Πολιτικές και θρησκευτικές ηγεσίες, Αλβανοί και Ελληνες απλοί πολίτες, ανά τον πλανήτη ορθόδοξοι χριστιανοί, υποκλίθηκαν χθες πάνω από το φέρετρο του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, αποτίοντας φόρο τιμής στην τεράστια αυτή ηγετική και θεολογική προσωπικότητα, που πέτυχε αυτό που όλοι υπογράμμιζαν: το θαύμα της ανάστασης της κατεστραμμένης Ορθόδοξης Εκκλησίας στη μετακομμουνιστική Αλβανία. Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος κηδεύτηκε στον Ιερό Ναό της Αναστάσεως του Χριστού στο κέντρο των Τιράνων, όπως ο ίδιος επιθυμούσε, σε ατμόσφαιρα γενικευμένης συγκίνησης και σε μια τελετή που μεταδόθηκε απευθείας, μέσω των τηλεοπτικών σταθμών, στην αλβανική κοινωνία ανά την επικράτεια, με την οποία ο εκλιπών ηγέτης είχε χτίσει ισχυρούς δεσμούς, ανεξαρτήτως θρησκευτικής πίστης.....

 Από "ΤΑ ΝΕΑ", και...

"ΤΑ ΝΕΑ", Πρωτοσέλιδο, 31/01/25

Στην Iστορία πέρασε ο σπουδαίος ιεράρχης

Σε κλίμα έντονης συγκίνησης, με δάκρυα στα μάτια, εκατοντάδες άνθρωποι είχαν σπεύσει για να απευθύνουν το ύστατο χαίρε στον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιο

ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΡΟΒΒΑ

Ο Καθεδρικός Ναός της Αναστάσεως του Χριστού στα Τίρανα ήταν κατάμεστος χθες το πρωί. Σε κλίμα έντονης συγκίνησης, με δάκρυα στα μάτια, εκατοντάδες άνθρωποι είχαν σπεύσει εκεί για να απευθύνουν το ύστατο χαίρε στον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιο, αποχαιρετώντας, όπως έλεγαν, «έναν πατέρα και όχι απλώς έναν ποιμενάρχη». Κληρικοί όλων των βαθμίδων, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος, αντιπροσωπείες από άλλες Εκκλησίες του κόσμου, ακαδημαϊκοί αλλά και εκπρόσωποι της πολιτικής ζωής από την Ελλάδα και την Αλβανία έδωσαν το «παρών» κάνοντας μνεία στην πολύτιμη παρακαταθήκη που άφησε ο Αναστάσιος για την Εκκλησία της Αλβανίας αλλά και για την Ορθοδοξία γενικότερα. Ακουμπώντας στο φέρετρό του, τον συνόδευσαν στη τελευταία του κατοικία, στην ειδική κρύπτη που βρίσκεται κάτω από το Ιερό Βήμα του Καθεδρικού Ναού, την οποία είχε προετοιμάσει ο ίδιος για να ταφεί μετά τον θάνατό του.

Η νεκρώσιμη ακολουθία τελέστηκε προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, με τους ύμνους να αποδίδονται στην αλβανική και ελληνική γλώσσα, όπως και το Ευαγγέλιο το οποίο αναγνώστηκε στην ελληνική από τον Οικουμενικό Πατριάρχη και στην αλβανική από τον Μητροπολίτη Κορυτσάς Ιωάννη, ο οποίος φέρεται ως ο επικρατέστερος διάδοχος του Αναστάσιου. Εξω από τον Καθεδρικό Ναό είχε στηθεί γιγαντοοθόνη από την οποία μεταδιδόταν η εικόνα από το εσωτερικό του ναού ενώ δημοσιογράφοι από όλο τον κόσμο κάλυψαν την τελετή.

Συγκινημένος ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος χαρακτήρισε «αναντικατάστατο» τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο λέγοντας πως «η στέρησή του συνιστά σεισμό για την τοπική Εκκλησία». «Καθήκον θλιβερό μάς συγκέντρωσε σήμερα στην αλβανική πρωτεύουσα. Ο στύλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αλβανία έπεσε… Υπήρξε υπηρέτης τής εκ των νεκρών αναστάσεως της τοπικής Εκκλησίας», ανέφερε ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Ο Παναγιότατος αναφέρθηκε στη συνέχεια στην αποστολή που ανέθεσε η Εκκλησία στον Αναστάσιο για την Αλβανία λέγοντας, μεταξύ άλλων, πως «είχε το χάρισμα να ανοίγει δρόμους εκεί όπου υπήρχαν αδιέξοδα» αλλά και στο «θαύμα» με το οποίο ξεκίνησε η ζωή του Αρχιεπισκόπου, καθώς η μητέρα του δεν εισάκουσε τις εισηγήσεις των γιατρών να προχωρήσει σε άμβλωση. «Και σήμερα εις ηλικίαν 95 ετών κείται άπνους», είπε ο Πατριάρχης.

Μητσοτάκης: Ξεχωριστή προσωπικότητα

Επικήδειο λόγο εκφώνησε, επίσης, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος σημείωσε πως «υποκλινόμαστε σε αυτό το μεγαλείο μιας ξεχωριστής προσωπικότητας, γιατί ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας ήταν ταυτόχρονα ένας διανοούμενος της πίστης, αλλά και ένας απλός υπηρέτης του πλησίον του. Με άλλα λόγια, ένα φωτεινό παράδειγμα σοφίας, αλλά και δράσης. Σήμερα τον θρηνούν Ελληνες και Αλβανοί, αλλά παντού όπου υπάρχει άνθρωποι».

Ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Εντι Ράμα ανέφερε πως «Η αλβανική κοινότητα, η Αλβανική Εκκλησία έχει σήμερα πένθος. Ο Αναστάσιος ως διάδοχος των Αποστόλων ήταν στην υπηρεσία της Αλβανίας. Τριάντα χρόνια ευλόγησε, εργάστηκε, για να αναστηλώσει την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας. Μετά από 33 χρόνια τον αποχαιρετούμε ως Αναστάσιο της Αλβανίας» και τόνισε ότι ο Αναστάσιος εκτιμούσε ότι ο διάδοχός του θα ήταν αλβανός πολίτης.

Ο Μητροπολίτης Κορυτσάς και Τοποτηρητής του Θρόνου Ιωάννης ανέφερε από την πλευρά του πως το έργο του Αναστάσιου είναι ζωντανό παράδειγμα έμπνευσης για τις επόμενες γενικές. «Δεν έκανε διακρίσεις. Αγαπούσε τους πάντες», τόνισε. «Η αγάπη αποτέλεσε το θεμέλιο του έργου του, ένα θεμέλιο το οποίο συνέβαλε σε μια δίκαιη κοινωνία. Εδειξε το φως εκεί όπου κυριαρχούσε το σκοτάδι», πρόσθεσε. Ανέφερε ακόμη ότι «Η χώρα μας είχε ανάγκη το πνεύμα και το έργο του Αρχιεπισκόπου με βάση τα θεμέλια που έθεσε. Δίδαξε τη σημασία του διαλόγου» και στάθηκε ιδιαίτερα στην ακλόνητη πίστη στον Θεό που είχε ο Αρχιεπίσκοπος. «Ευχαριστώ τον Θεό για αυτό το δώρο που μας έκανε με το να μας φέρει τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο. Το έργο του θα είναι ένα ζωντανό παράδειγμα έμπνευσης για τις επόμενες γενιές. Παρά την ανθρώπινη λύπη μας, δεν μας εγκατέλειψε», κατέληξε. Επικήδειους λόγους εκφώνησαν, επίσης, ο συντονιστής του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών Επίσκοπος Heinrich Bedform-Strohm, ο οποίος κάλεσε «να συνεχίσουμε με έμπνευση και αποφασιστικότητα το έργο του», και η ανιψιά του Αναστάσιου Ρωξάνη Γιαννουλάτου, η οποία ευχαρίστησε τον αλβανικό λαό για την αγάπη με την οποία περιέβαλε τον θείο της για περισσότερα από 30 χρόνια.

Από την Ελλάδα στην κηδεία του Αναστάσιου παραβρέθηκαν, επίσης, μέλη της κυβέρνησης και οι πρόεδροι του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Ανδρουλάκης και Σωκράτης Φάμελλος.

"Γέφυρα" ανάμεσα στους δύο λαούς 

και στο τελευταίο ταξίδι

ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΜΟΥΡΕΛΑΤΟΥ

Με τον ίδιο αυθεντικό τρόπο που όσο βρισκόταν εν ζωή κατάφερνε μέσω της δράσης και του λόγου του να λειτουργεί πάντα ενωτικά, γεφυρώνοντας αντιθέσεις, διαφορές και «ρήγματα», έτσι και χθες, στον καθεδρικό ναό της Αναστάσεως του Χριστού στα Τίρανα, όπου τελέστηκε η εξόδιος ακολουθία και ακολούθως ο ενταφιασμός του, ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος κατόρθωσε να προσφέρει ένα πεδίο πρόσφορο για διπλωματία, συγκλίσεις και διάλογο. Στους επικηδείους που εκφώνησαν οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και Αλβανίας και οι δύο στάθηκαν ιδιαίτερα στη σπάνια ικανότητα του σπουδαίου ιεράρχη της Ορθοδοξίας να φέρνει κοντά τις δύο χώρες οικοδομώντας ακόμα και πάνω στα «χαλάσματα» γέφυρες συνεργασίας. 

«Ο Αρχιεπίσκοπος υπήρξε πράγματι μια γέφυρα φιλίας ανάμεσα στους λαούς μας και ένας κρίκος επικοινωνίας ανάμεσα στα δύο κράτη μας» επεσήμανε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, τονίζοντας πως «θα μπορούσε δίκαια να αποκληθεί και ο “διπλωμάτης της αγάπης”. Από την πλευρά του, ο Εντι Ράμα στον εικοσάλεπτο αποχαιρετισμό που επεφύλασσε στον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο, μεταξύ άλλων, υπογράμμισε πως «κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί την αυθεντικότητά του και τη συμβολή του στον διαθρησκευτικό διάλογο αλλά και στη συνεργασία των λαών των δύο χωρών».

Το «ύστατο χαίρε» στον ιεράρχη, που χαρακτηρίστηκε όσο κανείς άλλος από την έννοια της οικουμενικότητας, στάθηκε αφορμή να συνυπάρξουν για πρώτη φορά στον ίδιο χώρο – στο εσωτερικό του ναού και σε απόσταση μερικών μέτρων – ο αλβανός πρωθυπουργός με τον έλληνα ευρωβουλευτή πλέον Φρέντι Μπελέρη, οι οποίοι δεν είχαν προηγούμενη επαφή εκ του σύνεγγυς έπειτα από την αποφυλάκιση του τελευταίου το φθινόπωρο και τα όσα είχαν προηγηθεί με τη σύλληψή του δύο μέρες πριν από την εκλογή του στον δημαρχιακό θώκο Χειμάρρας. Πλάι πλάι κατά τη διάρκεια της εξοδίου ακολουθίας στάθηκαν και οι δύο πρωθυπουργοί Ελλάδας και Αλβανίας, αφήνοντας για λίγο εκτός του ναού τις «ρήξεις» που έχουν σημειωθεί στο διπλωματικό τερέν κατά το πρόσφατο παρελθόν, ενώ το «παρών» έδωσε και ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης.

Αμέσως μετά το πέρας της κηδείας, Μητσοτάκης και Ράμα είχαν την ευκαιρία να συνομιλήσουν «σε πολύ θερμό κλίμα», σύμφωνα με τις μαρτυρίες, πλαισιωμένοι από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τους Αρχιεπισκόπους Κύπρου και Ιεροσολύμων, χωρίς ωστόσο να αποκαλύπτει κανείς από τους δύο την ατζέντα της μεταξύ τους συζήτησης. «Είμαστε γειτονικές χώρες και πρέπει να λύνουμε με διάλογο τα όποια προβλήματα υπάρχουν» σημείωσε εκ των υστέρων ο Κυριάκος Μητσοτάκης, με τον Εντι Ράμα να επιβεβαιώνει τη φιλία τους και να επισφραγίζει το ενωτικό κλίμα επιλέγοντας να αποχαιρετήσει τον έλληνα Πρωθυπουργό με εναγκαλισμό.

...από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", πρωτοσέλιδο, 31/01/25

«Αυτά που έδωσε ο Αναστάσιος θα μείνουν για πάντα στην Ιστορία»

Μια άγνωστη ιστορία με τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο και τον διευθυντή της αλβανικής εφημερίδας «ΤΕΜΑ», Μέρο Μπάζε

ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΖΙΜΑ

Ο Ιερός Ναός της Αναστάσεως του Χριστού στο κέντρο των Τιράνων ήταν κατάμεστος χθες, στην εξόδιο ακολουθία του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου. Η τελετή πραγματοποιήθηκε σε ατμόσφαιρα γενικευμένης συγκίνησης και μεταδόθηκε απευθείας, μέσω αλβανικών τηλεοπτικών σταθμών, σε όλη την επικράτεια.


«Πλέον ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος είναι “κάτοικος” στον άλλο κόσμο, αλλά αυτά που έδωσε στον αλβανικό ορθόδοξο κόσμο θα μείνουν για πάντα στην Ιστορία αυτής της χώρας. Οι άλλοι θα ξεχαστούν», έγραψε σε άρθρο του σε μεγάλη αλβανική εφημερίδα ένας από τους πιο σφοδρούς επικριτές του Αναστασίου. Χθες, εκτός από τους επισήμους, εκατοντάδες ήταν οι απλοί πολίτες για το ύστατο χαίρε στον εκλιπόντα.

Ο διευθυντής της μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδας της Αλβανίας, ΤEMA, Μέρο Μπάζε, ήταν μεταξύ των σφοδρών επικριτών του Αναστασίου. Σε άρθρο του υπό τον τίτλο «Ο Αρχιεπίσκοπος που μας αγάπησε αλλά δεν τον αγαπήσαμε», με αφορμή την εκδημία του ιεράρχη αναφέρει πως «όλοι οι διανοούμενοι μουσουλμανικής καταγωγής και άθεης εκπαίδευσης ήταν φανατικοί εχθροί της Εκκλησίας, και εγώ συμπεριλήφθηκα επίσημα σε αυτόν τον κατάλογο. Κατ’ αρχήν, όλοι αυτοί ασχολούνταν 24 ώρες το 24ωρο με τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο. Από την άλλη, πολλοί ορθόδοξοι διανοούμενοι ασχολούνταν όλο το 24ωρο με τον πρόεδρο της Μουσουλμανικής Κοινότητας ή με τα αραβικά τζαμιά στην Αλβανία. Ομοίως, ήθελαν να μεταρρυθμίσουν τους αντιπάλους τους. Αυτή η άσχημη μόδα πολιτικής στράτευσης για τον έλεγχο των θρησκευτικών κοινοτήτων ήταν ο μόνιμος πολιτικός πυλώνας θρησκευτικού διχασμού στην Αλβανία». Οταν όμως τον γνώρισε από κοντά τα πράγματα άλλαξαν. Στο άρθρο του εξιστορεί πώς άλλαξε γνώμη μετά την πρώτη μεταξύ τους συνάντηση από την οποία αποχώρησε «με μεγάλη ηρεμία».

Ηταν την άνοιξη του 2018. Αφορμή ήταν οι δυσκολίες που αντιμετώπιζε στην προσπάθειά του να ξαναφτιάξει, μολονότι μουσουλμάνος μπεκτασί ο ίδιος, μια κατεστραμμένη ορθόδοξη χριστιανική εκκλησία στο χωριό του Πεστάν του Τεπελενίου, την οποία είχε κατεδαφίσει το 1967 το καθεστώς. Ο ίδιος βρήκε χρηματοδότες και κάποιος συγχωριανός του τού παρέδωσε την παλιά καμπάνα. Την είχαν πετάξει σε έναν γκρεμό, αλλά μια νύχτα ο πατέρας του και κάποιοι άλλοι συγχωριανοί του, την πήραν και την έκρυψαν σε μια υπόγεια αποθήκη από όπου την ανέσυραν μετά την πτώση του καθεστώτος.

Ο Μπάζε απευθύνθηκε στη μητρόπολη Αργυροκάστρου για τη σύμφωνη γνώμη της στην ανακατασκευή της εκκλησίας, αλλά του εξήγησαν ότι έπρεπε να ακολουθηθούν «κάποιες διαδικασίες», όπως να καταθέσει τα χρήματα στη μητρόπολη για να τα διαχειριστεί η ίδια, να εγκριθεί από το μητροπολιτικό συμβούλιο η άδεια, να ευλογηθούν τα ερείπια κ.ά.

Εφυγε θυμωμένος και αποφάσισε να ζητήσει συνάντηση με τον Αρχιεπίσκοπο. «Η απάντηση ήρθε σε λίγες ώρες. Το επόμενο πρωί πήγα στο γραφείο του στον Καθεδρικό Ναό των Τιράνων, όπου με υποδέχτηκε στην πόρτα και με αγκάλιασε: “Ο Θεός φώτισε τον δρόμο σου και σε έφερε εδώ”, μου είπε. Αφού κάναμε λίγο χιούμορ για το παρελθόν, προχωρήσαμε στο πρόβλημά μου με την εκκλησία. “Ηρέμησε”, μου είπε. “Οταν έχεις κάποιον απέναντί σου που σε ενοχλεί, γύρνα το κεφάλι σου στο πλάι και μην τον κοιτάς. Κοιτάξτε τον στόχο σου. Αν ασχοληθείς με όλα όσα σου έρχονται, θα περιμένεις δηλητήριο”.

Εδωσε ευλογία στον πατέρα Ρωμανό και με συμβούλεψε να πάω να συναντήσω τον μητροπολίτη Δημήτριο στο Τεπελένι για να λάβω επίσημη έγκριση. “Τώρα μη μου μιλάς άλλο για αυτή τη δουλειά”, μου είπε χαμογελώντας, “Είσαι πλέον ορθόδοξος”. “Με λένε Μέρο”, του είπα. Γέλασε δυνατά. “Ισως δεν το ξέρεις, αλλά το όνομα Μέρο είναι το όνομα της Ημέρας Υγείας των Ανδρών. Δεν χρειάζεται να αλλάξετε το όνομά σας. Επιπλέον, έχουμε έναν Αγιο Ομηρο”, μου είπε γελώντας.

Γέλασα με αυτό το “βάπτισμα”. Στη συνέχεια μιλήσαμε για τα οικονομικά προβλήματα της Εκκλησίας. Μου μίλησε για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει. Είχε πάρει δύο άδειες υδροηλεκτρικής ενέργειας, τις οποίες θα χρησιμοποιούσε για να εξασφαλίσει τα απαραίτητα έσοδα, αλλά και αυτό δεν ήταν ολοκληρωμένη λύση. Η αγωνία του ήταν έκδηλη. Πέρασαν περίπου τρεις ώρες συζητώντας δίχως να το καταλάβω.

Φεύγοντας, μου έδωσε μερικά βιβλία και άλμπουμ για την αναβίωση της Αλβανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Εφυγα με μεγάλη ηρεμία. Τα πράγματα πήγαν όλα καλά, η εκκλησία στο χωριό μου τελείωσε δύο μέρες πριν τη γιορτή της Παναγίας, σε τέσσερις μήνες, χρόνος-ρεκόρ. Στα εγκαίνιά της ήρθαν εκατοντάδες άνθρωποι, εκ των οποίων οι μισοί ήταν μουσουλμάνοι του χωριού, που έκαναν ουρές ο ένας με τον άλλον για να μπουν στην εκκλησία. Τον συνάντησα μετά σε μια δεξίωση στην αμερικανική πρεσβεία και του έδειξα τις φωτογραφίες της γιορτής και της ανακατασκευασμένης εκκλησίας, έδειξε πολύ χαρούμενος. Τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές, η εκκλησία έχει μεταμορφωθεί πλήρως εκ των έσω. Είναι καλυμμένη με εικόνες και τοιχογραφίες αγίων, παίρνοντας μια εντελώς νέα και ασύλληπτη όψη πριν από μερικά χρόνια. “Ελπίζω να έχω τη δύναμη να έρθω να την δω”, μου είπε. Πλέον ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος είναι “κάτοικος” στον άλλο κόσμο, αλλά αυτά που έδωσε στον αλβανικό ορθόδοξο κόσμο θα μείνουν για πάντα στην ιστορία αυτής της χώρας. Οι άλλοι θα ξεχαστούν».

«Αυτά που έδωσε στον αλβανικό ορθόδοξο κόσμο θα μείνουν για πάντα στην ιστορία αυτής της χώρας. Οι άλλοι θα ξεχαστούν».

«Προσωπικότητα - φάρος για τον ελληνισμό»


Πολιτικές και θρησκευτικές ηγεσίες, Αλβανοί και Ελληνες απλοί πολίτες, ανά τον πλανήτη ορθόδοξοι χριστιανοί, υποκλίθηκαν χθες πάνω από το φέρετρο του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, αποτίοντας φόρο τιμής στην τεράστια αυτή ηγετική και θεολογική προσωπικότητα, που πέτυχε αυτό που όλοι υπογράμμιζαν: το θαύμα της ανάστασης της κατεστραμμένης Ορθόδοξης Εκκλησίας στη μετακομμουνιστική Αλβανία.

Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος κηδεύτηκε στον Ιερό Ναό της Αναστάσεως του Χριστού στο κέντρο των Τιράνων, όπως ο ίδιος επιθυμούσε, σε ατμόσφαιρα γενικευμένης συγκίνησης και σε μια τελετή που μεταδόθηκε απευθείας, μέσω των τηλεοπτικών σταθμών, στην αλβανική κοινωνία ανά την επικράτεια, με την οποία ο εκλιπών ηγέτης είχε χτίσει ισχυρούς δεσμούς, ανεξαρτήτως θρησκευτικής πίστης.

Στον κατάμεστο καθεδρικό ναό όπου τελέστηκε η εξόδιος ακολουθία, ήταν όλοι εκεί για το ύστατο χαίρε: ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής κ. Θεόδωρος Β΄, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, κυβερνητικό κλιμάκιο από την Αθήνα με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, οι υπουργοί Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, Αμυνας Νίκος Δένδιας, Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης, οι ηγέτες της αντιπολίτευσης Νίκος Ανδρουλάκης, Σωκράτης Φάμελλος, πολλοί Ελληνες βουλευτές, μητροπολίτες, επιχειρηματίες, πανεπιστημιακοί κ.ά.

Πλάι στην ελληνική επίσημη αντιπροσωπεία η αλβανική, με επικεφαλής τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Μπαϊράμ Μπεγκάι και τον πρωθυπουργό Εντι Ράμα, και παρακάτω εκπρόσωποι της διεθνούς διπλωματίας, οι ηγέτες των άλλων θρησκευτικών κοινοτήτων, μουσουλμάνων, μπεκτασί, καθολικών, απεσταλμένοι όλων των αυτοκέφαλων ορθοδόξων Εκκλησιών και των πατριαρχείων, προσωπικότητες από την Ευρώπη αλλά και την Αμερική.

Εκατοντάδες ήταν οι απλοί πολίτες, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, που είχαν καταφθάσει από κάθε γωνιά της Αλβανίας αλλά και από την Ελλάδα, κατακλύζοντας τον χώρο πέριξ του ναού με λουλούδια στα χέρια και αναμμένα κεριά, για να κατευοδώσουν τον άνθρωπο που τους ενέπνευσε την ελπίδα και την πίστη στον Θεό, σε όποιον και αν πίστευαν.

Η εικόνα από την εξόδιο ακολουθία του Αναστασίου εξέπεμψε χθες μήνυμα ενότητας, ελπίδας και αγάπης, πνεύμα που άλλωστε μετέδιδε σε κάθε του βήμα ο εκλιπών στη συναρπαστική διαδρομή του, από τις ζούγκλες της Αφρικής έως και τα αφιλόξενα βουνά της Αλβανίας.

Διπλωματική ματιά

Προσεγγίζοντας κάποιος με διπλωματική ματιά τη χθεσινή συνύπαρξη ελληνικής και αλβανικής ηγεσίας, με αφορμή τη νεκρώσιμη ακολουθία, θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι ίσως αποτελέσει ένα βήμα για τη χαλάρωση στο παγωμένο κλίμα που επικρατεί στις ελληνοαλβανικές σχέσεις, λόγω των γνωστών γεγονότων στη Χειμάρρα.

«Διπλωμάτη της αγάπης» και «προσωπικότητα - φάρο για τον ελληνισμό» αποκάλεσε στον επικήδειο λόγο του ο Κυριάκος Μητσοτάκης τον Αναστάσιο, προσθέτοντας ότι «υποκλινόμαστε στο μεγαλείο του». Ο Εντι Ράμα τον αποχαιρέτισε ως τον «Αναστάσιο της Αλβανίας» που, όπως είπε, «έφερε το φως» στη χώρα του, τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι δεν γνωρίζει προσωπικότητα άλλης εθνικότητας, πλην του Αναστασίου, που να είχε αφοσιωθεί λόγω και έργω στην υπόθεση της Αλβανίας.

Συγκινημένος ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, έστειλε μήνυμα στον διάδοχο του Αναστασίου, «οποίος και αν είναι αυτός», ότι το Φανάρι θα σταθεί δίπλα του στις όποιες δυσκολίες, ενώ καταχειροκροτούμενη η ανιψιά του μακαριστού είπε ότι «αγάπησε την Αλβανία ως δεύτερη πατρίδα του».

Με το πέρας της ακολουθίας οι προσκεκλημένοι συνόδευσαν τη σορό στην κρύπτη του ναού κάτω από το Αγιο Βήμα και η τελετή ολοκληρώθηκε με γεύμα προς τιμήν τους από την Αρχιεπισκοπή, στο οποίο παρεκάθησαν οι κ. Μητσοτάκης και Ράμα.

Εκτός από τους επισήμους, εκατοντάδες ήταν οι απλοί πολίτες που είχαν καταφθάσει από κάθε γωνιά της Αλβανίας αλλά και από την Ελλάδα, για το ύστατο χαίρε στον εκλιπόντα.