Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
- Φύλλο 15/06/24
Στη φωτογραφία της Βούλας Παπαϊωάννου, μαθητές και μαθήτριες, κάποια παιδιά κουβαλώντας και ορφάνια, σμίγουν σε υπαίθρια τάξη κάπου στην Ηπειρο το έτος 1946, μαθαίνουν γράμματα υπό τη σκέπη του δασκάλου, κάνοντας υπομονή έως ότου ξαναχτιστεί το κατεστραμμένο σχολείο τους με τάξεις, μαυροπίνακες, θρανία και ξυλόσομπα. (Από το παλαιότερο αφιέρωμα της «Κ» Ελληνες Φωτογράφοι, Επτά Ημέρες.) Η Ελλάδα με τις ανεπούλωτες πληγές από τον πόλεμο και το βαθύ κατοχικό σκοτάδι, εισερχόταν σε χρόνια αδελφοκτονίας. Μνήμες από την περίοδο εκείνη όταν ήταν μαθητούδι παραθέτει ο αναγνώστης της «Κ».
Σχολικές αναµνήσεις και µέρες εµφυλίου
Τελειώνοντας την Ε΄ τάξη του ∆ηµοτικού τον προηγούµενο Ιούνιο (1947) στο χωριό µου (Μαλακάσι Καλαµπάκας), ο δάσκαλος (∆ηµήτριος Καράσης) µας είχε πει: Το καλοκαίρι να επαναλάβετε µόνοι σας τους δεκαδικούς αριθµούς, γιατί στην έκτη τάξη θ’ αρχίσουµε τα κλάσµατα. Ετσι πράγµατι έγινε. Ολον τον Σεπτέµβριο του 1947 το µάθηµα της Αριθµητικής (δεν το λέγαµε Μαθηµατικά) ήταν αφιερωµένο στα κλάσµατα. Ενιωθα ιδιαίτερα χαρούµενος, γιατί δεν τα έβρισκα δύσκολα. Σιγά-σιγά µεγάλωνε η αυτοπεποίθησή µου, γιατί προχωρούσαµε συνεχώς και δεν είχα σκοντάψει κάπου.
Ασυναίσθητα βιαζόµουν να συναντήσω την πρώτη δυσκολία και ένιωθα κάποιο άγχος, καθώς περνούσε ο καιρός και δεν την έβλεπα. Μήπως δεν υπήρχε; Αφού παντού υπήρχαν εµπόδια και προβλήµατα, ήταν δυνατόν να λείπουν από τα µαθήµατα του σχολείου; Με τέτοιου είδους σκέψεις, χαρές και αγωνίες πέρασε το µεγαλύτερο µέρος του Σεπτεµβρίου 1947. Τις τελευταίες όµως ηµέρες αυτού του µήνα το Μαλακάσι αιφνιδιάστηκε από δύο δυσάρεστα γεγονότα. Κάποια ηµέρα επέστρεφε από το Μέτσοβο στο Μαλακάσι, επάνω στην καρότσα φορτηγού αυτοκινήτου, ο ιερέας του χωριού παπα-τάκης Σίττας. Μαζί του είχε τραµουτζάνες (γυάλινα δοχεία) µε τσίπουρο. Στην Κατάρα, σε µια στροφή του δρόµου, το αυτοκίνητο ανατινάχθηκε από νάρκη. Τον δυνατό κρότο της εκρήξεως άκουσαν οι άνδρες του λόχου ΜΑ∆ (Μονάδες Αποσπασµάτων ∆ιώξεως), που στρατοπέδευαν σ’ ένα κοντινό ύψωµα κι έτρεξαν να δουν τι συνέβη. Βρήκαν τον άτυχο ιερέα νεκρό στην άκρη του δρόµου. Είχε εκτιναχθεί έξω από το αυτοκίνητο και σκοτώθηκε κατά την πτώση. Οι Μα∆ίτες πήραν τις φιάλες µε το τσίπουρο και επέστρεψαν στη βάση τους, όπου το κατανάλωσαν και µέθυσαν «εις µνήµην του».
Αυτά µου διηγήθηκε ο Μιχάλης Πάνος, αρχηγός της οµάδας ΜΑ∆ Μαλακασίου, που µαζί µε τις αντίστοιχες οµάδες Νέας Κουτσούφλιανης και Αµπελοχωρίου συγκροτούσαν τον λόχο ΜΑ∆ στον αυχένα της Κατάρας. ∆ιοικητής αυτού του λόχου ήταν κάποιος έφεδρος υπολοχαγός, πρώην υπάλληλος τραπέζης, µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο οινόπνευµα και στη χαρτοπαιξία. Επειδή όλο το καλοκαίρι (1947) ουδείς ενόχλησε αυτό το «στρατιωτικό συνονθύλευµα», τα µέτρα προφυλάξεως είχαν χαλαρώσει σε τέτοιο βαθµό, ώστε οι άνδρες να κοιµούνται τη νύχτα χωρίς άρβυλα και οι σκοπιές ήταν για το θεαθήναι.
Αυτά µου διηγήθηκε ο Μιχάλης Πάνος, αρχηγός της οµάδας ΜΑ∆ Μαλακασίου, που µαζί µε τις αντίστοιχες οµάδες Νέας Κουτσούφλιανης και Αµπελοχωρίου συγκροτούσαν τον λόχο ΜΑ∆ στον αυχένα της Κατάρας. ∆ιοικητής αυτού του λόχου ήταν κάποιος έφεδρος υπολοχαγός, πρώην υπάλληλος τραπέζης, µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο οινόπνευµα και στη χαρτοπαιξία. Επειδή όλο το καλοκαίρι (1947) ουδείς ενόχλησε αυτό το «στρατιωτικό συνονθύλευµα», τα µέτρα προφυλάξεως είχαν χαλαρώσει σε τέτοιο βαθµό, ώστε οι άνδρες να κοιµούνται τη νύχτα χωρίς άρβυλα και οι σκοπιές ήταν για το θεαθήναι.
Ο στρατός του ΚΚΕ (∆ηµοκρατικός Στρατός Ελλάδας) κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού (1947) ανασυνέταξε τις δυνάµεις του, µετά που έληξαν οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του Εθνικού Στρατού την προηγούµενη άνοιξη, και ήταν έτοιµος να εµφανισθεί στο προσκήνιο. Ο λόχος ΜΑ∆ της Κατάρας ήταν ένας εύκολος στόχος, γιατί είχαν διαρρεύσει ευρύτατα οι συνθήκες «παιδικής κατασκηνώσεως» που επικρατούσαν εκεί και οι αντάρτες του ΚΚΕ δεν έχασαν αυτήν την ευκαιρία. Μια νύχτα, µερικές ώρες µετά τα µεσάνυχτα, επιτέθηκαν µε σφοδρότητα εναντίον τους από αρκετές πλευρές. Ο αιφνιδιασµός ήταν απόλυτος.
Για καλή τύχη των Μα∆ιτών, οι αντάρτες δεν επιτέθηκαν από την απότοµη πλευρά του υψώµατος που ατενίζει το Μαλακάσι. Προς εκείνη την πλευρά βρήκαν οδό άτακτης διαφυγής οι Μα∆ίτες µέσα στη νύχτα και, ω του θαύµατος, σώθηκαν όλοι εκτός από έναν πολυβολητή της οµάδας ΜΑ∆ της Νέας Κουτσούφλιανης, που επιχείρησε ν’ αντισταθεί και έπεσε νεκρός στο χαράκωµά του. Ενας άλλος Μα∆ίτης, από την ίδια οµάδα, αυτοµόλησε στους αντάρτες.
Με το πρώτο φως της ηµέρας άρχισαν να φτάνουν στο Μαλακάσι οι Μα∆ίτες, άοπλοι, ανυπόδητοι, µε σκισµένα ρούχα, πραγµατικά σωµατικά και ψυχικά ράκη. Ο διασυρµός τους ήταν εξευτελιστικός, αλλά αντάξιος της περιφρονήσεως που έδειξαν στην αποστολή τους. Εως ότου οι Μαλακασιώτες συνειδητοποιήσουν ότι η επίθεση των ανταρτών περιορίστηκε στην Κατάρα και δεν επρόκειτο για καταδίωξη των Μα∆ιτών µέχρι το χωριό, επικράτησε πανικός. Το πολύµηνο διάλειµµα ηρεµίας, που είχε προηγηθεί στο χωριό και στη γύρω περιοχή, είχε λήξει οριστικά καθώς έφθασαν µηνύµατα για συγκέντρωση ανταρτικών δυνάµεων στο Ζυγό, στην Κατάρα και στο Κουκουρέλο. Στις ηµέρες που ακολούθησαν, το σχολείο διέκοψε και πάλι τη λειτουργία του. Πολλοί Μαλακασιώτες τις νύχτες εγκατέλειπαν τα σπίτια τους και διανυκτέρευαν στο ύπαιθρο. Στις επόµενες εβδοµάδες οι µόνιµοι κάτοικοι του χωριού ήταν όλοι υπερήλικες. Οι υπόλοιποι το είχαν εγκαταλείψει.
ΥΓ: Από το βιβλίο μου "Η καρδιά μου με τους νουμάδες"
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΟΛΗΣ,
Καρδιοχειρουργός
Αγγελου Χανιώτη και Αγγέλας Καστρινάκη, και του αγαπητού συναδέλφου, φιλολόγου και συγγραφέα Κώστα Ακρίβου.
Σχετικά µε το επίπεδο των φοιτητών στις Φιλοσοφικές Σχολές των πανεπιστηµίων µας, θα ήθελα να προσθέσω ότι η ελλιπής γνώση της αρχαιοελληνικής γραµµατείας αρχίζει από τη ∆ευτεροβάθµια Εκπαίδευση. Ειδικότερα, θα περιορισθώ µόνο στη διδασκαλία των οµηρικών επών στη Μέση Εκπαίδευση. Γενιές ολόκληρες µαθητών γαλουχήθηκαν µε την οµηρική ποίηση· την διδαχθήκαµε ως µαθητές και την διδάξαµε αργότερα ως καθηγητές µε τα εξαίρετα εγχειρίδια των Νικηφόρου και Καλλιρρόης Ελεοπούλου. Συγκεκριµένα, στις τρεις τελευταίες τάξεις του οκταταξίου Γυµνασίου (θεωρητικής και πρακτικής κατεύθυνσης) διδάσκονταν στη ∆΄ τάξη η Οδύσσεια (ραψωδία α Ἀθηνᾶς παραίνεσις πρὸς Τηλέµαχον – ζ,
Ὀδυσσέως ἄφιξις εἰς Φαίακας), στην Ε΄ τάξη, Ιλιάδα (Α, Λοιµός, Μῆνις, Γ, Τειχοσκοπία) και στην ΣΤ΄ τάξη η ραψωδία Ω της Ιλιάδας (στίχ. 144-804), (Ἕκτορος λύτρα – Νεκρώσιµος νόστος του ήρωος).
Σήµερα, δυστυχώς, δεν διδάσκεται ούτε ένας οµηρικός στίχος από το πρωτότυπο –αντιεκπαι-δευτική παράλειψη–, τακτική η οποία συνεχίζεται και στις Φιλοσοφικές µας Σχολές, µε εξαίρεση το Φιλολογικό Τµήµα, και την παντελή απουσία από τα υπόλοιπα.
Νοσταλγικά αναπολώ τη φοίτησή µου στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, µε τους αείµνηστους κλασικούς φιλολόγους: Ιωάννη Σταµατάκο, Κωνσταντίνο Βουρβέρη, Στυλιανό Κορρέ, οι οποίοι µας δίδασκαν και στα δύο τµ ή µα τα( Φιλολογικό–Ι στο ρικο αρχαιολογικό) την οµηρική ποίηση( οκτώ ραψωδίες Οδύσσειας και Ιλιάδας) και, µάλιστα, µε απαιτητικές εξετάσεις: καταλογάδην υπαγόρευση του κειµένου και µετάφραση. Αλλες εποχές, άλλα ήθη!
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΑΓΓ. ΣΤΕΦΟΣ, ∆.Φ, Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας
πολλοί στρατιώτες. Στην περιοχή έχει ανεγερθεί µνηµείο στη µνήµη των πεσόντων αξιωµατικών και στρατιωτών και κάθε χρόνο την 9η Οκτωβρίου τελείται επιµνηµόσυνη δέηση. Εδώ θα αναφέρω συµπληρωµατικά µερικά στοιχεία. Η µορφή του εδάφους στην περιοχή του Σαρανταπόρου, που ενώνει τη Θεσσαλία µε τη ∆υτ. Μακεδονία, είναι εξαιρετικά ορεινή και δύσβατη, ώστε αποτελεί φυσική οχυρωµατική θέση. Από εκεί διερχόταν τότε ο αµαξιτός δρόµος Κοζάνης - Λάρισας, ο οποίος έκλεινε τον χειµώνα λόγω χιονιού και πάγου.
Η διάβαση του Ελληνικού στρατού τον Οκτώβριο του 1912 από το Σαραντάπορο ήταν ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρηµα. Τον στρατό µας συνέδραµαν οι χωρικοί της περιοχής, οι οποίοι µέσα από δασικά µονοπάτια οδήγησαν τους Ελληνες στρατιώτες αριστερά και δεξιά του πεδίου της µάχης, ώστε να εγκλωβιστούν οι τουρκικές δυνάµεις, που δέχονταν πυρά και από την πίσω τους πλευρά.
Ετσι, οι Τούρκοι εγκατέλειψαν τη µάχη και ετράπησαν σε φυγή, αφήνοντας τον οπλισµό τους, και υποχώρησαν προς την Κοζάνη που απείχε περί τα 35 χιλιόµετρα. Κατά την οπισθοχώρηση οι Τούρκοι, περνώντας από τα Σέρβια, κατακρεούργησαν 117 ιερείς, δασκάλους και προκρίτους, τους οποίους κρατούσαν οµήρους. Οι πολεµιστές που συνέτριψαν τους Τούρκους εισήλθαν στα Σέρβια στις 10 Οκτωβρίου και τα απελευθέρωσαν. Να σηµειωθεί ότι τις ηµέρες εκείνες έβρεχε καταρρακτωδώς. Εξω από την Κοζάνη στο χωριό Πετρανά, σε απόσταση περίπου οκτώ χλµ., οι Τούρκοι είχαν τοποθετήσει τα κανόνια τους σε διάταξη, για να βοµβαρδίσουν την Κοζάνη, µε επικεφαλής τον αρχιστράτηγο Ταχσίν πασά. Τελικά όµως δεν βοµβάρδισαν την Κοζάνη και κατέφυγαν προς τη Βέροια, ενέργεια που εγείρει ερωτήµατα.
Την 11η Οκτωβρίου, ηµέρα Πέµπτη και ώρα 4 µ.µ., ο Ελληνικός στρατός εισήλθε στην Κοζάνη. Η βροχή σταµάτησε και ένα ουράνιο τόξο διεγράφη πάνω από την περιοχή, σηµάδι ότι γιόρταζε και ο ουρανός της Κοζάνης για την απελευθέρωση! Οι Κοζανίτες χαιρετιούνταν µε το «Χριστός Ανέστη». Οι Κοζανίτισσες βλέποντας τη βροχή προνόησαν και έφτιαξαν εσώρουχα για τους πολεµιστές, τους φιλοξένησαν στα σπίτια τους, τους έδωσαν στεγνά ρούχα, ενώ οι γιαγιάδες έπλεκαν κάλτσες για τους ελευθερωτές. Οι στρατιώτες έφαγαν ζεστό φαγητό και το κόκκινο κρασί των Κοζανιτών έρρεε για τα µπα ρου τοκ απ νι σ µένα παλικάρια. Εν τω µεταξύ, οι Τούρκοι στρατιώτες εγκατέλειψαν το στρατόπεδο της Κοζάνης, αφήνοντας και τον οπλισµό, και υποχώρησαν προς το Αµύνταιο, για να πάρουν το τρένο προς τη Θεσσαλονίκη, µαζί µε τους δηµόσιους υπάλληλους των Νεοτούρκων. Οι Κοζανίτες πήραν τον οπλισµό από το στρατόπεδο και συγκρότησαν εθελοντική οµάδα από 200 άτοµα, µε επικεφαλής τον δικηγόρο και λογοτέχνη Κων. Τσιτσελίκη. Οι εθελοντές στρατιώτες έλαβαν από ένα όπλο και φορούσαν διακριτικό περιβραχιόνιο. Η αποστολή τους ήταν να περιφρουρήσουν την Κοζάνη από τους Κονιάρους Τούρκους των γύρω χωριών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΡΚΑΣ,
Συγγραφέας Κοζάνη
και δεν είχε εµβολιαστεί. Θα το πάθαινε και χωρίς να τραυµατιστεί, αν είχε ανοιχτή πληγή στην πατούσα του. Η νόσος αυτή µπορεί να προκληθεί ακόµη και από χειρουργικά εργαλεία που δεν έχουν καλά αποστειρωθεί, χωρίς να είναι σκουριασµένα. Εποµένως το «σκουριασµένο αντικείµενο» δεν είναι απαραίτητο, παρότι αναπαράγεται στην ιατρική εκπαίδευση από γενιά σε γενιά. Οµως όλα αυτά µπορεί να συµβούν σε ανεµβολίαστα άτοµα, όπως σωστά διευκρινίζει η ερώτηση των εξετάσεων.
Ο τέτανος είναι φοβερή και παλιά λοιµώδης αρρώστια (γνωστή στους αρχαίους), από την οποία υποτίθεται ότι πεθαίνει (κατά µία ερµηνεία) και ο ανάγλυφος Αγνωστος Στρατιώτης στο Σύνταγµα, εµφανίζοντας, µε τη στάση του, έντονο οπισθότονο.
Β. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ,
ΑΝΕΣΤΗΣ ∆ΙΑΚΟ∆ΗΜΗΤΡΗΣ
σχέση µε τις ευρωεκλογές, όλα τα κόµµατα, συµπεριλαµβανοµένου και του κόµµατος της Νέας ∆ηµοκρατίας, έπαυαν να κοκοροµαχούν µε τρόπο συχνά φαιδρό, να ρίχνει το ένα τη λάσπη στο άλλο, κ.λπ.
Αντ’ αυτού, θα περίµενε κανείς µια πιο σοβαρή στάση ώστε να είχαµε πιο ξεκάθαρη και λεπτοµερή ανάλυση σχετικά µε το τι ο καθένας πρεσβεύει και ποια είναι η οπτική του σε σχέση µε την Ευρωπαϊκή Ενωση, ώστε ο αυριανός ψηφοφόρος, αγνοώντας σχεδόν τα πάντα σχετικά µε τους υποψηφίους ευρωβουλευτάς, µάθαινε επιτέλους τα πιστεύω τους και το γιατί να τους προτιµήσει.
Κι ακόµα µια παρατήρηση σχετικά µε την Ευρωπαϊκή Ενωση: Πολλοί από εµάς θα ήθελαν περισσότερη ενηµέρωση για το τι θα έπρεπε να προσέξουµε και ποιο µέλλον θα θέλαµε να έχει (περιττό να πει κανείς πως όλα αυτά θα έπρεπε να ισχύουν και για τις όποιες άλλες εκλογές).
«...Ο ευρωπαϊκός χαρακτήρας των εκλογών κρύβεται κάτω από τόνους εγχώριας φαιδρότητας...» – Αρης Αλεξανδρής, «Κ», 8/6/2024.
ΕΙΡΗΝΗ ΡΑΦΑΗΛ
«Είδαµε τη διαφήµισή σας στην Κυριακάτικη εφηµερίδα!». Φίλοι και γνωστοί τηλεφωνούσαν παλαιότερα στον επιχειρηµατία να τον συγχαρούν για την ξεχωριστή ενέργεια προβολής προϊόντων και υπηρεσιών, χωρίς να θυµούνται τις περισσότερες φορές ποιο προϊόν και ποια υπηρεσία πρόβαλλε η διαφήµιση. Αρκεί που την είδαν σε ένα ξεχωριστό, ακριβό και δύσκολα προσβάσιµο µέσο το οποίο πρόβαλε πάνω στο διαφηµιζόµενο προϊόν ή την υπηρεσία, το κύρος του. Με άλλα λόγια η πλήρης επιβεβαίωση του αποφθέγµατος του Μακ Λούαν.
Οµως οι καιροί άλλαξαν. Η παντοδυναµία της τηλεόρασης και του κυριακάτικου Τύπου –για να σταθούµε στα παραδείγµατά µας– έχει πληγεί σήµερα πολύ σοβαρά από το ∆ιαδίκτυο.
Η εξασφάλιση πόρων για την επιχειρηµατική επιβίωση TV και εντύπων αφενός σε συνδυασµό αφετέρου µε την κάθετη πτώση θεαµατικότητας και κυκλοφορίας έχουν αφαιρέσει πολλούς πόντους από την κλίµακα επιρροής της παλιάς και ένδοξης εποχής.
Ολες πλέον οι επιχειρήσεις µπορούν να διαφηµίσουν τα προϊόντα τους από την τηλεόραση και τις κυριακάτικες εκδόσεις των εφηµερίδων. Αρα έπαυσε το µέσο να αντανακλά το κύρος του στο διαφηµιζόµενο προϊόν τουλάχιστον όπως στην εποχή που ζούσε ο Μακ Λούαν. Παράλληλα στον αντίποδα αυτής της εποχής ξεφύτρωσε το ∆ιαδίκτυο µε τα δικά του µέσα προβολής που πάµφθηνα και «δηµοκρατικά» παρέχει σε όλες τις επιχειρήσεις –για να σταθούµε µόνον σε προϊόντα και υπηρεσίες– δυνατότητες προβολής χαµηλότατου κόστους.
Εξακολουθεί λοιπόν να ισχύει το απόφθεγµα του Μακ Λούαν; Πιστεύω πως ναι, αλλά όχι µε το περιεχόµενο που το είχε συλλάβει και διατυπώσει ο Καναδός διανοούµενος. Είναι γεγονός ότι πολύ εύκολα µπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι ασφαλώς και σήµερα ισχύει 100% γιατί δεν παύουν τα µέσα να χαρακτηρίζουν το µήνυµα. Οτι όποιος π.χ. χρησιµοποιεί το Tikτok, το Instagram και γενικά τα social media ζει στην εποχή του και άρα το προϊόν και η υπηρεσία που προβάλλει κινούνται στο σήµερα και όχι στο παρελθόν. Ισχύει όµως και το αντίστροφο επιχείρηµα, ότι δηλαδή όποιος µπορεί και διαφηµίζεται σήµερα σε συγκριτικά ακριβότερα µέσα προβολής –TV και Τύπος– η επιχείρησή του διαθέτει τα οικονοµικά µέσα να το κάνει και άρα είναι υγιής και σοβαρή.
Αυτό όµως που κατά τη γνώµη µου σε καµία περίπτωση δεν ισχύει είναι η άποψη ότι όσοι επιµένουν µόνον παραδοσιακά είναι σοβαροί, ενώ όσοι αξιοποιούν µόνον τα social media είναι σύγχρονοι και «προοδευτικοί». Η αλήθεια πιστεύω ότι κρύβεται κάπου ανάµεσα. Και για να ακριβολογούµε, το απόφθεγµα του Μακ Λούαν ισχύει και σήµερα αλλά µε µία προσθήκη: «Το µέσο είναι το µήνυµα, εξαρτάται όµως πώς χρησιµοποιείς το µέσο».
ΤΑΚΗΣ ΤΖΙΜΑΣ,
Εκδότης του περιοδικού Φωτογράφος
Με το πρώτο φως της ηµέρας άρχισαν να φτάνουν στο Μαλακάσι οι Μα∆ίτες, άοπλοι, ανυπόδητοι, µε σκισµένα ρούχα, πραγµατικά σωµατικά και ψυχικά ράκη. Ο διασυρµός τους ήταν εξευτελιστικός, αλλά αντάξιος της περιφρονήσεως που έδειξαν στην αποστολή τους. Εως ότου οι Μαλακασιώτες συνειδητοποιήσουν ότι η επίθεση των ανταρτών περιορίστηκε στην Κατάρα και δεν επρόκειτο για καταδίωξη των Μα∆ιτών µέχρι το χωριό, επικράτησε πανικός. Το πολύµηνο διάλειµµα ηρεµίας, που είχε προηγηθεί στο χωριό και στη γύρω περιοχή, είχε λήξει οριστικά καθώς έφθασαν µηνύµατα για συγκέντρωση ανταρτικών δυνάµεων στο Ζυγό, στην Κατάρα και στο Κουκουρέλο. Στις ηµέρες που ακολούθησαν, το σχολείο διέκοψε και πάλι τη λειτουργία του. Πολλοί Μαλακασιώτες τις νύχτες εγκατέλειπαν τα σπίτια τους και διανυκτέρευαν στο ύπαιθρο. Στις επόµενες εβδοµάδες οι µόνιµοι κάτοικοι του χωριού ήταν όλοι υπερήλικες. Οι υπόλοιποι το είχαν εγκαταλείψει.
ΥΓ: Από το βιβλίο μου "Η καρδιά μου με τους νουμάδες"
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΟΛΗΣ,
Καρδιοχειρουργός
Αγγελου Χανιώτη και Αγγέλας Καστρινάκη, και του αγαπητού συναδέλφου, φιλολόγου και συγγραφέα Κώστα Ακρίβου.
Σχετικά µε το επίπεδο των φοιτητών στις Φιλοσοφικές Σχολές των πανεπιστηµίων µας, θα ήθελα να προσθέσω ότι η ελλιπής γνώση της αρχαιοελληνικής γραµµατείας αρχίζει από τη ∆ευτεροβάθµια Εκπαίδευση. Ειδικότερα, θα περιορισθώ µόνο στη διδασκαλία των οµηρικών επών στη Μέση Εκπαίδευση. Γενιές ολόκληρες µαθητών γαλουχήθηκαν µε την οµηρική ποίηση· την διδαχθήκαµε ως µαθητές και την διδάξαµε αργότερα ως καθηγητές µε τα εξαίρετα εγχειρίδια των Νικηφόρου και Καλλιρρόης Ελεοπούλου. Συγκεκριµένα, στις τρεις τελευταίες τάξεις του οκταταξίου Γυµνασίου (θεωρητικής και πρακτικής κατεύθυνσης) διδάσκονταν στη ∆΄ τάξη η Οδύσσεια (ραψωδία α Ἀθηνᾶς παραίνεσις πρὸς Τηλέµαχον – ζ,
Ὀδυσσέως ἄφιξις εἰς Φαίακας), στην Ε΄ τάξη, Ιλιάδα (Α, Λοιµός, Μῆνις, Γ, Τειχοσκοπία) και στην ΣΤ΄ τάξη η ραψωδία Ω της Ιλιάδας (στίχ. 144-804), (Ἕκτορος λύτρα – Νεκρώσιµος νόστος του ήρωος).
Σήµερα, δυστυχώς, δεν διδάσκεται ούτε ένας οµηρικός στίχος από το πρωτότυπο –αντιεκπαι-δευτική παράλειψη–, τακτική η οποία συνεχίζεται και στις Φιλοσοφικές µας Σχολές, µε εξαίρεση το Φιλολογικό Τµήµα, και την παντελή απουσία από τα υπόλοιπα.
Νοσταλγικά αναπολώ τη φοίτησή µου στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, µε τους αείµνηστους κλασικούς φιλολόγους: Ιωάννη Σταµατάκο, Κωνσταντίνο Βουρβέρη, Στυλιανό Κορρέ, οι οποίοι µας δίδασκαν και στα δύο τµ ή µα τα( Φιλολογικό–Ι στο ρικο αρχαιολογικό) την οµηρική ποίηση( οκτώ ραψωδίες Οδύσσειας και Ιλιάδας) και, µάλιστα, µε απαιτητικές εξετάσεις: καταλογάδην υπαγόρευση του κειµένου και µετάφραση. Αλλες εποχές, άλλα ήθη!
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΑΓΓ. ΣΤΕΦΟΣ, ∆.Φ, Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας
Ενωσης Φιλολόγων και του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. ∆ροσίνη»
πολλοί στρατιώτες. Στην περιοχή έχει ανεγερθεί µνηµείο στη µνήµη των πεσόντων αξιωµατικών και στρατιωτών και κάθε χρόνο την 9η Οκτωβρίου τελείται επιµνηµόσυνη δέηση. Εδώ θα αναφέρω συµπληρωµατικά µερικά στοιχεία. Η µορφή του εδάφους στην περιοχή του Σαρανταπόρου, που ενώνει τη Θεσσαλία µε τη ∆υτ. Μακεδονία, είναι εξαιρετικά ορεινή και δύσβατη, ώστε αποτελεί φυσική οχυρωµατική θέση. Από εκεί διερχόταν τότε ο αµαξιτός δρόµος Κοζάνης - Λάρισας, ο οποίος έκλεινε τον χειµώνα λόγω χιονιού και πάγου.
Η διάβαση του Ελληνικού στρατού τον Οκτώβριο του 1912 από το Σαραντάπορο ήταν ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρηµα. Τον στρατό µας συνέδραµαν οι χωρικοί της περιοχής, οι οποίοι µέσα από δασικά µονοπάτια οδήγησαν τους Ελληνες στρατιώτες αριστερά και δεξιά του πεδίου της µάχης, ώστε να εγκλωβιστούν οι τουρκικές δυνάµεις, που δέχονταν πυρά και από την πίσω τους πλευρά.
Ετσι, οι Τούρκοι εγκατέλειψαν τη µάχη και ετράπησαν σε φυγή, αφήνοντας τον οπλισµό τους, και υποχώρησαν προς την Κοζάνη που απείχε περί τα 35 χιλιόµετρα. Κατά την οπισθοχώρηση οι Τούρκοι, περνώντας από τα Σέρβια, κατακρεούργησαν 117 ιερείς, δασκάλους και προκρίτους, τους οποίους κρατούσαν οµήρους. Οι πολεµιστές που συνέτριψαν τους Τούρκους εισήλθαν στα Σέρβια στις 10 Οκτωβρίου και τα απελευθέρωσαν. Να σηµειωθεί ότι τις ηµέρες εκείνες έβρεχε καταρρακτωδώς. Εξω από την Κοζάνη στο χωριό Πετρανά, σε απόσταση περίπου οκτώ χλµ., οι Τούρκοι είχαν τοποθετήσει τα κανόνια τους σε διάταξη, για να βοµβαρδίσουν την Κοζάνη, µε επικεφαλής τον αρχιστράτηγο Ταχσίν πασά. Τελικά όµως δεν βοµβάρδισαν την Κοζάνη και κατέφυγαν προς τη Βέροια, ενέργεια που εγείρει ερωτήµατα.
Την 11η Οκτωβρίου, ηµέρα Πέµπτη και ώρα 4 µ.µ., ο Ελληνικός στρατός εισήλθε στην Κοζάνη. Η βροχή σταµάτησε και ένα ουράνιο τόξο διεγράφη πάνω από την περιοχή, σηµάδι ότι γιόρταζε και ο ουρανός της Κοζάνης για την απελευθέρωση! Οι Κοζανίτες χαιρετιούνταν µε το «Χριστός Ανέστη». Οι Κοζανίτισσες βλέποντας τη βροχή προνόησαν και έφτιαξαν εσώρουχα για τους πολεµιστές, τους φιλοξένησαν στα σπίτια τους, τους έδωσαν στεγνά ρούχα, ενώ οι γιαγιάδες έπλεκαν κάλτσες για τους ελευθερωτές. Οι στρατιώτες έφαγαν ζεστό φαγητό και το κόκκινο κρασί των Κοζανιτών έρρεε για τα µπα ρου τοκ απ νι σ µένα παλικάρια. Εν τω µεταξύ, οι Τούρκοι στρατιώτες εγκατέλειψαν το στρατόπεδο της Κοζάνης, αφήνοντας και τον οπλισµό, και υποχώρησαν προς το Αµύνταιο, για να πάρουν το τρένο προς τη Θεσσαλονίκη, µαζί µε τους δηµόσιους υπάλληλους των Νεοτούρκων. Οι Κοζανίτες πήραν τον οπλισµό από το στρατόπεδο και συγκρότησαν εθελοντική οµάδα από 200 άτοµα, µε επικεφαλής τον δικηγόρο και λογοτέχνη Κων. Τσιτσελίκη. Οι εθελοντές στρατιώτες έλαβαν από ένα όπλο και φορούσαν διακριτικό περιβραχιόνιο. Η αποστολή τους ήταν να περιφρουρήσουν την Κοζάνη από τους Κονιάρους Τούρκους των γύρω χωριών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΡΚΑΣ,
Συγγραφέας Κοζάνη
και δεν είχε εµβολιαστεί. Θα το πάθαινε και χωρίς να τραυµατιστεί, αν είχε ανοιχτή πληγή στην πατούσα του. Η νόσος αυτή µπορεί να προκληθεί ακόµη και από χειρουργικά εργαλεία που δεν έχουν καλά αποστειρωθεί, χωρίς να είναι σκουριασµένα. Εποµένως το «σκουριασµένο αντικείµενο» δεν είναι απαραίτητο, παρότι αναπαράγεται στην ιατρική εκπαίδευση από γενιά σε γενιά. Οµως όλα αυτά µπορεί να συµβούν σε ανεµβολίαστα άτοµα, όπως σωστά διευκρινίζει η ερώτηση των εξετάσεων.
Ο τέτανος είναι φοβερή και παλιά λοιµώδης αρρώστια (γνωστή στους αρχαίους), από την οποία υποτίθεται ότι πεθαίνει (κατά µία ερµηνεία) και ο ανάγλυφος Αγνωστος Στρατιώτης στο Σύνταγµα, εµφανίζοντας, µε τη στάση του, έντονο οπισθότονο.
Β. ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ,
Επιτάλιο Ηλείας
που πραγματοποιήθηκαν στους χώρους του Κέντρου Υγιούς Γήρανσης (Μέντωρ) στην Τεγέα. Το Κέντρο έχει στόχο την έρευνα, πρόληψη, διαχείριση και εκπαίδευση σε ό,τι αφορά τη φροντίδα της νόσου Αλτσχάιµερ. Η πράξη αυτή της δηµιουργίας του δείχνει µεγάλη ευαισθησία και είναι πολλαπλώς ευεργετική για τους υπερήλικες της τρίτης ηλικίας και όχι µόνο.
Οφείλω να τονίσω ότι πολλοί Αρκάδες, επιτυχηµένοι επιχειρηµατικά, αρκετές φορές µας έχουν εκπλήξει ευχάριστα µε τις δωρεές και τις ευεργεσίες τους. Σηµειωτέον ότι είναι στοχευµένες πάντα στο να ωφελούν και να υπηρετούν το κοινωνικό σύνολο.
Ας µου επιτρέψουν τελικά, τόσο η κυρία Αλεξάνδρα Στασινοπούλου, µέλος του ∆.Σ. του κοινωφελούς ιδρύµατος, όσο και οι κ.κ. πανεπιστηµιακοί καθηγητές ψυχογηριατρικής, νευρολογίας κ.λπ., Α. Πολίτης, Θ. Μπίµπας, Κ. Πόταγος, Π. Αλεξόπουλος και Θ. Βορβολάκος που εθελοντικά δέχτηκαν να συνδράµουν στο άνω πρόγραµµα, να τους απευθύνω τα συγχαρητήριά µου και την ευγνωµοσύνη που νιώθουν οι ευεργετούµενοι από τέτοιου είδους πράξεις προσφοράς.
Η ελληνική κοινωνία το έχει απόλυτη ανάγκη, ιδιαίτερα τώρα που το παγκόσµιο περιβάλλον είναι απολύτως ζοφερό.
Ας ευχηθούµε τέτοιες πράξεις να βρίσκουν µιµητές.
Τους ευχαριστούµε.
που πραγματοποιήθηκαν στους χώρους του Κέντρου Υγιούς Γήρανσης (Μέντωρ) στην Τεγέα. Το Κέντρο έχει στόχο την έρευνα, πρόληψη, διαχείριση και εκπαίδευση σε ό,τι αφορά τη φροντίδα της νόσου Αλτσχάιµερ. Η πράξη αυτή της δηµιουργίας του δείχνει µεγάλη ευαισθησία και είναι πολλαπλώς ευεργετική για τους υπερήλικες της τρίτης ηλικίας και όχι µόνο.
Οφείλω να τονίσω ότι πολλοί Αρκάδες, επιτυχηµένοι επιχειρηµατικά, αρκετές φορές µας έχουν εκπλήξει ευχάριστα µε τις δωρεές και τις ευεργεσίες τους. Σηµειωτέον ότι είναι στοχευµένες πάντα στο να ωφελούν και να υπηρετούν το κοινωνικό σύνολο.
Ας µου επιτρέψουν τελικά, τόσο η κυρία Αλεξάνδρα Στασινοπούλου, µέλος του ∆.Σ. του κοινωφελούς ιδρύµατος, όσο και οι κ.κ. πανεπιστηµιακοί καθηγητές ψυχογηριατρικής, νευρολογίας κ.λπ., Α. Πολίτης, Θ. Μπίµπας, Κ. Πόταγος, Π. Αλεξόπουλος και Θ. Βορβολάκος που εθελοντικά δέχτηκαν να συνδράµουν στο άνω πρόγραµµα, να τους απευθύνω τα συγχαρητήριά µου και την ευγνωµοσύνη που νιώθουν οι ευεργετούµενοι από τέτοιου είδους πράξεις προσφοράς.
Η ελληνική κοινωνία το έχει απόλυτη ανάγκη, ιδιαίτερα τώρα που το παγκόσµιο περιβάλλον είναι απολύτως ζοφερό.
Ας ευχηθούµε τέτοιες πράξεις να βρίσκουν µιµητές.
Τους ευχαριστούµε.
ΑΝΕΣΤΗΣ ∆ΙΑΚΟ∆ΗΜΗΤΡΗΣ
- Φύλλο 14/06/24
σχέση µε τις ευρωεκλογές, όλα τα κόµµατα, συµπεριλαµβανοµένου και του κόµµατος της Νέας ∆ηµοκρατίας, έπαυαν να κοκοροµαχούν µε τρόπο συχνά φαιδρό, να ρίχνει το ένα τη λάσπη στο άλλο, κ.λπ.
Αντ’ αυτού, θα περίµενε κανείς µια πιο σοβαρή στάση ώστε να είχαµε πιο ξεκάθαρη και λεπτοµερή ανάλυση σχετικά µε το τι ο καθένας πρεσβεύει και ποια είναι η οπτική του σε σχέση µε την Ευρωπαϊκή Ενωση, ώστε ο αυριανός ψηφοφόρος, αγνοώντας σχεδόν τα πάντα σχετικά µε τους υποψηφίους ευρωβουλευτάς, µάθαινε επιτέλους τα πιστεύω τους και το γιατί να τους προτιµήσει.
Κι ακόµα µια παρατήρηση σχετικά µε την Ευρωπαϊκή Ενωση: Πολλοί από εµάς θα ήθελαν περισσότερη ενηµέρωση για το τι θα έπρεπε να προσέξουµε και ποιο µέλλον θα θέλαµε να έχει (περιττό να πει κανείς πως όλα αυτά θα έπρεπε να ισχύουν και για τις όποιες άλλες εκλογές).
«...Ο ευρωπαϊκός χαρακτήρας των εκλογών κρύβεται κάτω από τόνους εγχώριας φαιδρότητας...» – Αρης Αλεξανδρής, «Κ», 8/6/2024.
ΕΙΡΗΝΗ ΡΑΦΑΗΛ
Οµως οι καιροί άλλαξαν. Η παντοδυναµία της τηλεόρασης και του κυριακάτικου Τύπου –για να σταθούµε στα παραδείγµατά µας– έχει πληγεί σήµερα πολύ σοβαρά από το ∆ιαδίκτυο.
Η εξασφάλιση πόρων για την επιχειρηµατική επιβίωση TV και εντύπων αφενός σε συνδυασµό αφετέρου µε την κάθετη πτώση θεαµατικότητας και κυκλοφορίας έχουν αφαιρέσει πολλούς πόντους από την κλίµακα επιρροής της παλιάς και ένδοξης εποχής.
Ολες πλέον οι επιχειρήσεις µπορούν να διαφηµίσουν τα προϊόντα τους από την τηλεόραση και τις κυριακάτικες εκδόσεις των εφηµερίδων. Αρα έπαυσε το µέσο να αντανακλά το κύρος του στο διαφηµιζόµενο προϊόν τουλάχιστον όπως στην εποχή που ζούσε ο Μακ Λούαν. Παράλληλα στον αντίποδα αυτής της εποχής ξεφύτρωσε το ∆ιαδίκτυο µε τα δικά του µέσα προβολής που πάµφθηνα και «δηµοκρατικά» παρέχει σε όλες τις επιχειρήσεις –για να σταθούµε µόνον σε προϊόντα και υπηρεσίες– δυνατότητες προβολής χαµηλότατου κόστους.
Εξακολουθεί λοιπόν να ισχύει το απόφθεγµα του Μακ Λούαν; Πιστεύω πως ναι, αλλά όχι µε το περιεχόµενο που το είχε συλλάβει και διατυπώσει ο Καναδός διανοούµενος. Είναι γεγονός ότι πολύ εύκολα µπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι ασφαλώς και σήµερα ισχύει 100% γιατί δεν παύουν τα µέσα να χαρακτηρίζουν το µήνυµα. Οτι όποιος π.χ. χρησιµοποιεί το Tikτok, το Instagram και γενικά τα social media ζει στην εποχή του και άρα το προϊόν και η υπηρεσία που προβάλλει κινούνται στο σήµερα και όχι στο παρελθόν. Ισχύει όµως και το αντίστροφο επιχείρηµα, ότι δηλαδή όποιος µπορεί και διαφηµίζεται σήµερα σε συγκριτικά ακριβότερα µέσα προβολής –TV και Τύπος– η επιχείρησή του διαθέτει τα οικονοµικά µέσα να το κάνει και άρα είναι υγιής και σοβαρή.
Αυτό όµως που κατά τη γνώµη µου σε καµία περίπτωση δεν ισχύει είναι η άποψη ότι όσοι επιµένουν µόνον παραδοσιακά είναι σοβαροί, ενώ όσοι αξιοποιούν µόνον τα social media είναι σύγχρονοι και «προοδευτικοί». Η αλήθεια πιστεύω ότι κρύβεται κάπου ανάµεσα. Και για να ακριβολογούµε, το απόφθεγµα του Μακ Λούαν ισχύει και σήµερα αλλά µε µία προσθήκη: «Το µέσο είναι το µήνυµα, εξαρτάται όµως πώς χρησιµοποιείς το µέσο».
ΤΑΚΗΣ ΤΖΙΜΑΣ,
Εκδότης του περιοδικού Φωτογράφος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου