Το «λυκόφως» της «Αυγής», δια χειρός Χριστόφορου Κάσδαγλη.......

Από το ημερολόγιό μου στο fb

προ οκτώ ετών

ΑΥΤΟΥΣΙΑ Η "ΚΑΤΑΘΕΣΗ" 
ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΜΜΑΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ,
ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΜΝΗΜΟΝΕΥΟΥΝ 
ΣΗΜΕΡΑ ΤΑ "ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ"

Ο Χρ. Κάσδαγλης εξηγεί σε κείμενό του στο περιοδικό «Γαλέρα» τους λόγους που δεν προχώρησε στην αναδιοργάνωση της «Αυγής».

"Η" Online 29/12 18:24

Το κείμενο που ακολουθεί φέρει την υπογραφή του Χριστόφορου Κάσδαγλη, παρ' ολίγον διευθυντή της Αυγής και στη συνέχεια επί 25ημέρου διευθύνοντος συμβούλου της εφημερίδας. Ο Χρ. Κάσδαγλης είχε κληθεί να αναλάβει το δύσκολο έργο της αναδιοργάνωσης της «Αυγής». Κάτι που δεν έγινε τελικά για λόγους που εξηγεί ο ίδιος σε κείμενό του στο περιοδικό «Γαλέρα»: 

«Θέλουμε μια καινούρια «Αυγή»! Όχι απλώς να τη συμμαζέψουμε, αλλά να φτιάξουμε μια εφημερίδα αντάξια της νέας δυναμικής που αναπτύσσει η ριζοσπαστική Αριστερά. Μια εφημερίδα ανεπανάληπτη, που να μη μοιάζει με τίποτα που να έχουμε ξαναδεί».

Στην άλλη άκρη της γραμμής ήταν ο Αλέξης Τσίπρας και έλεγε αυτά ακριβώς που θα ’θελα ν’ ακούσω για να πω το τελικό ναι. Είχαν προηγηθεί συζητήσεις με τον Αντρέα Καρίτζη και τον Νίκο Βούτση, υπεύθυνους για το εγχείρημα της δημιουργίας ομίλου των ΜΜΕ του Συνασπισμού.

Πρώτα τα συναισθήματα: Συγκίνηση, δέος, φόβος. Συγκίνηση, γιατί η ιστορικότητα της εφημερίδας υπερβαίνει κατά πολύ τα πέτρινα χρόνια της εσωστρέφειας και της παραίτησης. Δέος, απέναντι στο στόχο να απογειωθεί μια εφημερίδα που έχει πέσει επί χρόνια στο ναδίρ και κάθε σοβαρός επαγγελματίας θα τη χαρακτήριζε εκδοτικά ξεγραμμένη (αλλά αυτό, φυσικά, διαβάζεται και ανάποδα). Φόβος, γιατί οι παθογένειές της έχουν δημιουργήσει ένα δομικό αδιέξοδο προφανές διά γυμνού οφθαλμού.

Η λογική τώρα: Μπορούσε το στοίχημα να κερδηθεί; Υπήρχαν βέβαια στον Συνασπισμό, κυρίως από το Αριστερό ρεύμα, απόψεις ότι η «Αυγή» είναι ένα βαρίδι, ακριβό μάλιστα, χωρίς περιθώρια βελτίωσης. Θα ’πρεπε να κλείσει ή, το πολύ πολύ, να επανιδρυθεί με τη μορφή μιας νέας, κυριακάτικης, εφημερίδας.

Πείτε με ρομαντικό, αλλά πίστευα ότι υπό προϋποθέσεις, ναι, η «Αυγή» μπορούσε να απογειωθεί! Ενώ ο άξονας της πολιτικής ζωής κινείται -μέσα σε ατμόσφαιρα κρίσης- προς τα αριστερά, ο ελληνικός Τύπος κινείται αντιστρόφως, καθηλωμένος σε εκδοτική δυσανεξία. Για να το πω αγοραία, ένα μεγάλο εκδοτικό κενό χάσκει στα αριστερά της κορεσμένης «Ελευθεροτυπίας». Το μάχιμο ερευνητικό ρεπορτάζ και ο αριστερός κριτικός λόγος είναι πιο επίκαιρα παρά ποτέ.

Γρήγορα αναδύθηκε ένα ρεαλιστικό εκδοτικό σχέδιο. Με πολύ χαμηλό κόστος, με το υπάρχον δυναμικό συν λίγους αποφασισμένους δικούς μου συνεργάτες, μαζί με ένα δίκτυο εθελοντών που έσπευδαν από παντού, μπορούσαν να γίνουν θεαματικές τομές. Πάνω απ’ όλα, υπάρχει η πολιτική και κοινωνική δυναμική του Συνασπισμού και του ΣΥΡΙΖΑ που συνάδει με ένα τολμηρό και εξωστρεφές εκδοτικό εγχείρημα.

Αλλά και πάλι, δεν λέω όλη την αλήθεια. Το πρώτο συναίσθημα που μου προξένησε η πρόταση ήταν η απόλυτη έκπληξη! Δεν ανήκω στον Συνασπισμό, πολύ περισσότερο σε καμία από τις τάσεις του, και οι δημόσιες σχέσεις μου δεν ήταν ποτέ να τις ζηλέψεις. Η αρθρογραφία μου, άλλωστε, ουδέποτε ήταν αγιογραφική για την ηγεσία του κόμματος.

Μεγάλες προσδοκίες

Στέρεη βάση για το ξεκίνημα ήταν μια ευρεία συμμαχία που φαινόταν να συνομολογεί στο νέο εγχείρημα. Η αριστερή πλειοψηφία του Συνασπισμού στις διάφορες αποχρώσεις της. Οι εργαζόμενοι της εφημερίδας και του ραδιοσταθμού. Ακόμα και η μειοψηφούσα Ανανεωτική πτέρυγα, αν και αντιδρούσε στην ιδέα της δημιουργίας του ομίλου, δεν διατύπωνε καμία ένσταση για τα προτεινόμενα πρόσωπα. Όλ’ αυτά ήταν δραματικά αναγκαία, καθώς δεν μου διέφευγε ότι η δομική αναδιοργάνωση της εφη?ερίδας θα απαιτούσε μεγάλα ρίσκα -και γι’ αυτό σημαντική στήριξη.

Ένα τεράστιο κύμα προσδοκιών εκδηλώθηκε μόλις ανακοινώθηκε το όνομά μου. Συνάδελφοι με τους οποίους είχα χρόνια να μιλήσω με πήραν για να ευχηθούν, να προσφέρουν εθελοντική εργασία, να κάνουν προτάσεις. Σπουδαίοι επαγγελματίες έσπευσαν να βοηθήσουν αφιλοκερδώς. Ομάδες του χώρου υπέβαλαν δικές τους ιδέες.
Βρέθηκα εκείνες τις μέρες στο Φεστιβάλ του Συνασπισμού, κι όλοι ήθελαν να πουν μια κουβέντα, να ρίξουν μια ιδέα, να συμβάλουν -άνθρωποι από όλες τις τάσεις του κόμματος και τις συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ, που έδιναν ψήφο εμπιστοσύνης όχι σε μένα προσωπικά αλλά στο νέο εγχείρημα.

Για ένα άδειο πουκάμισο

Ένας περίεργος διάλογος εξελισσόταν ωστόσο μέσα από τις σελίδες της «Αυγής», ενόψει της συνέλευσης των μετόχων. Ο φόβος ήταν ότι θα επιχειρηθεί η κομματικοποίηση του φύλλου. Οι σύντροφοι που υπεραμύνονταν της αυτονομίας της εφημερίδας επικαλούνταν ένα μακρινό παρελθόν, στη δεκαετία του ‘60. Συμφωνώ, αλλά η εφημερίδα που είχαν τότε δίπλα στο εικόνισμα δεν έμοιαζε και πολύ με το γεροντοκορίστικο φύλλο που έχει σήμερα 1.500 αναγνώστες καθημερινά και 5.000 τις Κυριακές. Κι όλη αυτή η συζήτηση περί αυτονομίας τι ήταν; Πράγματι, οι πολιτικές θέσεις της εφημερίδας απείχαν συστηματικά από τις θέσεις του κόμματος, μπατάροντας μονίμως προς τις απόψεις τής μειοψηφίας, εξωραΐζοντας το ΠΑΣΟΚ, φλερτάροντας συστηματικά με το σενάριο της Κεντροαριστεράς και αποσιωπώντας σε μόνιμη βάση τον ΣΥΡΙΖΑ, τις συνιστώσες του και τη δυναμική του. Πέραν αυτού, όμως, η «Αυγή» έρεπε πεισματικά προς τη στείρα αναπαραγωγή των δελτίων Τύπου του Συνασπισμού (όταν δεν προέβαινε στην τυπική αναμετάδοση των συντηρητικών ειδήσεων του Αθηναϊκού Πρακτορείου). Καμία έμπνευση, καμία ερευνητική διάθεση, κανένα κοινωνικό σκίρτημα, κανένα κλείσιμο του ματιού στον αναγνώστη, καμία καλλιέπεια λόγου, αισθητικής και ύφους. Ποια ήταν η αυτονομία και ποια η δημοσιογραφία που υπερασπίζονταν;

Αυτό που κανείς δεν ανέφερε στο διάλογο ήταν ότι επίσης πρόκειται για αυτονομία... δανεική. Τα έσοδα της «Αυγής» δεν προέρχονται κυρίως από τις πωλήσεις, αλλά από μια ευφυή, πλην εντελώς απολίτικη, προσέλκυση εσόδων από ισολογισνούς και διακηρύξεις του Δημοσίου, γεγονός που έχει προ πολλού οδηγήσει σε πλήρη επανάπαυση σε σχέση με την ποιότητα, άρα και την κυκλοφορία, της εφημερίδας. Αλλά και πάλι, τα ίδια στελέχη που υπεραμύνονταν δημοσίως της αυτονομίας, ιδιωτικώς προσέρχονται τακτικά στον Συνασπισμό ζητώντας κάλυψη των -όχι ασήμαντων- ελλειμμάτων. Αυτονομία με ξένα κόλλυβα...

Η συνέλευση είχε τελικά -ύστερα από μια αναβολή- αίσιο (;) τέλος. Εγκρίθηκε η προοπτική του ομίλου και εξελέγη νέο διοικητικό συμβούλιο. Την τελευταία στιγμή μπήκαν στο Δ.Σ. και τρία μέλη της Ανανεωτικής πτέρυγας. Προσωπικά, δεν είχα αντίρρηση· οι αποκλεισμοί βλάπτουν. Εξάλλου, τρεις στους δεκαπέντε ήταν, τι θα μπορούσαν να κάνουν; Σ’ αυτή την εκτίμηση, πάντως, δεν συμφωνούσαν όλοι. Ο συμβιβασμός δημιούργησε στο εσωτερικό της εφημερίδας μια αντισυσπείρωση και όξυνε την υφέρπουσα αμφισβήτηση για τις προθέσεις της ηγεσίας του Συνασπισμού. Τα συναισθήματα αυτά υποδαυλίστηκαν συστηματικά από όσους απεργάζονταν ήδη τη ματαίωση του εγχειρήματος, οι οποίοι πολύ σύντομα έμελλε να προχωρήσουν σε αγαστή συνεργασία -τι ειρωνία!- με τους στυλοβάτες της Ανανεωτικής πτέρυγας.

Εκβιασμοί

Παραμονή της πρώτης συνεδρίασης του Δ.Σ. άρχισαν οι εκβιασμοί, με άξονα την επικείμενη έγκριση της υποψηφιότητάς μου από τη συνέλευση των εργαζομένων μπάγια παράδοση της εφημερίδας. Ένας καθ’ όλα ριζοσπαστικός θεσμός, η συμβουλευτική διατύπωση γνώμης από τη συνέλευση των εργαζομένων για τον νέο διευθυντή, επιχειρούνταν να μετατραπεί σε εργαλείο χειραγώγησής του. Εκτός από το εκδοτικό σχέδιο, πρέπει να φέρεις και τα ονό?ατα του επιτελείου. «Αν επιλέξεις τον Πάικο, δεν σε ψηφίζουμε. Τι ανανέωση θα κάνεις με τον άνθρωπο που έχει ταυτιστεί με την «Κυριακάτικη Αυγή» μια εικοσαετία;».

Δεν ήθελα να κόψω τον Βασίλη Πάικο. Για μένα το επαγγελματικό κριτήριο είναι κατεξοχήν πολιτικό. Δεν γίνεται η πρώτη μου κίνηση να είναι να καρατομήσω έναν καλό επαγγελματία (η «Αυγή», άλλωστε, δεν έχει πολλούς...). Κι έπειτα, ποιος είναι ο πραγματικός συμβολισμός; Να κόψεις τον Πάικο ή να φροντίσεις να ενταχθεί στη νέα φιλοσοφία; Πώς, δηλαδή, τόσοι αριστεροί δουλεύουν επαξίως στα αστικά ΜΜΕ; Ο Φίλης, που δουλεύει τα σαββατοκύριακα στο ραδιόφωνο της Γιάννας, αριστερό δελτίο ειδήσεων φτιάχνει ή αυτό που του υπαγορεύει η εκδοτική πολιτική του σταθμού;

Στο πρώτο διοικητικό συμβούλιο έπρεπε να αντιμετωπιστεί ένας νέος πονοκέφαλος. Η απαίτηση των δύο εκπροσώπων των εργαζομένων να μην τοποθετηθεί ο διευθυντής αν δεν προηγούνταν η ψηφοφορία στη συνέλευσή τους (παρά τον συμβουλευτικό χαρακτήρα που η διαδικασία είχε ανέκαθεν), βρήκε απρόσμενο συμπαραστάτη τον πρόεδρο του Δ.Σ. Αριστείδη Μανωλάκο. Η αδιαλλαξία του Μανωλάκου παρακάμφθηκε σχετικά εύκολα, με τη βοήθεια της πλειοψηφίας του Δ.Σ. Το πρόβλημά μου ήταν ότι δεν θα ’πρεπε σε καμία περίπτωση να προχωρήσουμε με τους εργαζόμενους κόντρα. Ζήτησα να αναβληθεί η απόφαση ώστε να συζητήσω με την επιτροπή των εργαζομένων και να αρθούν οι όποιες καχυποψίες. Η απόφαση απεδείχθη πάντως καθοριστική, καθώς έδωσε τον απαραίτητο χρόνο για να οργανωθεί η περαιτέρω υπονόμευση των αποφάσεων της συνέλευσης των μετόχων.

Αποδόμηση

Την άλλη μέρα, Σάββατο, συναντήθηκα με τον Πάικο και του εξήγησα ότι, αν και είχα την πρόθεση, δεν θα τον πρότεινα για τη θέση του αρχισυντάκτη στο κυριακάτικο φύλλο. Το δέχτηκε με αξιοπρέπεια, νομίζω, και με σαφή επίγνωση τού τι ακριβώς συνέβαινε.

Αμέσως μετά ξέσπασε ο γκεμπελισμός.

Εδώ πρέπει να κάνω μια παρένθεση. Είπαμε ότι η δουλειά ήταν δύσκολη. Χρειαζόταν μεγάλη προσπάθεια, αυτοθυσία, ταλέντο, συλλογικότητα, έμπνευση και πολλά άλλα. Ένα από τα θετικά στοιχεία της υποψηφιότητάς μου ήταν η ύπαρξη μιας μάχιμης δημοσιογραφικής ομάδας από την οποία θα αντλούσουμε έτοιμους συνεργάτες που δέχονταν να δουλέψουν σκυλίσια, με λίγα λεφτά και μεγάλη πίστη. Άνθρωποι με τους οποίους δέκα χρόνια τώρα δουλεύουμε μαζί και φέρνουμε αποτελέσματα.

Ένας απ’ αυτούς είναι ο Αντώνης Χατζής, πολύπειρος δημοσιογράφος (μόνιμος συνεργάτης της ΓΑΛΕΡΑΣ). Παρεμπιπτόντως, είναι και μέλος του Συνασπισμού. Ο Αντώνης αποτελούσε ακρογωνιαίο λίθο για την επιτυχία του σχεδίου. Όπως διαπίστωσα με έκπληξη, η «Αυγή» ουδέποτε κλείνει στην ώρα της (και συχνά φτάνει γι’ αυτό το λόγο καθυστερημένα στα περίπτερα), κατάσταση εντελώς απαράδεκτη για μια εφημερίδα που σέβεται τον εαυτό της. Πράγματα που αλλού είναι αυτονόητα εδώ δεν ήταν, και ο Αντώνης ήταν ο άνθρωπος που μπορούσε να τα εξασφαλίσει. Το έχει κάνει πολλές φορές.

Όλο το σαββατοκύριακο τα τηλέφωνα βούιζαν από μια καμπάνια που είχε σκοπό να αποδομήσει την υποψηφιότητα του Χατζή, με την κατηγορία ότι είναι... ΠΑΣΟΚ. Είχαν ψάξει στο Ίντερνετ, τον είχαν κάνει φύλλο και φτερό και είχαν βρει δυο κείμενα που είχε κάποτε υπογράψει, το ένα υπέρ της υποψηφιότητας του Γιωργάκη στο ΠΑΣΟΚ (με τον οποίο συνδέεται από τον καιρό της δικτατορίας) και το άλλο υπέρ της Κεντροαριστεράς (μαζί με πολλούς άλλους Συνασπισμένους).

Θα μπορούσα να απαντήσω λέγοντας ότι δεν ζητάμε εδώ μέλος του Πολιτμπιρό αλλά έναν ικανό δημοσιογράφο. Επέλεξα άλλο δρόμο: «Αν δεν έρθει ο Χατζής δεν έρχομαι κι εγώ!». Μερικές φορές δεν συμφωνώ μαζί του, αλλά ο καθένας έχει το δικαίωμα εν έτει 2008 να υπογράφει ό,τι θέλει, και η ουσία είναι ότι ο Αντώνης, κομμουνιστής από την κούνια (ποια κούνια, δηλαδή, στη φυλακή γεννήθηκε όπου ήταν κλεισμένη η μάνα του), μέλος της νεολαίας ΕΔΑ από τα δεκατέσσερά του, πολιτικός πρόσφυγας στη Σουηδία, και πάντα ενεργός πολιτικά, είναι πιο αριστερός από όλους εμάς τους υπόλοιπους μαζί.

Φυσικά ο στόχος δεν ήταν ο Χατζής· ήταν να ανατραπεί η απόφαση της συνέλευσης των μετόχων. Να μην αναλάβω καν. Να μην υπάρξει ούτε το παραμικρό δείγμα γραφής.

Το μπλόκο της Κουμουνδούρου

Τη Δευτέρα πραγματοποιήθηκε η συνάντηση με την επιτροπή των εργαζομένων. Τους ανέλυσα το εκδοτικό σχέδιο και φάνηκε να τους αρέσει. Συμφωνήσαμε επίσης ότι θα ήταν αδύνατον να παρουσιάσω όλα τα ονόματα του επιτελείου, αφού δεν ήξερα καν όλους τους ανθρώπους της εφημερίδας, κι ότι αρκούσε να ανακοινώσω τους αρχισυντάκτες. Διέψευσα τις φήμες που κυκλοφορούσαν για καραβιές στελεχών που θα έφερνα απέξω. Θα έρχονταν μόλις δύο στελέχη (Αντώνης Χατζής και Χρήστος Αλεφάντης, σεσημασμένος Γαλερίστας επίσης), αφού ούτε η πρόθεση υπήρχε ούτε η δυνατότητα για περισσότερους. Έθεσαν και το θέμα Χατζή, αλλά συμφώνησαν, έστω και χωρίς ενθουσιασμό, ότι δεν ήταν της αρμοδιότητάς τους αλλά του Συνασπισμού.

Ο δρόμος φαινόταν πλέον ανοιχτός. Όχι όμως. Θεωρήθηκε χρήσιμο να γίνει και μια κομματική συνάντηση με στελέχη της εφημερίδας, προκειμένου να δρομολογηθούν τα πράγματα χωρίς περαιτέρω κραδασμούς. Εκεί όλα ανατράπηκαν. Μανωλάκος, Φίλης και Στούμπος μού επετέθηκαν σκαιότατα για τον Χατζή. Όταν ο Αλέξης Τσίπρας και ο Νίκος Χουντής έκοψαν τη σχετική συζήτηση δηλώνοντας την εμπιστοσύνη τους στην πρότασή μου, βγήκε στη μέση άλλο φασούλι. Ενώ τις προηγούμενες μέρες ξεσήκωναν τους εργαζόμενους για τον κόσμο που θα έφερνα, ανακάλυψαν ξαφνικά ότι η πρόταση ήταν πολύ φτωχή, ότι δεν εκπροσωπούσε τον «όλο Συνασπισμό» (διάβαζε ότι δεν εκπροσωπούνταν επαρκώς το πλειοψηφούν Αριστερό ρεύμα) και ανέφεραν διάφορα ονόματα που είχαν δηλώσει διαθεσιμότητα και δεν τους είχα δώσει τη δέουσα σημασία. Μεταξύ άλλων ανέφεραν και το όνομα του Θανάση Καρτερού, αξιόλογου δημοσιογράφου και δημιουργού του «Κόκκινου». Θα ’λεγε κανείς ότι πήγαιναν πλέον να με θέσουν υπό κανονική κηδεμονία, αν δεν ήταν πασιφανές ότι το Αριστερό ρεύμα ήταν μονάχα η πρόφαση.

Ανταπάντησα ότι τα ονόματα αυτά είχαν ήδη τεθεί υπόψη μου με φορτικότητα, και ότι είχα καταστήσει σαφές πως, με εξαίρεση τον Καρτερό, δεν κάλυπταν τα επαγγελματικά κριτήριά μου. Κι όσο για την πολιτική διάσταση, τα συγκεκριμένα πρόσωπα ούτε ιδιαιτέρως γνωστά είναι ούτε συμβολίζουν κάτι. Ο Καρτερός, μάλιστα! Και ικανότατος είναι, και στο Πολυτεχνείο ήταν, και το όνομά του θα συμβόλιζε πράγματι τη διεύρυνση του επιτελείου ώστε να καλύψει την παραδοσιακή αδυναμία της «Αυγής» να απευθυνθεί στους προερχόμενους από το ΚΚΕ. Αλλά με τον Καρτερό βρισκόμουν σε συνεχή επικοινωνία με σκοπό την εμπλοκή του στην εφημερίδα, και είχαμε από κοινού συμφωνήσει να δρομολογήσουμε το θέμα αφού αναλάβω τη διεύθυνση.

Εν συνεχεία μου ζητήθηκε να αναφέρω τα ονόματα των αρχισυντακτών στους οποίους είχα καταλήξει (Φίλης, Κυρίτσης -άλλος Γαλερίστας- και Χατζής), αλλά όλα βρίσκονταν πια στον αέρα.

Το ίδιο απόγευμα με φώναξαν στην Κουμουνδούρου και μου πρότειναν να αναλάβω τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου του ομίλου, αντί του διευθυντή της εφημερίδας, προκειμένου να διευθετηθεί η κρίση αλλά και να διασφαλιστεί η επιτυχία του συνολικού σχεδίου, έστω κι αν η «Αυγή» φαινόταν ανεπίδεκτη αναδιοργάνωσης. «Ας αναλάβει ο Φίλης (ο οποίος στο πρόσφατο παρελθόν είχε επανειλημμένα αρνηθεί τη θέση), έτσι που τα κατάφερε...».

Ίσως έπρεπε να αρνηθώ εκείνη τη μέρα, αλλά δεν συνηθίζω να τα παρατάω εύκολα. Εξάλλου χρωστούσα κάτι σ’ αυτούς τους ανθρώπους, έστω κι αν δεν με ικανοποιούσε ο τρόπος με τον οποίο αποδέχονταν μια ήττα όπως αυτή.

Τιμωρημένος

Τα υπόλοιπα δεν αξίζουν πολλά λόγια. Η «Αυγή» δεν θέλει ν’ αλλάξει, και τα στελέχη της (γιατί οι απλοί εργαζόμενοι είναι άλλη υπόθεση, ασχέτως αν εκείνοι στο τέλος θα πληρώσουν ως συνήθως τη νύφη) είναι διατεθει?ένα να καταβάλουν οποιοδήποτε τίμημα γι’ αυτό.

Η υποψηφιότητά μου για τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου συνάντησε ακόμα πιο πολλές αντιδράσεις. Αυτή τη φορά και η Ανανεωτική πτέρυγα βγήκε στο προσκήνιο. Το Δ.Σ. με ψήφισε με τη δεύτερη. Χρειάστηκε προηγουμένως να υποστώ μια άκρως προσβλητική διαδικασία όπου μου ζητήθηκε βιογραφικό σημείωμα, εκφωνήθηκαν δυνατά οι αρμοδιότητες του διευθύνοντος συμβούλου -ώστε να αντιληφθεί το Δ.Σ. πόσο σοβαρές είναι και γιατί δεν αξίζω να τις ασκήσω- και εξαναγκάστηκα να αποχωρήσω από την ομόρρυθμη εταιρεία μέσω της οποίας βγάζω το ψωμί σου επειδή δεν υπήρχε απόφαση της συνέλευσης των μετόχων που να μου επιτρέπει τέτοια δραστηριότητα. Ανάλογη υπόδειξη στον Φίλη, για τη δεύτερη δουλειά του τα σαββατοκύριακα, δεν έγινε.

Δεν άσκησα τα καθήκοντα ποτέ -τουλάχιστον όσον αφορά την «Αυγή». Κατά τη διάρκεια των 25 ημερών που διατέλεσα διευθύνων σύμβουλος δεν μου δόθηκε ούτε ένα χαρτί να υπογράψω. Το όνομά μου δεν μπήκε ποτέ στην ταυτότητα της εφημερίδας. Είδα κι έπαθα να αποκτήσω -δύο βδομάδες μετά- γραφείο. Δεν υπήρξε καμία στιγμή χαράς ή δημιουργικότητας, παρά μόνο ενόσω συνεργαζόμουν με τον Γιώργο Ανανδρανιστάκη (ακόμα ένας Γαλερίστας), διευθυντή του ραδιοσταθμού, ή τον Ματθαίο Τσιμιτάκη, διευθυντή τής υπό διαμόρφωση εταιρείας Ίντερνετ. Από πάνω, με αποκάλεσαν γιέσμαν, εγκάθετο του Τσίπρα, και τεμπέλη.

Η βασική συνταγή, πάντως, παρέμεινε η ίδια: αποδόμηση των συνεργατών μου. Αυτή τη φορά επικεντρώθηκαν στη μη πρόσληψη επιχειρησιακού διευθυντή. Ο υποψήφιος για τη θέση είχε εντοπιστεί προτού τεθεί θέμα να αναλάβω τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου. Απλώς ο συγκεκριμένος άνθρωπος είχε το ελάττωμα να έχει προταθεί από μένα. Είχα βαρεθεί ν’ ακούω τους πάντες να λένε ότι χρειαζόμαστε κάποιον να αναλάβει τα οικονομικά και τα εμπορικά θέματα, που έπασχαν, αλλά κανείς να μην κάνει τίποτα, οπότε πρότεινα τον Ηλία Μοναχολιά, έμπειρο στέλεχος της αγοράς με πολυετή πείρα σε ανάλογες ή και πιο υπεύθυνες θέσεις. Στην πραγματικότητα η θέση (ας μη μιλάμε καλύτερα για τα λεφτά) έπεφτε λίγη σε σχέση με τα προσόντα του. Αλλά ο Ηλίας τη δέχτηκε, λειτουργώντας όχι ακριβώς με το συναίσθημα, αλλά συνυπολογίζοντας τον πολιτικό σκοπό, τη γοητεία των μέσων, την πρόκληση του καινούριου, τον υψηλό βαθμό δυσκολίας, τη συλλογικότητα.

Χρειάστηκαν τρεις συνεδριάσεις του Δ.Σ., το οποίο είχε πλέον εκφυλιστεί σε μαζικό χώρο με ρευστές συμμαχίες, ώσπου να αποφασιστεί η πρόσληψή του μκι όταν αυτό έγινε ήταν πλέον αργά. Η απόφαση ήταν να προσληφθεί με σύμβαση έργου μόλις για δύο μήνες για να κάνει μελετητική δουλειά, την ίδια ώρα που ανακοινωνόταν ότι ο εισπρακτικός μηχανισμός έχει καταρρεύσει και ο κίνδυνος να μη δοθεί στους εργαζόμενους δώρο Χριστουγέννων ήταν ορατός! Σιγά μην τους ένοιαζε το δώρο των εργαζομένων.

Το μέτωπο ολόκληρου του μηχανισμού της «Αυγής», ανεξαρτήτως πολιτικών απόψεων, λειτουργούσε πλέον ενιαία. Πέρα από την ψυχολογική απομόνωσή μου, μια νέα καμπάνια ξέσπασε προς τα ηγετικά κλιμάκια του Συνασπισμού, που βρέθηκαν μπόσικοι υπό το φόβο του πολιτικού κόστους, προκειμένου να περιοριστούν οι αρμοδιότητές μου και να καταστεί η παρουσία μου διακοσμητική.

Στα δικά μου μάτια, η παρουσία μου ήταν απλώς περιττή. Παραιτήθηκα το πρωί της 6ης Νοεμβρίου μετά την πέμπτη -άγονη, όπως και οι προηγούμενες- συνεδρίαση του Δ.Σ.

Ήταν η επομένη της εκλογής του Μπαράκ Ομπάμα. Κρίμα... Είχα τεράστια πολιτική και δημοσιογραφική περιέργεια να ζήσω μαζί με τους συναδέλφους το πώς μια μοντέρνα αριστερή εφημερίδα θα διαχειριζόταν το γεγονός. Πώς θα αναλύσεις τα δάκρυα της γριάς νέγρας, πώς θα κοιτάξεις στα μάτια την πολιτική ορθότητα του Νόαμ Τσόμσκι, πώς θ’ αγκαλιάσεις τις μάζες που μπαίνουν στο προσκήνιο χωρίς να χαθεί τίποτα από την εγρήγορση του αριστερού, που πρέπει να αναμετρηθεί με το γεγονός ότι τώρα δεν μπορεί πια να πει στον πλανητάρχη «Ναι, αλλά εσείς καταπιέζετε τους... μαύρους», που πρέπει ν’ αδράξει τη στιγμή χωρίς να επιτρέψει στον κίνδυνο τής αυριανής αυταπάτης να ακυρώσει την ευκαιρία.

Αντί για όλ’ αυτά έγραφα την επιστολή της παραίτησής μου, ευχαριστώντας τον πρόεδρο και τα μέλη του Δ.Σ. για την... άψογη συνεργασίαμ

Ήμουν ήδη βαριά άρρωστος. Αυγήτιδα; Συνασπισμίαση; Κάτι σαν μαγουλάδες και ανεμοβλογιά ταυτοχρόνως. Το είχα πάθει στα επτά μου. Ήταν φρικτό. 

Low budget 

H ειρωνεία είναι ότι τώρα κλαίγονται για τα λεφτά που δεν τους δίνουν, ενώ το σχέδιο απογείωσης της «Αυγής» δεν βασιζόταν επ’ ουδενί σε οικονομικά ανοίγματα -το αντίθετο! Για λόγους αρχής, πολιτικούς, εκδοτικούς και δημοσιογραφικούς.

Επρόκειτο για ένα εκδοτικό σχέδιο οι βασικές αρχές του οποίου εκτέθηκαν στα στελέχη της εφημερίδας συναντώντας μονάχα συναινέσεις: Ταχύτατη αναμόρφωση του φύλλου μέσα σε λίγες εβδομάδες και δημιουργία μιας ολοκαίνουριας «Αυγής» μέσα σε δυόμιση μήνες, σχεδιασμένης από τον κορυφαίο ντιζάινερ Δημήτρη Αρβανίτη, με νέα δομή, νέα θεματολογία και ένθετα, αλλά κυρίως με αποθέωση του ερευνητικού ρεπορτάζ, της κριτικής σκέψης, του μεθοδικού ανοίγματος δυναμικών κοινωνικών και πολιτικών μετώπων, της αμφίδρομης επικοινωνίας με τους αριστερούς πολίτες.

Αυτό ήταν το δημοσιογραφικό σχέδιο που ματαίωσαν εν ονόματι μιας δήθεν αριστερής άποψης για την εφημερίδα -στην πραγματικότητα μιας υπερσυντηρητικής αντίληψης βάσει της οποίας μια εφημερίδα της Αριστεράς οφείλει να είναι μίζερη, ακαλαίσθητη και ερασιτεχνική -σε πείσ?α των καιρών και προς τιμωρία των ηρωικών αναγνωστών της. 

Κοινός τόπος

Την επομένη της παραίτησής μου κάθησα ν’ απαντήσω σε όλους εκείνους που είχαν υποβάλει τις προτάσεις τους και είχαν δηλώσει τη διαθεσιμότητά τους για το εγχείρημα της νέας «Αυγής» -και τώρα δεν ήξερα πώς να τους ενημερώσω. Ένας απ’ αυτούς ήταν ο Δημήτρης Κουμάνταρος. Μου απάντησε συνοψίζοντας τα πάντα σε 5 λέξεις: «Χριστόφορε, τα έμαθα -τα φοβόμουν».

Τα πρόσωπα

Κώστας Κάρης. Τέως διευθυντής της «Αυγής» -την τελευταία δεκαετία. Τώρα είναι β’ αντιπρόεδρος του Δ.Σ. Εγκλωβισμένος στη μιζέρια της «Αυγής», ταυτίστηκε με τη χειρότερη περίοδο της μακράς ιστορίας της. Ενώ στις ιδιωτικές συζητήσεις αναγνωρίζει ότι «αποτύχαμε», στον δημόσιο λόγο του υπερασπίζεται όλα τα πεπραγμένα. Αναρωτήθηκα για ποιο λόγο δέχτηκε (φαινομενικά τουλάχιστον) θετικά την απόφαση να αναλάβω τη διεύθυνση της εφημερίδας, ενώ πάλεψε λυσσαλέα -και χωρίς αρχές- για να μη γίνω διευθύνων σύμβουλος. Έχει να κάνει με την ιδιοκτησιακή αντίληψή του -όπως και όλης της Ανανεωτικής πτέρυγας- για την εφημερίδα. Οι παραδοσιακοί επιχειρηματίες σε δέχονται ως διευθυντή στο μαγαζί τους αν πρόκειται να τους το στρώσεις. Όχι όμως και να αμφισβητείς ποιος είναι το αφεντικό...

Νίκος Φίλης. Δημοσιογράφος παλαιάς κοπής, πλήρως αποκομμένος από τις εξελίξεις της τεχνολογίας. Προ καιρού μού έκανε κρούση να συμβάλω στην αναδιοργάνωση της «Αυγής», δεν έδωσε όμως συνέχεια. Την τελευταία δεκαετία ήταν το Νο2 της εφημερίδας, αποτελώντας -ανεξάρτητα από τις όποιες πολιτικές διαφωνίες του- μέρος του προβλήματος. Αρνήθηκε με απόλυτο τρόπο στις κρούσεις που του έγιναν να αναλάβει τη διεύθυνση της εφημερίδας, θεωρούμενος φυσικός διάδοχος του Κάρη. Αναρωτήθηκα για ποιο λόγο αποφάσισε να πρωτοστατήσει στο σαμποτάρισμα των αποφάσεων της συνέλευσης των μετόχων για να διεκδικήσει τη θέση που επίμονα είχε αρνηθεί.

Το σύστημα της «Αυγής» είχε υποτιμήσει το σχέδιο της αναδιοργάνωσης της εφημερίδας. Όταν διαπίστωσαν ότι η «Αυγή» δεν θα ξαναήταν ποτέ πια η ίδια, ο κλήρος έπεφτε νομοτελειακά στον Νίκο, ακόμα κι αν διακινδύνευε τη δεύτερη δουλειά του. Κι όσο γι’ αυτήν, η ομερτά της «Αυγής» λειτούργησε αποτελεσματικά

..Αριστείδης Μανωλάκος. Φίλης και Κάρης δεν θα είχαν ούτε μία πιθανότητα να αναβιώσουν το νοσταλγικό κλίμα της παλιάς «Αυγής» αν δεν είχαν τον Μανωλάκο να πιέζει, να απειλεί, να διαπραγματεύεται με τους κομματικούς. Όταν πρωτοπληροφορήθηκα τη σύνθεση του διοικητικού συμβουλίου είχα νιώσει μεγάλη χαρά και τηλεφώνησα αμέσως στον φίλο μου, τον συνάδελφο από την «Ελευθεροτυπία», τον πρόεδρο της ΕΣΗΕΑ με τις αγωνιστικές περγαμηνές.

Ως πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, ο Αριστείδης είχε μια παράξενη ροπή προς την παραίτηση. Ως πρόεδρος του Δ.Σ. της «Αυγής» είχε ροπή μόνο προς την... απειλή παραίτησης. Σε πλήρη σύγχυση ως προς το ρόλο του, εργοδότης και συνδικαλιστής μαζί, απέτυχε ήδη και στα δύο. Κρίμα, αρχηγέ

.
Δημήτρης Στούμπος. Τον γνώριζα μόνο από τις συνεδριάσεις της συνδικαλιστικής παράταξης των δημοσιογράφων. Από την άλλη, εικοσιδύο χρόνια μακριά από κομματικές διαδικασίες, είχα ξεχάσει εκείνο το κομματικό ήθος που νομιμοποιεί κάθε είδους προσωπικό τραμπουκισμό, στο όνομα της ιδεολογίας. Κακώς, γιατί στην εποχή μου τα έχω κάνει και τα έχω υποστεί όλ’ αυτά -κι έπειτα, δεν ήταν δα και τόσο άσχετα με την εικοσιδιάχρονη τήρηση των αναγκαίων αποστάσεων... Ε, ας είναι καλά ο Δημήτρης που μου θύμισε τα νιάτα μου.

Ο όμιλος έγινε... μύλος

Κάτι ήξεραν, Αλέξη, οι προηγούμενοι πρόεδροι και δεν ακούμπαγαν την «Αυγή». Έδιναν 150 χιλιάρικα το χρόνο και ησύχαζαν. Κι αν η εφημερίδα ακολουθούσε τον δικό της το χαβά από άποψη πολιτικής γραμμής, μικρό το κοινό, μικρό και το κακό.

Η νέα ηγεσία του Συνασπισμού αποφάσισε, λοιπόν, ύστερα από τόσα χρόνια να λύσει το πρόβλημα. Το σχέδιο ήταν εμπνευσμένο, εφημερίδα, ραδιόφωνο και Ίντερνετ αλληλοτροφοδοτούμενα, αλλά τα λάθη πολλά:

- Χάθηκε πολύτιμος χρόνος με ανυπόστατες υποψηφιότητες (π.χ. Παύλος Τσίμας), καλές μόνο για να αναφέρονται στις στήλες των μίντια.

- Το σχέδιο παρέμεινε επί μήνες μια αφηρημένη προοπτική, που πήρε σάρκα και οστά με τη μορφή μερικών ονομάτων μόνο, και όχι μιας καλά σχεδιασμένης δομής και μιας αλληλουχίας πρωτοβουλιών που θα εγγυόνταν το αποτέλεσ?α.

- Το Δ.Σ. που προτάθηκε στη συνέλευση των μετόχων ήταν φτιαγμένο περισσότερο με όρους κύρους και δημοσιότητας, και όχι με όρους επιχειρησιακούς. Κι όταν, τελευταία στιγμή, μπήκαν οι τρεις ανανεωτικοί, η σύνθεσή του ήταν πλέον εντελώς ακατάλληλη, και από επιτελικό εργαλείο κατάντησε μαζικός χώρος που αγόταν και φερόταν από ευκαιριακές συμμαχίες.

- Όταν φάνηκε ότι το σχήμα δεν προχωρούσε, κυριάρχησε ο φόβος του πολιτικού κόστους και των εσωκομματικών ισορροπιών -τα λάθη διορθώνονταν με νέα λάθη, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες και την πολιτική επιμονή του Αντρέα Καρίτζη.

Συμπέρασμα: Εντάξει, να κάτσουμε να φάμε και ένα και δύο και τρία γκολάκια. Για να έχει νόημα όμως η ιστορία, θα έπρεπε να βάλουμε τουλάχιστον τέσσερα. Δεν βάλαμε ούτε ένα...

ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑ: ΠΩΣ ΕΒΛΕΠΕ Ο ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΚΑΣΔΑΓΛΗΣ ΤΟ (ΤΟΤΕ) ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΣΤΙΓΜΑ ΠΟΡΕΙΑΣ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΙΚΟΥ ΔΕΛΤΙΟΥ ΤΗΣ "ΑΥΓΗΣ"; ΑΙΣΘΑΝΟΤΑΝ ΝΑ ΕΙΧΕ ΑΛΛΑΞΕΙ ΚΑΤΙ ΠΡΟΣ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΟ, ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΠΕΡΙΓΡΑΨΕΙ; ΑΝΘΡΩΠΟΙ, ΙΔΕΕΣ, ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ; ΟΦΕΙΛΕΙ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ, ΜΙΑ ΕΞΗΓΗΣΗ ΙΣΩΣ, ΤΩΡΑ ΠΟΥ ΟΙ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΝΑ ΕΧΟΥΝ-ΠΑΛΙ...-ΚΑΛΥΦΘΕΙ. Ή ΟΧΙ;

ΣΕΡΑΦΕΙΜ Χ. ΜΗΧΙΩΤΗΣ