Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
 |
| "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 25/02/24 |
Η Ρομπέρτα Μέτσολα υποστηρίζει
ότι έχει έρθει η ώρα να αποκτήσει
η Ευρωπαϊκή Ενωση αυτόνομο
μηχανισμό άμυνας και ασφάλειας
Χρειαζόμαστε μια ένωση ασφάλειας και άμυνας, η οποία θα συμπληρώνει το ΝΑΤΟ και θα προβλέπει ότι αν κάποιος
από εμάς δεχθεί επίθεση, τότε όλοι θα τον προστατεύσουμε
Συνέντευξη στον ΒΑΣΙΛΗ ΚΩΣΤΟΥΛΑ
Τα βήματα για την αναβάθμιση της ευρωπαϊκής δομής στην άμυνα περιγράφει, με συνέντευξη στην «Κ», η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μαλτέζα Ρομπέρτα Μέτσολα. Συγκεκριμένα, προτείνει την ενσωμάτωση στο ευρωπαϊκό πλαίσιο του υφιστάμενου Μηχανισμού για την Ειρήνη (EPF), εισηγείται τον διορισμό επιτρόπου για την άμυνα και υπενθυμίζει –εμμέσως πλην σαφώς– την ευρωπαϊκή ρήτρα αμοιβαίας άμυνας, όπως την προβλέπει η συνθήκη της Λισσαβώνας σύμφωνα με το άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Λίγους μήνες πριν από τις ευρωεκλογές, η κ. Μέτσολα καλεί τις δυνάμεις του πολιτικού κέντρου να αναπτύξουν ένα «αντι-αφήγημα απέναντι σε εκείνους που θέλουν να καταστρέφουν αντί να χτίζουν». Αναφορικά με τη συζήτηση για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα, η ίδια κρατάει αποστάσεις τόσο από το επίμαχο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όσο και από τους επικριτές του.
– Σε αυτές τις ευρωεκλογές αναμένεται να ενισχύσουν σημαντικά τις δυνάμεις τους τα κόμματα που πρόσκεινται στον χώρο της λαϊκιστικής ή της άκρας Δεξιάς. Κατά τη γνώμη σας, τι οδηγεί αυτήν την τάση;
– Θα έλεγα ότι για πάρα πολλά χρόνια θεωρούσαμε τους ψηφοφόρους μας δεδομένους. Αυτό τους οδήγησε ίσως να βρουν παρηγοριά στο πολιτικό περιθώριο, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι πρόκειται για δυνάμεις που θέλουν να καταστρέψουν παρά να χτίσουν. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι ένα αντι-αφήγημα από το Κέντρο του πολιτικού φάσματος –όπου και βρίσκονται οι πλειοψηφίες– για τη μετανάστευση, το κλίμα, το ψηφιακό μέλλον και την ασφάλεια. Ωστε να μπορέσουμε πραγματικά να βελτιώσουμε τις ζωές των Ευρωπαίων πολιτών. Θα πρέπει να εμπλακούμε εκ νέου με τον κόσμο, γι’ αυτό και αυτήν τη στιγμή δεν σας μιλάω από το Στρασβούργο ή τις Βρυξέλλες. Είμαι στην Αθήνα, για να πω ότι μπορούμε να πείσουμε ακόμη μία φορά τους Ευρωπαίους να ψηφίσουν εκείνο το Κέντρο που πάντα έπαιρνε υπεύθυνες αποφάσεις, τις εξηγούσε και διασφάλιζε κοινωνικά και οικονομικά «μαξιλάρια» για όλους.
– Σηματοδοτεί, ενδεχομένως, η ενίσχυση του λαϊκιστικού μπλοκ ένα βαθμό αποτυχίας των ευρωπαϊκών πολιτικών τα τελευταία χρόνια; Πού θα θέλατε και εσείς η ίδια να τα έχουν πάει καλύτερα οι Βρυξέλλες;
– Η Ευρώπη έχει περάσει πολλά. Αντιμετωπίσαμε μια παγκόσμια πανδημία, έναν πόλεμο στην ήπειρό μας, μια ενεργειακή κρίση και έναν αυξανόμενο πληθωρισμό, όντας ταυτόχρονα αντιμέτωποι με την κλιματική κρίση και τις πιέσεις της γεωπολιτικής αστάθειας. Είμαι, λοιπόν, περήφανη για την ενιαία ανταπόκρισή μας σε αυτές τις προκλήσεις. Δεν ήμασταν τέλειοι. Σταθήκαμε όμως μαζί και δείξαμε ότι η αλληλεγγύη μας μπορεί να θριαμβεύσει. Ξέρετε, είναι εύκολο να εκφέρει κανείς ένα ασπρόμαυρο αφήγημα, παρά ένα παραγωγικό, φιλοευρωπαϊκό, κεντρώο αφήγημα. Είμαι πεπεισμένη πως εάν αντικρούσουμε το εύκολο αφήγημα, εξηγώντας γιατί λαμβάνονται οι αποφάσεις και γιατί η Ευρώπη συνεχίζει να αποτελεί ένα success story, τότε οι άνθρωποι θα βγουν να ψηφίσουν. Και, τελικά, ας μη θεωρούμε την Ευρώπη δεδομένη.
– Ανησυχείτε ότι μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές στη διαδικασία λήψης αποφάσεων από τα ευρωπαϊκά όργανα, αν καταλάβουν περισσότερο χώρο οι ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις;
– Είναι ήδη δύσκολο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το μόνο άμεσα εκλεγμένο όργανο και η διαδικασία λήψης αποφάσεων απαιτεί πλειοψηφίες, οι οποίες διαμορφώνονται ανάλογα με το θέμα. Στη μετανάστευση, για παράδειγμα, βρίσκουμε το ΕΛΚ με το S&D και τους Φιλελεύθερους.
Στη νομοθεσία για το κλίμα, το ΕΛΚ με το S&D, τους Φιλελεύθερους και τους Πράσινους. Στην ασφάλεια περιλαμβάνονται οι Συντηρητικοί. Θα πρέπει, λοιπόν, να είμαστε σε επαγρύπνηση. Για παράδειγμα, χρειαζόμαστε μια ισχυρή πλειοψηφία για προγράμματα όπως το «Erasmus» ή το «Horizon», τα οποία στέλνουν κεφάλαια στα κράτη-μέλη. Δεν θα ήθελα να πω ότι είμαι ανήσυχη. Δεν θα έκανα υποθέσεις για το αποτέλεσμα των εκλογών. Και σε κάθε περίπτωση, θα δουλέψουμε με αυτά που έχουμε. Αλλά είμαι βέβαιη ότι, αν έχουμε μια πολύ δυνατή εκστρατεία, οι εποικοδομητικές δυνάμεις θα ενωθούν για να προχωρήσουμε τα επόμενα πέντε χρόνια.
– Ο Ντόναλντ Τραμπ αμφισβητεί το πλαίσιο που διέπει την ευρωατλαντική συμμαχία μέσω του ΝΑΤΟ. Τη στιγμή που μιλάμε, προηγείται στις δημοσκοπήσεις. Μήπως ήρθε η ώρα να αποκτήσει άλλη διάσταση το σενάριο της ευρωπαϊκής αυτονομίας; Υπάρχουν ήδη προτάσεις, όπως αυτή για ένα κοινό ταμείο που θα χρηματοδοτεί την ευρωπαϊκή άμυνα.
– Είναι πράγματι καιρός να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τη στρατηγική μας αυτονομία, κάνοντας τους πολίτες μας να αισθάνονται ασφαλείς και προστατευμένοι. Να μπορούμε να σταθούμε στα δικά μας πόδια. Εχουμε ήδη τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό για την Ειρήνη - EPF. Θα πρέπει να δούμε πώς θα τον εντάξουμε στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Χρειαζόμαστε μια πραγματική ένωση ασφάλειας και άμυνας, η οποία θα συμπληρώνει και δεν θα ανταγωνίζεται το ΝΑΤΟ. Θα διατηρεί την αυτονομία κάθε κράτους-μέλους, αλλά θα προβλέπει ταυτόχρονα ότι αν κάποιος από εμάς δεχθεί επίθεση, τότε όλοι θα πρέπει να τον προστατεύσουμε παρέχοντας ασφάλεια. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, ιδίως στις μέρες μας. Βλέπουμε όλοι τι συμβαίνει στην Ερυθρά Θάλασσα, με συνέπειες για τη ναυτιλία, την ασφάλεια και τις θάλασσες. Αυτήν τη στιγμή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διεξάγονται συζητήσεις για το αν θα πρέπει να αναβαθμιστεί η Επιτροπή Ασφάλειας και Αμυνας, για το αν θα υπάρξει επίτροπος για την άμυνα. Χωρίς αμφιβολία, στην επόμενη θητεία της Επιτροπής, θα πρέπει να υπάρχει απρόσκοπτη συνεργασία του ύπατου εκπροσώπου της Ε.Ε., ενός επιτρόπου για την άμυνα και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
– Εδώ, στο Σύνταγμα συγκεντρώθηκαν οι Eλληνες αγρότες στο πλαίσιο μιας μεγάλης κινητοποίησης του κλάδου. Είναι τελικά η πράσινη μετάβαση πολύ ακριβή για την αγροτική παραγωγή; Τι θα πρέπει να περιμένουν οι αγρότες από τις Βρυξέλλες;
– Το μήνυμα θα πρέπει να είναι απολύτως σαφές προς τους αγρότες: Σας βλέπουμε και σας ακούμε. Και θα εξετάσουμε αν έχουμε προχωρήσει πολύ μακριά και πολύ γρήγορα με ορισμένες από τις αποφάσεις μας ή αν δεν τις συνοδεύσαμε με αρκετά κοινωνικά και οικονομικά «μαξιλάρια». Υπάρχει μια αόρατη γραμμή την οποία δεν μπορούμε να περάσουμε, γιατί αν το κάνουμε θα χάσουμε τους πολίτες μας. Ειδικά όσον αφορά τον αγροτικό τομέα, δεν μπορούμε να έχουμε πράσινη μετάβαση χωρίς εκείνους στους οποίους απευθυνθήκαμε για την επισιτιστική ασφάλεια στην αρχή της πανδημίας. Χωρίς εκείνους στους οποίους χρωστάμε ένα ουσιαστικό μέρος της καθημερινής μας διαβίωσης. Ντάμπινγκ στις τιμές, χαμηλή ποιότητα εισαγόμενων προϊόντων, παράλογες εισφορές, δυσβάσταχτες τιμές καυσίμων. Είναι, νομίζω, ανησυχίες τους που μπορούμε να απαντήσουμε μέσα από τα ταμεία της Ε.Ε. Κυρίως όμως, θα πρέπει να τους κάνουμε σαφές ότι τους χρειαζόμαστε. Κάθε διαδήλωση έχει ένα μήνυμα. Και είναι αυτό το μήνυμα το οποίο πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη.
– Θα σας πάω σε ένα άλλο θέμα. Η διαφθορά είναι μέσα στη ζωή. Το ερώτημα είναι τι μπορεί να κάνει κανείς ώστε να περιορίσει τον χώρο για αντίστοιχα φαινόμενα. Τι διδάχθηκε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από το Qatargate;
– Κατ’ αρχάς, η διαφθορά δεν θα πρέπει να είναι μέσα στη ζωή. Προσωπικά, έχω πορευθεί στην καριέρα μου καταπολεμώντας τη διαφθορά. Και οφείλω να αποδεικνύω κάθε μέρα ότι η πολιτική είναι μια δύναμη για το καλό. Είναι σημαντικό να τονίσω εδώ ότι πρόκειται για κατηγορίες και ότι συνεχίζει να υπάρχει το τεκμήριο της αθωότητας, καθώς οι έρευνες είναι ακόμη σε εξέλιξη. Θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να ξεκαθαρίσουμε ότι οι ισχυρισμοί που διατυπώνονται για έναν μικρό αριθμό ατόμων δεν εκφράζουν ολόκληρο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Eνωση. Εργαστήκαμε, λοιπόν, πάνω σε μια τεράστια μεταρρύθμιση, η οποία δεν είχε προχωρήσει εδώ και πολλά χρόνια. Η μεταρρύθμιση αυτή προάγει την ακεραιότητα και τη λογοδοσία του Κοινοβουλίου, το οποίο διατηρείται συγχρόνως πλήρως ανοιχτό και έτοιμο για συζήτηση. Πρόκειται για μια κάθαρση, η οποία ωστόσο θα διασφαλίζει ότι θα νομοθετούμε με τιμή και υπερηφάνεια, γιατί αυτό είναι που θέλουν οι πολίτες, με τους οποίους συναντιόμαστε καθημερινά. Και είναι αυτή η δουλειά η οποία χρειάζεται να ανταμειφθεί –εδώ είναι που θα πρέπει να λάμψει το φως– και όχι οι ενέργειες τις οποίες κατηγορείται ότι έχει διαπράξει ένας αριθμός ατόμων.
– Η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε ένα ψήφισμα ευρωβουλευτών τεσσάρων κοινοβουλευτικών ομάδων το οποίο ασκεί κριτική στην Ελλάδα. Από την πλευρά σας, βλέπετε κάποιο ζήτημα με το κράτος δικαίου στη χώρα μας;
– Είναι κάτι που συζήτησα εδώ στην Αθήνα με τον πρωθυπουργό και με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, με τους αρχηγούς των πολιτικών ομάδων της αντιπολίτευσης και με τους νέους, στο πνεύμα της συνεργασίας και του διαλόγου. Ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εργάζομαι με τα αποτελέσματα των ψηφοφοριών επί των ψηφισμάτων. Νομίζω ότι θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τη γνώμη που διατύπωσε το ανώτατο δικαστήριο (σ.σ. Aρειος Πάγος) τις προηγούμενες ημέρες. Γνωρίζω επίσης ότι η κυβέρνηση θα απαντήσει στα διάφορα σημεία του ψηφίσματος, όπως συνηθίζεται. Θέλω επιπλέον να επισημάνω ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εργάζεται εδώ και πολλά χρόνια προκειμένου να διασφαλίσει μια ετήσια έκθεση για το κράτος δικαίου σε κάθε κράτος-μέλος. Και είναι αυτές οι εκθέσεις οι οποίες ζητούν από τα κράτη-μέλη να κάνουν ορισμένα πράγματα που μπορούν να βελτιώσουν ή να επιταχύνουν τις διαδικασίες. Eχω τη βεβαιότητα ότι οι συζητήσεις θα συνεχιστούν, σε αυτό το πλαίσιο, ενόψει των σχετικών εκθέσεων.
– Με την ευκαιρία, κάποιο σχόλιο για την υπόθεση Μπελέρη; Σας ρωτώ επειδή αφορά το κράτος δικαίου σε μια χώρα –Αλβανία– η οποία είναι υποψήφια προς ένταξη στην Ε.E.
– Στην έκθεση που ενέκρινε για την Αλβανία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήταν πολύ σαφές όταν εξέφρασε την ανησυχία του για τη σύλληψη του νέου δημάρχου Χειμάρρας, Φρέντι Μπελέρη, η οποία παραβίασε το τεκμήριο αθωότητας και απέτρεψε τον εκλεγμένο δήμαρχο από την ανάληψη των καθηκόντων του, καθώς παραμένει έγκλειστος μέχρι και σήμερα. Στην ίδια έκθεση υπογραμμίζεται επίσης ότι το θέμα συνδέεται με τον συνολικό σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, την εκκρεμότητα των περιουσιών των μελών της ελληνικής εθνικής μειονότητας στη δημοτική περιοχή και τις κατηγορίες για καταπατήσεις από το κράτος. Ανυπομονώ να υπάρξει μια λύση σε αυτήν την υπόθεση και να έχουμε σύντομα μια συμφωνία για το θέμα.
Τα βήματα για την αναβάθμιση της ευρωπαϊκής δομής στην άμυνα περιγράφει, με συνέντευξη στην «Κ», η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μαλτέζα Ρομπέρτα Μέτσολα. Συγκεκριμένα, προτείνει την ενσωμάτωση στο ευρωπαϊκό πλαίσιο του υφιστάμενου Μηχανισμού για την Ειρήνη (EPF), εισηγείται τον διορισμό επιτρόπου για την άμυνα και υπενθυμίζει –εμμέσως πλην σαφώς– την ευρωπαϊκή ρήτρα αμοιβαίας άμυνας, όπως την προβλέπει η συνθήκη της Λισσαβώνας σύμφωνα με το άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Λίγους μήνες πριν από τις ευρωεκλογές, η κ. Μέτσολα καλεί τις δυνάμεις του πολιτικού κέντρου να αναπτύξουν ένα «αντι-αφήγημα απέναντι σε εκείνους που θέλουν να καταστρέφουν αντί να χτίζουν». Αναφορικά με τη συζήτηση για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα, η ίδια κρατάει αποστάσεις τόσο από το επίμαχο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όσο και από τους επικριτές του.
– Σε αυτές τις ευρωεκλογές αναμένεται να ενισχύσουν σημαντικά τις δυνάμεις τους τα κόμματα που πρόσκεινται στον χώρο της λαϊκιστικής ή της άκρας Δεξιάς. Κατά τη γνώμη σας, τι οδηγεί αυτήν την τάση;
– Θα έλεγα ότι για πάρα πολλά χρόνια θεωρούσαμε τους ψηφοφόρους μας δεδομένους. Αυτό τους οδήγησε ίσως να βρουν παρηγοριά στο πολιτικό περιθώριο, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι πρόκειται για δυνάμεις που θέλουν να καταστρέψουν παρά να χτίσουν. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι ένα αντι-αφήγημα από το Κέντρο του πολιτικού φάσματος –όπου και βρίσκονται οι πλειοψηφίες– για τη μετανάστευση, το κλίμα, το ψηφιακό μέλλον και την ασφάλεια. Ωστε να μπορέσουμε πραγματικά να βελτιώσουμε τις ζωές των Ευρωπαίων πολιτών. Θα πρέπει να εμπλακούμε εκ νέου με τον κόσμο, γι’ αυτό και αυτήν τη στιγμή δεν σας μιλάω από το Στρασβούργο ή τις Βρυξέλλες. Είμαι στην Αθήνα, για να πω ότι μπορούμε να πείσουμε ακόμη μία φορά τους Ευρωπαίους να ψηφίσουν εκείνο το Κέντρο που πάντα έπαιρνε υπεύθυνες αποφάσεις, τις εξηγούσε και διασφάλιζε κοινωνικά και οικονομικά «μαξιλάρια» για όλους.
– Σηματοδοτεί, ενδεχομένως, η ενίσχυση του λαϊκιστικού μπλοκ ένα βαθμό αποτυχίας των ευρωπαϊκών πολιτικών τα τελευταία χρόνια; Πού θα θέλατε και εσείς η ίδια να τα έχουν πάει καλύτερα οι Βρυξέλλες;
– Η Ευρώπη έχει περάσει πολλά. Αντιμετωπίσαμε μια παγκόσμια πανδημία, έναν πόλεμο στην ήπειρό μας, μια ενεργειακή κρίση και έναν αυξανόμενο πληθωρισμό, όντας ταυτόχρονα αντιμέτωποι με την κλιματική κρίση και τις πιέσεις της γεωπολιτικής αστάθειας. Είμαι, λοιπόν, περήφανη για την ενιαία ανταπόκρισή μας σε αυτές τις προκλήσεις. Δεν ήμασταν τέλειοι. Σταθήκαμε όμως μαζί και δείξαμε ότι η αλληλεγγύη μας μπορεί να θριαμβεύσει. Ξέρετε, είναι εύκολο να εκφέρει κανείς ένα ασπρόμαυρο αφήγημα, παρά ένα παραγωγικό, φιλοευρωπαϊκό, κεντρώο αφήγημα. Είμαι πεπεισμένη πως εάν αντικρούσουμε το εύκολο αφήγημα, εξηγώντας γιατί λαμβάνονται οι αποφάσεις και γιατί η Ευρώπη συνεχίζει να αποτελεί ένα success story, τότε οι άνθρωποι θα βγουν να ψηφίσουν. Και, τελικά, ας μη θεωρούμε την Ευρώπη δεδομένη.
– Ανησυχείτε ότι μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές στη διαδικασία λήψης αποφάσεων από τα ευρωπαϊκά όργανα, αν καταλάβουν περισσότερο χώρο οι ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις;
– Είναι ήδη δύσκολο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το μόνο άμεσα εκλεγμένο όργανο και η διαδικασία λήψης αποφάσεων απαιτεί πλειοψηφίες, οι οποίες διαμορφώνονται ανάλογα με το θέμα. Στη μετανάστευση, για παράδειγμα, βρίσκουμε το ΕΛΚ με το S&D και τους Φιλελεύθερους.
Στη νομοθεσία για το κλίμα, το ΕΛΚ με το S&D, τους Φιλελεύθερους και τους Πράσινους. Στην ασφάλεια περιλαμβάνονται οι Συντηρητικοί. Θα πρέπει, λοιπόν, να είμαστε σε επαγρύπνηση. Για παράδειγμα, χρειαζόμαστε μια ισχυρή πλειοψηφία για προγράμματα όπως το «Erasmus» ή το «Horizon», τα οποία στέλνουν κεφάλαια στα κράτη-μέλη. Δεν θα ήθελα να πω ότι είμαι ανήσυχη. Δεν θα έκανα υποθέσεις για το αποτέλεσμα των εκλογών. Και σε κάθε περίπτωση, θα δουλέψουμε με αυτά που έχουμε. Αλλά είμαι βέβαιη ότι, αν έχουμε μια πολύ δυνατή εκστρατεία, οι εποικοδομητικές δυνάμεις θα ενωθούν για να προχωρήσουμε τα επόμενα πέντε χρόνια.
– Ο Ντόναλντ Τραμπ αμφισβητεί το πλαίσιο που διέπει την ευρωατλαντική συμμαχία μέσω του ΝΑΤΟ. Τη στιγμή που μιλάμε, προηγείται στις δημοσκοπήσεις. Μήπως ήρθε η ώρα να αποκτήσει άλλη διάσταση το σενάριο της ευρωπαϊκής αυτονομίας; Υπάρχουν ήδη προτάσεις, όπως αυτή για ένα κοινό ταμείο που θα χρηματοδοτεί την ευρωπαϊκή άμυνα.
– Είναι πράγματι καιρός να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τη στρατηγική μας αυτονομία, κάνοντας τους πολίτες μας να αισθάνονται ασφαλείς και προστατευμένοι. Να μπορούμε να σταθούμε στα δικά μας πόδια. Εχουμε ήδη τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό για την Ειρήνη - EPF. Θα πρέπει να δούμε πώς θα τον εντάξουμε στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Χρειαζόμαστε μια πραγματική ένωση ασφάλειας και άμυνας, η οποία θα συμπληρώνει και δεν θα ανταγωνίζεται το ΝΑΤΟ. Θα διατηρεί την αυτονομία κάθε κράτους-μέλους, αλλά θα προβλέπει ταυτόχρονα ότι αν κάποιος από εμάς δεχθεί επίθεση, τότε όλοι θα πρέπει να τον προστατεύσουμε παρέχοντας ασφάλεια. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, ιδίως στις μέρες μας. Βλέπουμε όλοι τι συμβαίνει στην Ερυθρά Θάλασσα, με συνέπειες για τη ναυτιλία, την ασφάλεια και τις θάλασσες. Αυτήν τη στιγμή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διεξάγονται συζητήσεις για το αν θα πρέπει να αναβαθμιστεί η Επιτροπή Ασφάλειας και Αμυνας, για το αν θα υπάρξει επίτροπος για την άμυνα. Χωρίς αμφιβολία, στην επόμενη θητεία της Επιτροπής, θα πρέπει να υπάρχει απρόσκοπτη συνεργασία του ύπατου εκπροσώπου της Ε.Ε., ενός επιτρόπου για την άμυνα και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
– Εδώ, στο Σύνταγμα συγκεντρώθηκαν οι Eλληνες αγρότες στο πλαίσιο μιας μεγάλης κινητοποίησης του κλάδου. Είναι τελικά η πράσινη μετάβαση πολύ ακριβή για την αγροτική παραγωγή; Τι θα πρέπει να περιμένουν οι αγρότες από τις Βρυξέλλες;
– Το μήνυμα θα πρέπει να είναι απολύτως σαφές προς τους αγρότες: Σας βλέπουμε και σας ακούμε. Και θα εξετάσουμε αν έχουμε προχωρήσει πολύ μακριά και πολύ γρήγορα με ορισμένες από τις αποφάσεις μας ή αν δεν τις συνοδεύσαμε με αρκετά κοινωνικά και οικονομικά «μαξιλάρια». Υπάρχει μια αόρατη γραμμή την οποία δεν μπορούμε να περάσουμε, γιατί αν το κάνουμε θα χάσουμε τους πολίτες μας. Ειδικά όσον αφορά τον αγροτικό τομέα, δεν μπορούμε να έχουμε πράσινη μετάβαση χωρίς εκείνους στους οποίους απευθυνθήκαμε για την επισιτιστική ασφάλεια στην αρχή της πανδημίας. Χωρίς εκείνους στους οποίους χρωστάμε ένα ουσιαστικό μέρος της καθημερινής μας διαβίωσης. Ντάμπινγκ στις τιμές, χαμηλή ποιότητα εισαγόμενων προϊόντων, παράλογες εισφορές, δυσβάσταχτες τιμές καυσίμων. Είναι, νομίζω, ανησυχίες τους που μπορούμε να απαντήσουμε μέσα από τα ταμεία της Ε.Ε. Κυρίως όμως, θα πρέπει να τους κάνουμε σαφές ότι τους χρειαζόμαστε. Κάθε διαδήλωση έχει ένα μήνυμα. Και είναι αυτό το μήνυμα το οποίο πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη.
– Θα σας πάω σε ένα άλλο θέμα. Η διαφθορά είναι μέσα στη ζωή. Το ερώτημα είναι τι μπορεί να κάνει κανείς ώστε να περιορίσει τον χώρο για αντίστοιχα φαινόμενα. Τι διδάχθηκε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από το Qatargate;
– Κατ’ αρχάς, η διαφθορά δεν θα πρέπει να είναι μέσα στη ζωή. Προσωπικά, έχω πορευθεί στην καριέρα μου καταπολεμώντας τη διαφθορά. Και οφείλω να αποδεικνύω κάθε μέρα ότι η πολιτική είναι μια δύναμη για το καλό. Είναι σημαντικό να τονίσω εδώ ότι πρόκειται για κατηγορίες και ότι συνεχίζει να υπάρχει το τεκμήριο της αθωότητας, καθώς οι έρευνες είναι ακόμη σε εξέλιξη. Θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να ξεκαθαρίσουμε ότι οι ισχυρισμοί που διατυπώνονται για έναν μικρό αριθμό ατόμων δεν εκφράζουν ολόκληρο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Eνωση. Εργαστήκαμε, λοιπόν, πάνω σε μια τεράστια μεταρρύθμιση, η οποία δεν είχε προχωρήσει εδώ και πολλά χρόνια. Η μεταρρύθμιση αυτή προάγει την ακεραιότητα και τη λογοδοσία του Κοινοβουλίου, το οποίο διατηρείται συγχρόνως πλήρως ανοιχτό και έτοιμο για συζήτηση. Πρόκειται για μια κάθαρση, η οποία ωστόσο θα διασφαλίζει ότι θα νομοθετούμε με τιμή και υπερηφάνεια, γιατί αυτό είναι που θέλουν οι πολίτες, με τους οποίους συναντιόμαστε καθημερινά. Και είναι αυτή η δουλειά η οποία χρειάζεται να ανταμειφθεί –εδώ είναι που θα πρέπει να λάμψει το φως– και όχι οι ενέργειες τις οποίες κατηγορείται ότι έχει διαπράξει ένας αριθμός ατόμων.
– Η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε ένα ψήφισμα ευρωβουλευτών τεσσάρων κοινοβουλευτικών ομάδων το οποίο ασκεί κριτική στην Ελλάδα. Από την πλευρά σας, βλέπετε κάποιο ζήτημα με το κράτος δικαίου στη χώρα μας;
– Είναι κάτι που συζήτησα εδώ στην Αθήνα με τον πρωθυπουργό και με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, με τους αρχηγούς των πολιτικών ομάδων της αντιπολίτευσης και με τους νέους, στο πνεύμα της συνεργασίας και του διαλόγου. Ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εργάζομαι με τα αποτελέσματα των ψηφοφοριών επί των ψηφισμάτων. Νομίζω ότι θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τη γνώμη που διατύπωσε το ανώτατο δικαστήριο (σ.σ. Aρειος Πάγος) τις προηγούμενες ημέρες. Γνωρίζω επίσης ότι η κυβέρνηση θα απαντήσει στα διάφορα σημεία του ψηφίσματος, όπως συνηθίζεται. Θέλω επιπλέον να επισημάνω ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εργάζεται εδώ και πολλά χρόνια προκειμένου να διασφαλίσει μια ετήσια έκθεση για το κράτος δικαίου σε κάθε κράτος-μέλος. Και είναι αυτές οι εκθέσεις οι οποίες ζητούν από τα κράτη-μέλη να κάνουν ορισμένα πράγματα που μπορούν να βελτιώσουν ή να επιταχύνουν τις διαδικασίες. Eχω τη βεβαιότητα ότι οι συζητήσεις θα συνεχιστούν, σε αυτό το πλαίσιο, ενόψει των σχετικών εκθέσεων.
– Με την ευκαιρία, κάποιο σχόλιο για την υπόθεση Μπελέρη; Σας ρωτώ επειδή αφορά το κράτος δικαίου σε μια χώρα –Αλβανία– η οποία είναι υποψήφια προς ένταξη στην Ε.E.
– Στην έκθεση που ενέκρινε για την Αλβανία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήταν πολύ σαφές όταν εξέφρασε την ανησυχία του για τη σύλληψη του νέου δημάρχου Χειμάρρας, Φρέντι Μπελέρη, η οποία παραβίασε το τεκμήριο αθωότητας και απέτρεψε τον εκλεγμένο δήμαρχο από την ανάληψη των καθηκόντων του, καθώς παραμένει έγκλειστος μέχρι και σήμερα. Στην ίδια έκθεση υπογραμμίζεται επίσης ότι το θέμα συνδέεται με τον συνολικό σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, την εκκρεμότητα των περιουσιών των μελών της ελληνικής εθνικής μειονότητας στη δημοτική περιοχή και τις κατηγορίες για καταπατήσεις από το κράτος. Ανυπομονώ να υπάρξει μια λύση σε αυτήν την υπόθεση και να έχουμε σύντομα μια συμφωνία για το θέμα.
 |
| "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 25/02/24 |
Ο Ντούσαν Σπάσογιεβιτς αποχαιρετά
την Ελλάδα ύστερα από οκτώ χρόνια
ως πρέσβης της Σερβίας στην Αθήνα.
Του ΝΤΟΥΣΑΝ ΣΠΑΣΟΓΙΕΒΙΤΣ*
Από τότε που ανέλαβα τα καθήκοντα του πρέσβη της Σερβίας στην Ελλάδα είχαμε διαφορετικές συνθέσεις της Βουλής των Ελλήνων. Δύο Προέδρους της Δημοκρατίας, δύο πρωθυπουργούς, έως και έξι υπουργούς Εξωτερικών. ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ άλλαξαν αρχηγούς, Αθήνα και Θεσσαλονίκη άλλαξαν δημάρχους.
Οι θητείες που αναφέρω δεν είχαν μικρή διάρκεια, απλώς η δική μου κράτησε πολύ. Κατά τη διάρκεια της θητείας μου οι μόνοι που δεν άλλαξαν ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ και ο περιφερειάρχης Κρήτης. Ναι, και ο διευθυντής της «Καθημερινής», μιας εφημερίδας –την οποία ανελλιπώς διάβαζα μόλις άρχισα να κατέχω την ελληνική γλώσσα– που τόσο ευγενικά μου παραχωρεί σήμερα το βήμα για να πω δυο λόγια, με αφορμή τη λήξη της θητείας μου.
Είμαι ευγνώμων, εκ των προτέρων, στους αναγνώστες που κατανοούν την πρόθεσή μου, τη σύνταξη ενός κειμένου που δεν αποτελεί ένα συμβατικό και ευγενικό αντίο. Δεν θα επεκταθώ σε περιγραφή ή έκθεση των διπλωματικών επιτευγμάτων αναφορικά με την εδραίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο εξαιρετικά φιλικών χωρών και των δύο αδελφικών λαών μας. Θα αξιοποιήσω τις παρακάτω γραμμές για να μεταφέρω μερικά από τα συναισθήματα που με ενώνουν με την Ελλάδα. Τη δική μου Ελλάδα. Τη μεταπολιτευτική Ελλάδα, τη συνομήλική μου, μιας και γεννηθήκαμε την ίδια χρονιά.
Τα τελευταία 50 χρόνια έχω δει την Ελλάδα να εξελίσσεται σε διαφορετικά στάδια. Από τους σκονισμένους δρόμους και τα μεταχειρισμένα ιαπωνικά αυτοκίνητα στα μέσα της δεκαετίας του ’80, μέχρι τη μετάλλαξή της σε μια χώρα που δύσκολα αναγνώρισα μόλις δέκα χρόνια αργότερα. Σε καλές και σε άσχημες στιγμές. Από τις ένδοξες και εορταστικές στιγμές, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας και ο εορτασμός των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, μέχρι κάποιες δραματικές κρίσεις, μεγάλα ανθρώπινα δεινά και τραγωδίες.
Τη συνάντησα πολλές φορές, σε διαφορετικές περιόδους της ζωής μου, και άλλες τόσες την αποχαιρέτησα. Στην Ελλάδα ήρθα για πρώτη φορά πριν από 40 χρόνια από τη Γιουγκοσλαβία, μια χώρα που βρέθηκε στην άλλη πλευρά του Σιδηρού Παραπετάσματος με τη συμφωνία Τσώρτσιλ και Στάλιν. Εμαθα για όλα αυτά που στη χώρα μου, εκείνη την περίοδο, δεν ήταν επιτρεπτά και επιθυμητά να τα γνωρίζει κανείς. Εδώ πραγματοποιήθηκαν η πρώτη μου συνάντηση με τη σύγχρονη δημοκρατία και τις ελεύθερες εκλογές, η εισαγωγή μου στην Ορθοδοξία, η κατήχησή μου και η βάπτισή μου στη Μονή Χιλανδαρίου του Αγίου Oρους.
Γνώρισα την Ελλάδα για πρώτη φορά, πρόσωπο με πρόσωπο, στα τέλη της άνοιξης του 1985. Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου δεν ήταν ακόμη ξεκάθαρα αισθητό. Πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Ρόναλντ Ρέιγκαν, ενώ ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ μόλις λίγους μήνες πριν είχε γίνει ο ηγέτης της ΕΣΣΔ. Hμουν έντεκα χρόνων και, ως παιδί δύο Σέρβων δημοσιογράφων, είχα ήδη μια κάπως διαμορφωμένη εικόνα για τη φίλη χώρα και τον αδελφό λαό που ζει σε αυτή. Από τη στιγμή που ο πατέρας μου, η μητέρα μου και εγώ περάσαμε τα σύνορα στους Ευζώνους, με ενθουσιασμό κατέγραφα κάθε λεπτομέρεια παρατηρώντας κυρίως τις διαφορές που υπήρχαν σε σχέση με τη χώρα μας.
Μπαμπά, τι είναι ΠΑΣΟΚ;
Εκτός από την κόκα κόλα σε κουτάκι, που πωλούνταν μόνο σε γυάλινα μπουκάλια στην κομμουνιστική Γιουγκοσλαβία εκείνη την εποχή, τράβηξαν την προσοχή μου επίσης τα συνθήματα, γραμμένα παντού με πράσινο χρώμα. Ρώτησα τους γονείς μου τι είναι το ΠΑΣΟΚ και γιατί είναι γραμμένη αυτή η λέξη σε κάθε αερογέφυρα και σε κάθε κολόνα κατά μήκος του αυτοκινητοδρόμου. Μου εξήγησαν ότι, σε αντίθεση με τη μονοκομματική Γιουγκοσλαβία, χάρη σε έναν πολιτικό ονόματι Κωνσταντίνο Καραμανλή στην Ελλάδα γίνονται δημοκρατικές εκλογές, όπου διαφορετικές πολιτικές παρατάξεις ανταγωνίζονται ελεύθερα. Συμπεριλαμβανομένων και των κομμουνιστών.
Από τότε που ανέλαβα τα καθήκοντα του πρέσβη της Σερβίας στην Ελλάδα είχαμε διαφορετικές συνθέσεις της Βουλής των Ελλήνων. Δύο Προέδρους της Δημοκρατίας, δύο πρωθυπουργούς, έως και έξι υπουργούς Εξωτερικών. ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ άλλαξαν αρχηγούς, Αθήνα και Θεσσαλονίκη άλλαξαν δημάρχους.
Οι θητείες που αναφέρω δεν είχαν μικρή διάρκεια, απλώς η δική μου κράτησε πολύ. Κατά τη διάρκεια της θητείας μου οι μόνοι που δεν άλλαξαν ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ και ο περιφερειάρχης Κρήτης. Ναι, και ο διευθυντής της «Καθημερινής», μιας εφημερίδας –την οποία ανελλιπώς διάβαζα μόλις άρχισα να κατέχω την ελληνική γλώσσα– που τόσο ευγενικά μου παραχωρεί σήμερα το βήμα για να πω δυο λόγια, με αφορμή τη λήξη της θητείας μου.
Είμαι ευγνώμων, εκ των προτέρων, στους αναγνώστες που κατανοούν την πρόθεσή μου, τη σύνταξη ενός κειμένου που δεν αποτελεί ένα συμβατικό και ευγενικό αντίο. Δεν θα επεκταθώ σε περιγραφή ή έκθεση των διπλωματικών επιτευγμάτων αναφορικά με την εδραίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο εξαιρετικά φιλικών χωρών και των δύο αδελφικών λαών μας. Θα αξιοποιήσω τις παρακάτω γραμμές για να μεταφέρω μερικά από τα συναισθήματα που με ενώνουν με την Ελλάδα. Τη δική μου Ελλάδα. Τη μεταπολιτευτική Ελλάδα, τη συνομήλική μου, μιας και γεννηθήκαμε την ίδια χρονιά.
Τα τελευταία 50 χρόνια έχω δει την Ελλάδα να εξελίσσεται σε διαφορετικά στάδια. Από τους σκονισμένους δρόμους και τα μεταχειρισμένα ιαπωνικά αυτοκίνητα στα μέσα της δεκαετίας του ’80, μέχρι τη μετάλλαξή της σε μια χώρα που δύσκολα αναγνώρισα μόλις δέκα χρόνια αργότερα. Σε καλές και σε άσχημες στιγμές. Από τις ένδοξες και εορταστικές στιγμές, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας και ο εορτασμός των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, μέχρι κάποιες δραματικές κρίσεις, μεγάλα ανθρώπινα δεινά και τραγωδίες.
Τη συνάντησα πολλές φορές, σε διαφορετικές περιόδους της ζωής μου, και άλλες τόσες την αποχαιρέτησα. Στην Ελλάδα ήρθα για πρώτη φορά πριν από 40 χρόνια από τη Γιουγκοσλαβία, μια χώρα που βρέθηκε στην άλλη πλευρά του Σιδηρού Παραπετάσματος με τη συμφωνία Τσώρτσιλ και Στάλιν. Εμαθα για όλα αυτά που στη χώρα μου, εκείνη την περίοδο, δεν ήταν επιτρεπτά και επιθυμητά να τα γνωρίζει κανείς. Εδώ πραγματοποιήθηκαν η πρώτη μου συνάντηση με τη σύγχρονη δημοκρατία και τις ελεύθερες εκλογές, η εισαγωγή μου στην Ορθοδοξία, η κατήχησή μου και η βάπτισή μου στη Μονή Χιλανδαρίου του Αγίου Oρους.
Γνώρισα την Ελλάδα για πρώτη φορά, πρόσωπο με πρόσωπο, στα τέλη της άνοιξης του 1985. Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου δεν ήταν ακόμη ξεκάθαρα αισθητό. Πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Ρόναλντ Ρέιγκαν, ενώ ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ μόλις λίγους μήνες πριν είχε γίνει ο ηγέτης της ΕΣΣΔ. Hμουν έντεκα χρόνων και, ως παιδί δύο Σέρβων δημοσιογράφων, είχα ήδη μια κάπως διαμορφωμένη εικόνα για τη φίλη χώρα και τον αδελφό λαό που ζει σε αυτή. Από τη στιγμή που ο πατέρας μου, η μητέρα μου και εγώ περάσαμε τα σύνορα στους Ευζώνους, με ενθουσιασμό κατέγραφα κάθε λεπτομέρεια παρατηρώντας κυρίως τις διαφορές που υπήρχαν σε σχέση με τη χώρα μας.
Μπαμπά, τι είναι ΠΑΣΟΚ;
Εκτός από την κόκα κόλα σε κουτάκι, που πωλούνταν μόνο σε γυάλινα μπουκάλια στην κομμουνιστική Γιουγκοσλαβία εκείνη την εποχή, τράβηξαν την προσοχή μου επίσης τα συνθήματα, γραμμένα παντού με πράσινο χρώμα. Ρώτησα τους γονείς μου τι είναι το ΠΑΣΟΚ και γιατί είναι γραμμένη αυτή η λέξη σε κάθε αερογέφυρα και σε κάθε κολόνα κατά μήκος του αυτοκινητοδρόμου. Μου εξήγησαν ότι, σε αντίθεση με τη μονοκομματική Γιουγκοσλαβία, χάρη σε έναν πολιτικό ονόματι Κωνσταντίνο Καραμανλή στην Ελλάδα γίνονται δημοκρατικές εκλογές, όπου διαφορετικές πολιτικές παρατάξεις ανταγωνίζονται ελεύθερα. Συμπεριλαμβανομένων και των κομμουνιστών.
Eτσι πεινασμένοι και ταλαιπωρημένοι όπως ήμασταν από το κρύο, μας εντόπισε ένας μαυροφορεμένος Κρητικός. Αμέσως κατάλαβε ότι κάτι μας συμβαίνει. Oχι μόνο μας τάισε και μας πότισε στο σπίτι του, αλλά μας μετέφερε με το παλιό του βανάκι στο ορεινό σημείο όπου αφήσαμε τα αυτοκίνητά μας στην είσοδο του φαραγγιού. Τον περίεργο συνάδελφό μου δεν ενοχλούσε πλέον ούτε εάν φοράμε ζώνες, ούτε εάν καπνίζουμε στο αυτοκίνητο. Ενώ ακολουθούσαμε τον γεμάτο στροφές δρόμο που από τα Λευκά Ορη οδηγεί στα Χανιά, δεν μπόρεσα να κρατηθώ και του είπα ότι οι Ελληνες μπορεί περιστασιακά να διαπράττουν κάποια μικρή τροχαία ή άλλη παράβαση, αλλά την ανθρωπιά και τη φιλοξενία, το ελληνικό φιλότιμο δεν μπορεί να τα ενσταλάξει στην ψυχή του ανθρώπου κανένας κανονισμός των Βρυξελλών.Oταν έφθασα στην Ελλάδα στα μέσα Φεβρουαρίου του 2016, αυτή τη φορά ως πρέσβης της Σερβίας, ακολούθησα την ίδια διαδρομή. Eτυχε την ημέρα εκείνη να κάνουν απεργία οι αγρότες σε όλη τη χώρα. Η εθνική οδός από τους Ευζώνους μέχρι την Αθήνα ήταν αποκλεισμένη σε πολλά σημεία, αλλά οι Ελληνες αγρότες με άφηναν να περνάω ελεύθερα μόλις έβλεπαν σερβικές πινακίδες, μάθαιναν ποιος είμαι, πού και γιατί πηγαίνω. Δεν μπορούσα να μην επαναφέρω στη μνήμη μου την πρώτη μου επαφή με την Ελλάδα και τους γονείς μου. Σταμάτησα να βάλω βενζίνη στο ίδιο πρατήριο καυσίμων αμέσως μετά τη διέλευση των συνόρων. Σαράντα χρόνια μετά, η ίδια κόκα κόλα σε κουτάκι, μόνο που αυτή τη φορά ήταν light. Και αντί συνθημάτων με έντονο πράσινο χρώμα, υπήρχαν ξεθωριασμένα κόκκινα συνθήματα με τη λέξη ΣΥΡΙΖΑ και το κάλεσμα στο «Οχι» στο δημοψήφισμα.
Δεν θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη μου επαγγελματική επίσκεψη στην Κρήτη λίγο πριν από τα Χριστούγεννα του 2017. Στην ευρύτερη παρέα υπήρχε και ένας Ευρωπαίος συνάδελφος που συνεχώς, από το πρωί μέχρι το βράδυ, έβρισκε ελαττώματα στους Ελληνες και στην Ελλάδα. Ολα τον ενοχλούσαν. Ενώ περπατούσαμε στους δρόμους των Χανίων, ένα βροχερό πρωινό, δεν σταμάτησε να μουρμουρίζει: «Κοίτα αυτόν, δεν φοράει ζώνη, κοίτα αυτήν, πέρασε με κόκκινο και οδηγεί στο αντίθετο ρεύμα, κοίτα αυτούς τους τρεις, καπνίζουν στο αυτοκίνητο». Αργά εκείνο το απόγευμα, αφού διασχίσαμε το φαράγγι της Iμβρου και φθάσαμε στις ακτές του Λιβυκού Πελάγους, βρεθήκαμε σε έναν οικισμό με ελάχιστα σπίτια. Είχε ήδη αρχίσει να νυχτώνει και στα γύρω βουνά άρχισε να χιονίζει. Τον ανυπόφορο διπλωμάτη τώρα πλέον διέκρινε η σιωπή, καθώς ήταν ανήσυχος για το πώς θα επιστρέψουμε στο σημείο που πριν από λίγες ώρες σταθμεύσαμε τα αυτοκίνητά μας.
Eτσι πεινασμένοι και ταλαιπωρημένοι όπως ήμασταν από το κρύο, μας εντόπισε ένας μαυροφορεμένος Κρητικός. Αμέσως κατάλαβε ότι κάτι μας συμβαίνει. Oχι μόνο μας τάισε και μας πότισε στο σπίτι του, αλλά μας μετέφερε με το παλιό του βανάκι στο ορεινό σημείο όπου αφήσαμε τα αυτοκίνητά μας στην είσοδο του φαραγγιού. Τον περίεργο συνάδελφό μου δεν ενοχλούσε πλέον ούτε εάν φοράμε ζώνες, ούτε εάν καπνίζουμε στο αυτοκίνητο. Ενώ ακολουθούσαμε τον γεμάτο στροφές δρόμο που από τα Λευκά Ορη οδηγεί στα Χανιά, δεν μπόρεσα να κρατηθώ και του είπα ότι οι Ελληνες μπορεί περιστασιακά να διαπράττουν κάποια μικρή τροχαία ή άλλη παράβαση, αλλά την ανθρωπιά και τη φιλοξενία, το ελληνικό φιλότιμο δεν μπορεί να τα ενσταλάξει στην ψυχή του ανθρώπου κανένας κανονισμός των Βρυξελλών.
Τα τελευταία οκτώ χρόνια, ως πρέσβης της Σερβίας, μοιράστηκα μαζί με τους Ελληνες γιορτές, ανησυχίες και στενοχώριες. Γιόρτασα ονομαστικές γιορτές, γεννήσεις και γάμους, συνόδευσα στο τελευταίο τους ταξίδι τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Κάρολο Παπούλια. Οσο καλύτερα και βαθύτερα γνώριζα την Ελλάδα, την πραγματική και ομορφότερη πλευρά της, συχνά κεκαλυμμένη από τη συνηθισμένη τουριστική προσφορά –από τα προάστια της Θεσσαλονίκης, όπως είναι οι Σαράντα Εκκλησιές και η Τριανδρία, τα Επτάνησα στις αρχές της άνοιξης και τα Δωδεκάνησα στα τέλη του φθινοπώρου, μέχρι και τα χιονισμένα οροπέδια του Ψηλορείτη, πάνω από τα Ανώγεια–, μου ήταν όλο και ομορφότερη. Μου άρεσε όλο και περισσότερο και μου ήταν όλο και πιο δύσκολο να την αποχωριστώ. Αυτός ο αποχαιρετισμός, μετά από οκτώ χρόνια συνεχούς διαμονής στην Ελλάδα και ζώντας με τους Ελληνες, είναι ο πλέον δύσκολος.
Γράφοντας το βιβλίο «Ελλάδα: Ο αγώνας για την Ανεξαρτησία, η Συγκρότηση του Κράτους και η Παλιγγενεσία του Εθνους», αλλά και από την προσωπική μου εμπειρία, συνειδητοποίησα ότι, από πολιτικής και πολιτιστικής απόψεως, τελικά, στην έννοια του σύγχρονου εθνικού χαρακτήρα και της σημερινής ταυτότητας των Ελλήνων, στο σύνολό τους, η αίσθηση του μέτρου είναι η μεγαλύτερη ελληνική αρετή. Ενα είδος ελληνικής ισορροπίας, δηλαδή η νίκη της μέσης γραμμής ως αποτέλεσμα όλων των δυνάμεων.
Η επιτυχής συμφιλίωση και σύνθεση των αντίπαλων άκρων –της Ανατολής και της Δύσης, του παραδοσιακού και του σύγχρονου, της Ορθοδοξίας και του Διαφωτισμού, της εθνικής υπερηφάνειας και της επίγνωσης των αδυναμιών μας, του ισχυρού κράτους και της δημοκρατίας, του ισχυρού στρατού και του πολιτικού του ελέγχου– είναι η μεγαλύτερη νίκη των σημερινών Ελλήνων.
Η μεταπολιτευτική Ελλάδα του Καραμανλή και του Παπανδρέου δεν έφθασε τόσο εύκολα σε αυτή τη νίκη. Σίγουρα όχι πριν οι διάφορες ακρότητες αποδειχθούν λανθασμένες και μετά από όχι και τόσο σπάνιες αιματηρές εσωτερικές συγκρούσεις.
Εθνική ανασφάλεια
Αν τολμούσα μετά από οκτώ χρόνια συνύπαρξης να προβώ σε μια κριτική ως προς τους Ελληνες, δεν θα μπορούσε να είναι άλλη από αυτήν που κάνω και στους συμπολίτες μου: η περιστασιακή έλλειψη αυτοεκτίμησης. Μια έλλειψη η οποία συχνά συνοδεύεται από ανεπαρκή αυτοπεποίθηση και ταυτόχρονα από μια υπερβολική γοητεία για ξενόφερτα στοιχεία. Αρα, απόκλιση από τη μέση γραμμή. Απόκλιση από την αρχαία αφετηρία του μέτρου.
Η Ελλάδα είναι μια εκπληκτικά ωραία χώρα. Ωστόσο, η μεγαλύτερη ομορφιά της δεν έγκειται στο φυσικό της κάλλος. Ο μεγαλύτερος πλούτος της δεν είναι οι φυσικοί της πόροι. Το πιο όμορφο και πολύτιμο που έχει η Ελλάδα είναι οι άνθρωποί της, αυτοί που ζουν κάτω από τον γαλάζιο ελληνικό ουρανό. Από την Κέρκυρα μέχρι το Καστελλόριζο, από το Διδυμότειχο μέχρι τα Σφακιά. Οι δικοί της άνθρωποι, οι Ελληνίδες και οι Ελληνες.
Αν και ένα απλό ευχαριστώ είναι πολύ λίγο, τους το οφείλω όμως για την αξεπέραστη φιλοξενία και τη μεγάλη αγάπη με την οποία με αγκάλιαζαν σε κάθε μου βήμα. Τίποτα δεν θα μπορέσει να ξεθωριάσει ή να σβήσει τη θύμησή της. Ούτε καν η χιλιομετρική απόσταση, που για την αγάπη είναι ό,τι ο άνεμος για τη φωτιά. Τις μικρές φωτιές τις σβήνει, ενώ τις μεγάλες τις θεριεύει.
Το πιο όμορφο και πολύτιμο που έχει η Ελλάδα είναι οι άνθρωποί της, αυτοί που ζουν κάτω από τον γαλάζιο ελληνικό ουρανό. Αν και ένα απλό ευχαριστώ είναι πολύ λίγο, τους το οφείλω όμως για την αξεπέραστη φιλοξενία και τη μεγάλη αγάπη με την οποία με αγκάλιαζαν σε κάθε μου βήμα.
*Πρέσβης της Δημοκρατίας της Σερβίας και συγγραφέας του βιβλίου «Ελλάδα: Ο αγώνας για την Ανεξαρτησία, η Συγκρότηση του Κράτους και η Παλιγγενεσία του Εθνους».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου