"....Οσα συμβαίνουν με τις απολύτως παράνομες επεμβάσεις στη θάλασσα, αλλά τώρα και οι ωμές απειλές κατά της Αμμοχώστου, δεν αφήνουν αμφιβολία ότι η Τουρκία δεν ενδιαφέρεται για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Προσπαθεί να δημιουργήσει νέα τετελεσμένα, τα οποία μάλιστα θα προσπαθήσει να αξιοποιήσει εκβιάζοντας την ελληνική πλευρά. Με την αξίωση για κάποια «κοινή επιτροπή» και «συνεκμετάλλευση» του ενεργειακού πλούτου, η οποία και θα υποκαθιστούσε τα κυριαρχικά δικαιώματα του κυπριακού κράτους, προδικάζει την ίδια την επίλυση του Κυπριακού. Οπως, επίσης, με τους σχεδιασμούς για υπαγωγή της Αμμοχώστου στο κατοχικό μόρφωμα, καταστρατηγεί συγκλίσεις που υπήρξαν ήδη ως προς τις εδαφικές προσαρμογές και τις ίδιες τις τουρκικές προτάσεις επί χάρτου που κατατέθηκαν τον Ιανουάριο του 2017 στη Γενεύη...."

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 18/09/19

ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

Με τις ρητές δηλώσεις του τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου αυτές τις μέρες γίνονται διάφανοι οι τουρκικοί σχεδιασμοί σε ξηρά και θάλασσα, αλλά και σε σχέση με τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού. Αυτές οι δηλώσεις συνοδεύουν την έξαρση της προκλητικότητας του κατοχικού καθεστώτος - όπως το περιστατικό της σύλληψης δύο ελληνοκύπριων γυναικών επειδή φωτογράφιζαν το κατεχόμενο σπίτι τους - και την επιβουλή στα νερά της Κύπρου.

Κατ' αρχάς έχουμε σχεδόν ομολογία ότι η Τουρκία δεν επέτρεψε να καταγραφεί στους «όρους αναφοράς» - τους οποίους ζητεί ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ - η συνεννόηση μεταξύ του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και του τουρκοκύπριου ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Αυτό αποκαλύπτεται όταν η Τουρκία υποβάλλει ότι αποφάσεις μπορεί να ληφθούν μόνο σε μια σύσκεψη όπου θα συμμετάσχει και η ίδια. Υπερφαλαγγίζει όχι μόνο την τουρκοκυπριακή πλευρά, αλλά και την όλη διαδικασία που εισηγείται ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ.

Ταυτόχρονα, με τη διευκρίνιση ότι σε μια τέτοια σύσκεψη πρέπει να αποφασιστεί και το «είδος της λύσης», όχι μόνο ομολογεί την πατρότητα «ύποπτων» εκφράσεων που θέλησαν να προσθέσουν στους «όρους αναφοράς» που κατέγραφε η ειδική απεσταλμένη του γενικού γραμματέα με τους δυο ηγέτες στη Λευκωσία, αλλά οριστικοποιεί την τουρκική μεθόδευση για «άλλα μοντέλα λύσης» παρακάμπτοντας και αποφάσεις και ψηφίσματα του ΟΗΕ. Η προσπάθεια να αποδώσει στον πρόεδρό μας εκείνο που - μεταξύ άλλων περιπτώσεων - σαφώς είχε πει ο πρόεδρος Ερντογάν πέρυσι, στην επίσκεψη του Πρωθυπουργού της Ελλάδας στην Αγκυρα, αποτελεί απλώς μια ακόμα δόλια μεθόδευση και δεν αλλάζει τίποτα.

Οσα συμβαίνουν με τις απολύτως παράνομες επεμβάσεις στη θάλασσα, αλλά τώρα και οι ωμές απειλές κατά της Αμμοχώστου, δεν αφήνουν αμφιβολία ότι η Τουρκία δεν ενδιαφέρεται για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Προσπαθεί να δημιουργήσει νέα τετελεσμένα, τα οποία μάλιστα θα προσπαθήσει να αξιοποιήσει εκβιάζοντας την ελληνική πλευρά. Με την αξίωση για κάποια «κοινή επιτροπή» και «συνεκμετάλλευση» του ενεργειακού πλούτου, η οποία και θα υποκαθιστούσε τα κυριαρχικά δικαιώματα του κυπριακού κράτους, προδικάζει την ίδια την επίλυση του Κυπριακού. Οπως, επίσης, με τους σχεδιασμούς για υπαγωγή της Αμμοχώστου στο κατοχικό μόρφωμα, καταστρατηγεί συγκλίσεις που υπήρξαν ήδη ως προς τις εδαφικές προσαρμογές και τις ίδιες τις τουρκικές προτάσεις επί χάρτου που κατατέθηκαν τον Ιανουάριο του 2017 στη Γενεύη.

