Στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός αντι-drone θόλου κατάλληλου για το ελληνικό περιβάλλον επιχειρήσεων θα λειτουργήσει σύντομα και το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας. Μέχρι όλα αυτά να μπουν σε μια σειρά ωστόσο η Ελλάδα έχει φροντίσει ώστε με τη συνδρομή χωρών όπως το Ισραήλ να δημιουργηθεί ένα πρώτο δίκτυο αισθητήρων και συστημάτων που στόχο έχουν εάν και όποτε απαιτηθεί να παρεμβάλλουν στα αντίπαλα μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Αν και πολλές λεπτομέρειες δεν είναι προς δημοσιοποίηση λόγω του απορρήτου, στόχος του αντι-drone θόλου είναι ή να αδρανοποιούν το εχθρικό drone ή αυτό να επιστρέφει στο σημείο εκκίνησής του ή οι ελληνικές δυνάμεις να αποκτούν τον έλεγχό του και να το προσγειώνουν σε φίλιο αεροδρόμιο....

Από "ΤΑ ΝΕΑ", κύριο+εσωτερικό θέμα

"ΤΑ ΝΕΑ", κύριο θέμα, 27/02/24

"ΤΑ ΝΕΑ", 27/02/24

ΤΟΥ ΜΑΡΙΝΟΥ ΓΚΑΣΙΑΜΗ

Η ευρύτατη πλέον χρήση, ειδικά των οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών, τείνει να αλλάξει το στρατιωτικό δόγμα πολλών, αν όχι όλων των χωρών του κόσμου. Ειδικά η χρήση τους στα μέτωπα της Ουκρανίας και του Ναγκόρνο Καραμπάχ αποτελεί πλέον αντικείμενο μελέτης με στόχο την υιοθέτηση νέων δογμάτων.

Οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις δεν θα μπορούσαν να αγνοήσουν αυτά τα διδάγματα, ειδικά από τη στιγμή που η Τουρκία διαθέτει πλέον έναν τεράστιο στόλο από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, οχήματα και πλωτά. Ο υπουργός Εθνικής Αμυνας είχε δηλώσει σχετικά πρόσφατα από την Ξάνθη πως «υπάρχει πρόβλεψη δημιουργίας ενός θόλου αντι-drone για τις Ενοπλες Δυνάμεις, δηλαδή των μέσων αυτών που θα επιτρέπουν στις Ενοπλες Δυνάμεις να επιχειρούν προστατευμένες από την απειλή των drones».

Στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός αντι-drone θόλου κατάλληλου για το ελληνικό περιβάλλον επιχειρήσεων θα λειτουργήσει σύντομα και το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας. Μέχρι όλα αυτά να μπουν σε μια σειρά ωστόσο η Ελλάδα έχει φροντίσει ώστε με τη συνδρομή χωρών όπως το Ισραήλ να δημιουργηθεί ένα πρώτο δίκτυο αισθητήρων και συστημάτων που στόχο έχουν εάν και όποτε απαιτηθεί να παρεμβάλλουν στα αντίπαλα μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Αν και πολλές λεπτομέρειες δεν είναι προς δημοσιοποίηση λόγω του απορρήτου, στόχος του αντι-drone θόλου είναι ή να αδρανοποιούν το εχθρικό drone ή αυτό να επιστρέφει στο σημείο εκκίνησής του ή οι ελληνικές δυνάμεις να αποκτούν τον έλεγχό του και να το προσγειώνουν σε φίλιο αεροδρόμιο.

Ο ρόλος των TÜRKSAT

Μια πληροφορία, πάντως, που μετέδωσε πριν από δύο εβδομάδες η ιστοσελίδα της τουρκικής κρατικής ραδιοτηλεόρασης TRΤ ίσως να θέτει νέα δεδομένα που αν μη τι άλλο θα χρειαστεί να τα αναλύσει η Αθήνα και να πράξει τα δέοντα. Ο υπουργός Μεταφορών και Υποδομών της Τουρκίας Αμπντουλκαντίρ Ουράλογλου είπε ότι όλα τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (İHA), ειδικά τα εθνικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη της Τουρκίας, θα μπορούν να ελέγχονται μέσω των δορυφόρων TÜRKSAT. «Δεν θα είναι πλέον δυνατή η εξωτερική επέμβαση στον έλεγχο των μη επανδρωμένων αεροσκαφών μας» ανέφερε.

Ο Ουράλογλου πρόσθεσε ότι ο έλεγχος των εγχώριων και εθνικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών που κατασκευάζονται στην Τουρκία, καθώς και όλων των μη επανδρωμένων αεροσκαφών που χρειάζονται τη δυνατότητα δορυφορικής επικοινωνίας, έχει πλέον αρχίσει να γίνεται μέσω των δορυφόρων TÜRKSAT.

«Οι δορυφορικές επικοινωνίες αναδεικνύονται ως παράγοντας που αλλάζει τους όρους του παιχνιδιού στις επιχειρήσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Ο έλεγχος των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, ειδικά εκείνων που επιχειρούν στο εξωτερικό, έχει γίνει πιο ασφαλής με τους δορυφόρους TÜRKSAT. Οι δορυφορικές επικοινωνίες, παρέχοντας ασφαλείς και κρυπτογραφημένους δίαυλους, ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης ή παρέμβασης» είπε ο τούρκος υπουργός, προαγγέλλοντας ουσιαστικά το αντίδοτο που αναζητεί η Αγκυρα.

Ρομποτικά σκάφη από το μέλλον

Για το τι σημαίνει μια τέτοια εξέλιξη ο καθηγητής Γεωπολιτικής και Σύγχρονων Στρατιωτικών Τεχνολογιών, διευθυντής του Τομέα Θεωρίας και Ανάλυσης Πολέμου στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, Κωνσταντίνος Γρίβας, επισημαίνει ότι «η αντιμετώπιση των τουρκικών μη επανδρωμένων συστημάτων είναι μια πρόκληση που δεν μπορεί να καλυφθεί από κάποια ομπρέλα ηλεκτρονικών παρεμβολέων, όσο εξελιγμένη και αν είναι αυτή. Η πρόσφατη είδηση ότι τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροχήματα (UAV) θα ελέγχονται μέσω δορυφόρων ήδη θέτει νέα δεδομένα ως προς τις δυνατότητες άσκησης παρεμβολών στα συστήματα καθοδήγησής τους. Επίσης, πλήρως αυτόνομα ρομποτικά σκάφη, που είναι και το κύμα του μέλλοντος, θα είναι σχεδόν άτρωτα σε παρόμοια συστήματα. Επιπροσθέτως, τα ρομποτικά σκάφη είναι πάρα πολλών ειδών, διαμορφώσεων και μεγεθών, με δράσεις σε διαφορετικά επίπεδα και έτσι μια «μονολιθική» αντι-drone ομπρέλα πολύ δύσκολα θα μπορεί να τα αντιμετωπίσει εν συνόλω».

Κατά τον καθηγητή, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι πολύ επικίνδυνα ρομποτικά σκάφη δεν είναι μόνο τα αεροχήματα αλλά και υποβρύχια σκάφη (UUV), σκάφη επιφανείας (USV), ημιβυθιζόμενα (SPSS) και επίγεια (UGV). Ολα αυτά λειτουργούν με διαφορετικούς τρόπους και άρα πολύ δύσκολα μπορούν να αντιμετωπιστούν με κάποια «ομπρέλα». «Η αντιμετώπιση των τουρκικών ρομποτικών συστημάτων» τονίζει «αλλά και η ανάπτυξη αντίστοιχων (αν όχι ανώτερων) ικανοτήτων από πλευράς της Ελλάδας είναι μια σύνθετη προσπάθεια που απαιτεί καινοτόμες και πολυδιάστατες λύσεις και επένδυση στο πρωταρχικό οπλικό σύστημα κάθε υγιούς στρατεύματος. Στην εγχώρια στρατιωτική σκέψη».

"ΤΑ ΝΕΑ", 27/02/24

 

ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΜΠΑΛΤΖΩΗ*

Στη σημερινή εποχή θεωρείται αδιανόητο για έναν σύγχρονο στρατό να διεξαγάγει επιχειρήσεις χωρίς να κάνει χρήση των ΜΕΑ (Μη Επανδρωμένα Αεροχήματα) πάσης μορφής και αποστολής. ΜΕΑ, στα αγγλικά UAV (Unmanned Aerial Vehicle) ή drones, ονομάζονται τα κάθε είδους ιπτάμενα οχήματα που δεν έχουν χειριστή στην άτρακτό τους, αλλά πραγματοποιούν πτήσεις είτε αυτόνομα είτε μέσω τηλεκατεύθυνσης. Ο όρος UAV χρησιμοποιείται γενικώς για τα μεσαία και μεγάλα MEΑ (σύμφωνα με το NATO Class II & III, βάρους άνω των 150 kgr), ενώ ο όρος drone για τα μικρότερα αεροχήματα (NATO Class I, κάτω των 150 kgr).

Τα ΜΕΑ χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: Αυτά με σταθερές πτέρυγες, όπως τα αεροπλάνα, και αυτά με έλικες, όπως τα ελικόπτερα. Τα ΜΕΑ χρησιμοποιούνται σε πλήθος αποστολών, στην ειρήνη και στον πόλεμο, όπως: ISR (intelligence, surveillance, reconnaissance), συλλογής πληροφοριών, επιτήρησης, αναγνώρισης αλλά και counter-intelligence (αντικατασκοπίας). Δηλαδή, για αναμετάδοση ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών, συλλογή ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών και τηλεπικοινωνιών (ESM/ELINT και COMINT), εκτέλεση παρεμβολών (ECM), περιπολίες, επιτήρηση εγκαταστάσεων υψηλής στρατηγικής σημασίας, αποστολές καταστολής αεράμυνας (SEAD), αναμετάδοση ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών, κατάδειξης στόχων, συλλογή ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών και τηλεπικοινωνιών (ESM/ELINT και COMINT), εκτέλεση παρεμβολών (ECM) και πλήθος άλλων αποστολών, αποδεικνύοντας τη σημασία και χρησιμότητά των.

Μια ιδιαίτερα κατηγορία των ΜΕΑ είναι τα περιπλανώμενα πυρομαχικά (loitering munitions), η «τελευταία λέξη» στον σύγχρονο πόλεμο. Είναι όπλα μίας χρήσης που έχουν σχεδιαστεί για να βρίσκουν έναν στόχο και να τον καταστρέφουν. Μόλις εκτοξευτούν στον αέρα, μπορούν να κυνηγήσουν έναν στόχο με ανθρώπινη παρέμβαση από έναν σταθμό ελέγχου ή με αυτόνομη πτήση και εντολή να χτυπήσουν καθορισμένους στόχους ή συνδυασμό αυτών.

Στο βιβλίο του «Army of None» ο Πολ Σαρ ορίζει τα «περιπλανώμενα πυρομαχικά» ως ένα αυτόνομο όπλο που μπορεί να «ψάξει, να αποφασίσει αν θα εμπλακεί και να εμπλέξει στόχους μόνο του», χωρίς να χρειάζεται ανθρώπινη παρέμβαση. Είναι περισσότερο «έξυπνοι πύραυλοι» παρά αεροσκάφη. Εκτοξεύονται όπως τα φορητά αντιαρματικά ή αντιαεροπορικά συστήματα και επιτρέπουν σε ολιγομελείς ομάδες να αναπτύσσουν διακριτικά το όπλο στο πεδίο της μάχης. Είναι πολύ αποτελεσματικά, φθηνά, αξίας μερικών δεκάδων χιλιάδων δολαρίων, και καταστρέφουν στόχους αξίας δεκάδων εκατομμυρίων, όπως π.χ. ένα άρμα μάχης. Είναι στην κυριολεξία «game changer» στο πεδίο των επιχειρήσεων, όπως συμβαίνει στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Πρόσφατα, ο υπουργός Εθνικής Αμυνας τόνισε την ανάγκη απόκτησης από τις Ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις συστημάτων που αλλάζουν τη μορφή των πολεμικών επιχειρήσεων όπως είναι τα περιφερόμενα πυρομαχικά, τα διάφορα ΜΕΑ, και αυτό είναι επιβεβλημένο και απαραίτητο. Θετικότατο, ότι η ελληνική αμυντική βιομηχανία έχει κάνει ήδη μεγάλη πρόοδο σε αυτόν τον τομέα. Σήμερα όλοι οι στρατοί εντάσσουν τα ΜΕΑ στο οπλοστάσιό των, η δε αγορά παγκοσμίως κινείται ανοδικά και από 13 δισ. δολάρια το 2023 εκτιμάται ότι θα εκτοξευτεί στα 18,2 δισ. δολάρια μέχρι το 2028.

*Αντιστράτηγος ε.α., M.Sc. του ΕΚΠΑ στη Γεωπολιτική, πρόεδρος ΕΛΙΣΜΕ