προ πέντε ετών
Πολύ ενδιαφέρον, από την “ΕΣΤΙΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ”
 |
| "ΕΣΤΙΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ",20-21/02/16 |
Οι κλασικές σπουδές στον 21ο αιώνα:
Της Χαρίκλειας Γ. Δημακοπούλου,
από την “ΕΣΤΙΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ”
ΣΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ προγράμματα κατά τά τελευταία αρκετά χρόνια συνεχώς συζητείται περαιτέρω συρρίκνωσις της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών ενώ τα Λατινικά έχουν εξαλειφθή πλήρως από το πρόγραμμα πλην ώς «ειδικό μάθημα» γιά εκείνους τους μαθητές που επιδιώκουν να ακολουθήσουν ανθρωπιστικές σπουδές. Στο πρόγραμμα αυτό της απαλείψεως των κλασικών γραμμάτων πρέπει να προστεθή η πλήρης κατάργησις της ορθογραφίας στα Αρχαία Ελληνικά, η διδασκαλία του αγνώστου θέματος από τυπωμένα κείμενα, η έξαφάνισις από τα προγράμματα εδώ και πολλές δεκαετίες της διδασκαλίας του αντιστρόφου θέματος τόσο στα Αρχαία Ελληνικά όσο και στα Λατινικά. Αυτές καί πολλές ακόμη «απλοποιήσεις» δήθεν βοηθούν τούς διδασκόμενους να προσεγγίσουν το βαθύτερο νόημα των κειμένων και να θαυμάσουν ευκολώτερα το βάθος της σοφίας των αρχαίων προγόνων μας.
Το αποτέλεσμα αυτής της πενίας είναι πλέον ή ορατό. Η χρήσις της τρίτης κλίσεως είναι γρίφος ακόμη και γιά πτυχιούχους φιλολόγους ενώ κάθε αρμονία τονισμού της ελληνικής έχει εξαφανισθή σχεδόν τελείως. Ακούεται συστηματικώς από τηλεοράσεως εκείνο το τερατώδες «ανήκε» και δεν ενοχλείται κανείς εκ των αρμοδίων. Δεν είναι το πρόβλημα μέ τα λεγόμενα «σαρδάμ» που συμβαίνουν στον καθένα υπό συγκεκριμένας συνθήκας αλλά μέ την πλήρη άγνοια στοιχειωδών όρων και μορφών των λέξεων. Η δημοτική στα ουσιαστικά αναγνωρίζει στην ουσία δύο πτώσεις, την ονομαστική και μία πλαγία πτώση, δηλαδή την γενική, ενώ η αιτιατική είναι ταυτόμορφη προς την ονομαστική. Στα ρήματα η πενία είναι ακόμη μεγαλύτερη καθώς η δημοτική απλοποιεί και καταργεί τύπους και τονισμούς, εξαλείφει εγκλίσεις καί τελικώς ισοπεδώνει
Σύμφωνα με πολλές μελέτες που έχουν γίνει αλλά δεν κοινοποιούνται ευρέως, τα περισσότερα «μαθησιακά» λεγόμενα προβλήματα των παιδιών θα ήταν πολύ εύκολο νά μειωθούν σημαντικά αν επιστρέφαμε στην ορθογραφία, την γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής και την τήρηση των κανόνων της γλώσσης. Οι δυσλεξίες πολλών μορφών θά εμειώνοντο διότι η λογική γνώσις των κανόνων θα βοηθούσε στην διάκριση τών λέξεων καί θα διευκόλυνε την αναγνώριση των σφαλμάτων. Αλλά τέτοιες μελέτες δεν δημοσιοποιούνται και τα παιδιά αφίενται να ταλαιπωρούνται, γιά να μην κουρασθούν περισσότερο τόσο οι διδάσκαλοι στα δημοτικά σχολεία όσο και οι καθηγητές στα γυμνάσια και τα λύκεια
Η συρρίκνωσις της κλασικής παιδείας έχει ως συνέπεια ακόμη και την «μεταγλώττιση» έργων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, αφού συγγραφείς όπως ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γίνονται απρόσιτοι και ακατανόητοι. Αλλά η «μεταγλώττισις» απαλείφει πολύ περισσότερο από μία μετάφραση από ξένη γλώσσα κάθε γοητεία του κειμένου και το καθιστά επίπεδο καί χωρίς εκείνα ακριβώς τα στοιχεία της εναλλαγής και του πλούτου των λέξεων από όλες τίς περιόδους της γλώσσης μας καίι κυρίως από τον εκκλησιαστικό λόγο που το σφραγίζουν στό πρωτότυπο. Τελικώς αυτού του είδους οι παρεμβάσεις θυμίζουν «σκορδαλιά χωρίς σκόρδο» και άλλα συναφή light είδη διατροφής.
Η απλοποίησις της γλώσσης και η δραματική μείωσις των γλωσσικών μαθημάτων, η συρρίκνωσις της κλασικής παιδείας με άλλες λέξεις, εστηρίχθη και σε μία μόδα που διεδόθη στην Ευρώπη κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1970 και εν συνεχεία ενισχύθηκε δραματικώς. Η αντίληψις αυτή ήταν ότι έπρεπε στην εποχή της “εκρήξεως” της τεχνολογίας να μειωθούν τα “περιττά μαθήματα” των “νεκρών γλωσσών” και να ενισχυθούν τα τεχνικά μαθήματα ώστε τα παιδιά να προετοιμασθούν γιά τον κόσμο της ηυξημένης τεχνολογίας. Τό πείραμα απέτυχε. Τά παιδιά κατέκτησαν τις δεξιότητες της χρήσεως των νέων μορφών της τεχνολογίας με μεγάλη άνεση σχεδόν παίζοντας στον ελεύθερο χρόνο τους καί ταυτοχρόνως η μείωσις τών μαθημάτων κλασικής παιδείας επέτρεψε την μείωση της ικανότητος συγκεντρώσεως της προσοχής από την διάρκεια των ¾ της ώρας πού εθεωρείτο βασική κατά τήν δεκαετία του 1960 σε μόλις 20 λεπτά κατά τήν δεκαετία τού 2010! Δεν είναι δυνατόν να γίνη λόγος για επιτυχία υπό τις συνθήκες αυτές.
Στην λοιπή Ευρώπη, κυρίως δε στην Βρεταννία, έχει αρχίσει να γίνεται κατανοητό ότι η βελτίωσις της παιδείας πρέπει να συντελεσθή με ένα «όπισθεν ολοταχώς» στα προγράμματα. Το αίτημα είναι γιά αύξηση γλωσσικών μαθημάτων, γιά επανεισαγωγή των Αρχαίων Ελληνικών και των Λατινικών στα προγράμματα, γιά την διδασκαλία ετυμολογίας ώστε να αποκατασταθή η κατανόηοις κοινών όρων καί συνεπώς η έκμάθησις.
Την Τρίτη 12 Ιανουαρίου έδημοσιεύθη στην «Εστία» είδησις στην α' σελίδα που εξηγούσε την νέα μέθοδο διδασκαλίας της αγγλικής βάσει ετυμολογικών μαθημάτων και έξηγήσεως των βασικών συνθετικών των λέξεων εκ της ελληνικής και της λατινικής προς βελτίωση των ικανοτήτων κατανοήσεως των μαθητών. Η μέθοδος απέδωσε αμέσως, και μάλιστα όχι μόνον στα γλωσσικά μαθήματα της αγγλικής αλλά και στα μαθηματικά και την βιολογία, την φυσική και την χημεία, διότι η γλωσσική επάρκεια επέτρεψε την σύνδεση του σημαίνοντος (λέξεως) προς το σημαινόμενο (έννοια) εφ' όσον το σημαίνον δεν ήταν πλέον μία λέξεις-φωτογραφία. Στην αγγλική η κάθετος γραμμή λέγεται perpendicular, μέ βασικό συνθετικό τo pend εκ του λατινικού pendo= κρεμώ. Η κατανόησις της λέξεως εμείωσε δραματικά τα λάθη στα μαθηματικά, καθώς οι μαθητές κατώρθωσαν άμεσα νά διακρίνουν μεταξύ τών δύο όρων perpendicular και parallel εκ του παράλληλος (παρά, δηλαδή πλησίον,+άλλη-λος). Στην βιολογία ήρθησαν οι δυσκολίες προσδιορισμού χημικών στοιχείων και κατέστη κατανοητή όχι ως «παπαγαλιστί» διδασκόμενη η κατάταξις των ειδών κατά Λίνναιον, με τις λατινικές ονομασίες. Ακόμη και στα ελάχιστα μαθήματα της πάλαι ποτέ Κοσμογραφίας, νυν δε στοιχείων Αστρονομίας, διευκολύνθησαν εκ της διδασκαλίας των μύθων της Αρχαίας Ελλάδος και της Ρώμης.
Πτυχιούχοι Κλασικών Σπουδών δεν ζητούνται στην Βρεταννία πλέον μόνον γιά θέσεις στην εκπαίδευση ή στις εκδοτικές εργασίες (επιμέλεια κειμένων, μεταφράσεις). Ζητούνται κυρίως στις μεγάλες επιχειρήσεις και στην βιομηχανία διότι οι ανθρωπιστικές σπουδές και η τριβή με τα αρχαία Γράμματα επιτρέπει μεγαλύτερη ανάπτυξη φαντασίας και ικανότητος κρίσεως, που δεν ακολουθεί μόνον την γραμμική λογική αλλά είναι δυνατόν νά κινηθη δημιουργικά. Ζητείται ακόμη και γιά πολλούς τομείς των στρατιωτικών αναγκών, στην συλλογή πληροφοριών και την στρατηγική σχεδίαση. Το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης διαφημίζει τις κλασικές σπουδές ώς «πύλη εισόδου» ακόμη και στην διαχείριση ανθρωπίνου δυναμικού, την πληροφορική και την τεχνολογία, την νομική φυσικά, αλλά και τον χώρο της πολιτικής.
Αυτά ενώ εδώ, στην Ελλάδα η σκέψις τής Κυβερνήσεως είναι γιά περαιτέρω μείωση των ωρών διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών και της Ιστορίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου