Η Σοβιετική Ενωση δεν συμμετείχε στην επιχείρηση. Λογικό. Οσες δυνάμεις διέθετε τις χρησιμοποιούσε για να αντισταθεί στην εισβολή των ναζί και να υπερασπισθεί την επικράτειά της. Ομως η απουσία της από την απόβαση στη Νορμανδία προγραμματίζει και τον ρόλο της στον μεταπολεμικό κόσμο. Από τη μια, ένας συνασπισμός αλληλέγγυων δυνάμεων με ηθικό πρόσημο τη δημοκρατία κι από την άλλη, μια περίκλειστη υπερδύναμη. Η Σοβιετική Ενωση κατέρρευσε, όμως η παρανοϊκή αυτοκρατορική αλαζονεία της παραμένει ζωντανή. Τις προάλλες ο Πούτιν προειδοποίησε τις μικρές πυκνοκατοικημένες χώρες της Ευρώπης να μην τολμήσουν να τον θίξουν. Φανταστείτε τι θα είχε γίνει αν κάποιος δυτικός ηγέτης πυρηνικής δύναμης είχε κάνει τέτοια δήλωση. Στη Νορμανδία η Δύση της δημοκρατίας και της ελευθερίας επιτέθηκε σε μια από τις πιο φρικαλέες παρεκτροπές του δυτικού πολιτισμού. Κέρδισε τον πόλεμο. Δεν θα έλεγα ότι έχασε την ειρήνη. Οι χρυσές δεκαετίες και η δημιουργία της Ε.Ε. με τη συνεργασία των πρώην αντιπάλων της απέδειξαν ότι ο πολιτισμός της είναι πολύ ισχυρότερος από τις ιστορικές συγκυρίες. Χωρίς να παραγνωρίζω τον εφησυχασμό. Χωρίς να είμαι ιστορικός αναρωτιέμαι αν η Νορμανδία σημάδεψε την ευρωπαϊκή νοοτροπία απέναντι στην άμυνά της. Η Ευρώπη περιμένει πάντα κάποιους Αμερικανούς για να τη σώσουν. Εδώ που τα λέμε, στον εικοστό αιώνα η Ευρώπη προκάλεσε δύο παγκοσμίους πολέμους και χρειάστηκε η παρέμβαση της Αμερικής για να τη βγάλει από το αιματηρό αδιέξοδο. Το ζούμε σήμερα με τον πόλεμο στην Ουκρανία; Τηρουμένων όλων των αναλογιών. Η Ε.Ε. δεν έχει τη δύναμη να υπερασπισθεί ένα κράτος το οποίο έχει δεχθεί εισβολή από ένα ολοκληρωτικό καθεστώς. Ενα κράτος που μάχεται για την ανεξαρτησία του στη μεθόριο της δημοκρατίας, στα σύνορα της Δύσης με τον ανατολικό δεσποτισμό. Περιμένουμε μια νέα Νορμανδία για να σωθεί η Ουκρανία; Ας σοβαρευτούμε. Η κληρονομιά της Νορμανδίας είναι ιστορική. Τη νοσταλγούμε, την τιμάμε, όμως ας μην έχουμε ψευδαισθήσεις. Δεν μπορούμε να την ξαναζήσουμε....

 Από "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", και..

Η απόβαση και οι πόλεμοι της εποχής μας

«Η Ιστορία μάς διδάσκει ότι η ελευθερία δεν είναι δωρεάν», τόνισε ο αμερικανός πρόεδρος από τη Γαλλία. «Εάν θέλετε να μάθετε το αντίτιμό της, ελάτε στη Νορμανδία να δείτε»


ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

Με πολεμικό… σάλπισμα, αντί για ένα συνηθισμένο επετειακό μήνυμα, έμοιαζε η ομιλία του Τζο Μπάιντεν στις ακτές της Νορμανδίας, όπου βρέθηκε με αφορμή την συμπλήρωση 80 ετών από την απόβαση στη Νορμανδία, γνωστή και ως D-Day. «Η Ιστορία μάς διδάσκει ότι η ελευθερία δεν είναι δωρεάν. Εάν θέλετε να μάθετε το αντίτιμό της, ελάτε στη Νορμανδία να δείτε. Πηγαίνετε πίσω στο κοιμητήριο του Αρλινγκτον. Θυμηθείτε ότι το κόστος της ανεξέλεγκτης τυραννίας πληρώνεται με το αίμα των νέων και των γενναίων. Στη γενιά τους, στη δική τους ώρα της κρίσης, οι συμμαχικές δυνάμεις έκαναν το καθήκον τους αυτή τη μέρα. Το ερώτημα που τίθεται για εμάς είναι: στη δική μας ώρα της κρίσης, θα το κάνουμε;», είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών για να προσθέσει: «Θα υπερασπίσουμε την ελευθερία και τη δημοκρατία; (…) Ας γίνουμε η γενιά για την οποία η ιστορία θα γράφει μετά από 10, 20, 50, 80 χρόνια. Για να πει: όταν ήρθε η στιγμή, ανταποκρίθηκαν και στάθηκαν αποφασιστικά».

Τα λόγια του Μπάιντεν έρχονται να προστεθούν στις δηλώσεις κορυφαίων ευρωπαίων ηγετών, από τον Σαρλ Μισέλ και την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μέχρι τον Ολαφ Σολτς και τον Εμανουέλ Μακρόν, οι οποίοι προειδοποιούν ότι η εποχή της ειρήνης έχει τελειώσει και η Γηραιά Ηπειρος πρέπει να ετοιμαστεί ξανά για πόλεμο. Πολιτικά, οικονομικά, αλλά και ηθικά – συνειδησιακά, μια και είναι κρίσιμο οι κοινωνίες να αποδεχτούν αυτή τη νέα «κανονικότητα». Κάτι, άλλωστε, για το οποίο έχουν φροντίσει ήδη οι δραματικές εξελίξεις έξω από την «πόρτα» της Ευρώπης – αφενός στην Ουκρανία, όπου ο πόλεμος συνεχίζεται για 28ο μήνα μετά τη ρωσική εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου 2022 και, αφετέρου, στη μαρτυρική Παλαιστίνη και συνολικά τη Μέση Ανατολή, έχοντας συμπληρώσει ήδη 8 μήνες.

Φυσικά, οι περίπου 200 βετεράνοι της Νορμανδίας που παραβρέθηκαν και τιμήθηκαν στους φετινούς εορτασμούς – από τους τελευταίους εν ζωή – θα μπορούσαν να διαβεβαιώσουν τους πάντες ότι εκτός από ηρωικές πράξεις, ο πόλεμος σημαίνει και άλλα πράγματα. Οπως φρίκη, πόνο και θάνατο, που οι ίδιοι δεν θα ήθελαν να ξαναζήσουν, αλλά και ένα ερώτημα: «γιατί;». Κι αν τότε τα πράγματα ήταν μάλλον πιο καθαρά, καθώς το διακύβευμα αφορούσε στην ήττα της ναζιστικής Γερμανίας, σήμερα δεν ισχύει το ίδιο. Κάτι που γνωρίζουν τόσο ο λαοί που καλούνται να πολεμήσουν (και να πεθάνουν) όσο και ο Μπάιντεν και όσοι ακόμη απευθύνουν ανάλογο κάλεσμα – μηδέ εξαιρουμένου του Πούτιν, ο οποίος προσπαθεί να παρουσιάσει ανάλογο «αφήγημα» στο εσωτερικό της δικής του χώρας.

«Από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ενδεχομένως και μετά το 1945, ήταν ευκολότερο να θεωρεί κανείς δεδομένη την ειρήνη και τη σταθερότητα στην Ευρώπη (…) Ομως, η άνοδος της εθνικιστικής ρητορικής, που βάζει τα κράτη πάνω από όλα, δείχνει ότι υπάρχει και μια αυξανόμενη άγνοια και αδιαφορία. Στην περίπτωση δε που υπάρξει μετάσταση, όπως μας λένε οι ιστορίες των επιζώντων της D-Day, οι απλοί άνθρωποι είναι αυτοί που τελικά θα σηκώσουν το βάρος», σημειώνει ο Νταν Σάμπαχ στην «Guardian».

Ολα τα παραπάνω, όπως και πολλά ακόμη, καθίστανται πιο πιεστικά από το γεγονός ότι η πολεμική απειλή δεν περιορίζεται στην Ευρώπη. Ουδείς, εξάλλου, μπορεί και δικαιούται να μην ακούει τα «τύμπανα» που χτυπούν ολοένα πιο δυνατά στον Ειρηνικό, όπου ΗΠΑ και Κίνα, μαζί και η Ρωσία, η Ιαπωνία, η Αυστραλία, οι δύο Κορέες και άλλες χώρες μοιάζουν να έχουν ήδη το δάχτυλο στη σκανδάλη.

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΚΑΛΛΙΒΡΕΤΑΚΗ

Τα τελευταία χρόνια, οι «στρογγυλές» σημαντικές ιστορικές επέτειοι διαδέχονται η μια την άλλη: 200 χρόνια από την Επανάσταση του Εικοσιένα, 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, 50 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου και, φέτος, 50 χρόνια από τη Μεταπολίτευση. Αν όμως πάρουμε απόσταση από την ελληνοκεντρική σκόπευση και διευρύνουμε τη διόπτευσή μας, θα διακρίνουμε, στριμωγμένη ανάμεσα στις δικές μας, μια φετινή επέτειο παγκόσμιας σημασίας: τα 80 χρόνια από την απόβαση στη Νορμανδία, τη μεγαλύτερη αποβατική επιχείρηση όλων των εποχών (με το κωδικό όνομα «Overlord») η οποία, εξελισσόμενη στο επόμενο διάστημα από τη Δύση, παράλληλα με τη θριαμβευτική σοβιετική προέλαση από την Ανατολή, οδήγησαν στη συντριβή της ναζιστικής Γερμανίας.

Η γερμανική ηγεσία ανέμενε μια πιθανή απόβαση στην κατεχόμενη Γαλλία, αλλά θεωρούσε ότι θα λάμβανε χώρα στο Καλαί (που απέχει μόλις 27 μίλια από το Ντόβερ) και ότι θα διεξαγόταν υπό ευνοϊκές καιρικές συνθήκες. Οι Σύμμαχοι καλλιεργούσαν αυτή την εντύπωση, τροφοδοτώντας την με μια σειρά παραπλανητικών κινήσεων και πληροφοριών, ενώ είχαν επιλέξει να πραγματοποιήσουν την απόβαση στη Νορμανδία (σε απόσταση πάνω από 100 μίλια από τη Βρετανία) και επιπλέον την επιχείρησαν, τελικώς, υπό συνθήκες κακοκαιρίας.

Πράγματι, ξεκινώντας από τις νότιες βρετανικές ακτές, μια αρμάδα που περιλάμβανε 1.200 πολεμικά πλοία, τα οποία συνόδευαν 4.200 αποβατικά σκάφη και 870 εμπορικά, διέσχισε τη Μάγχη και, τα ξημερώματα της 6ης Ιουνίου 1944, αποβίβασε στα γαλλικά παράλια 160.000 στρατιώτες, εκπορθώντας τις οχυρώσεις του πολυδιαφημισμένου από τον Χίτλερ «τείχους του Ατλαντικού». Παρά τη σφοδρή αντίσταση που αντιμετώπισαν, οι Σύμμαχοι είχαν καταφέρει, ως το βράδυ εκείνης της ημέρας, να εδραιώσουν πέντε προγεφυρώματα (στις ακτές με τα κωδικά ονόματα Utah, Omaha, Gold, Juno και Sword), με σχετικά «μικρές» απώλειες (4.414 τεκμηριωμένοι νεκροί). Θα επακολουθούσαν αλλεπάλληλα αποβατικά κύματα και αιματηρές μάχες το επόμενο δίμηνο, ώσπου να καμφθεί η αντίσταση του εχθρού και να προελάσουν τα συμμαχικά στρατεύματα στο γαλλικό έδαφος, με κατεύθυνση την, περικυκλωμένη πλέον, Γερμανία.

Αν και η πλειονότητα των πολεμικών πλοίων που συμμετείχαν στην επιχείρηση ήταν βρετανικά (κυρίως) και αμερικανικά, συμμετείχαν επίσης πλοία και άλλων συμμαχικών χωρών, ανάμεσα στα οποία διακρίνουμε δύο πλοία του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού: τις κορβέτες «Κριεζής» (με κυβερνήτη τον πλωτάρχη Δημήτρη Κιοσσέ) και «Τομπάζης» (με κυβερνήτη τον πλωτάρχη Γιώργο Παναγιωτόπουλο). Αποστολή τους η προστασία των αποβατικών σκαφών που θα μετέφεραν την 50ή Βρετανική Μεραρχία μέχρι την ακτή «Gold» της Νορμανδίας, στα δυτικά των εκβολών του Σηκουάνα. Οι δύο ελληνικές κορβέτες απέπλευσαν από το Πόρτσμουθ συνοδεύοντας ένα στολίσκο αποβατικών, εν μέσω θαλασσοταραχής, εχθρικών ναρκοπεδίων και επιθέσεων από εχθρικά υποβρύχια και αεροσκάφη, μέχρι τις γαλλικές ακτές, όπου υποστήριξαν με πυρά την απόβαση των στρατευμάτων. Στο επόμενο διάστημα συνέχισαν τους πλόες και τις περιπολίες στο στενό της Μάγχης μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1944, συμβάλλοντας στην προστασία, την ενίσχυση και τον ανεφοδιασμό των συμμαχικών προγεφυρωμάτων. Κατά τη διάρκεια εκείνων των επιχειρήσεων, οι δύο ελληνικές κορβέτες επιτέθηκαν επανειλημμένα με βόμβες βυθού κατά γερμανικών υποβρυχίων και, σε μια περίπτωση, κατηύθυναν τα αντιαεροπορικά τους πυρά κατά των διαβόητων «ιπταμένων βομβών» (V-1) του Χίτλερ, στην περιοχή του Ντόβερ.

Στο πλήρωμα του «Τομπάζη» συμμετείχαν (μεταξύ άλλων) οι ανθυποπλοίαρχοι Παναγιώτης Παπαδιαμαντόπουλος, Νίκος Καλλιοντζής και Ρωμανός Νικολαΐδης, ο σημαιοφόρος Θεόδωρος Λυμπεράκης και ο έφεδρος σημαιοφόρος Μιχάλης Μαρής, ενώ στο πλήρωμα του «Κριεζή» συμμετείχαν οι ανθυποπλοίαρχοι Γρηγόρης Παυλάκης, Κλεάνθης Ζερβός και Γιώργος Βαζάκας, ο σημαιοφόρος Δημήτρης Ματάλας, ο έφεδρος σημαιοφόρος Σταύρος Νιάρχος, ο δίοπος Κωνσταντίνος Καρανικόλας και οι ναύτες Μιχάλης Παπανδρέου, Νίκος Μονοκρούσος, Ευστράτιος Καρπούζης και Γιώργος Παντελάρος.

Για τη συμμετοχή τους στις επιχειρήσεις της Νορμανδίας, οι αξιωματικοί του «Κριεζή» και του «Τομπάζη» παρασημοφορήθηκαν μεταπολεμικά, ενώ οι δύο κυβερνήτες τους έφθασαν διαδοχικά έως και την αρχηγία του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού (στο διάστημα 1959-1963). Στις 14 Ιουλίου 2001, η γαλλική πρεσβεία στην Αθήνα επιβράβευσε με τιμητικό δίπλωμα δέκα επιζώντες έλληνες βετεράνους της απόβασης (μεταξύ των οποίων και τέσσερις ναύτες), ενώ στις 23 Οκτωβρίου 2017 το υπουργείο Εθνικής Αμυνας τίμησε σε ειδική τελετή τον τελευταίο επιζώντα, απόστρατο αντιναύαρχο Θεόδωρο Λυμπεράκη (+2021).

-Ο Λεωνίδας Καλλιβρετάκης είναι ομότιμος
διευθυντής Ερευνών του ΕΙΕ

...από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

σχέση παρά μόνον την προσήλωσή τους στη δημοκρατία και στην ελευθερία. Η Σοβιετική Ενωση δεν συμμετείχε στην επιχείρηση. Λογικό. Οσες δυνάμεις διέθετε τις χρησιμοποιούσε για να αντισταθεί στην εισβολή των ναζί και να υπερασπισθεί την επικράτειά της. Ομως η απουσία της από την απόβαση στη Νορμανδία προγραμματίζει και τον ρόλο της στον μεταπολεμικό κόσμο. Από τη μια, ένας συνασπισμός αλληλέγγυων δυνάμεων με ηθικό πρόσημο τη δημοκρατία κι από την άλλη, μια περίκλειστη υπερδύναμη. Η Σοβιετική Ενωση κατέρρευσε, όμως η παρανοϊκή αυτοκρατορική αλαζονεία της παραμένει ζωντανή. Τις προάλλες ο Πούτιν προειδοποίησε τις μικρές πυκνοκατοικημένες χώρες της Ευρώπης να μην τολμήσουν να τον θίξουν. Φανταστείτε τι θα είχε γίνει αν κάποιος δυτικός ηγέτης πυρηνικής δύναμης είχε κάνει τέτοια δήλωση.


Στη Νορμανδία η Δύση της δημοκρατίας και της ελευθερίας επιτέθηκε σε μια από τις πιο φρικαλέες παρεκτροπές του δυτικού πολιτισμού. Κέρδισε τον πόλεμο. Δεν θα έλεγα ότι έχασε την ειρήνη. Οι χρυσές δεκαετίες και η δημιουργία της Ε.Ε. με τη συνεργασία των πρώην αντιπάλων της απέδειξαν ότι ο πολιτισμός της είναι πολύ ισχυρότερος από τις ιστορικές συγκυρίες. Χωρίς να παραγνωρίζω τον εφησυχασμό. Χωρίς να είμαι ιστορικός αναρωτιέμαι αν η Νορμανδία σημάδεψε την ευρωπαϊκή νοοτροπία απέναντι στην άμυνά της. Η Ευρώπη περιμένει πάντα κάποιους Αμερικανούς για να τη σώσουν. Εδώ που τα λέμε, στον εικοστό αιώνα η Ευρώπη προκάλεσε δύο παγκοσμίους πολέμους και χρειάστηκε η παρέμβαση της Αμερικής για να τη βγάλει από το αιματηρό αδιέξοδο. Το ζούμε σήμερα με τον πόλεμο στην Ουκρανία; Τηρουμένων όλων των αναλογιών. Η Ε.Ε. δεν έχει τη δύναμη να υπερασπισθεί ένα κράτος το οποίο έχει δεχθεί εισβολή από ένα ολοκληρωτικό καθεστώς. Ενα κράτος που μάχεται για την ανεξαρτησία του στη μεθόριο της δημοκρατίας, στα σύνορα της Δύσης με τον ανατολικό δεσποτισμό. Περιμένουμε μια νέα Νορμανδία για να σωθεί η Ουκρανία; Ας σοβαρευτούμε. Η κληρονομιά της Νορμανδίας είναι ιστορική. Τη νοσταλγούμε, την τιμάμε, όμως ας μην έχουμε ψευδαισθήσεις. Δεν μπορούμε να την ξαναζήσουμε.

Συγκίνηση για τους βετεράνους της απόβασης στη Νορμανδία

Βετεράνοι του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου παρευρίσκονται στην τελετή για τον εορτασμό της 80ής επετείου από την ιστορική απόβαση στη Νορμανδία. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο οποίος θα συναντηθεί σήμερα με τον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Παρίσι, τόνισε την ακλόνητη δέσμευση των ΗΠΑ να σταθούν στο πλευρό της Ουκρανίας, στην οποία, όπως είπε, «εισέβαλε ένας τύραννος».

«Το να υποταχθούµε σε νταήδες, να υποκλιθούµε σε δικτάτορες, είναι απλούστατα αδιανόητο. Αν το κάναµε, θα ήταν σαν να έχουµε ξεχάσει τι συνέβη σε αυτά τα ιερά χώµατα». Με αυτά τα λόγια συνόψισε ο Τζο Μπάιντεν το κεντρικό µήνυµα της χθεσινής του οµιλίας στο αµερικανικό νεκροταφείο της Νορµανδίας, στις εορταστικές εκδηλώσεις για την ογδοηκοστή επέτειο της ιστορικής απόβασης, που σφράγισε την έκβαση του Β΄ Παγκοσµίου Πολέµου.

Ο Αµερικανός πρόεδρος, ο οποίος θα συναντηθεί σήµερα µε τον Ουκρανό οµόλογό του Βολοντίµιρ Ζελένσκι στο Παρίσι, τόνισε την ακλόνητη δέσµευση των ΗΠΑ να σταθούν στο πλευρό της Ουκρανίας, στην οποία, όπως είπε, «εισέβαλε ένας τύραννος». Παράλληλα, διαβεβαίωσε τους Ευρωπαίους και άλλους συµµάχους του, πολλοί από τους οποίους ανησυχούν για το ενδεχόµενο επανεκλογής του Ντόναλντ Τραµπ, ότι η Αµερική θα συνεχίσει να εκπληρώνει τις συµµαχικές της υποχρεώσεις.

«Ο αποµονωτισµός δεν ήταν η απάντηση πριν από 80 χρόνια και δεν είναι και σήµερα», τόνισε ο Μπάιντεν, χαρακτηρίζοντας την απόβαση στη Νορµανδία «ισχυρή απόδειξη της αλήθειας ότι οι συµµαχίες, οι πραγµατικές συµµαχίες, µας κάνουν πιο δυνατούς. Προσεύχοµαι να µην ξεχάσουν ποτέ οι Αµερικανοί αυτό το µάθηµα της Ιστορίας».

Προηγουµένως, ο Αµερικανός πρόεδρος και η σύζυγός του Τζιλ Μπάιντεν συναντήθηκαν µε πάνω από 20 Αµερικανούς βετεράνους του Β΄ Παγκοσµίου Πολέµου στην Ακτή Οµάχα, θέατρο των πιο φονικών συγκρούσεων κατά τη θρυλική D-day, την 6η Ιουνίου του 1944. Μαζί τους ήταν ο σκηνοθέτης Στίβεν Σπίλµπεργκ και ο ηθοποιός Τοµ Χανκς, βασικοί συντελεστές της παγκοσµίως διάσηµης ταινίας «Η διάσωση του στρατιώτη Ράιαν», που ήταν εµπνευσµένη από την απόβαση.

Προτού ξεκινήσει η οµιλία Μπάιντεν, ο οικοδεσπότης του πανηγυρικού εορτασµού, Εµανουέλ Μακρόν, απέτισε φόρο τιµής στους Αµερικανούς βετεράνους του µεγάλου πολέµου. «Ηρθατε εδώ γιατί ο ελεύθερος κόσµος χρειαζόταν καθέναν από εσάς και ανταποκριθήκατε στο κάλεσµά του», είπε ο Γάλλος πρόεδρος.

Οι χθεσινές εκδηλώσεις ξεκίνησαν από το βρετανικό νεκροταφείο του Βερ σιρ Μερ, όπου ο βασιλιάς Κάρολος, ντυµένος µε τη στρατιωτική του στολή, κάλεσε τους παρευρισκοµένους «να προσευχηθούµε να µη χρειαστούν ξανά τέτοιες θυσίες». Μιλώντας εναλλάξ στα αγγλικά και στα γαλλικά, ο Βρετανός µονάρχης τόνισε «το µάθηµα που επανέρχεται, ξανά και ξανά, µε το πέρασµα των δεκαετιών: τα ελεύθερα έθνη πρέπει να στέκονται πλάι πλάι, απέναντι στην τυραννία». Σε συνέντευξη που παραχώρησε από τη Νορµανδία στο τηλεοπτικό δίκτυο ABC, ο Μπάιντεν ανέφερε ότι οι Ουκρανοί «έχουν την άδειά µας να τα χρησιµοποιούν (τα αµερικανικά όπλα) κοντά στα σύνορα», για να προσθέσει: «∆εν επιτρέπουµε πλήγµατα σε βάθος 200 µιλίων στη Ρωσία. ∆εν επιτρέπουµε πλήγµατα στη Μόσχα και στο Κρεµλίνο». Ανάλογες δηλώσεις έκανε ο Γερµανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς στο γερµανικό κοινοβούλιο προτού αναχωρήσει για τη Νορµανδία.

Απάντηση στην αλλαγή πολιτικής ΗΠΑ και Γερµανίας, που επέτρεψαν την έστω περιορισµένη χρήση των όπλων τους από τους Ουκρανούς για πλήγµατα εναντίον της χώρας του, έδωσε από την Αγία Πετρούπολη ο Βλαντιµίρ Πούτιν. Σε συνέντευξη Τύπου ενώπιον εκπροσώπων διεθνών µέσων, ο Ρώσος πρόεδρος προειδοποίησε ότι µπορεί να δώσει και αυτός παρόµοια όπλα σε εχθρούς των ΗΠΑ και των συµµάχων τους. «Αν κάποιος πιστεύει ότι µπορεί να προσφέρει τέτοια όπλα σε µια εµπόλεµη ζώνη για να µας χτυπήσουν και να µας δηµιουργήσουν προβλήµατα, τότε γιατί δεν έχουµε κι εµείς το δικαίωµα να προσφέρουµε δικά µας όπλα ίδιου τύπου στις περιοχές του κόσµου όπου θα υπάρξουν πλήγµατα σε κρίσιµες υποδοµές των χωρών που φέρονται κατ’ αυτόν τον τρόπο στη Ρωσία», αναρωτήθηκε ο Πούτιν. Πολιτικοί αναλυτές πιθανολογούσαν ότι ο Ρώσος πρόεδρος είχε κατά νουν εχθρούς των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, αλλά ο εκπρόσωπος του Κρεµλίνου Ντµίτρι Πεσκόφ που ρωτήθηκε σχετικά απέφυγε να δώσει διευκρινίσεις.