Μετά το αδιέξοδο που προκάλεσε στο Κραν Μοντανά, για δυο χρόνια συστηματικά προσπαθεί να διαστρέψει ή και να παραφθείρει το «Πλαίσιο Γκουτέρες», ιδιαίτερα ως προς τις σαφείς αναφορές του σε κατάργηση των εγγυήσεων και αποχώρηση του τουρκικού στρατού. Την ίδια μεθόδευση μαρτυρεί το ότι δεν δέχεται να γίνεται λόγος για «επανέναρξη» των διαπραγματεύσεων. Φαίνεται καθαρά ότι η Τουρκία αξιώνει απόλυτο και με στρατιωτικά μέσα έλεγχο της Κύπρου και ύστερα από συμφωνία για λύση. Ταυτόχρονα, με την πρωτοφανή αξίωση για «θετική ψήφο» (ανάγκη να συγκατανεύει έστω και ένας τουρκοκύπριος μετέχων σε κάθε απόφαση του κράτους), αξιώνει ακόμα και πολιτειακό έλεγχο του κυπριακού κράτους, Εν ολίγοις επιζητεί να επιβάλει συμφωνία που δεν θα δίνει λύση στην κατοχή, αλλά θα διαιωνίζει τον έλεγχό της πάνω στην Κύπρο.


Είναι πολύ μεγάλη η πρόκληση για την ελληνική πλευρά. Διότι ενώ υπάρχει αδήριτη ανάγκη για διαπραγμάτευση, προκειμένου να τερματιστεί η σημερινή ανώμαλη κατάσταση της τουρκικής κατοχής, ταυτόχρονα η Τουρκία θέλει προκαταβολικά να ελέγξει πλήρως και την όποια διαπραγμάτευση και λύση. Απέναντι σε αυτή την επιδίωξη ο πρόεδρος και η κυβέρνησή μας ενεργοποιούνται τόσο στο επίπεδο των ΗΕ και ενόψει της επικείμενης Γενικής Συνέλευσης, όσο και στην ΕΕ. Τα δικά μας μέσα είναι πολιτικά και διπλωματικά και σε αυτή την κατεύθυνση, έχοντας και την πολύ στενή συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση μέσα από τον απόλυτο συντονισμό που χαράχτηκε, πρέπει να σταθούμε και να υπερασπιστούμε την Κυπριακή Δημοκρατία και τον κυπριακό ελληνισμό, αλλά και τη συνολική προοπτική ειρηνικής συμβίωσης και συνεργασίας στην Κύπρο, απέναντι στα εξυφαινόμενα τουρκικά σχέδια και επιβουλές.

-Ο Πρόδρομος Προδρόμου είναι κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κυπριακής Δημοκρατίας

                                                       "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 18/09/19

ΤΟΥ ΘΑΝΟΥ Π.ΝΤΟΚΟΥ*

Οι εξελίξεις στον Περσικό Κόλπο θα αυξήσουν τη συσσωρευμένη ένταση και αναμένεται να επηρεάσουν αρνητικά την παγκόσμια και την ελληνική οικονομία. Καθώς η κλιμάκωση της αντιπαράθεσης δεν μπορεί να αποκλειστεί, η Αθήνα θα πρέπει να αποφύγει οποιασδήποτε μορφής ενεργό ανάμειξη, σε περίπτωση που αυτή της ζητηθεί.

Προφανή προτεραιότητα θα συνεχίσουν να αποτελούν οι σχέσεις μας με την Τουρκία και οι «θαλάσσιες» επιδιώξεις της Αγκυρας. Θα πρέπει να αναμένεται η συνέχιση των δραστηριοτήτων της γύρω από την Κύπρο, καθώς η Τουρκία έχει κάνει μια σημαντική οικονομική και πολιτική «επένδυση» και μέχρι τώρα το κόστος των ενεργειών της είναι χαμηλό ή τουλάχιστον αποδεκτό.

Για το ορατό μέλλον η Τουρκία θα συνεχίσει να μοιάζει με τον Ρωμαίο θεό Ιανό. Το ένα της πρόσωπο θα είναι αυτό μιας φιλόδοξης περιφερειακής δύναμης, με ισχυρές ένοπλες δυνάμεις και δυναμική οικονομία, ενώ το άλλο μιας χώρας με μεγάλα εσωτερικά προβλήματα (πολιτική αμφισβήτηση Ερντογάν, κατάσταση οικονομίας, Κουρδικό) και σημαντικές δυσκολίες στις εξωτερικές σχέσεις με ΗΠΑ, Ε.Ε., Συρία, Ισραήλ, Αίγυπτο κ.λπ.

Και τα δύο «πρόσωπα» επηρεάζουν την τουρκική εξωτερική πολιτική, που διαμορφώνεται πλέον από τον ίδιο τον Τούρκο πρόεδρο και μια μικρή ομάδα συμβούλων.

Το σύστημα αυτό παράγει αποφάσεις που συχνά δεν είναι προβλέψιμες και ενίοτε δεν φαίνεται να βασίζονται στον ορθολογισμό. Η ορθή κατανόηση της εσωτερικής δυναμικής, του τρόπου λειτουργίας του συστήματος εξωτερικής πολιτικής και των τουρκικών επιδιώξεων –ιδιαίτερα στο πλαίσιο της γεωπολιτικής έννοιας της «γαλάζιας πατρίδας»– θα αποτελέσει ένα σημαντικό στοίχημα για τις ημέτερες υπηρεσίες.

Παράγοντες που πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη είναι τυχόν περιφερειακές εξελίξεις στη Συρία και στον Περσικό Κόλπο, το ενδεχόμενο αλλαγής στάσης (προς το ευμενέστερο) ΗΠΑ και Ε.Ε. έναντι της Τουρκίας και αύξησης των πιέσεων προς την Κυπριακή Δημοκρατία για (ουσιαστική) επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Επείγει λοιπόν η συνεννόηση Αθήνας και Λευκωσίας για την ανάληψη πρωτοβουλιών, καθώς η διπλωματική ακινησία θα ήταν η χειρότερη επιλογή σε ένα δυναμικό και ταχέως εξελισσόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον. Πάγια ανάγκη, βεβαίως, και η προετοιμασία για διαχείριση εντάσεων και κρίσεων, καθώς το εξ Αγκύρας προερχόμενο «σκωτσέζικο ντους» θα συνεχιστεί.

* Γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.

"ΤΑ ΝΕΑ", 17/09/19

ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΓΡΙΒΑ

Πριν από λίγο καιρό ο πρόεδρος Ερντογάν διακήρυξε δημοσίως ότι η Τουρκία εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να καταστεί πυρηνική δύναμη. Αυτή δεν είναι μια επικοινωνιακή φωτοβολίδα του τούρκου ηγέτη αλλά κάτι που ζυμώνεται εδώ και χρόνια στο τουρκικό σύστημα εξουσίας και αποτελεί μέρος της προσπάθειας της γειτονικής μας χώρας να εξελιχθεί σε μια αυτόνομη και αυτόφωτη δύναμη στον διαμορφούμενο πολυπολικό κόσμο. Η διακήρυξη των πυρηνικών προθέσεων της Αγκυρας βάζει ένα ακόμη καρφί στο φέρετρο των αντιλήψεων ότι η Τουρκία αποτελεί ή θα αποτελέσει στο μέλλον οργανικό κομμάτι της αρχιτεκτονικής κάποιας «υπερδύναμης».

Και αυτό γιατί, πολύ απλά, υπερδυνάμεις πλέον δεν υπάρχουν. Η πρόσφατη κρίση στο αμερικανικό σύστημα εξουσίας, που οδήγησε στην αποπομπή του Τζον Μπόλτον από τη θέση του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας, αντανακλά την αμηχανία της αμερικανικής υψηλής στρατηγικής. Είναι πολύ βολικό να αποδίδεις την εξέλιξη αυτή στην «ιδιόρρυθμη» προσωπικότητα του προέδρου Τραμπ. Στην πραγματικότητα, όμως, ο Ντόναλντ Τραμπ, με απλοϊκό και χοντροκομμένο ίσως τρόπο, προσπαθεί να αναπτύξει κάποια ρεαλιστική πολιτική που θα ξεφεύγει από τη λογική «εναντίον όλων», που με τη σειρά της αποτελεί απομεινάρι του πρώιμου μεταψυχροπολεμικού μύθου του μονοπολικού κόσμου.

Η άβολη πραγματικότητα είναι ότι το αμερικανικό σύστημα εξουσίας κατανοεί σταδιακά ότι δεν μπορεί να επιβάλει τη θέλησή του στον υπόλοιπο πλανήτη και δεν μπορεί να ασκήσει απροβλημάτιστα στρατιωτική βία σε χώρες όπως το Ιράν γιατί κινδυνεύει να υποστεί ταπεινωτική ήττα, η οποία είτε θα μείνει αναπάντητη, οπότε τα ξέφτια της αμερικανικής πρωτοκαθεδρίας θα σαρωθούν οριστικά και δια παντός, είτε θα οδηγήσει σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο που θα απειλήσει με κατάρρευση την αμερικανική οικονομία.

Επιπροσθέτως, η πολιτική «εναντίον όλων», το μόνο που έχει επιτύχει μέχρι σήμερα, είναι να οδηγήσει τις ευρασιατικές δυνάμεις σε μια αντιαμερικανική συσπείρωση. Ετσι, αν οι ΗΠΑ θέλουν να έχουν κάποια ελπίδα να διατηρήσουν την πρώτη θέση στην παγκόσμια σκακιέρα πρέπει να επενδύσουν σε μια πολιτική αποσυσπείρωσης, η οποία δεν μπορεί παρά να βασίζεται σε μια λογική προσέγγισης κρίσιμων ευρασιατικών δυνάμεων. Μία εξ αυτών είναι το Ιράν και μία άλλη είναι η Τουρκία.

Το γεγονός αυτό καθιστά πολύ δύσκολη την οριστική και απόλυτη ρήξη των σχέσεων Ουάσιγκτον - Αγκυρας. Ετσι, φαίνεται πως η Τουρκία θεωρεί ότι έχει μια μεγάλη ευκαιρία να κινηθεί ανάμεσα στους ανταγωνισμούς των μεγαλύτερων δυνάμεων και να διεκδικήσει ρόλο «μεγαλομεσαίας» δύναμης στην Ευρασία. Η διακήρυξη των τουρκικών πυρηνικών προθέσεων λειτουργεί ως ανιχνευτής για να διερευνήσει τις προθέσεις, την αποφασιστικότητα και τις δυνατότητες των παγκόσμιων και τοπικών δυνάμεων να εμποδίσουν αυτήν την εξέλιξη. Αν δεν το κάνουν, αυτό θα δείχνει ότι το πολυπολικό διεθνές σύστημα είναι πλέον πραγματικότητα και όχι πιθανότητα. Η αποδοχή της δημιουργίας μιας νέας ακόμη πυρηνικής δύναμης θα οδηγήσει σε αναπόφευκτη πυρηνικοποίηση του διεθνούς συστήματος και αυτό θα είναι και το επίσημο τέλος του μεταψυχροπολεμικού κόσμου. 

Και για μια ακόμη φορά τίθεται το κρίσιμο ερώτημα. Τι θα κάνει η Ελλάδα για να αντιμετωπίσει αυτήν τη νέα Τουρκία; Θα παραμείνει εγκλωβισμένη σε μια λογική ότι θα έρθει κάποιος να «τιμωρήσει» την Αγκυρα ή θα αποφασίσει να αντικρίσει κατάματα την πραγματικότητα και να αντιληφθεί ότι η ανάπτυξη μιας ισχυρής, ρεαλιστικής και αξιόπιστης ελληνικής αποτρεπτικής στρατηγικής είναι μονόδρομος αν δεν θέλει να μεταβληθεί σε γεωπολιτικό φάντασμα και μέρος της τουρκικής ζώνης ελέγχου.

-Ο Κωνσταντίνος Γρίβας είναι αναπληρωτής καθηγητής Γεωπολιτικής στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Διδάσκει επίσης Γεωγραφία της Ασφάλειας στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή στο Τμήμα Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών