Τι σημαίνει «επιθετική συμπεριφορά»; Που πάλι ήδη εξελίσσεται! Αυτή είναι έννοια που δεν απαντάται γενικόλογα. Για να στοιχειοθετούν αυτά που θα τη στηρίξουν, πρέπει οι ΗΠΑ να έχουν αναγνωρίσει πλήρως το ελληνικό νομικό καθεστώς στο Αιγαίο αλλά και να έχουν λάβει νομικά θέση, με αναλυτικές συντεταγμένες πάνω σε χάρτες, σε όλα τα ζητήματα κυριαρχίας που εγείρει η Τουρκία εις βάρος της Ελλάδας. Πρέπει δηλαδή να έχουν πρώτα ενστερνιστεί πλήρως τις ελληνικές θέσεις. Αρα πρέπει ταυτόχρονα να έρθουν μετωπικά απέναντι στην Τουρκία με αντίστοιχο τρόπο. Μόνο έτσι θα είχαν περιεχόμενο τα περί δήθεν «ρήτρας». Τότε όμως δεν θα υπήρχε συμφωνία...

Από "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ"

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 24-25/02/24

Ελληνικοί μύθοι και τουρκικά F16

ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΑΛΟΥΧΟΥ

Ηταν επιτυχία του Πρωθυπουργού να χειροκροτείται στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου για τον γάμο των ομοφύλων. Μακράν σημαντικότερο όμως θα ήταν να τον χειροκροτούσαν εκεί για την άμυνα της χώρας. Δύσκολο, καθώς οι εξελίξεις ήταν γνωστές: επιθετική επαναφορά των τουρκικών προκλήσεων, κουρέλιασμα της «Διακήρυξης των Αθηνών», αμερικανοτουρκική συμφωνία-μαμούθ για τα F16 με «δεσμεύσεις» άνευ περιεχομένου που επικαλείται δε η ελληνική, όχι η αμερικανική κυβέρνηση. Σύμφωνα με δημοσιεύματα η σχετική επιστολή της αμερικανικής κυβέρνησης προς το Κογκρέσο αναφέρει ότι θα παρακολουθείται η χρήση των αεροσκαφών και ενδέχεται μέχρι και διακοπή του προγράμματος εάν διαπιστωθεί απειλή προς νατοϊκές χώρες. Ομως το ζήτημα είναι τι γράφεται σε επιστολή ή αν έχει οποιαδήποτε αξία;

Στο κείμενο διαπιστώνει αμέσως κανείς πως δεν πρόκειται για τίποτε περισσότερο από ό,τι ήδη προβλέπεται στην αυστηρότατη αμερικανική νομοθεσία περί εξαγωγής όπλων, η οποία ασφαλώς και επιτρέπει στις ΗΠΑ, όπως αντίστοιχα σε άλλες εξαγωγές χώρες, τη δυνατότητα να ανατρέψουν ανά πάσα στιγμή το πρόγραμμα. Ακόμα και μετά την ολοκλήρωσή του υφίσταται δικαίωμα βέτο, λ.χ. σε μεταπωλήσεις: συνέβη πρόσφατα στην ΕΕ για την Ουκρανία. Το κείμενο ουδέν περιέχει που δεν υπερκαλύπτει αυτό το πλαίσιο. Αν λοιπόν οι ΗΠΑ θελήσουν να σταματήσουν το πρόγραμμα, δεν έχουν ανάγκη επιστολών. Θα κάνουν ακριβώς ό,τι έκαναν με τα F-35. Το ίδιο το έγγραφο παραπέμπει άλλωστε ρητά σε αυτό το καθεστώς: «σύμφωνα με τον νόμο περί ελέγχου των εξαγωγών όπλων και την πολιτική της κυβέρνησης των ΗΠΑ για τη μεταφορά συμβατικών όπλων». Εκεί είναι η ουσία. Οχι σε επιστολές με de facto και de jure ανούσιες δεσμεύσεις.

Επιπλέον, οι πρόσθετες γενικόλογες πρόνοιες που αναφέρονται είναι πολιτικές. Οχι νομικές. Είχαν σκοπό απλώς να διευκολύνουν τη Γερουσία. Δηλαδή δεν έχουν αυτόματη ή αναγκαστική εκτέλεση. Ακόμα όμως και αν αποφάσιζαν να τις επικαλεστούν, δεν θα αρκούσαν, σε αντίθεση με τον ίδιο τους τον νόμο: η πιθανότητα να μπορέσουν να τις στηρίξουν είναι ανύπαρκτη. Τι σημαίνει «επιθετική συμπεριφορά»; Που πάλι ήδη εξελίσσεται! Αυτή είναι έννοια που δεν απαντάται γενικόλογα. Για να στοιχειοθετούν αυτά που θα τη στηρίξουν, πρέπει οι ΗΠΑ να έχουν αναγνωρίσει πλήρως το ελληνικό νομικό καθεστώς στο Αιγαίο αλλά και να έχουν λάβει νομικά θέση, με αναλυτικές συντεταγμένες πάνω σε χάρτες, σε όλα τα ζητήματα κυριαρχίας που εγείρει η Τουρκία εις βάρος της Ελλάδας. Πρέπει δηλαδή να έχουν πρώτα ενστερνιστεί πλήρως τις ελληνικές θέσεις. Αρα πρέπει ταυτόχρονα να έρθουν μετωπικά απέναντι στην Τουρκία με αντίστοιχο τρόπο. Μόνο έτσι θα είχαν περιεχόμενο τα περί δήθεν «ρήτρας». Τότε όμως δεν θα υπήρχε συμφωνία.

Είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρόθυμες για κάτι τέτοιο; Το έκαναν μέχρι σήμερα; Αν ήταν στους σκοπούς τους, θα προχωρούσαν σε τέτοιο πρόγραμμα, όπως, αντίστοιχα, και η Τουρκία; Και θα καλούσαν εκ νέου την Αγκυρα να εγκαταλείψει τους ρωσικούς S400 προκειμένου να επανενταχθεί στα F-35, όπως ήδη συνέβη; Σε όλα αυτά: ασφαλώς όχι. Ποια παραβίαση λοιπόν; Επειδή θα φωνάζει η Ελλάδα; Πάντοτε φωνάζει. Ποιος γνωρίζει τους συσχετισμούς της στιγμής όταν τεθεί ζήτημα; Μα και αν είναι κατάλληλοι, πώς θα στηρίξει η Γερουσία τη διακοπή ενός προγράμματος όταν οι ίδιες οι ΗΠΑ δεν θα έχουν αναγνωρίσει τις εν λόγω περιοχές ως ελληνικές και την Τουρκία ως παραβιάζουσα κυριαρχία νατοϊκής χώρας; Αυτά είναι αστεία. Οι Τούρκοι πήραν το πρόγραμμα. Η κυβέρνηση ας πάψει τη φαιδρή μυθολογία περί δήθεν δεσμεύσεων. Αν μπορούσε, ας σταματούσε εξαρχής τη συμφωνία.

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 24-25/02/24

Η Τουρκία δεν αποτρέπεται με 20 F-35


ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΒΑΛΗΝΑΚΗ


Παρά τις υποτιθέμενες δεσμεύσεις της Διακήρυξης των Αθηνών και αμέσως μετά την κερδοφόρα συμφωνία με τις ΗΠΑ, η Τουρκία διευρύνει ακόμη περισσότερο τις αναθεωρητικές διεκδικήσεις της. Με το «πακέτο Μπλίνκεν» (F-16 στην Αγκυρα και F-35 στην Αθήνα) η Ουάσιγκτον επιχειρεί την επαναφορά μιας ήδη αυτόνομης Τουρκίας στον «ορθό» νατοϊκό δρόμο και το διεθνές δίκαιο, παρέχοντας παράλληλα ένα μάλλον παροδικό και ανεπαρκές «ποιοτικό πλεονέκτημα» στον δεδομένο σύμμαχο Ελλάδα.

Το «πακέτο Μπλίνκεν» αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα απουσίας διαπραγματευτικού σχεδίου και στρατηγικής αντίληψης των εξοπλισμών από τη χώρα μας. Κατά την εξαιρετική ομιλία του Πρωθυπουργού στο Κογκρέσο ζητήθηκε από τις ΗΠΑ να μην προχωρήσουν στον εξοπλισμό της Τουρκίας. Υπό την πίεση του «Μητσοτάκης γιοκ» η Αθήνα μετακινήθηκε στη συνέχεια σε ουδέτερη θέση («είναι θέμα Ουάσιγκτον – Αγκυρας»), για να καταλήξει πλέον να πανηγυρίσει για το πακέτο υπερεξοπλισμού της γείτονος. Ο (φίλος του Πούτιν και της Χαμάς) Ερντογάν επιβραβεύεται ως «άσωτος υιός».

Με τα 119 F-16V, τους 3.000 εξελιγμένους πυραύλους και πάμπολλα συστήματα και ανταλλακτικά ο Ερντογάν μοχλεύει (ίσως για τελευταία φορά) αμερικανική τεχνολογία για να πολλαπλασιάσει τα ήδη σημαντικά επιτεύγματα της δικής του πολεμικής βιομηχανίας.

Προκαλούν γι’ αυτό εντύπωση οι ισχυρισμοί περί ελληνικής υπεροπλίας χωρίς να συνυπολογιστούν όλοι οι επιμέρους τομείς ισχύος (πυραυλικά συστήματα, και δη μακρού πλήγματος, μη επανδρωμένα σε αέρα, θάλασσα ή υποβρύχια, τουρκικό μαχητικό Kaan, αεράμυνα, εξαγωγική αμυντική βιομηχανία, κ.λπ.). Προσθέτοντας στο εξελισσόμενο ισοζύγιο ισχύος και πολιτικές παραμέτρους (πιθανή επιστροφή της Τουρκίας στα F-35, άρση όλων των δυτικών εμπάργκο εναντίον της, είσοδός της στην αμυντική πτυχή της ΕΕ κ.λπ.), είναι προφανές ότι για να αποτραπεί η Αγκυρα δεν αρκούν 20 F-35.

Στο επίπεδο των πολιτικών ανταλλαγμάτων η Αθήνα περιορίστηκε να διεκδικήσει την (ήδη κατοχυρωμένη στη Συνθήκη της Λωζάννης) απαγόρευση υπέρπτησης των νησιών αντί την έμπρακτη και κατηγορηματική συμπαράταξη των ΗΠΑ στο μείζον ζήτημα: στην άρση της διεκδίκησης νησιών και των θεωριών περί «αποστρατιωτικοποίησης» ολόκληρου του Ανατολικού Αιγαίου. Τέτοιοι ελληνικοί στόχοι συνάδουν μάλιστα απόλυτα με το αμερικανικό συμφέρον.

Επιπλέον, από διαρρεύσαντα αποσπάσματα της μυστικής επιστολής Μπλίνκεν διαφαίνονται ορισμένοι αξιοποιήσιμοι περιορισμοί στη χρήση των αμερικανικών όπλων, οι οποίοι όμως περιέργως επιβάλλονται και στην Ελλάδα! Δεδομένων μάλιστα των γνωστών τουρκικών διαστρεβλώσεων περί «διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων», της προσφιλούς στάσης των ΗΠΑ για «ίσες αποστάσεις» και επερχόμενων διεθνών ανακατατάξεων, δεν χωρεί εφησυχασμός.

Παρά την αιφνίδια ανησυχία του υπουργού Αμυνας η κυβερνητική γραμμή συνεχίζει να αποδίδει τις προκλήσεις σε «προεκλογικές σκοπιμότητες» και «παρεξηγήσεις», και να αντιμετωπίζει τις δαπάνες για την εθνική άμυνα μονοδιάστατα, ως δημοσιονομικό και επικοινωνιακό μέγεθος και όχι ως θεμελιώδες εθνικό ζήτημα. Εκτιμά εμμονικά ότι το διεθνές δίκαιο θα τιμωρήσει τον κραυγαλέο παραβάτη Τουρκία, ενώ την ίδια ώρα δεν αξιοποιεί καν η ίδια το δίκαιο της θάλασσας στο οποίο ομνύει. Ως αποτέλεσμα, οι εξοπλισμοί κινούνται στη λογική του εκκρεμούς, αυξομειούμενοι χωρίς μακροπρόθεσμο σχέδιο, ανάλογα με τις εκάστοτε αποχρώσεις των τουρκικών απειλών και τις επικοινωνιακές εμπνεύσεις της στιγμής.

Εν κατακλείδι, η παράλογη θεωρία περί επίλυσης των εληνοτουρκικών προβλημάτων μέσω της θετικής ατζέντας οδηγεί σε «ψύχραιμη ανεκτικότητα» απέναντι σε έναν γείτονα που καθημερινά «ροκανίζει» με «χειρουργικά» κτυπήματα την ελληνική κυριαρχία, κυριαρχικά δικαιώματα και διεθνείς αρμοδιότητες. Υπό τέτοιες συνθήκες και χωρίς μια νέα στρατηγική, ο χρόνος δεν εργάζεται υπέρ των εθνικών συμφερόντων.

*Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών