Για μια πραγματική αλλαγή σελίδας στις σχέσεις μας χρειάζεται μια γενναία στάση από την πλευρά της Αγκυρας, με αποδοχή των όσων προβλέπουν το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας για την επίλυση της μοναδικής διαφοράς μας. Σε συνδυασμό ενδεχομένως με την επαναφορά της ευρωπαϊκής προοπτικής της, την οποία η Ελλάδα στήριζε και στηρίζει διαχρονικά, αλλά και με την επανέναρξη των συζητήσεων για το Κυπριακό, στο οποίο η Τουρκία παραμένει αμετακίνητη τα τελευταία χρόνια σε μία αρνητική στάση. Είναι χρήσιμη συνεπώς η ύφεση επί του πεδίου, αλλά όσο παραμένουν ανεπίλυτα ζητήματα στις μεταξύ μας σχέσεις και διευρύνονται οι διεκδικήσεις, δεν επιτρέπεται ο εφησυχασμός. Εκτιμώ ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι ένας ηγέτης ο οποίος έχει αφήσει διακριτό ιστορικό αποτύπωμα στη χώρα του. Θα είναι ακόμη πιο σημαντικό αυτό το αποτύπωμα, αν αναλάβει πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της επίλυσης της διαφοράς μας. Σε διαφορετική περίπτωση θα ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος να συνεχίσει η Τουρκία τη διολίσθηση σε εθνικιστικές θεωρίες των προηγούμενων αιώνων.....

 Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 23/06.24

ΤΟ ΠΛΗΡΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ
ΤΟΥ ΥΕΘΑ ΣΤΟ ΒΑΣΙΛΗ ΝΕΔΟ

Οι απώλειες της Ν.Δ. στις πρόσφατες ευρωεκλογές ήταν «αμφίπλευρες» αναφέρει στη «Κ» ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Δένδιας, σημειώνοντας ότι αν και προς το κέντρο ήταν περισσότερες, και αυτές προς τα δεξιά «δεν ήταν αμελητέες». Ο κ. Δένδιας υπογραμμίζει την ανάγκη να μη χαθεί η επαφή της Ν.Δ. με τον «μεσαίο χώρο», ενώ εκτιμά ότι πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένη στρατηγική «για τις τυχόν εξελίξεις στον χώρο της Κεντροαριστεράς». Λέει, μάλιστα, ότι η κρίση της Κεντροαριστεράς δεν είναι προς όφελος της Ν.Δ.

Ο κ. Δένδιας αναφέρει ότι ο πρωθυπουργός «θα συνεκτιμήσει διάφορα στοιχεία πριν διατυπώσει την τελική πρότασή του» για το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Για τα ελληνοτουρκικά αναφέρει ότι όσο παραμένουν δισεπίλυτα προβλήματα δεν επιτρέπεται ο εφησυχασμός.

Στα εξοπλιστικά προαναγγέλλει μελέτη για την απόκτηση νέων υποβρυχίων, ενώ τονίζει ότι στο σχέδιο για το Πολεμικό Ναυτικό, εκτός από τις τρεις FDI, προωθείται το πρόγραμμα Constellation και η συμμετοχή στην ευρωκορβέτα.

– Ποιο είναι κατά την άποψή σας το πολιτικό μήνυμα των ευρωεκλογών της 9ης Ιουνίου και πόσο πρέπει να ανησυχεί τη κυβέρνηση; Εφταιξε – για παράδειγμα – το νομοσχέδιο για την ισότητα στο γάμο ή η ανεξέλεγκτη ακρίβεια; Ή η διαχείριση σε άλλους τομείς;

Το εκλογικό αποτέλεσμα είναι πολυπαραγοντικό όσον αφορά τα αίτια του, στα οποία περιλαμβάνονται και τα ζητήματα στα οποία αναφέρεστε. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός αναγνώρισε για παράδειγμα ότι στο ζήτημα της ακρίβειας, παρά τις προσπάθειες που όντως καταβλήθηκαν, οι πολίτες ζητούν να υπάρξουν παρεμβάσεις στη λειτουργία της αγοράς και μεγαλύτερη έμφαση στη βελτίωση του διαθέσιμου εισοδήματος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Νέα Δημοκρατία είναι ένα μεγάλο λαϊκό κόμμα. Ως εκ τούτου δίνει έμφαση σε όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με την κοινωνική συνοχή, με ενσυναίσθηση σε ό,τι προβληματίζει τους πολίτες. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι το ποσοστό της αποχής έφθασε σε πολύ υψηλά επίπεδα και σχεδόν 6 στους 10 πολίτες που είχαν δικαίωμα ψήφου επέλεξαν να μην συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία.

Η συγκεκριμένη διαπίστωση οφείλει να προβληματίσει το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του και όχι μόνο τη Νέα Δημοκρατία. Το γεγονός ότι πολλοί πολίτες δεν πείσθηκαν για την αναγκαιότητα της συμμετοχής τους στις εκλογές, σε μία κρίσιμη συγκυρία για την Ευρώπη, είναι εξαιρετικά ανησυχητικό. Από την άλλη πλευρά δεν χρειάζονται υπερβολές όσον αφορά την αποτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος, αλλά ορθή ανάγνωση των δεδομένων.

Η Κυβέρνηση διατηρεί προβάδισμα στις προτιμήσεις των πολιτών, παρά τη μείωση του ποσοστού της Νέας Δημοκρατίας. Οφείλει συνεπώς να έχει – και έχει – ως προτεραιότητά της το κυβερνητικό της έργο και να προσπαθεί να είναι κατά το δυνατόν ωφέλιμη για τον τόπο, δίνοντας έμφαση στα μεγάλα προβλήματα που απασχολούν τους πολίτες.

– Τελικά η ΝΔ έχασε από το κέντρο ή από τα δεξιά;

Σε γενικές γραμμές οι απώλειες είναι αμφίπλευρες, αν και είναι ελαφρώς περισσότερες προς το Κέντρο, σύμφωνα τουλάχιστον με την ανάλυση των exit polls. Αλλά και οι απώλειες προς τα δεξιά δεν είναι αμελητέες. Οφείλουμε συνεπώς να αναδείξουμε τη διαφορά μεταξύ πατριδοκαπηλίας και πατριωτισμού, λαμβάνοντας υπόψη τις ανησυχίες των πολιτών για τα όσα συμβαίνουν στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και τονίζοντας τα όσα ήδη έχουμε πετύχει ως Κυβέρνηση, αντιμετωπίζοντας με συνέπεια τις προκλήσεις και θωρακίζοντας αμυντικά και διπλωματικά τη χώρα.

Οφείλουμε επίσης να αφουγκραζόμαστε πάντα την κομματική μας βάση που είναι η «ψυχή» της παράταξης. Παράλληλα, όμως, πρέπει να μην χάσουμε την επαφή μας με τον αποκαλούμενο «μεσαίο χώρο». Η εξίσωση δεν είναι εύκολη. Αλλά ο διαχρονικά πολυσυλλεκτικός χαρακτήρας της Νέας Δημοκρατίας της επιτρέπει υπό όρους την υπέρβαση των παραδοσιακών διαχωριστικών γραμμών.

– Πως ερμηνεύετε αυτή την αδυναμία συγκρότησης ενός αντιπολιτευτικού πόλου, ενώ η ΝΔ φαίνεται – φυσιολογικά ενδεχομένως – να υποχωρεί μετά από πέντε χρόνια διακυβέρνησης;

Όσο και αν φαίνεται παράδοξο, το μεγαλύτερο πρόβλημα της Νέας Δημοκρατίας σήμερα είναι η απουσία αξιόπιστης εναλλακτικής πρότασης διακυβέρνησης, η οποία με τη σειρά της επιτρέπει δυνητικά την εκδήλωση φαινομένων αποσυσπείρωσης. Το διαπιστώσαμε ήδη στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Κυβέρνηση οφείλει να λάβει υπόψη της. Ο Πρωθυπουργός και η Κυβέρνηση λαμβάνει υπόψη της τη συγκεκριμένη ιδιαιτερότητα.

Αυτό το οποίο δεν επιτρέπεται είναι να εκδηλωθούν φαινόμενα «χαλάρωσης», λόγω της εσωτερικής περιδίνησης στην οποία βρίσκονται τα μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης. Πρέπει να έχουμε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα στο πώς βλέπουμε το πολιτικό σκηνικό το οποίο είναι πάντοτε δυναμικό και όχι στατικό. Όπως οφείλουμε να έχουμε αναπτύξει εγκαίρως συγκεκριμένη στρατηγική για τις τυχόν εξελίξεις στον χώρο της Κεντροαριστεράς.

Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να ευχόμαστε να παραμένει σε κρίση ο συγκεκριμένος χώρος. Το αντίθετο. Η ύπαρξη ενός σχήματος το οποίο θα μπορέσει να σταθεί απέναντί μας, με σοβαρή κριτική αλλά και εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης αν θέλετε, θα βοηθήσει και εμάς να γίνουμε καλύτεροι.

– Με βάση την περιρρέουσα πολιτική ατμόσφαιρα θεωρείτε ότι στην επικείμενη εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας θα πρέπει να προταθεί νέο πρόσωπο ή να είναι εκ νέου υποψήφια η νυν Πρόεδρος;

Διαχρονικά, κάθε πρόταση για το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, δεν αφορά απλώς το συγκεκριμένο πρόσωπο, αλλά έχει ένα συγκεκριμένο πολιτικό περιεχόμενο. Εκτιμώ ότι όταν έρθει η στιγμή ο κ. Μητσοτάκης θα συνεκτιμήσει διάφορα στοιχεία πριν διατυπώσει την τελική πρότασή του. Στην παρούσα συγκυρία δεν κρίνω σκόπιμο να διατυπώσω δημόσια την άποψή μου.

– Εχετε επανειλημμένως τονίσει ότι η τρέχουσα Ελληνοτουρκική προσέγγιση είναι μεν θεμιτή, παραμένουν δε ατόφιες οι βασικές απειλές της Τουρκίας για την Ελλάδα. Αποκλείετε, δηλαδή, να υπάρξει ουσιαστικός διάλογος που θα οδηγήσει σε κάποιο αποτέλεσμα;

Αδιαμφισβήτητα, είναι θετική η ηρεμία επί του πεδίου, χωρίς την ένταση του παρελθόντος. Από την άλλη πλευρά, είναι αλήθεια ότι η Τουρκία συνεχίζει να προβάλλει τις αναθεωρητικές της απόψεις με διάφορες αφορμές, αμφισβητώντας την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, επιμένοντας στο Casus Belli και στο ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο, εγείροντας νέα ζητήματα, όπως για το ζήτημα των θαλάσσιων πάρκων ή ασκώντας την πρακτική της παρενόχλησης διά ασυρμάτου σε πλοία και αεροσκάφη τα οποία βρίσκονται εντός ελληνικών χωρικών υδάτων και ελληνικού εναέριου χώρου αντίστοιχα. Με τον τρόπο αυτό όμως η προοπτική μιας γενικότερης ελληνοτουρκικής προσέγγισης είναι εξαιρετικά αμφίβολη και κινδυνεύει να καταστεί όμηρος της συγκυρίας στο εσωτερικό της γειτονικής χώρας.

Για μια πραγματική αλλαγή σελίδας στις σχέσεις μας χρειάζεται μια γενναία στάση από την πλευρά της Αγκυρας, με αποδοχή των όσων προβλέπουν το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας για την επίλυση της μοναδικής διαφοράς μας. Σε συνδυασμό ενδεχομένως με την επαναφορά της ευρωπαϊκής προοπτικής της, την οποία η Ελλάδα στήριζε και στηρίζει διαχρονικά, αλλά και με την επανέναρξη των συζητήσεων για το Κυπριακό, στο οποίο η Τουρκία παραμένει αμετακίνητη τα τελευταία χρόνια σε μία αρνητική στάση.

Είναι χρήσιμη συνεπώς η ύφεση επί του πεδίου, αλλά όσο παραμένουν ανεπίλυτα ζητήματα στις μεταξύ μας σχέσεις και διευρύνονται οι διεκδικήσεις, δεν επιτρέπεται ο εφησυχασμός. Εκτιμώ ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι ένας ηγέτης ο οποίος έχει αφήσει διακριτό ιστορικό αποτύπωμα στη χώρα του. Θα είναι ακόμη πιο σημαντικό αυτό το αποτύπωμα, αν αναλάβει πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της επίλυσης της διαφοράς μας. Σε διαφορετική περίπτωση θα ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος να συνεχίσει η Τουρκία τη διολίσθηση σε εθνικιστικές θεωρίες των προηγούμενων αιώνων.

– Θεσμοθετήθηκε ένα νέο πλαίσιο για την καινοτομία, με επίκεντρο την ίδρυση του ΕΛΚΑΚ. Μπορείτε να εξηγήσετε στους αναγνώστες, με χειροπιαστά παραδείγματα, τι σκοπεύει η Ελλάδα να επιτύχει;

Η ίδρυση του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) είναι σημείο τομής καθώς στοχεύει στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου αμυντικού οικοσυστήματος καινοτομίας στη χώρα μας, στο πλαίσιο της «Ατζέντας 2030» των Ενόπλων Δυνάμεων η οποία θα συμβάλει στο να περάσει η Ελλάδα σε μία διαφορετική εποχή, με την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών.

Το ΕΛΚΑΚ θα αποτελεί την «καρδιά» του οικοσυστήματος. Θα παρέχει την κρίσιμη χρηματοδότηση για την προώθηση της καινοτομίας στην Αμυνα και παράλληλα θα διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ Ενόπλων Δυνάμεων, Πανεπιστημίων, Στρατιωτικών Σχολών, ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων. Ενθαρρύνονται επίσης οι εγχώριες επιχειρήσεις και οι startups να επενδύσουν στην έρευνα, αναπτύσσοντας τις τεχνολογικές τους δυνατότητες και βελτιώνοντας την τεχνογνωσία τους. Συνεπώς ενισχύεται η εθνική μας αμυντική βιομηχανία, η οποία αποκτά δυναμική και καθίσταται εξωστρεφής και ανταγωνιστική.

Το εγχείρημα αυτό φιλοδοξεί επίσης να αποτελέσει μοχλό οικονομικής ανάπτυξης της χώρας μας με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την προσέλκυση επενδύσεων. Ενισχύεται ακόμα η δημιουργία ενός ανθρώπινου δυναμικού υψηλής εξειδίκευσης και ενός ακαδημαϊκού συστήματος παγκόσμιας κλάσης στη χώρα μας. Στο πλαίσιο αυτό παρέχεται η ευκαιρία στους Ελληνες ερευνητές, συμπεριλαμβανομένων και των σπουδαστών των ανωτάτων στρατιωτικών σχολών, να συμμετέχουν και να εκπαιδεύονται στα πλέον σύγχρονα μέσα, διευρύνοντας τους γνωστικούς και επαγγελματικούς τους ορίζοντες. Ο ρόλος του ΕΛΚΑΚ θα είναι καταλυτικός για τη σχεδίαση και ανάπτυξη πρωτοτύπων, τα οποία κατόπιν εμπεριστατωμένων δοκιμών θα οδηγούν στη παραγωγή σε ευρεία κλίμακα αντίστοιχων προϊόντων, για την κάλυψη των αναγκών των Ενόπλων Δυνάμεων.

Στόχος του Υπουργείου Εθνικής Αμυνας είναι μέσω του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας να μετατραπεί σταδιακά η Ελλάδα από καταναλωτής εξοπλισμών άλλων κρατών, σε παραγωγό αμυντικών συστημάτων προηγμένης τεχνολογίας και πολλαπλασιαστών ισχύος. Για να το πούμε απλά, η Ελλάδα για να επιβιώσει πρέπει να εκσυγχρονίσει τις Ενοπλες Δυνάμεις της. Εχουμε μείνει πίσω.

– Εχετε αναφερθεί στον αντιαεροπορικό θόλο ουκ ολίγες φορές. Ωστόσο η συζήτηση στην Ε.Ε. αλλά και ευρύτερα είναι μάλλον αργόσυρτη. Δεδομένων των ανελαστικών αναγκών της Ελλάδας, θεωρείτε ότι η Αθήνα μπορεί να κινηθεί και μόνη της, ανεξάρτητα των ευρωπαϊκών αποφάσεων;

Για την Ελλάδα αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα η ενίσχυση των ευρωπαϊκών μηχανισμών άμυνας και ασφάλειας και του ευρωπαϊκού αμυντικού βραχίονα. Για αυτό προωθήσαμε την Επιχείρηση ΕΙΡΗΝΗ, για αυτό έχουμε κεντρικό ρόλο στην Επιχείρηση ΑΣΠΙΔΕΣ, για αυτό υποστηρίζουμε την Ενιαία Αμυντική Σχεδίαση. Η δημιουργία ευρωπαϊκού θόλου θα συντελέσει στη περαιτέρω θωράκιση της χώρας μας μέσω των συνεργειών που θα αναπτυχθούν με τους εταίρους και συμμάχους μας. Ήδη όμως κινούμαστε αυτόνομα στην κατεύθυνση δημιουργίας του ελληνικού θόλου antidrone με ταχείς ρυθμούς, με στόχο την παροχή των μέσων που θα επιτρέπουν στις Ενοπλες Δυνάμεις μας να επιχειρούν προστατευμένες από τις από αέρος απειλές, είτε επανδρωμένων αεροσκαφών είτε UAV.

Στο πλαίσιο αυτό μελετάται η προμήθεια συστημάτων για την υλοποίηση ενός «θόλου» ο οποίος θα προστατεύει ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, με ιδιαίτερη έμφαση στον Εβρο και στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου αλλά και την προστασία κρίσιμων υποδομών εντός της ελληνικής επικρατείας. Εξυπακούεται βεβαίως ότι η δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού θόλου, όπως έχουν προτείνει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πρωθυπουργός της Πολωνίας Donald Tusk έχει επιπλέον μία εξαιρετικά σημαντική γεωπολιτική διάσταση, στην κατεύθυνση της δημιουργίας του αμυντικού βραχίονα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της ενίσχυσης της στρατηγικής αυτονομίας της.

– Επικρατεί αγωνία για το μέλλον του Πολεμικού Ναυτικού. Μετά τις 3 φρεγάτες FDI, έχει ανοίξει μια συζήτηση, η οποία πέρα από την ανάγκη για νέες μονάδες, περιλαμβάνει και το λειτουργικό κόστος υποστήριξης του στόλου, αλλά και το πλήρωμα. Ποιο είναι το σχέδιο για το Πολεμικό Ναυτικό με βάση την ατζέντα 2030;

Βασικές μας μονάδες στο μέλλον θα είναι οι υπερσύγχρονες FDI. Η σχέση μας με τη Γαλλία είναι μία στρατηγική σχέση που φέρει την υπογραφή μου και θα συνεχίσει να επηρεάζει την εξοπλιστική πολιτική μας. Πέραν αυτού, η αποδοχή από τις Ηνωμένες Πολιτείες της πρότασής μας, για συμμετοχή εξαρχής στον σχεδιασμό με βάση τις ανάγκες μας και στη ναυπήγηση νέων φρεγατών τύπου Constellation, αποτελεί σημαντική εθνική επιτυχία καθώς με την υλοποίηση του προγράμματος η Ελλάδα θα έχει τη δυνατότητα να αποφασίσει πότε, τι είδους και πόσα πλοία θα ναυπηγήσει για το Πολεμικό Ναυτικό, με τη συμμετοχή της εγχώριας ναυπηγικής βιομηχανίας, με διαφαινόμενη προοπτική ναυπηγήσεων πλοίων τρίτων χωρών, εφόσον προκύψει σχετικό ενδιαφέρον. Ωστόσο, δεν εφησυχάζουμε.

Παράλληλα με την απόκτηση των FDI και τη σχεδίαση των Constellation, υλοποιούμε ένα πολυδιάστατο πρόγραμμα αναβάθμισης του στόλου μας, που περιλαμβάνει τη συμμετοχή μας στο πρόγραμμα της Ευρωκορβέτας, τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων φρεγατών, την ενίσχυση των δυνατοτήτων τους και την επένδυση σε νέες τεχνολογίες και καινοτομίες, όπως τα μη επανδρωμένα σκάφη, είτε επιφανείας είτε υποβρύχια, για να επεκτείνουμε την επιχειρησιακή μας ευελιξία. Επίσης εκκινεί η μελέτη απόκτησης σε βάθος χρόνου νέων υποβρυχίων. Καλούμαστε σε ορατό χρόνο να καλύψουμε τα τεράστια κενά που άφησε η περίοδος της οικονομικής κρίσης.

– Τις επόμενες ημέρες έρχεται στη Βουλή και το πρόγραμμα των F-35. Πρόκειται για ένα ακριβό πρόγραμμα και ένα αεροσκάφος με υψηλό κόστος υποστήριξης. Υπάρχουν παράλληλα σχέδια για «συμμάζεμα» στην Πολεμική Αεροπορία προκειμένου να μπορεί να είναι εντός προϋπολογισμού στα επόμενα χρόνια;

Πράγματι, πρόκειται για ένα πρόγραμμα με υψηλό κόστος, όπως άλλωστε είναι και τα Rafale, αλλά με τεράστια επιχειρησιακή αξία, καθώς είναι μια πλατφόρμα εξαιρετικών δυνατοτήτων και όχι απλώς ένα μαχητικό αεροσκάφος. Η συμμετοχή μας στο πρόγραμμα κρίνεται σκόπιμη και αναγκαία όχι μόνο για την αναβάθμιση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων αλλά και γιατί θα εισάγει την Πολεμική μας Αεροπορία σε μια νέα εποχή. Παράλληλα, στην παρούσα φάση, τελεί υπό κατάρτιση το Μακροπρόθεσμο Πρόγραμμα Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ) των Ενόπλων Δυνάμεων, με το οποίο επιδιώκεται, μεταξύ άλλων, η αξιοποίηση κατάλληλων εξοπλιστικών προγραμμάτων, τα οποία θα έχουν ως στόχο την ενίσχυση της αεροπορικής ισχύς της Πολεμικής Αεροπορίας, για την επόμενη 12ετία, εντός πάντοτε των δημοσιονομικών περιθωρίων της χώρας μας. Περιορισμός της πολυτυπίας, εξορθολογισμός κόστους και αύξηση δυνατοτήτων είναι το τρίπτυχο για την Πολεμική μας Αεροπορία.

Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται η πώληση των δύο παλαιών κυβερνητικών αεροσκαφών που έχουν αυξημένο κόστος χρήσης και υψηλό κόστος συντήρησης. Τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν θα καλύψουν οικονομικά κενά στη συντήρηση των μεταγωγικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων και απαραίτητες παροχές στο προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων. Είναι απαραίτητη η προτεραιοποίηση στην ικανοποίηση των αναγκών, γιατί οι πόροι που μας διαθέτει από το υστέρημά του ο Ελληνας φορολογούμενος είναι εξ ανάγκης περιορισμένο.

Σκοπός µου είναι να εκφράσω µέσα από την έγκριτη εφηµερίδα σας τη δυσάρεστη εµπειρία µου από την εισβολή των, κυρίως, αγγλικών λέξεων στην ελληνική καθοµιλουµένη, λες και η ελληνική γλώσσα έχει ανάγκη από γλωσσική υποστήριξη και δη από την αγγλική! Σταχυολογώ ελάχιστα από τα πάµπολλα φάουλ που κανένας δεν... σφυρίζει: Κάποτε τον θαυµασµό µας τον εκφράζαµε µ’ ένα «πω-πωωωωω». Τώρα για να µην είσαι εκτός, πρέπει να λες εκείνο το χασµωδιακό, αµερικανικής προέλευσης «ουάου»! Πέφταµε, χτυπούσαµε, µας τσιµπούσαν οι τσουκνίδες, φωνάζαµε «ωχ». Τώρα αυτό έγινε ένα εύηχο, αγγλικό «άουτς». Προπονητής πήρε προαγωγή και τώρα τον αποκαλούν «κόουτς». ∆εν κάνουµε πια διάλειµµα, αλλά «µπρέικ». Κάτι που µας κινεί το ενδιαφέρον, µας... «εξιτάρει» κι άλλους τους... «ιντριγκάρει». Κάποτε για να δούµε ποδόσφαιρο πηγαίναµε στο γήπεδο της ΑΕΚ, του Παναθηναϊκού, του Ολυµπιακού κ.ο.κ. Τώρα το γήπεδο έγινε «Αρένα», «ΟΠΑΠ Αρένα» και ποιος ξέρει τι είδους «Αρένα» θα προκύψει µε το, κατασκευαζόµενο στον Βοτανικό, γήπεδο του Παναθηναϊκού! Η λέξη αρένα είχε πάντα και εξακολουθεί να έχει αρνητική χροιά, γιατί παραπέµπει στις ρωµαϊκές αρένες µε τις αιµατηρές συγκρούσεις των µονοµάχων ή τις φρικιαστικές σκηνές, όπου λιοντάρια κατασπάραζαν Χριστιανούς µάρτυρες, αλλά ακόµα και στις σηµερινές, βάρβαρες ταυροµαχίες που συνήθως καταλήγουν στον φόνο του άµοιρου ταύρου! Η ανεπανάληπτη, πλούσια και πανέµορφη γλώσσα µας έχει ανάγκη από αγάπη, στοργή και περηφάνια και όχι από ευτελή υποκατάστατα λέξεων και ιδιαίτερα από µία από τις πιο φτωχές γλώσσες του κόσµου!....

Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

.Φύλλο 22/06/24

Δύο ομηρικοί ήρωες –οι κορυφαίοι των Αχαιών– ξαποσταίνουν από τις μάχες και το λουτρό αίματος στα παράλια της Τροίας· σαν να έχουν ξεχάσει φίλους, εχθρούς και καθημερινές υποχρεώσεις. Η σκηνή δεν αναφέρεται σε κάποια φιλολογική πηγή, αλλά παραδίδεται –ποιητική αδεία– σε πλήθος παραστάσεων του 6ου π.χ. αιώνα. Ο Αχιλλέας (αριστερά) και ο Αίαντας, με τις βαρύτιμες ενδυμασίες και τον θαυμαστό οπλισμό τους, κάθονται αντίκρυ αφοσιωμένοι στο παιχνίδι με τα ζάρια – ας πούμε κάτι μακρινό ανάλογο με το δικό μας παραδοσιακό τάβλι. Για πάντα άγνωστο ποιος ήταν ο νικητής. Μελανόμορφος αμφορέας, περί το 530 π.χ., Μουσείο Βατικανού. (Από την Ελληνική Μυθολογία, τόμος Τρωικός Πόλεμος, της Εκδοτικής Αθηνών).

Ο Oµηρος, η επική ποίηση, οι λυράρηδες της Κρήτης

και οι τροβαδούροι των Βαλκανίων

Κύριε διευθυντά

Επειδή πρόσφατα η «Καθηµερινή» ασχολήθηκε µε το θέµα της ταυτότητας του Οµήρου, θυµήθηκα κάτι που νοµίζω ελάχιστοι γνωρίζουν σήµερα: Οτι η επική ποίηση συνεχιζόταν µέχρι τις ηµέρες µας. Την παλιά εποχή, που ταξιδεύαµε µε τρένο, αντί µε αεροπλάνο, το ταξίδι Αθήνα - Κολωνία µε το τρένο διαρκούσε περί τις 48 ώρες. Αυτό ανάγκαζε τους επιβάτες σε κάθε κουπέ να γνωριστούν µεταξύ τους και να διηγηθούν κάποιες εµπειρίες της ζωής τους.

Ταξιδεύοντας στη Γερµανία, όπου σπούδαζα τη δεκαετία του ’60, γνώρισα πολλούς εργάτες που δούλευαν εκεί. Το 1967 έτυχε να κάθοµαι στο ίδιο κουπέ µε µια κοπέλα περίπου 30 ετών από την Κρήτη, που πήγαινε εκεί πρώτη φορά για να δουλέψει κοντά σε συγγενείς της. Αυτή µου διηγήθηκε ότι κατάγεται από µια οικογένεια λυράρηδων που επί πολλές γενιές έδινε παραστάσεις σε κάθε λογής εκδηλώσεις. Το επάγγελµα αυτό είχε αρχίσει να φθίνει, γιατί διαδόθηκε η χρήση γραµµοφώνου, και ραδιοφώνου.

Παλαιότερα, οι λυράρηδες αυτοί δεν έλεγαν µόνο αγαπητά δηµοτικά τραγούδια, αλλά και µεγάλες έµµετρες αφηγήσεις παλαιοτέρων ιστορικών γεγονότων. Αυτό ήταν µία βασική ψυχαγωγία, ένα υποκατάστατο κινηµατογραφικών ή θεατρικών παραστάσεων, που δεν υπήρχαν στην επαρχία. Ενδεικτικά άρχισε µάλιστα

να σιγοτραγουδάει ένα τέτοιο επικό αφήγηµα που είχε πολλές στροφές (ίσως αφήγηση ενός από τους πολλούς ξεσηκωµούς της Κρήτης).

Ετσι έµαθα ότι η επική ποίηση δεν υπήρξε µόνο την εποχή του Οµήρου, αλλά και µέχρι πολύ πρόσφατα, όταν αρχικά το ραδιόφωνο και µετά η τηλεόραση υποκατέστησαν αυτού του είδους την ψυχαγωγία. Παρόµοιοι αφηγητές - τροβαδούροι επικών ποιηµάτων υπήρχαν µάλιστα σε όλη τη Βαλκανική. Είναι κρίµα ότι αυτή η νεότερη επική ποίηση δεν έγινε προσπάθεια να σωθεί, γιατί δεν βρήκα πουθενά αναφορές σε αυτήν.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΙΟΥΣΤΕΛΙ∆ΗΣ
Πεύκη

δικαστικών ή εισαγγελικών λειτουργών για ζητήµατα ουσιαστικής κρίσης ελάχιστα υπηρετεί την εµπέδωση πνεύµατος δικαιότητας στους κόλπους της ∆ικαιοσύνης και εµπιστοσύνης των πολιτών για την επιτέλεση της αποστολής της.

Αντίθετα, παρεισάγει σοβαρές αρνητικές παραµέτρους, κατά τη δικαστική αντιµετώπιση ιδίως υποθέσεων µε αυξηµένη δηµοσιότητα, και δυσχεραίνει τη διαµόρφωση ελεύθερης, αβίαστης και ορθής ουσιαστικής κρίσης, µε πνεύµα νηφαλιότητας, ευσυνειδησίας και δικαιοδοτικής ευτολµίας.

Η συνείδηση του δικάζοντος δικαστή δεν πρέπει να τελεί υπό τη «∆αµόκλειο σπάθη» τού πειθαρχικού ελέγχου.

Η λεγόµενη «κοινωνική ενσυναίσθηση», ασαφούς εννοιολογικού περιεχοµένου και πολυπροβαλλόµενη στον καθηµερινό δηµόσιο λόγο σαν δήθεν κριτήριο-εχέγγυο ορθής και δίκαιης κρίσης, συνιστά, κατά επιεικέστερη εκδοχή, αβασάνιστη έκκληση υποβάθµισης και ευτελισµού των επί µακρόν εδραιωµένων, σε δικαιοκρατούµενες κοινωνίες, κριτηρίων θεσµικής δικαιότητας.

Τέλος, ας έχουν όλοι κατά νουν ότι το κύρος της ∆ικαιοσύνης δύσκολα «χτίζεται», µε κοπιώδη και ενάρετη προσπάθεια των λειτουργών της, αλλά εύκολα εξανεµίζεται από αστόχαστες και άστοχες ενέργειες ιδίως όσων βρίσκονται στις υψηλότερες διοικητικές και δικαιοδοτικές βαθµίδες της. 

ΑΡΙΣΤΕΙ∆ΗΣ ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ
Αρεοπαγίτης ε.τ.

τον οποίον εγνώρισα µέσα στον στενό κύκλο του προέδρου Παναγιώτη Κανελλοπούλου µε τον οποίον διατηρούσε όπως και εγώ, στενό πνευµατικό δεσµό. Στην εν λόγω εκποµπή, ο κ. Θεοδωρόπουλος συνέβαλε αποφασιστικά στην αποσαφήνιση πολλών από τα στοιχεία της ιστορίας του Ναπολέοντα, που θεωρούνται ακόµα αµφισβητούµενα και βοήθησε τον κ. Πορτοσάλτε να ολοκληρώσει κατά το δυνατόν την έρευνα της ιστορίας του Ναπολέοντα. 

Συµπληρωµατικώς έχω να αναφέρω ότι την ιστορία του Ναπολέοντα την έγραψε υπό τύπον ιστορικής βιογραφίας ο σπουδαίος Γερµανός ιστορικός και βιογράφος Εµίλ Λούντβιχ, ο οποίος έγραψε και την ιστορία του Γκαίτε. Το βιβλίο του Λούντβιχ είναι ακένωτη πηγή πληροφοριών τόσο για τον βίο όσο και για την ιστορία του Αυτοκράτορα, ασχολείται δε ιδιαιτέρως και εξηγεί µε ενδελέχεια και λεπτοµέρειες την εκστρατεία στη Ρωσία, η οποία ήταν και η αρχή του τέλους του µεγάλου εκείνου Γάλλου στρατηλάτη. Το 1976 κάνοντας µεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στη Σορβόννη, βρέθηκα για ένα τριήµερο στο Στρασβούργο και εκεί µε κατέλαβε η επιθυµία να επισκεφθώ µε το τρένο τη Χαϊδελβέργη που ανήκει στο κρατίδιο Βάδης-βυρτεµβέργης, πρωτεύουσα του οποίου είναι η Στουτγάρδη. 

Η Χαϊδελβέργη είναι µια µεσαιωνική πολιτεία η οποία αποπνέει τον αέρα της ιστορίας, ίσως διότι εκεί υπάρχει το γνωστό µεγάλο πανεπιστήµιο (το οποίον δεν είναι πια τόσο σπουδαίο). Η πόλις αυτή είναι γεµάτη θρύλους και την έχουν υµνήσει µεγάλοι Γερµανοί ποιητές όπως ο Φρ. Χαίλντερλιν και ο Στ. Γκεόργκε και την οποίαν διαρρέει ο ποταµός Νέκαρ, παραπόταµος του Ρήνου. Ενα απόγευµα Σαββάτου κάθισα σε ένα καφενείο κοντά στο Νέκαρ που όλα τα τραπεζάκια του τα είχε έξω γιατί ήταν Μάιος. Μετά βίας κατάφερα και βρήκα τραπεζάκι να καθίσω. Σε λίγο όµως είδα έναν ψηλό κύριο µε µονόκλ να κοιτάζει γύρω γύρω τα τραπέζια µήπως µπορέσει και βρει κανένα ελεύθερο. Τον κάλεσα στο τραπέζι µου. Ηταν ο Εµίλ Λούντβιχ ο Β΄ (θα λέγαµε), εγγονός δηλαδή του ιστορικού και βιογράφου του Ναπολέοντα. Ηταν καθηγητής της ιστορίας στο Πανεπιστήµιο του Στρασβούργου, παντρεµένος µε Γαλλίδα. Γρήγορα γίναµε φίλοι. Η συνοµιλία µας στράφηκε από την αρχή στον παππού του και στον Ναπολέοντα τον οποίον εθαύµαζε κατά τρόπον υπερβολικό. Το βιβλίο του παππού του το θεωρούσε ως ένα από κείνα τα βιβλία τα οποία καταγράφουν την αυθεντική ιστορία. 

Θεωρούσε ότι ο Ναπολέων ήταν ο θεµελιωτής της νέας Ευρώπης και ότι οι πόλεµοι που έκανε δεν είχαν άλλο σκοπό από το να αποτρέψουν τελικά αυτό που δεν απετράπη, δηλαδή την αντιδραστική Ιερή Συµµαχία η οποία «φρέναρε» την ευρωπαϊκή εξέλιξη για µερικές γενιές και έφερε στο πολιτικό προσκήνιο της Ευρώπης τη Γερµανία του Μπίσµαρκ, του Γουλιέλµου Β΄ και του Χίτλερ και θεωρούσε ότι ολόκληρη η διαδοχή των δεκαετιών από το 1870 έως το 1945 ήταν µία διαρκής αντίδραση της Γερµανίας στις αρχές της Γαλλικής Επανάστασης. Ο φίλος µου ο Εµίλ ήταν ευφυέστατος και ήξερε να αναλύει τα ιστορικά γεγονότα από την αρχαιότητα µέχρι σήµερα µε καταπληκτική ευκολία. «Εσείς οι Ελληνες», µου έλεγε, «δεν έχετε ακόµα κατανοήσει πόσο κακό έκανε στην ιστορία του έθνους σας ο καταραµένος Πελοποννησιακός Πόλεµος». Πίστευε ότι οι αγώνες του Ναπολέοντα ήταν µία προοδευτική κίνηση προς τα εµπρός για την Ευρώπη, προσέκρουσαν όµως στη σκληρή αντίδραση της Αγγλίας προς την οποίαν ελάχιστη έτρεφε εκτίµηση. Αναφέρω και το εξής χαρακτηριστικό περιστατικό:

Τα χρόνια του παππού του (δεκαετία 1920) υπήρχε στη Χαϊδελβέργη ένας σοφός, κάτοχος παντός του επιστητού, ο οποίος ειδικευόταν και στις γραφολογικές έρευνες. Γνωρίζω το όνοµα του ανθρώπου αυτού και από τη φιλία η οποία µε συνέδεε µε τον αείµνηστο Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο που ήταν φίλος του. Πρόκειται για τον Κουρτ Βιλντχάγκεν. Μια µέρα που ο Εµίλ Λούντβιχ, ο παππούς, επισκέφθηκε τη Χαϊδελβέργη, συνάντησε τον Βιλντχάγκεν στο καφενείο Κραλ (διάσηµο καφενείο της Χαϊδελβέργης) και του έδειξε ένα χειρόγραφο δύο σελίδων. Τον ρώτησε αν έχει κάποιες παρατηρήσεις να κάνει µετά την ανάγνωση του χειρογράφου. Ο Βιλντχάγκεν εντός δευτερολέπτων του είπε, «είναι γραµµένο από ένα παιδί δεκατεσσάρων ετών το οποίο φιλοδοξεί να κυβερνήσει όλο τον κόσµο». Ηταν πράγµατι επιστολή του νεαρού ακόµα Ναπολέοντα προς τον πατέρα του όταν ήταν δεκατεσσάρων ετών. Από την πολυετή φιλία µου µε τον Εµίλ Λούντβιχ τον εγγονό, τόσο στη Γερµανία όσο και στην Αθήνα, έµαθα τόσο πολλά για την ευρωπαϊκή ιστορία, ώστε νοµίζω ότι άλλαξε µέσα µου η όψη του κόσµου. Ηταν θερµός φιλέλληνας, λάτρης της Σαντορίνης στην οποία διατηρούσε διώροφη κατοικία και προέβαλλε σοβαρές ενστάσεις όταν του θύµιζα ότι ο παππούς του δεν ήταν τόσο φιλέλληνας όσο αυτός.

∆ΙΟΝΥΣΙΟΣ Π. ΑΛΙΚΑΝΙΩΤΗΣ

Η Ελλάδα για λόγους γεωγραφικούς, ιστορικούς και πολλούς άλλους, σέρνει πρώτη τον χορό του «Ζαλόγγου» στη δηµογραφική µείωση και αλλοίωση του πληθυσµού της.

Τα µέτρα που λαµβάνονται κατά καιρούς δεν αντέχουν σε καµιά κριτική και είναι ατελέσφορα και αναποτελεσµατικά. Είναι µόνο µια µικρή «παρηγοριά στον άρρωστο, ώσπου να βγει η ψυχή του».

Μπορεί να είναι και εξ αντικειµένου αδύνατο να αντιµετωπιστεί το δηµογραφικό, γιατί η εξέλιξη του κόσµου, της τεχνολογίας και οι συνθήκες ζωής καθιστούν αδύνατη την επιβολή και ουτοπία την πειθώ.

Τα υλικά που χρησιµοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια για να οικοδοµηθούν οι σύγχρονες κοινωνίες ήσαν ακατάλληλα, αλλά και εύφθαρτα και σαθρά. Η εξουσία, ο πλούτος, η καριέρα, η αναγνωρισιµότητα, ο ατοµισµός, η ευµάρεια, η ασκούµενη φτηνή, κοντόφθαλµη, αδίστακτη και κατευθυνόµενη προπαγάνδα, είναι οι επιταχυντές προς το αδιέξοδο και το χάος...

Μέσα όµως σε αυτό το άνυδρο και ερηµικό τοπίο υπάρχουν µικρές οάσεις στις οποίες ανθούν και µυροβλύζουν χαµόγελα παιδιών, κλαψουρίσµατα βρεφών, γλυκόλογα στοργικών και πανάξιων γονιών, σοφές κουβέντες σεβάσµιων γερόντων.

Μια τέτοια µικρή όαση αποτελεί ένα µικρό χωριό της ορεινής και άγονης Γορτυνίας. Το όνοµά του είναι Σταυροδρόµι. Εχει 60 µονίµους κατοίκους εκ των οποίων 20 είναι παιδιά, βρεφικής έως εφηβικής ηλικίας.

Ασχολήθηκε ποτέ κανείς µε αυτά τα δεδοµένα;

Μελέτησε, ανέλυσε, προβληµατίστηκε; Από αυτά που γνωρίζω, ποτέ και κανείς. Η Πολιτεία όφειλε και οφείλει να σπεύδει σε τέτοιες οάσεις, να αντλεί στοιχεία, να συνάγει συµπεράσµατα και να οδηγείται σε µέτρα άµεσα και πρακτικά. Οι φορείς της όµως περί άλλα ετύρβαζαν και... τυρβάζουν.

ΜΙΧΑΛΗΣ ΙΩ. ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

• Φύλλο 21/06/24

γλώσσας µας δεν θα µπορούσε να υπάρξει. Είναι ιστορικά επιβεβαιωµένο ότι έθνη που ξέχασαν τη γλώσσα τους αφανίστηκαν, αφοµοιωθέντα από άλλα έθνη. 

Το ίδιο συµβαίνει και µε την Ιστορία, αλλά αυτό δεν είναι του παρόντος. Είναι αυταπόδεικτο ότι η γλώσσα µας κανιβαλίζεται και πτωχαίνει συνεχώς. Ο πρώτος µεγάλος κανιβαλισµός της έγινε µε την καθιέρωση του µονοτονικού, πριν από µερικές δεκαετίες, γεγονός που είχε ξεσηκώσει θύελλα διαµαρτυριών από ξένους ελληνιστές, οι οποίοι υποστήριζαν ότι η ελληνική γλώσσα δεν είναι µόνο ελληνική κληρονοµιά αλλά παγκόσµια και οι Ελληνες δεν έχουν δικαίωµα να την κακοποιούν. Το γεγονός ότι ο αυτουργός εκείνου του ανοσιουργήµατος οµολόγησε το λάθος του, ύστερα από είκοσι περίπου χρόνια, δεν αποκαθιστά το κακό που είχε γίνει. Θα αναφερθώ συνοπτικά σε λίγα παραδείγµατα, από ένα πλήθος που υπάρχουν, τα οποία καταδεικνύουν ότι ο κανιβαλισµός αυτός συνεχίζεται ανησυχαστικά, µε τη διαγραφή από το λεξιλόγιό µας λέξεων µεστών νοήµατος και τη µεταµόσχευση στη θέση τους ξενόγλωσσων λέξεων µε το ίδιο νόηµα. Αν βρεθεί στην Αθήνα, ή σε κάποια άλλη µεγάλη πόλη, ένας εξωγήινος και προσπαθήσει να καταλάβει σε ποια χώρα έχει προσγειωθεί διαβάζοντας τις επιγραφές των καταστηµάτων και τα ονόµατα των καταστηµαταρχών, µόνο η Ελλάδα δεν θα περάσει από το µυαλό του. 

Οι τηλεοπτικές εκποµπές βρίθουν από ξενόγλωσσες λέξεις που έχουν εκτοπίσει αντίστοιχες ελληνικές. Ετσι οι καλεσµένοι σε µια τηλεοπτική συντροφιά γίνονται πάνελ καλεσµένων, οι τουριστικοί πράκτορες τουροπερέιτορς, οι διαφηµιστές µας προτρέπουν να µην κάνουµε κάζουαλ αγορές και οι απλοί πολίτες, ακόµα και στα χωριά, έχουν ξεγράψει από το λεξιλόγιό τους τη λέξη παντοπωλείο, γιατί τα πατροπαράδοτα αυτά καταστήµατα δεν υπάρχουν στην Ελλάδα. Τη θέση τους έχουν πάρει τα super market και τα mini market. Θα αναφερθώ σε δύο ακόµα παραδείγµατα, από τους εκπροσώπους µας στη Βουλή, τους κορυφαίους θεσµικά θεµατοφύλακες των αξιών του έθνους µας. Η λέξη «κατάλογος» έχει παγίως αντικατασταθεί από τη λέξη «λίστα» και η επιβράβευση της παραγωγικότητας των δηµοσίων υπαλλήλων έγινε, διά στόµατος του πρωθυπουργού, µπόνους παραγωγικότητας.

Αν συνεχιστεί αυτός ο κανιβαλισµός της γλώσσας µας οι Ελληνες, που 400 χρόνια σκλαβωµένοι στους Τούρκους δεν είπαν «αννέ» τη µάνα, θα έρθει εποχή που θα πουν τη µάνα µάδερ και τότε θα ψάχνονται να βρουν την ταυτότητά τους. Ως κατακλείδα προσθέτω: Ο πρόεδρος της Γαλλίας Ζορζ Ποµπιντού είχε απαγορεύσει µε διάταγµα τη χρήση ξενόγλωσσων λέξεων στα δηµόσια έγγραφα. Το παράδειγµά του, όσο ανεπαρκές και αν είναι, ας εµπνεύσει τους αρµοδίους για την προστασία της γλώσσας µας η οποία, όπως επισηµαίνει ο κ. Τάκης Θεοδωρόπουλος, «είναι υπαρξιακή αξία αντίστοιχη µε τα σύνορά µας».

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΣΚΕΠΑΡΝΑΚΟΣ
Υποπτέραρχος (Ι) ε.α.

Επακολούθησε προγραµµατισµένη και οργανωµένη µονοπρόσωπη διακυβέρνηση της χώρας από του Μαξίµου, το οποίο προσαρµόσθηκε καταλλήλως.

Η προεκλογική εκστρατεία του κυβερνώντος κόµµατος για τις ευρωεκλογές διεξήχθη, ως µη έδει, µε τον ίδιο τρόπο. Ο πρωθυπουργός «είχε πάρει επάνω του» τον αγώνα. Ολα αυτά µε πλήρη δηµοσιοποίηση και προβολή.

Η αποτυχία και η δεινή ήττα του κόµµατος στις ευρωεκλογές είχε ως συνέπεια περιορισµένο τιµωρητικό για ορισµένους υπουργούς(!) ανασχηµατισµό µε γεωγραφικά κριτήρια βάσει των ποσοστών του κόµµατος στις εκλογικές περιφέρειες µε τα χαµηλότερα ποσοστά ψήφων.

Και πρόσφατα επανελήφθη το ραδιοτηλεοπτικό θέαµα της πρώτης «συνεδριάσεως» του νεοπαγούς 60µελούς υπουργικού συµβουλίου µε την ενώπιόν του απαγγελία των µετεκλογικών προγραµµατικών δηλώσεων του πρωθυπουργού.

Πολύ πρόωρα µας προέκυψε ο στίχος του Βάρναλη «Αχ, πού ’σαι, νιότη, που ’δειχνες, πως θα γινόµουν άλλος!».

ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΟΝΙΦΑΤΣΗΣ

 

Στην εποχή που ζούμε, δυσχείμερη, περίοδο πλανητικών αλλαγών και αναστατώσεων, μετακίνησης επίσης των γεωπολιτικών τεκτονικών πλακών, εποχή κινδύνων σπουδαίων για το έθνος και το κράτος μας, πενήντα χρόνια μετά την ήττα του Ελληνισμού και τη τουρκική κατοχή στην Κύπρο, θεωρώ ότι η λογοτεχνία η δική μας, δεν αρκεί να παρέχει αισθητική απλώς απόλαυση, να είναι μία διεσταλμένη επιχείρηση φυγής ή έστω λησμοσύνης από όσα μάς πολιορκούν, βάλσαμο παρηγοριάς, παυσίπονο μπροστά στα ατομικά και συλλογικά άλγη, ή νοσταλγική αναπόληση χαμένων παραδείσων (Αιολική Γη κλπ). Χρειαζόμαστε μία λογοτεχνία, μία πεζογραφία ειδικότερα, που να θέτει τον δάκτυλο επί τον τύπο των ήλων, που να κρατάει νυστέρι, ακριβώς για να θεραπεύσει....

Ο ΚΟΥΡΟΥΒΑΆΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Η εισήγηση του Πρέσβεως ε.τ. Γεωργίου Διον. Πουκαμισά,  στην εκδήλωση γιά την παρουσίαση του βιβλίου "Ο ΚΟΥΡΟΥΒΆΑΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ" του
Πρέσβεως ε.τ. Θοδωρή Δασκαρόλη

Τετάρτη, 5 Ιουνίου 2024,

Μουσείο Πόλεως των Αθηνών

Αγαπητές φίλες και φίλοι,
Κε Πρόεδρε του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών,
Κα Τζούλια Τσακίρη,
Κύριοι πρέσβεις,
Κυρίες και Κύριοι

«Ήθος ανθρώπω δαίμων» (Ηράκλειτος)

Και πράγματι: Οι 9 ιστορίες του Θοδωρή Δασκαρόλη , που δημοσιεύονται στην καλαίσθητη και ποιοτική έκδοση του «Ροδακιού», μία νουβέλα και 8 διηγήματα, δείχνουν ποιός είναι, ποιό το ήθος του, ο συγγραφέας που αποκαλύπτεται για εμάς τους πολλούς, ενώπιόν μας.

Γεώργιος Διον.Πουκαμισάς

Δεν είμαι κριτικός λογοτεχνίας, αλλά προσέρχομαι ως αναγνώστης των «ιστοριών», παλαιών και λιγότερο παλαιών, δημοσιευμένων και άλλων μέχρι τώρα ανέκδοτων, που συγκέντρωσε, επεξεργάσθηκε και μάς παρουσιάζει ο Θοδωρής στον καλαίσθητο αυτό τόμο, εξηγώντας μάλιστα στο επίμετρο σημείωμά του, το πώς και πόθεν κάθε ιστορίας.

Διατυπώνω τις κρίσεις μου για το έργο και τον άνθρωπο πίσω από αυτό και την εποχή μας, ως συνοδοιπόρος του για 40 σχεδόν χρόνια, στο αμόνι της διπλωματικής υπηρεσίας, συνομιλητής του καθ΄όλη την μακρά αυτή περίοδο της ανυποψίαστης αφθονίας και της οδυνηρής αιφνίδιας αφύπνισης, που δεν έχει ολοκληρωθεί από το έτος 2010, μέχρι σήμερα.

Δεν είμαι ειδικός για να μιλήσω για το ύφος και τις επιρροές που έχει δεχθεί ο Δασκαρόλης. Διαφαίνεται σαφώς η ανοιχτοσύνη του. Είναι ΄Ελληνας κοσμοπολίτης και δεν μπορεί να είναι κανείς πλήρως Έλληνας, χωρίς να είναι κοσμοπολίτης.

Συνέβαλε βέβαια η φύση του επαγγελματικού σταδίου που ακολούθησε, αλλά πριν από αυτήν οι «κακές» συνομιλίες στην Θεσσαλονίκη και την Αθήνα.

Ο Δασκαρόλης δεν είναι υπερρεαλιστής ή νεορεαλιστής όπως άλλοι, αλλά οι ευρείς ορίζοντές του, φέρνουν στο νου τον Σεφέρη, τον Εγγονόπουλο, τον Θεοτοκά. Άλλωστε γνωρίζει σε βάθος το έργο της Γενηάς του ’30, τη σημασία της για τα γράμματα, την τέχνη, γενικά για τον νεώτερο πολιτισμό στον τόπο αυτό.

Δεν υπάρχει ίχνος στρεβλού ελληνοκεντρισμού στα γραπτά του Δασκαρόλη, επαρχιωτισμού που δεν απαντά μόνο σε ερμητικούς, εσωστρεφείς κειμενογράφους που θεοποιούν την «ελληνικότητα», αλλά επαρχιωτισμού με άλλη αφετηρία που χαρακτηρίζει κάποτε-κάποτε συγγραφείς που επιφανειακά προσέλαβαν και στραβά μετέφεραν στην αυλή μας τάσεις και ρεύματα, όπως τα κατάλαβαν, ερχόμενοι σε επαφή με τις μεγάλες γλώσσες λογοτεχνίας, της Ευρώπης και της Αμερικής.

Στην εποχή που ζούμε, δυσχείμερη, περίοδο πλανητικών αλλαγών και αναστατώσεων, μετακίνησης επίσης των γεωπολιτικών τεκτονικών πλακών, εποχή κινδύνων σπουδαίων για το έθνος και το κράτος μας, πενήντα χρόνια μετά την ήττα του Ελληνισμού και τη τουρκική κατοχή στην Κύπρο, θεωρώ ότι η λογοτεχνία η δική μας, δεν αρκεί να παρέχει αισθητική απλώς απόλαυση, να είναι μία διεσταλμένη επιχείρηση φυγής ή έστω λησμοσύνης από όσα μάς πολιορκούν, βάλσαμο παρηγοριάς, παυσίπονο μπροστά στα ατομικά και συλλογικά άλγη, ή νοσταλγική αναπόληση χαμένων παραδείσων (Αιολική Γη κλπ). 

Χρειαζόμαστε μία λογοτεχνία, μία πεζογραφία ειδικότερα, που να θέτει τον δάκτυλο επί τον τύπο των ήλων, που να κρατάει νυστέρι, ακριβώς για να θεραπεύσει. Στην αρχαιότητα ο ποιητής Φρύνιχος τιμωρήθηκε με πρόστιμο, όταν ανέβασε το θεατρικό «Μιλήτου ΄Αλωσις», αλλά χαλύβδωσε το φρόνημα των Αθηναίων, ενώ πλησίαζε η επίθεση των Περσών στην Ελλάδα.

Ο Δασκαρόλης είναι διπλωματικός και συνάμα λόγιος, από την τρυφερή μάλλον ηλικία του. Με ιδιαίτερη εισχώρηση στο σύμπαν της γερμανικής λογοτεχνίας, θαυμαστής του ελληνόπνευστου, μεγάλου ποιητή Friedrich Hoelderlin, αλλά και μεταφραστής δόκιμος ενός άλλου ρωμαντικού, του ιδιοφυούς πεζογράφου Heinrich von Kleist.

Είναι πεζογράφος της γενηάς μας, που αφουγκράστηκε τις εμπειρίες, που ένιωσε το καμίνι από το οποίο πέρασε ο λαός μας μετά τη «χαμένη άνοιξη».

Όλοι είμαστε ιδανικοί αναγνώστες του Σολωμού και του Κάλβου, ο συγγραφέας μας όμως αγάπησε επίσης την ποίηση του Καβάφη και του Σεφέρη, «των ποιητών των ελληνικών αυτοκρατοριών», όπως αρέσκεται να λέγει, γνώρισε δε προσωπικά τον Οδυσσέα Ελύτη, τον ποιητή του «Άξιον Εστί». Είχε την καλή τύχη να είναι μαθητής του σπουδαίου φιλόλογου-δάσκαλου, του Μανόλη Χατζηγιακουμή, του οποίου το πνεύμα σήμερα θα πλανάται κάπου εδώ, γύρω μας.

Μάς δίνει το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών και ο Δασκαρόλης, με την αποψινή συνάθροιση, την ευκαιρία να στοχασθούμε ποιά είναι η ενεστώσα κατάσταση στα γράμματά μας, ποιά η πνευματική πορεία μας, τί έχει να πει η σημερινή Ελλάδα στους γειτονικούς λαούς, στην Ευρώπη και τον κόσμο, πώς συγκρινόμαστε εμείς σήμερα με τις μεγάλες εξάρσεις του 20ου αιώνα, όπως ακριβώς αυτή της Γενηάς του ΄30, από την οποία συνεχώς αντλούμε. Ποια είναι η σχέση μας με τα ρεύματα της εποχής, πώς μάς επηρεάζουν και πώς εμείς συμβάλλουμε στη διαμόρφωσή τους, σε ποιάς μορφής συνθέσεις μάς οδηγούν. Πώς θα είμαστε ανοικτοί στην οικουμένη, κοσμοπολίτες, πλην με γερές ρίζες στον βράχο-Ελλάς.

Η γραφή του Δασκαρόλη, όχι μόνον στο διήγημα «Αύγουστος στη Βαλαωρίτου», με ήρωα τον Γιάννη Μόραλη, δίνει αφορμές να αναμετρηθεί κανείς με την «ελληνικότητα». Πώς θα μπορέσει η Ελλάδα να εξασφαλίσει τη θέση της στον κόσμο, χωρίς να εγκαταλείψει τη φύση της;

Ο Θοδωρής ανήκει, όπως και άλλοι -τα πράγματα αυτά πρέπει να λέγονται για να εντυπώνονται- σε εκείνους που δεν έχουν μία γραφική προσέγγιση της εθνικής αυτοσυνειδησίας μας, θεωρούν δηλαδή ότι ο ελληνοκεντρισμός, ερήμην της επικοινωνίας με την οικουμένη, είναι αδόκιμος αντικατοπτρισμός. Δεν πραγματώθηκε άλλωστε ούτε πολιτικά, ούτε πολιτιστικά. Ενίοτε συγκαλύπτει γνωσιολογική ένδεια, αλλά ούτε ο «δυτικισμός» που αποτελεί μεταμφίεση, αποδίδει.

Δεν ανήκει ο φίλος μας στην χορεία εκείνων που ασπάζονται την αντίληψη «η τέχνη για την τέχνη». Είναι διπλωματικός, που στο δικό μας ιδίωμα σημαίνει επίσης πατριώτης. Κι ας μην περιφέρουμε εμείς τον πατριωτισμό, εδώ κι εκεί, σαν παράσημο στο στήθος.

Έχω διαβάσει τη συγκινητική νουβέλα για τον Μαορί ΚΟΥΡΟΥΒΑΆΚΑ. Μια νουβέλα υψηλής αισθητικής, εμποτισμένη ανθρωπιά. Μιά ιστορία που άξιζε να γραφεί, που εκ του αποτελέσματος είναι σπονδή στις σχέσεις της Ελλάδος με τις χώρες στους Αντίποδες, σχέσεις που ξεκίνησαν με την εκστρατεία του 1915 στη Χερσόνησο της Καλλιπόλεως. Βέβαια ο συγγραφέας, όπως κάθε συγγραφέας, μεταφέροντας τη σκέψη του στο χαρτί, πραγματώνει πρώτα εσωτερική, δική του ανάγκη, πολύ πριν τη θεμιτή φιλοδοξία να γίνει αποδεκτός.

Να σταθούμε στο όμορφο διήγημα «Αύγουστος στη Βαλαωρίτου». Ας ξαναδιαβαστεί το κείμενο αυτό 50 χρόνια μετά την κυπριακή τραγωδία, κι ας μη νομίζουμε ότι εμείς στην Αθήνα ισοφαρίσαμε, ξεπληρώσαμε λογαριασμούς, βάζοντας την Κυπριακή Δημοκρατία στην Ε.Ε. Η ματιά μας, του Δασκαρόλη θέλω να πω, ακοίμητη, η μνήμη μας ανθεκτική, η συνείδησή μας εγρήγορη. Δεν υποτασσόμαστε, ούτε ψελλίζουμε, όταν απέναντί μας έχουμε αρπακτικά.

Ο διπλωματικός ζει αρκετές μικρές ζωές, μού έλεγε κάποτε ο Θέμος Στοφορόπουλος. Και καρπός των ζωών αυτών, είναι οι ιστορίες που γεμίζουν το βιβλίο αυτό, του Βερολίνου, της Νέας Ζηλανδίας, της Μάλτας των Λαιστρυγόνων, μαστορικές δουλειές του Δασκαρόλη.

Στέκομαι, επίσης, σε ένα άλλο διήγημά του, τον «Μίνωα», όψεις της πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου στην Αθήνα. Θα συμφωνούσα με τον συγγραφέα, για το μέγεθος της αυθάδειας και του θράσους, της δοκησισοφίας θα προσέθετα, που διακρίνει ουκ ολίγους από αυτούς που θεωρούνται διανοούμενοι-όρος που έχει εκτοπίσει εκείνον του «πνευματικού ανθρώπου».

Το έργο τέχνης, συνεχίζει ο Θοδωρής , στην ίδια ιστορία, πρέπει να το δει κανείς στο διάβα του χρόνου, οπότε φαίνεται πιά η αντοχή του και η αξία του. Θα έχουμε υπόψη τη διαπίστωση αυτή…και βεβαίως περιμένουμε να μάς αποκαλύψει τον Μίνωα.

Μού άρεσαν πολύ τα διηγήματα «Χριστούγεννα το Βερολίνο», «Το Ψώνιο», αλλά και το σιβυλλικό γιά μένα «Η χαμένη δεκαετία».

Ας μού επιτραπεί, να καλέσω τον Δασκαρόλη-αν χρειάζεται-που προχωρεί στις πατημασιές σπουδαίων λογίων διπλωματών παλαιοτέρων εποχών, όπως ο Δημ. Κακλαμάνος, ο Αλέξανδρος Μάτσας, ο Δημήτρης Νικολαρεείζης, να συνεχίσει πάση δυνάμει.

Και ίσως κάποτε μάς παρουσιάσει «Στοιχεία για την δεκαετία του ‘70» ή του ΄80.

Το Zeitgeist της παραίτησης, του κονφορμισμού, της επανάπαυσης, της ιδιώτευσης, το σημερινό δηλαδή Zeitgeist, πρέπει να αντιστραφεί. Θα είναι μία έσχατη συμβολή που οφείλουμε στους εαυτούς μας και στους επιγενομένους.

Τελικά, μίλησα περισσότερο γιά το Δασκαρόλη, παρά γιά τον ΚΟΥΡΟΥΒΑΆΚΑ και τους άλλους ήρωες των έξοχων ιστοριών του.

Νομίζω ότι καλώς έπραξα.

Γεώργιος Διον. Πουκαμισάς

ΠΕΡΑΝ ΤΩΝ ΟΣΩΝ "ΕΚΜΥΣΤΗΡΕΥΘΗΚΑΝ" (....)ΑΝΩΝΥΜΩΣ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Φ/Γ "ΥΔΡΑ", ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ ΤΑ ΟΣΑ ΥΠΕΥΘΥΝΩΣ, ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΦΑΚΟ, ΕΙΠΑΝ ΟΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΙΚΟΥ ΜΑΣ ΠΛΟΙΟΥ...ΑΥΤΑ ΔΕΝ ΠΡΟΣΜΕΤΡΩΝΤΑΙ, ΔΕΝ ΣΥΜΦΕΡΟΥΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΕΤΑΓΜΕΝΗΣ "ΑΛΗΘΕΙΑΣ"

 Από "ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ"

https://www.militaire.gr/oi-4-epikindynes-apostoles-tis-fregatas-ydra-i-skantza-me-ta-psara-kai-i-emmoni-sto-risko/

Στο πλοίο έχουν ολοκληρωθεί οι απαραίτητες εργασίες, ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες εγκαταστάθηκε ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός που έφερε η ΥΔΡΑ και επιτρέπει την επικοινωνία του πλοίου με τις υπόλοιπες μονάδες της ευρωπαϊκής επιχείρησης Aspides αλλά και της αμερικανικής Prosperity Guardian. Αρμόδιες στρατιωτικές πηγές αναφέρουν στην «Κ» ότι απομένει ένας τελικός γενικός έλεγχος συστημάτων ώστε να δοθεί το πράσινο φως από το αρχηγείο του Στόλου και στη συνέχεια από την πολιτική ηγεσία...

 Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

Αποκλειστικές εικόνες: 

Η φρεγάτα «ΨΑΡΑ» λίγο πριν

τον απόπλου για την Ερυθρά Θάλασσα

Θα είναι το δεύτερο ελληνικό πλοίο, μετά τη φρεγάτα ΥΔΡΑ, που θα αναπτυχθεί σε μία από τις πιο «θερμές» περιοχές του πλανήτη

ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΙΩΑΝΝΙΔΗ

Έτοιμη να αποπλεύσει για την Ερυθρά Θάλασσα είναι η φρεγάτα ΨΑΡΑ, όπως αποκαλύπτουν οι αποκλειστικές φωτογραφίες της «Κ».

Η μονάδα του Πολεμικού Ναυτικού θα είναι το δεύτερο ελληνικό πλοίο, μετά τη φρεγάτα ΥΔΡΑ, που θα αναπτυχθεί σε μία από τις πιο «θερμές» περιοχές του πλανήτη, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής επιχείρησης EUNAVFOR ASPIDES.

Φωτ.: Kathimerini.gr

Την ίδια ώρα, η Αθήνα δείχνει να προβληματίζεται, τόσο σε στρατιωτικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο, για την απροθυμία αρκετών ευρωπαϊκών κρατών να λάβουν μέρος στην κομβική για τα συμφέροντα της Ένωσης αποστολή, τη στιγμή μάλιστα που οι επιθέσεις των Χούθι κλιμακώνονται με ισχυρότερα χτυπήματα κατά εμπορικών πλοίων που έχουν ως αποτέλεσμα την απώλεια ζωής και τον τραυματισμό ναυτικών.



Η φρεγάτα «ΥΔΡΑ» κατέπλευσε στη Σαλαμίνα – Ολοκληρώθηκε η συμμετοχή στην επιχείρηση ΑΣΠΙΔΕΣ

Φωτ.: Kathimerini.gr

Με την εμπειρία της ΥΔΡΑ

Η F-454 ΨΑΡΑ ολοκλήρωσε πριν από λίγες ημέρες τις εν πλω δοκιμές και με το πλήρωμα της είναι έτοιμη να αναχωρήσει για την Ερυθρά Θάλασσα. Η μονάδα του Πολεμικού Ναυτικού αναμένεται να ξεκινήσει το ταξίδι της ακόμη και στα μέσα της εβδομάδας, με κατεύθυνση αρχικά το Σουέζ και στη συνέχεια το στενό Μπαμπ Ελ Μαντέμπ, ώστε να καταπλεύσει στο λιμάνι του Τζιμπουτί για ανεφοδιασμό. Έπειτα θα αναλάβει την κρίσιμη αποστολή της στο νότιο τμήμα του κόλπου του Άντεν, που είναι η συνοδεία και η προστασία των εμπορικών πλοίων από τις επιθέσεις των Χούθι με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Φωτ.: Kathimerini.gr

Όπως φαίνεται στις εικόνες που εξασφάλισε η «Κ», στο πλοίο έχουν ολοκληρωθεί οι απαραίτητες εργασίες, ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες εγκαταστάθηκε ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός που έφερε η ΥΔΡΑ και επιτρέπει την επικοινωνία του πλοίου με τις υπόλοιπες μονάδες της ευρωπαϊκής επιχείρησης Aspides αλλά και της αμερικανικής Prosperity Guardian. Αρμόδιες στρατιωτικές πηγές αναφέρουν στην «Κ» ότι απομένει ένας τελικός γενικός έλεγχος συστημάτων ώστε να δοθεί το πράσινο φως από το αρχηγείο του Στόλου και στη συνέχεια από την πολιτική ηγεσία.

Φωτ.: Kathimerini.gr

Ήδη, τα διδάγματα και οι εμπειρίες που αποκόμισε η φρεγάτα ΥΔΡΑ από τις 102 ημέρες που επιχειρούσε στην περιοχή, έχουν μεταφερθεί στο ΨΑΡΑ. Όπως είχε εγκαίρως αποκαλύψει η «Κ», στο πλοίο εγκαταστάθηκε νέο σύστημα αντί-drone με μεγαλύτερη ισχύ και εμβέλεια, ώστε να προκαλεί παρεμβολές σε μη επανδρωμένα αεροσκάφη από μεγάλες αποστάσεις. Εκτός από τα αμιγώς επιχειρησιακά θέματα, η «Κ» πληροφορείται ότι αναθεωρήθηκαν ζητήματα διοικητικής μέριμνας ώστε να εξασφαλιστούν όσο το δυνατόν καλύτερες συνθήκες για τη διαβίωση των 195 μελών του πληρώματος, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται οι βατραχάνθρωποι και το πλήρωμα του οργανικού ελικοπτέρου. Η διάρκεια της αποστολής του ΨΑΡΑ υπολογίζεται σε τρεις μήνες, ενώ, η μονάδα που θα το αντικαταστήσει εκτιμάται ότι θα είναι η φρεγάτα F-453 ΣΠΕΤΣΑΙ.
Προβληματισμός στην Αθήνα

Ανώτατες στρατιωτικές πηγές, πάντως, δεν κρύβουν την ενόχληση τους για τη στάση αρκετών ευρωπαϊκών κρατών που αρνούνται να συμμετάσχουν στην επιχείρηση ASPIDES. Τον προβληματισμό φαίνεται να συμμερίζεται και το υπουργείο Εθνικής Άμυνας και παρόλο που το ζήτημα της διεύρυνσης της δύναμης τίθεται με κάθε ευκαιρία, χώρες όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία δεν δείχνουν διατεθειμένες να υποστηρίξουν την ευρωπαϊκή επιχείρηση. Αμφίβολη είναι προς το παρόν η ανανέωση της συμμετοχής της Γερμανίας, ενώ, η Δανία που με δική της πρωτοβουλία είχε στείλει μια φρεγάτα στην περιοχή, αποχώρησε τον περασμένο Απρίλιο μετά από δυσλειτουργία στα οπλικά της συστήματα και δεν αναμένεται να επανέλθει.

Είναι ενδεικτικό ότι σχεδόν πέντε μήνες μετά την έναρξη της επιχείρησης, ο στόχος που έθεσε το στρατηγείο της επιχείρησης για οκτώ φρεγάτες και δύο πλοία γενικής υποστήριξης παραμένει άπιαστος. Στην περιοχή, για λογαριασμό της επιχείρησης Aspides, εκτός από την Ελλάδα, παραμένουν μονάδες από την Ιταλία, την Ολλανδία, τη Γαλλία και το Βέλγιο.

Η παντοδυναµία της τηλεόρασης και του κυριακάτικου Τύπου –για να σταθούµε στα παραδείγµατά µας– έχει πληγεί σήµερα πολύ σοβαρά από το ∆ιαδίκτυο. Η εξασφάλιση πόρων για την επιχειρηµατική επιβίωση TV και εντύπων αφενός σε συνδυασµό αφετέρου µε την κάθετη πτώση θεαµατικότητας και κυκλοφορίας έχουν αφαιρέσει πολλούς πόντους από την κλίµακα επιρροής της παλιάς και ένδοξης εποχής. Ολες πλέον οι επιχειρήσεις µπορούν να διαφηµίσουν τα προϊόντα τους από την τηλεόραση και τις κυριακάτικες εκδόσεις των εφηµερίδων. Αρα έπαυσε το µέσο να αντανακλά το κύρος του στο διαφηµιζόµενο προϊόν τουλάχιστον όπως στην εποχή που ζούσε ο Μακ Λούαν. Παράλληλα στον αντίποδα αυτής της εποχής ξεφύτρωσε το ∆ιαδίκτυο µε τα δικά του µέσα προβολής που πάµφθηνα και «δηµοκρατικά» παρέχει σε όλες τις επιχειρήσεις –για να σταθούµε µόνον σε προϊόντα και υπηρεσίες– δυνατότητες προβολής χαµηλότατου κόστους. Εξακολουθεί λοιπόν να ισχύει το απόφθεγµα του Μακ Λούαν; Πιστεύω πως ναι, αλλά όχι µε το περιεχόµενο που το είχε συλλάβει και διατυπώσει ο Καναδός διανοούµενος. Είναι γεγονός ότι πολύ εύκολα µπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι ασφαλώς και σήµερα ισχύει 100% γιατί δεν παύουν τα µέσα να χαρακτηρίζουν το µήνυµα. Οτι όποιος π.χ. χρησιµοποιεί το Tikτok, το Instagram και γενικά τα social media ζει στην εποχή του και άρα το προϊόν και η υπηρεσία που προβάλλει κινούνται στο σήµερα και όχι στο παρελθόν. Ισχύει όµως και το αντίστροφο επιχείρηµα, ότι δηλαδή όποιος µπορεί και διαφηµίζεται σήµερα σε συγκριτικά ακριβότερα µέσα προβολής –TV και Τύπος– η επιχείρησή του διαθέτει τα οικονοµικά µέσα να το κάνει και άρα είναι υγιής και σοβαρή....

 Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

• Φύλλο 15/06/24

Στη φωτογραφία της Βούλας Παπαϊωάννου, μαθητές και μαθήτριες, κάποια παιδιά κουβαλώντας και ορφάνια, σμίγουν σε υπαίθρια τάξη κάπου στην Ηπειρο το έτος 1946, μαθαίνουν γράμματα υπό τη σκέπη του δασκάλου, κάνοντας υπομονή έως ότου ξαναχτιστεί το κατεστραμμένο σχολείο τους με τάξεις, μαυροπίνακες, θρανία και ξυλόσομπα. (Από το παλαιότερο αφιέρωμα της «Κ» Ελληνες Φωτογράφοι, Επτά Ημέρες.) Η Ελλάδα με τις ανεπούλωτες πληγές από τον πόλεμο και το βαθύ κατοχικό σκοτάδι, εισερχόταν σε χρόνια αδελφοκτονίας. Μνήμες από την περίοδο εκείνη όταν ήταν μαθητούδι παραθέτει ο αναγνώστης της «Κ».

Σχολικές αναµνήσεις και µέρες εµφυλίου

Τελειώνοντας την Ε΄ τάξη του ∆ηµοτικού τον προηγούµενο Ιούνιο (1947) στο χωριό µου (Μαλακάσι Καλαµπάκας), ο δάσκαλος (∆ηµήτριος Καράσης) µας είχε πει: Το καλοκαίρι να επαναλάβετε µόνοι σας τους δεκαδικούς αριθµούς, γιατί στην έκτη τάξη θ’ αρχίσουµε τα κλάσµατα. Ετσι πράγµατι έγινε. Ολον τον Σεπτέµβριο του 1947 το µάθηµα της Αριθµητικής (δεν το λέγαµε Μαθηµατικά) ήταν αφιερωµένο στα κλάσµατα. Ενιωθα ιδιαίτερα χαρούµενος, γιατί δεν τα έβρισκα δύσκολα. Σιγά-σιγά µεγάλωνε η αυτοπεποίθησή µου, γιατί προχωρούσαµε συνεχώς και δεν είχα σκοντάψει κάπου. 

Ασυναίσθητα βιαζόµουν να συναντήσω την πρώτη δυσκολία και ένιωθα κάποιο άγχος, καθώς περνούσε ο καιρός και δεν την έβλεπα. Μήπως δεν υπήρχε; Αφού παντού υπήρχαν εµπόδια και προβλήµατα, ήταν δυνατόν να λείπουν από τα µαθήµατα του σχολείου; Με τέτοιου είδους σκέψεις, χαρές και αγωνίες πέρασε το µεγαλύτερο µέρος του Σεπτεµβρίου 1947. Τις τελευταίες όµως ηµέρες αυτού του µήνα το Μαλακάσι αιφνιδιάστηκε από δύο δυσάρεστα γεγονότα. Κάποια ηµέρα επέστρεφε από το Μέτσοβο στο Μαλακάσι, επάνω στην καρότσα φορτηγού αυτοκινήτου, ο ιερέας του χωριού παπα-τάκης Σίττας. Μαζί του είχε τραµουτζάνες (γυάλινα δοχεία) µε τσίπουρο. Στην Κατάρα, σε µια στροφή του δρόµου, το αυτοκίνητο ανατινάχθηκε από νάρκη. Τον δυνατό κρότο της εκρήξεως άκουσαν οι άνδρες του λόχου ΜΑ∆ (Μονάδες Αποσπασµάτων ∆ιώξεως), που στρατοπέδευαν σ’ ένα κοντινό ύψωµα κι έτρεξαν να δουν τι συνέβη. Βρήκαν τον άτυχο ιερέα νεκρό στην άκρη του δρόµου. Είχε εκτιναχθεί έξω από το αυτοκίνητο και σκοτώθηκε κατά την πτώση. Οι Μα∆ίτες πήραν τις φιάλες µε το τσίπουρο και επέστρεψαν στη βάση τους, όπου το κατανάλωσαν και µέθυσαν «εις µνήµην του».

Αυτά µου διηγήθηκε ο Μιχάλης Πάνος, αρχηγός της οµάδας ΜΑ∆ Μαλακασίου, που µαζί µε τις αντίστοιχες οµάδες Νέας Κουτσούφλιανης και Αµπελοχωρίου συγκροτούσαν τον λόχο ΜΑ∆ στον αυχένα της Κατάρας. ∆ιοικητής αυτού του λόχου ήταν κάποιος έφεδρος υπολοχαγός, πρώην υπάλληλος τραπέζης, µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο οινόπνευµα και στη χαρτοπαιξία. Επειδή όλο το καλοκαίρι (1947) ουδείς ενόχλησε αυτό το «στρατιωτικό συνονθύλευµα», τα µέτρα προφυλάξεως είχαν χαλαρώσει σε τέτοιο βαθµό, ώστε οι άνδρες να κοιµούνται τη νύχτα χωρίς άρβυλα και οι σκοπιές ήταν για το θεαθήναι. 

Ο στρατός του ΚΚΕ (∆ηµοκρατικός Στρατός Ελλάδας) κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού (1947) ανασυνέταξε τις δυνάµεις του, µετά που έληξαν οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του Εθνικού Στρατού την προηγούµενη άνοιξη, και ήταν έτοιµος να εµφανισθεί στο προσκήνιο. Ο λόχος ΜΑ∆ της Κατάρας ήταν ένας εύκολος στόχος, γιατί είχαν διαρρεύσει ευρύτατα οι συνθήκες «παιδικής κατασκηνώσεως» που επικρατούσαν εκεί και οι αντάρτες του ΚΚΕ δεν έχασαν αυτήν την ευκαιρία. Μια νύχτα, µερικές ώρες µετά τα µεσάνυχτα, επιτέθηκαν µε σφοδρότητα εναντίον τους από αρκετές πλευρές. Ο αιφνιδιασµός ήταν απόλυτος. 

Για καλή τύχη των Μα∆ιτών, οι αντάρτες δεν επιτέθηκαν από την απότοµη πλευρά του υψώµατος που ατενίζει το Μαλακάσι. Προς εκείνη την πλευρά βρήκαν οδό άτακτης διαφυγής οι Μα∆ίτες µέσα στη νύχτα και, ω του θαύµατος, σώθηκαν όλοι εκτός από έναν πολυβολητή της οµάδας ΜΑ∆ της Νέας Κουτσούφλιανης, που επιχείρησε ν’ αντισταθεί και έπεσε νεκρός στο χαράκωµά του. Ενας άλλος Μα∆ίτης, από την ίδια οµάδα, αυτοµόλησε στους αντάρτες.

Με το πρώτο φως της ηµέρας άρχισαν να φτάνουν στο Μαλακάσι οι Μα∆ίτες, άοπλοι, ανυπόδητοι, µε σκισµένα ρούχα, πραγµατικά σωµατικά και ψυχικά ράκη. Ο διασυρµός τους ήταν εξευτελιστικός, αλλά αντάξιος της περιφρονήσεως που έδειξαν στην αποστολή τους. Εως ότου οι Μαλακασιώτες συνειδητοποιήσουν ότι η επίθεση των ανταρτών περιορίστηκε στην Κατάρα και δεν επρόκειτο για καταδίωξη των Μα∆ιτών µέχρι το χωριό, επικράτησε πανικός. Το πολύµηνο διάλειµµα ηρεµίας, που είχε προηγηθεί στο χωριό και στη γύρω περιοχή, είχε λήξει οριστικά καθώς έφθασαν µηνύµατα για συγκέντρωση ανταρτικών δυνάµεων στο Ζυγό, στην Κατάρα και στο Κουκουρέλο. Στις ηµέρες που ακολούθησαν, το σχολείο διέκοψε και πάλι τη λειτουργία του. Πολλοί Μαλακασιώτες τις νύχτες εγκατέλειπαν τα σπίτια τους και διανυκτέρευαν στο ύπαιθρο. Στις επόµενες εβδοµάδες οι µόνιµοι κάτοικοι του χωριού ήταν όλοι υπερήλικες. Οι υπόλοιποι το είχαν εγκαταλείψει.

ΥΓ: Από το βιβλίο μου "Η καρδιά μου με τους νουμάδες"

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΟΛΗΣ,
Καρδιοχειρουργός

Αγγελου Χανιώτη και Αγγέλας Καστρινάκη, και του αγαπητού συναδέλφου, φιλολόγου και συγγραφέα Κώστα Ακρίβου.

Σχετικά µε το επίπεδο των φοιτητών στις Φιλοσοφικές Σχολές των πανεπιστηµίων µας, θα ήθελα να προσθέσω ότι η ελλιπής γνώση της αρχαιοελληνικής γραµµατείας αρχίζει από τη ∆ευτεροβάθµια Εκπαίδευση. Ειδικότερα, θα περιορισθώ µόνο στη διδασκαλία των οµηρικών επών στη Μέση Εκπαίδευση. Γενιές ολόκληρες µαθητών γαλουχήθηκαν µε την οµηρική ποίηση· την διδαχθήκαµε ως µαθητές και την διδάξαµε αργότερα ως καθηγητές µε τα εξαίρετα εγχειρίδια των Νικηφόρου και Καλλιρρόης Ελεοπούλου. Συγκεκριµένα, στις τρεις τελευταίες τάξεις του οκταταξίου Γυµνασίου (θεωρητικής και πρακτικής κατεύθυνσης) διδάσκονταν στη ∆΄ τάξη η Οδύσσεια (ραψωδία α Ἀθηνᾶς παραίνεσις πρὸς Τηλέµαχον – ζ,

Ὀδυσσέως ἄφιξις εἰς Φαίακας), στην Ε΄ τάξη, Ιλιάδα (Α, Λοιµός, Μῆνις, Γ, Τειχοσκοπία) και στην ΣΤ΄ τάξη η ραψωδία Ω της Ιλιάδας (στίχ. 144-804), (Ἕκτορος λύτρα – Νεκρώσιµος νόστος του ήρωος).

Σήµερα, δυστυχώς, δεν διδάσκεται ούτε ένας οµηρικός στίχος από το πρωτότυπο –αντιεκπαι-δευτική παράλειψη–, τακτική η οποία συνεχίζεται και στις Φιλοσοφικές µας Σχολές, µε εξαίρεση το Φιλολογικό Τµήµα, και την παντελή απουσία από τα υπόλοιπα.

Νοσταλγικά αναπολώ τη φοίτησή µου στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, µε τους αείµνηστους κλασικούς φιλολόγους: Ιωάννη Σταµατάκο, Κωνσταντίνο Βουρβέρη, Στυλιανό Κορρέ, οι οποίοι µας δίδασκαν και στα δύο τµ ή µα τα( Φιλολογικό–Ι στο ρικο αρχαιολογικό) την οµηρική ποίηση( οκτώ ραψωδίες Οδύσσειας και Ιλιάδας) και, µάλιστα, µε απαιτητικές εξετάσεις: καταλογάδην υπαγόρευση του κειµένου και µετάφραση. Αλλες εποχές, άλλα ήθη!

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΑΓΓ. ΣΤΕΦΟΣ, ∆.Φ, Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας 

Ενωσης Φιλολόγων και του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. ∆ροσίνη»

πολλοί στρατιώτες. Στην περιοχή έχει ανεγερθεί µνηµείο στη µνήµη των πεσόντων αξιωµατικών και στρατιωτών και κάθε χρόνο την 9η Οκτωβρίου τελείται επιµνηµόσυνη δέηση. Εδώ θα αναφέρω συµπληρωµατικά µερικά στοιχεία. Η µορφή του εδάφους στην περιοχή του Σαρανταπόρου, που ενώνει τη Θεσσαλία µε τη ∆υτ. Μακεδονία, είναι εξαιρετικά ορεινή και δύσβατη, ώστε αποτελεί φυσική οχυρωµατική θέση. Από εκεί διερχόταν τότε ο αµαξιτός δρόµος Κοζάνης - Λάρισας, ο οποίος έκλεινε τον χειµώνα λόγω χιονιού και πάγου.

Η διάβαση του Ελληνικού στρατού τον Οκτώβριο του 1912 από το Σαραντάπορο ήταν ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρηµα. Τον στρατό µας συνέδραµαν οι χωρικοί της περιοχής, οι οποίοι µέσα από δασικά µονοπάτια οδήγησαν τους Ελληνες στρατιώτες αριστερά και δεξιά του πεδίου της µάχης, ώστε να εγκλωβιστούν οι τουρκικές δυνάµεις, που δέχονταν πυρά και από την πίσω τους πλευρά.

Ετσι, οι Τούρκοι εγκατέλειψαν τη µάχη και ετράπησαν σε φυγή, αφήνοντας τον οπλισµό τους, και υποχώρησαν προς την Κοζάνη που απείχε περί τα 35 χιλιόµετρα. Κατά την οπισθοχώρηση οι Τούρκοι, περνώντας από τα Σέρβια, κατακρεούργησαν 117 ιερείς, δασκάλους και προκρίτους, τους οποίους κρατούσαν οµήρους. Οι πολεµιστές που συνέτριψαν τους Τούρκους εισήλθαν στα Σέρβια στις 10 Οκτωβρίου και τα απελευθέρωσαν. Να σηµειωθεί ότι τις ηµέρες εκείνες έβρεχε καταρρακτωδώς. Εξω από την Κοζάνη στο χωριό Πετρανά, σε απόσταση περίπου οκτώ χλµ., οι Τούρκοι είχαν τοποθετήσει τα κανόνια τους σε διάταξη, για να βοµβαρδίσουν την Κοζάνη, µε επικεφαλής τον αρχιστράτηγο Ταχσίν πασά. Τελικά όµως δεν βοµβάρδισαν την Κοζάνη και κατέφυγαν προς τη Βέροια, ενέργεια που εγείρει ερωτήµατα.

Την 11η Οκτωβρίου, ηµέρα Πέµπτη και ώρα 4 µ.µ., ο Ελληνικός στρατός εισήλθε στην Κοζάνη. Η βροχή σταµάτησε και ένα ουράνιο τόξο διεγράφη πάνω από την περιοχή, σηµάδι ότι γιόρταζε και ο ουρανός της Κοζάνης για την απελευθέρωση! Οι Κοζανίτες χαιρετιούνταν µε το «Χριστός Ανέστη». Οι Κοζανίτισσες βλέποντας τη βροχή προνόησαν και έφτιαξαν εσώρουχα για τους πολεµιστές, τους φιλοξένησαν στα σπίτια τους, τους έδωσαν στεγνά ρούχα, ενώ οι γιαγιάδες έπλεκαν κάλτσες για τους ελευθερωτές. Οι στρατιώτες έφαγαν ζεστό φαγητό και το κόκκινο κρασί των Κοζανιτών έρρεε για τα µπα ρου τοκ απ νι σ µένα παλικάρια. Εν τω µεταξύ, οι Τούρκοι στρατιώτες εγκατέλειψαν το στρατόπεδο της Κοζάνης, αφήνοντας και τον οπλισµό, και υποχώρησαν προς το Αµύνταιο, για να πάρουν το τρένο προς τη Θεσσαλονίκη, µαζί µε τους δηµόσιους υπάλληλους των Νεοτούρκων. Οι Κοζανίτες πήραν τον οπλισµό από το στρατόπεδο και συγκρότησαν εθελοντική οµάδα από 200 άτοµα, µε επικεφαλής τον δικηγόρο και λογοτέχνη Κων. Τσιτσελίκη. Οι εθελοντές στρατιώτες έλαβαν από ένα όπλο και φορούσαν διακριτικό περιβραχιόνιο. Η αποστολή τους ήταν να περιφρουρήσουν την Κοζάνη από τους Κονιάρους Τούρκους των γύρω χωριών.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΡΚΑΣ,
Συγγραφέας Κοζάνη

και δεν είχε εµβολιαστεί. Θα το πάθαινε και χωρίς να τραυµατιστεί, αν είχε ανοιχτή πληγή στην πατούσα του. Η νόσος αυτή µπορεί να προκληθεί ακόµη και από χειρουργικά εργαλεία που δεν έχουν καλά αποστειρωθεί, χωρίς να είναι σκουριασµένα. Εποµένως το «σκουριασµένο αντικείµενο» δεν είναι απαραίτητο, παρότι αναπαράγεται στην ιατρική εκπαίδευση από γενιά σε γενιά. Οµως όλα αυτά µπορεί να συµβούν σε ανεµβολίαστα άτοµα, όπως σωστά διευκρινίζει η ερώτηση των εξετάσεων.

Ο τέτανος είναι φοβερή και παλιά λοιµώδης αρρώστια (γνωστή στους αρχαίους), από την οποία υποτίθεται ότι πεθαίνει (κατά µία ερµηνεία) και ο ανάγλυφος Αγνωστος Στρατιώτης στο Σύνταγµα, εµφανίζοντας, µε τη στάση του, έντονο οπισθότονο.

Β. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ,

 Επιτάλιο Ηλείας

που πραγματοποιήθηκαν στους χώρους του Κέντρου Υγιούς Γήρανσης (Μέντωρ) στην Τεγέα. Το Κέντρο έχει στόχο την έρευνα, πρόληψη, διαχείριση και εκπαίδευση σε ό,τι αφορά τη φροντίδα της νόσου Αλτσχάιµερ. Η πράξη αυτή της δηµιουργίας του δείχνει µεγάλη ευαισθησία και είναι πολλαπλώς ευεργετική για τους υπερήλικες της τρίτης ηλικίας και όχι µόνο.

Οφείλω να τονίσω ότι πολλοί Αρκάδες, επιτυχηµένοι επιχειρηµατικά, αρκετές φορές µας έχουν εκπλήξει ευχάριστα µε τις δωρεές και τις ευεργεσίες τους. Σηµειωτέον ότι είναι στοχευµένες πάντα στο να ωφελούν και να υπηρετούν το κοινωνικό σύνολο.

Ας µου επιτρέψουν τελικά, τόσο η κυρία Αλεξάνδρα Στασινοπούλου, µέλος του ∆.Σ. του κοινωφελούς ιδρύµατος, όσο και οι κ.κ. πανεπιστηµιακοί καθηγητές ψυχογηριατρικής, νευρολογίας κ.λπ., Α. Πολίτης, Θ. Μπίµπας, Κ. Πόταγος, Π. Αλεξόπουλος και Θ. Βορβολάκος που εθελοντικά δέχτηκαν να συνδράµουν στο άνω πρόγραµµα, να τους απευθύνω τα συγχαρητήριά µου και την ευγνωµοσύνη που νιώθουν οι ευεργετούµενοι από τέτοιου είδους πράξεις προσφοράς.

Η ελληνική κοινωνία το έχει απόλυτη ανάγκη, ιδιαίτερα τώρα που το παγκόσµιο περιβάλλον είναι απολύτως ζοφερό.

Ας ευχηθούµε τέτοιες πράξεις να βρίσκουν µιµητές.

Τους ευχαριστούµε.

ΑΝΕΣΤΗΣ ∆ΙΑΚΟ∆ΗΜΗΤΡΗΣ

• Φύλλο 14/06/24

σχέση µε τις ευρωεκλογές, όλα τα κόµµατα, συµπεριλαµβανοµένου και του κόµµατος της Νέας ∆ηµοκρατίας, έπαυαν να κοκοροµαχούν µε τρόπο συχνά φαιδρό, να ρίχνει το ένα τη λάσπη στο άλλο, κ.λπ.

Αντ’ αυτού, θα περίµενε κανείς µια πιο σοβαρή στάση ώστε να είχαµε πιο ξεκάθαρη και λεπτοµερή ανάλυση σχετικά µε το τι ο καθένας πρεσβεύει και ποια είναι η οπτική του σε σχέση µε την Ευρωπαϊκή Ενωση, ώστε ο αυριανός ψηφοφόρος, αγνοώντας σχεδόν τα πάντα σχετικά µε τους υποψηφίους ευρωβουλευτάς, µάθαινε επιτέλους τα πιστεύω τους και το γιατί να τους προτιµήσει.

Κι ακόµα µια παρατήρηση σχετικά µε την Ευρωπαϊκή Ενωση: Πολλοί από εµάς θα ήθελαν περισσότερη ενηµέρωση για το τι θα έπρεπε να προσέξουµε και ποιο µέλλον θα θέλαµε να έχει (περιττό να πει κανείς πως όλα αυτά θα έπρεπε να ισχύουν και για τις όποιες άλλες εκλογές).

«...Ο ευρωπαϊκός χαρακτήρας των εκλογών κρύβεται κάτω από τόνους εγχώριας φαιδρότητας...» – Αρης Αλεξανδρής, «Κ», 8/6/2024.

ΕΙΡΗΝΗ ΡΑΦΑΗΛ

«Είδαµε τη διαφήµισή σας στην Κυριακάτικη εφηµερίδα!». Φίλοι και γνωστοί τηλεφωνούσαν παλαιότερα στον επιχειρηµατία να τον συγχαρούν για την ξεχωριστή ενέργεια προβολής προϊόντων και υπηρεσιών, χωρίς να θυµούνται τις περισσότερες φορές ποιο προϊόν και ποια υπηρεσία πρόβαλλε η διαφήµιση. Αρκεί που την είδαν σε ένα ξεχωριστό, ακριβό και δύσκολα προσβάσιµο µέσο το οποίο πρόβαλε πάνω στο διαφηµιζόµενο προϊόν ή την υπηρεσία, το κύρος του. Με άλλα λόγια η πλήρης επιβεβαίωση του αποφθέγµατος του Μακ Λούαν.

Οµως οι καιροί άλλαξαν. Η παντοδυναµία της τηλεόρασης και του κυριακάτικου Τύπου –για να σταθούµε στα παραδείγµατά µας– έχει πληγεί σήµερα πολύ σοβαρά από το ∆ιαδίκτυο.

Η εξασφάλιση πόρων για την επιχειρηµατική επιβίωση TV και εντύπων αφενός σε συνδυασµό αφετέρου µε την κάθετη πτώση θεαµατικότητας και κυκλοφορίας έχουν αφαιρέσει πολλούς πόντους από την κλίµακα επιρροής της παλιάς και ένδοξης εποχής.

Ολες πλέον οι επιχειρήσεις µπορούν να διαφηµίσουν τα προϊόντα τους από την τηλεόραση και τις κυριακάτικες εκδόσεις των εφηµερίδων. Αρα έπαυσε το µέσο να αντανακλά το κύρος του στο διαφηµιζόµενο προϊόν τουλάχιστον όπως στην εποχή που ζούσε ο Μακ Λούαν. Παράλληλα στον αντίποδα αυτής της εποχής ξεφύτρωσε το ∆ιαδίκτυο µε τα δικά του µέσα προβολής που πάµφθηνα και «δηµοκρατικά» παρέχει σε όλες τις επιχειρήσεις –για να σταθούµε µόνον σε προϊόντα και υπηρεσίες– δυνατότητες προβολής χαµηλότατου κόστους.

Εξακολουθεί λοιπόν να ισχύει το απόφθεγµα του Μακ Λούαν; Πιστεύω πως ναι, αλλά όχι µε το περιεχόµενο που το είχε συλλάβει και διατυπώσει ο Καναδός διανοούµενος. Είναι γεγονός ότι πολύ εύκολα µπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι ασφαλώς και σήµερα ισχύει 100% γιατί δεν παύουν τα µέσα να χαρακτηρίζουν το µήνυµα. Οτι όποιος π.χ. χρησιµοποιεί το Tikτok, το Instagram και γενικά τα social media ζει στην εποχή του και άρα το προϊόν και η υπηρεσία που προβάλλει κινούνται στο σήµερα και όχι στο παρελθόν. Ισχύει όµως και το αντίστροφο επιχείρηµα, ότι δηλαδή όποιος µπορεί και διαφηµίζεται σήµερα σε συγκριτικά ακριβότερα µέσα προβολής –TV και Τύπος– η επιχείρησή του διαθέτει τα οικονοµικά µέσα να το κάνει και άρα είναι υγιής και σοβαρή.

Αυτό όµως που κατά τη γνώµη µου σε καµία περίπτωση δεν ισχύει είναι η άποψη ότι όσοι επιµένουν µόνον παραδοσιακά είναι σοβαροί, ενώ όσοι αξιοποιούν µόνον τα social media είναι σύγχρονοι και «προοδευτικοί». Η αλήθεια πιστεύω ότι κρύβεται κάπου ανάµεσα. Και για να ακριβολογούµε, το απόφθεγµα του Μακ Λούαν ισχύει και σήµερα αλλά µε µία προσθήκη: «Το µέσο είναι το µήνυµα, εξαρτάται όµως πώς χρησιµοποιείς το µέσο».

ΤΑΚΗΣ ΤΖΙΜΑΣ,
Εκδότης του περιοδικού Φωτογράφος

Σε κυκλοφορία τα επόμενα δύο βιβλία του Θάνου Παπαδόπουλου, που παραλαμβάνονται σήμερα Παρασκευή, 14/06/24, και που θα είναι διαθέσιμα από την ερχόμενη Δευτέρα, 17 Ιουνίου 2024, στο πλαίσιο της συνεργασίας με τον γνωστό δημοσιογράφο και συγγραφέα. Πρώτος τίτλος του Θάνου Παπαδόπουλου, από τις Εκδόσεις «Κασταλία», ήταν «Ο Ελβετικός Σουγιάς» που έχει κυκλοφορήσει σε δεύτερη συμπληρωμένη έκδοση στις αρχές του τρέχοντος έτους, συναντώντας ήδη την ένθερμη υποδοχή της βιβλιοκριτικής.

ΝΕΟΙ ΤΙΤΛΟΙ  ΣΕ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ

ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ "ΚΑΣΤΑΛΙΑ"

«Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ 20^ο ΑIΩΝΑ»

Συγγραφέας: Θάνος Παπαδόπουλος

Σελίδες: 320
Σχήμα: 17x24

Τιμή: 21 €
ISBN: 978-618-5279-19-6

Γιατί η Οκτωβριανή Επανάσταση που φιλοδόξησε να αλλάξει τον κόσμο εκφυλίστηκε και καρέρρευσε σε λιγότερο από 75 χρόνια;

Γιατί οι επαναστάτες που τόλμησαν το άλμα στον ουρανό αντίκρυσαν, στο τέλος της ζωής τους, τις κάννες του κόκκινου εκτελεστικού αποσπάσματος;

Γιατί η αποσύνδεση του σοσιαλισμού από τη δημοκρατία κατέληξε σε τραγωδία με εκατομμύρια θύματα;

Μπορούν τα κοινωνικά συστήματα να πηδάνε τα στάδια της κοινωνικής εξέλιξης και να πηγαίνουν από τη φεουδαρχία κατ’ ευθείαν στο σοσιαλισμό, σαν να είναι ακρίδες ή βάτραχοι;

Μήπως τελικά ο Στάλιν και ο Μάο Τσε Τουνγκ ήταν πιό οπισθοδρομικοί και αντιδραστικοί από τον Ιβάν τον Τρομερό και το Μεγάλο Πέτρο;

Αυτά και άλλα βασανιστικά ερωτήματα που αναστάτωσαν τον κόσμο, γιά έναν ολόκληρο αιώνα, διερευνά το βιβλίο του Θάνου Παπαδόπουλου «Η Τραγωδία του Κρατικού Καπιταλισμού Στον 20ο Αιώνα».

Τα Κομμουνιστικά Κόμματα και τα Μαρξιστικά Κέντρα, που ήταν αρμόδια να δώσουν έγκυρες και αξιόπιστες απαντήσεις το απέφυγαν και γι’ αυτό τούς αποφεύγουν και οι πολίτες.

Το βιβλίο διακηρύσσει ότι η Αριστερά του 21ου αιώνα είναι απόλυτα: Δημοκρατική, Φιλελεύθερη, Ευρωπαϊκή, Αναπτυξιακή, Δίκαιη, Ειρηνική, Καινοτόμα και Μεταρρυθμιστική.

Γιά την Αριστερά του 21ου αιώνα, η εποχή του κανιβαλισμού και τς ανθρωποφαγίας τελείωσε.

 

«ΜΙΘΡΙΔΑΤΗΣ & ΕΚΤΑΚΤΟ ΔΕΛΤΙΟ»

Ποιητική Συλλογή του Π.ΘΑΝΟΥ

Σελίδες: 80
Σχήμα: 14x21

Tιμή: 9 €
ΙSBN: 978-618-5279-20-2

Λοιπόν, σατράπη, πάμε γιά τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, με διηπειρωτικούς πυραύλους, πυρηνικά μανιτάρια και πόλεμο των άστρων;

Οι αναλυτές του ΝΑΤΟ λένε, πως δεν θα τολμήσει ο Πούτιν να ρίξει πηρηνικές βόμβες.Το μυαλό τους και μιά λίρα και του μπογιατζή ο κόπανος. Στην αρχή ίσως. Αλλά, αν νοιώσει ότι χάνει τον πόλεμο στην Ουκρανία, ή ότι απειλούνται σοβαρά τα σύνορά του από τη Δύση και το ΝΑΤΟ, τότε θα δούμε τον ουρανό, στο Λονδίνο, στο Παρίσι, στο Βερολίνο, στη Νέα Υόρκη, στη Βοστώνη, στο Σικάγο, να καταυγάζουν οι λάμψεις των πυρηνικών μανιταριών.

Οι Ευρωπαίοι το πήραν είδηση, ότι το ένα τρισεκατομμύριο ευρώ, που πλήρωσαν αέρα γιά ενέργεια, ήταν μονάχα η αρχή. Η καταστροφή που έρχεται είναι ακόμη πιό τρομακτική.

Ζούμε στο κλίμα μιάς τραγικής κωμωδίας, όπου «δημοκρατικοί» και «σοσιαλιστές» έγιναν πολεμοκάπηλοι και οι «εθνικιστές» και οι «ακραίοι» έγιναν ειρηνιστές.

Ούτε ο Σαρλώ δεν θα φανταζόταν τέτοια ανατροπή!

Εκδοτικός Οίκος «ΚΑΣΤΑΛΙΑ»
Σταδίου 33-Αθήνα-ΤΚ 105 59

Τηλ: (210) 3215280-3247945
Φαξ: (210) 3215281-3315176

Ε-Mail: info@kastaliaeditions.gr