολύ κοντά στις ακτές της Τουρκίας. Καθένας από αυτούς τους βράχους, που εµπίπτουν στον ορισµό του νησιού στο διεθνές δίκαιο, έχει και χωρικά ύδατα. Η διαµάχη για την κυριαρχία στα νησιά εγείρει επίσης το ερώτηµα σε ποιον ανήκουν τα χωρικά ύδατα γύρω από αυτές τις νησίδες. Σε ένα περιβάλλον όπου το ζήτηµα των χωρικών υδάτων δεν έχει ακόµη επιλυθεί, η προσπάθεια της Ελλάδας να ανακηρύξει θαλάσσιο πάρκο θεωρείται απόπειρα παραβίασης των δικαιωµάτων της Τουρκίας».
Η αναζωπύρωση της θεωρίας των γκρίζων ζωνών δεν εµπόδισε τις συνεννοήσεις και τις συναντήσεις αξιωµατούχων των δυο χωρών για την προετοιµασία της επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Αγκυρα, που θα πραγµατοποιηθεί στις 13 Μαΐου.
Παράλληλα, συνεχίστηκαν και άλλες επαφές. Ο διοικητής της 3ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας Πεζικού της Ελλάδας, ταξίαρχος Βαρδής Χαρκιανάκης, επισκέφθηκε την 54η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία Πεζικού στην Αδριανούπολη στις 16-17 Απριλίου. Ο διοικητής της 4ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας Πεζικού επισκέφθηκε επίσης την 31η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία Πεζικού στην Ελλάδα.
Εκείνο που αναφέρουν έµπειροι διπλωµάτες είναι πως αυτό που κατάφεραν οι δύο χώρες το τελευταίο διάστηµα είναι να διαφωνούν, χωρίς να προκαλείται µεγάλη κρίση, ωστόσο παραδέχονται πως το θέµα µε τα θαλάσσια πάρκα είναι µια απόδειξη των δυσκολιών που υπάρχουν για την επίλυση της διαφοράς για την οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
Σε νατοϊκή άσκηση
Τον περασµένο ∆εκέµβριο και τον Ιανουάριο οι Τούρκοι αντέδρασαν ακόµη και για την κοινή άσκηση την οποία πραγµατοποίησαν αεροσκάφη της Πολεµικής Αεροπορίας (Π.Α.) µε νατοϊκά µαχητικά, στο πλαίσιο αποστολών αστυνόµευσης του εναέριου χώρου κρατών-µελών του Βορειοατλαντικού Συµφώνου και απολύτως ενταγµένων στη ρουτίνα της Συµµαχίας. Οι Τούρκοι επανήλθαν, επίσης, και στο ζήτηµα του χώρου τον οποίο διεκδικούν ως Τερµατική Περιοχή Ελέγχου (Terminal Control Area) για το αεροδρόµιο του Νταλαµάν, στην επαρχία των Μούγλων, στον Κεραµεικό Κόλπο, απέναντι από τη Ρόδο. Κατά τις τουρκικές διαµαρτυρίες, ο τρόπος που είναι διαµορφωµένο το FIR Αθηνών προκαλεί προβλήµατα στην εναέρια κυκλοφορία αυτού του µικρού αεροδροµίου που εξυπηρετεί κατά κύριο λόγο την τουριστική κίνηση στα νοτιοδυτικά παράλια της Μικράς Ασίας. Προφανώς κάτι τέτοιο δεν ισχύει, ενώ, επιπροσθέτως, τµήµα του αεροδροµίου εξακολουθεί να χρησιµοποιείται και από την τουρκική αεροπορία, όχι βέβαια στον βαθµό που αυτό συνέβαινε πριν από το 2000.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις η αρµόδια διεύθυνση ελληνοτουρκικών (Α4) του υπουργείου Εξωτερικών, και βεβαίως στη συνέχεια η πρεσβεία της Ελλάδας στην Αγκυρα, απάντησε µε τον δέοντα τρόπο. Ωστόσο, σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αρκετοί έµπειροι διπλωµάτες διερωτώνται για πόσο καιρό ακόµη µπορεί αυτή η στείρα αποτύπωση απόψεων να συνεχίζεται, δίχως, µάλιστα, να υπάρχει κάποια εξέλιξη. Είναι πλέον σαφές από τον τρόπο που οδεύουν οι συζητήσεις ότι τόσο η Αθήνα όσο και η Αγκυρα είναι ικανοποιηµένες (σε διαφορετικό βαθµό) µε την τρέχουσα έλλειψη έντασης επί του πεδίου. Ωστόσο, στην Αθήνα δεν είναι λίγοι όσοι ανησυχούν ότι σε επόµενη φάση η Αγκυρα απλώς θα επιστρέψει στις διεκδικήσεις, προβάλλοντας τον χρόνο που άφησε να περάσει δίχως προβλήµατα ως απόδειξη καλής θέλησης. Η ένταση µε την οποία η Αγκυρα αντέδρασε και η βαρύτητα την οποία εξακολουθεί να αποδίδει στο ζήτηµα των θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο Πέλαγος που προαναγγέλθηκαν από την Αθήνα, απειλώντας µάλιστα ότι δεν θα τα επιτρέψει, είναι στοιχεία ενδεικτικά του τρόπου µε τον οποίο η τουρκική κυβέρνηση προσεγγίζει την τρέχουσα φάση στα ελληνοτουρκικά.
Κανονικά οι επαφές
Πάντως οι προγραµµατισµένες επαφές δεν έχουν µετατεθεί. Την εβδοµάδα που πέρασε, διοικητές µονάδων από την ελληνική και την τουρκική πλευρά του Εβρου επισκέφθηκαν στρατόπεδα της αντίπερα όχθης, στο πλαίσιο των Μέτρων Οικοδόµησης Εµπιστοσύνης (ΜΟΕ). Οι κύριες συζητήσεις για τα ΜΟΕ θα γίνουν αύριο στην Αθήνα, και την επόµενη εβδοµάδα θα ακολουθήσουν και οι επαφές στο πλαίσιο της θετικής ατζέντας. Η συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη µε τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αγκυρα θα πραγµατοποιηθεί τελικώς τη 13η Μαΐου. Είναι, πάντως, σε κάθε περίπτωση ενδιαφέρον για την Αθήνα ότι της συνάντησης Μητσοτάκη - Ερντογάν θα έχει προηγηθεί, εκτός απροόπτου, η επίσκεψη του προέδρου της Τουρκίας στον Λευκό Οίκο, όπου έχει να συζητήσει πάρα πολλά µε τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.
Στέλεχος του Πολεμικού Ναυτικού κατά τη διάρκεια της άσκησης «Λαίλαψ 2024» που διεξήχθη στις αρχές Απριλίου. Η τουρκική πλευρά διατυπώνει ενστάσεις σχεδόν κάθε φορά που διενεργούνται στρατιωτικά γυμνάσια στο Αιγαίο, επαναλαμβάνοντας τους ισχυρισμούς περί υποτιθέμενης αποστρατιωτικοποίησης των νησιών από τη Σαμοθράκη έως το Καστελλόριζο.
 |
| "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 21/04/24 |
ΤΟΥ ΜΑΝΩΛΗ ΚΩΣΤΙ∆Η, ανταποκριτή της "Κ"
Hταν η πρώτη ηµέρα της θρησκευτικής γιορτής του µπαϊραµιού. Ηταν µεσάνυχτα. Κι όµως το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έκρινε αναγκαίο εκείνη την ηµέρα και ώρα να εκδώσει ανακοίνωση για την πρόθεση της Αθήνας να οριοθετήσει θαλάσσιο πάρκο στο Αιγαίο για την προστασία της βιοποικιλότητας. Γιατί;
Η δηµοσίευση του χάρτη µε τα όρια του πάρκου ερµηνεύθηκε στην τουρκική πρωτεύουσα ως προσπάθεια της Ελλάδας να δηµιουργήσει τετελεσµένα στο Αιγαίο. Ακολούθησαν δηλώσεις του εκπροσώπου του κυβερνώντος κόµµατος, Οµέρ Τσελίκ, που υποστήριξε πως «η Αθήνα προβοκάρει την εξοµάλυνση των σχέσεων», όπως και διαρροές από το υπουργείο Αµυνας πως «η Τουρκία είναι σε ετοιµότητα για τα δικαιώµατα και τα συµφέροντά της στο Αιγαίο». Πάντως, όλες αυτές τις ηµέρες οι δίαυλοι επικοινωνίας µε την Αθήνα παρέµεναν, παρά τις δηλώσεις, ανοιχτοί.
Αυτό που υποστηρίζουν στην Αγκυρα είναι πως το δίκαιο της θάλασσας ορίζει τη συνεργασία µεταξύ των παράκτιων κρατών σε κλειστές ή ηµίκλειστες θάλασσες, συµπεριλαµβανοµένων των περιβαλλοντικών θεµάτων και πως η Ελλάδα προτίµησε να µην κάνει καµία διαβούλευση µε την Τουρκία στο ζήτηµα της προστασίας του περιβάλλοντος στο Αιγαίο.
Το δεύτερο και το κρισιµότερο θέµα, που προκάλεσε τη σκληρή αντίδραση της τουρκικής κυβέρνησης, είναι η θεωρία των γκρίζων ζωνών. Ο ελληνικός χάρτης για τα θαλάσσια πάρκα περιλαµβάνει και πολλά νησιά, νησίδες και γεωγραφικούς σχηµατισµούς στο Αιγαίο, των οποίων η κυριαρχία, όπως ισχυρίζεται το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, «δεν εκχωρήθηκε ρητά στην Ελλάδα». Η τουρκική εφηµερίδα Milliyet αναφέρει πως «µερικοί από αυτούς τους αµφισβητούµενους γεωγραφικούς σχηµατισµούς βρίσκονται πολύ κοντά στις ακτές της Τουρκίας. Καθένας από αυτούς τους βράχους, που εµπίπτουν στον ορισµό του νησιού στο διεθνές δίκαιο, έχει και χωρικά ύδατα. Η διαµάχη για την κυριαρχία στα νησιά εγείρει επίσης το ερώτηµα σε ποιον ανήκουν τα χωρικά ύδατα γύρω από αυτές τις νησίδες. Σε ένα περιβάλλον όπου το ζήτηµα των χωρικών υδάτων δεν έχει ακόµη επιλυθεί, η προσπάθεια της Ελλάδας να ανακηρύξει θαλάσσιο πάρκο θεωρείται απόπειρα παραβίασης των δικαιωµάτων της Τουρκίας».
Η αναζωπύρωση της θεωρίας των γκρίζων ζωνών δεν εµπόδισε τις συνεννοήσεις και τις συναντήσεις αξιωµατούχων των δυο χωρών για την προετοιµασία της επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Αγκυρα, που θα πραγµατοποιηθεί στις 13 Μαΐου.
Παράλληλα, συνεχίστηκαν και άλλες επαφές. Ο διοικητής της 3ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας Πεζικού της Ελλάδας, ταξίαρχος Βαρδής Χαρκιανάκης, επισκέφθηκε την 54η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία Πεζικού στην Αδριανούπολη στις 16-17 Απριλίου. Ο διοικητής της 4ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας Πεζικού επισκέφθηκε επίσης την 31η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία Πεζικού στην Ελλάδα.
Εκείνο που αναφέρουν έµπειροι διπλωµάτες είναι πως αυτό που κατάφεραν οι δύο χώρες το τελευταίο διάστηµα είναι να διαφωνούν, χωρίς να προκαλείται µεγάλη κρίση, ωστόσο παραδέχονται πως το θέµα µε τα θαλάσσια πάρκα είναι µια απόδειξη των δυσκολιών που υπάρχουν για την επίλυση της διαφοράς για την οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου