Η πρώτη προτεραιότητα του νέου εξοπλιστικού θα είναι η προώθηση δημιουργίας ενός θόλου πολλαπλής αεράμυνας (anti-drone, αντιαεροπορική και αντιβαλλιστική) στα νησιά και στον Εβρο. Το πρόγραμμα αφορά την προμήθεια οπλικών συστημάτων μεγάλου βεληνεκούς (High range Surface to Air Missile - HSAM) και μέσου και μικρού βεληνεκούς (Middle range Surface to Air Missile - MSAM). Το τρίτο στοιχείο του θόλου είναι το δίκτυο-ραντάρ που θα εντοπίζει και θα κατηγοριοποιεί τους στόχους. Το αρχικό κόστος του συστήματος αυτού θα κινείται σε ένα ύψος περίπου 2,8 δισ. ευρώ. Ο θόλος της αεράμυνας θα συνδυαστεί και με ένα σύστημα αισθητήρων και άλλων δυνατοτήτων που θα παρέχει εικόνα και κάτω από το νερό. Το σύνολο του συστήματος αυτού στον αέρα και κάτω από τη θάλασσα θα λάβει τη συμβολική ονομασία «Ασπίδα του Αχιλλέα». Η απόλυτη προτεραιοποίηση του θόλου συνιστά αποτέλεσμα στο οποίο κατέληξε η Αθήνα έπειτα από συζητήσεις στο εσωτερικό του στρατεύματος. Απαντες συμφώνησαν ότι δίχως μοντέρνα και επαρκή αεράμυνα, οποιαδήποτε αγορά άλλων συστημάτων τα καθιστά εκ προοιμίου ευάλωτα, μάλιστα έναντι μιας δυνητικής απειλής που ήδη έχει αυξήσει τις δυνατότητές της στον τομέα των Μη Επανδρωμένων Αεροχημάτων (UAV) και των βαλλιστικών πυραύλων. Δεύτερη προτεραιότητα, κυρίως συμβολική, είναι η στολή του μαχητή, το κόστος της οποίας δεν ξεπερνάει τα 200 εκατ. ευρώ, αποτελεί ωστόσο ευθεία ενίσχυση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας....

 Από  την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", και....

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", κύριο θέμα, 21/02/25

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 21/02/25

Θόλος για το Αιγαίο και πύραυλοι για τον Εβρο

• Οι προτεραιότητες του νέου 12ετούς εξοπλιστικού προγράμματος

ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΝΕΔΟΥ

ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ: Εχοντας ως κύριο μέλημα τη δημιουργία θόλου αντιβαλλιστικής και anti-drone προστασίας στα νησιά και την προμήθεια νέων πολλαπλών εκτοξευτών ρουκετών που θα «καλύψουν», μεταξύ άλλων, τον Eβρο, θα ανακοινωθούν εντός του Μαρτίου οι λεπτομέρειες από το νέο 12ετές εξοπλιστικό που αναμένεται να κινηθεί μεταξύ 25 και 28 δισ. ευρώ. Οι ανακοινώσεις θα γίνουν ενώπιον της Βουλής από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Νίκο Δένδια. Στον προγραμματισμό περιλαμβάνεται ψηλά στην ατζέντα, επίσης, η στολή μαχητή, αλλά και προγράμματα για την υποστήριξη πολλών υφιστάμενων συστημάτων.

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΘΕΜΑ:

Οι νέοι εξοπλισμοί θα κινηθούν με βάση προτεραιότητες που θα υπηρετούν την ορθολογική ανάπτυξη των Ενόπλων Δυνάμεων και τον εκσυγχρονισμό των αποτρεπτικών δυνατοτήτων. Το νέο εξοπλιστικό θα παρουσιαστεί τελικά με μικρή καθυστέρηση τις επόμενες εβδομάδες (η συζήτηση θα γίνει, εν ολίγοις, μετά τις 4 Μαρτίου) από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Νίκο Δένδια. Μάλιστα ο κ. Μητσοτάκης θα μιλήσει για τα νέα εξοπλιστικά στην ολομέλεια της Βουλής σε συνεδρίαση γι’ αυτόν τον σκοπό. Η ενημέρωση σε επίπεδο ολομέλειας έχει στόχο να δοθεί η μεγαλύτερη δυνατή πολιτική βαρύτητα για την προστιθέμενη αξία που έχει για την ελληνική κοινωνία η υλοποίηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων. Ηδη, πάντως, ο κ. Δένδιας έχει στείλει επιστολή ενημέρωσης στην επιτροπή εξοπλιστικών, η οποία ενεργοποιείται για πρώτη φορά μετά τη θεσμοθέτησή της (από το 2010).

Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, η πρώτη προτεραιότητα του νέου εξοπλιστικού θα είναι η προώθηση δημιουργίας ενός θόλου πολλαπλής αεράμυνας (anti-drone, αντιαεροπορική και αντιβαλλιστική) στα νησιά και στον Εβρο. Το πρόγραμμα αφορά την προμήθεια οπλικών συστημάτων μεγάλου βεληνεκούς (High range Surface to Air Missile - HSAM) και μέσου και μικρού βεληνεκούς (Middle range Surface to Air Missile - MSAM).

Το τρίτο στοιχείο του θόλου είναι το δίκτυο-ραντάρ που θα εντοπίζει και θα κατηγοριοποιεί τους στόχους. Το αρχικό κόστος του συστήματος αυτού θα κινείται σε ένα ύψος περίπου 2,8 δισ. ευρώ. Ο θόλος της αεράμυνας θα συνδυαστεί και με ένα σύστημα αισθητήρων και άλλων δυνατοτήτων που θα παρέχει εικόνα και κάτω από το νερό. Το σύνολο του συστήματος αυτού στον αέρα και κάτω από τη θάλασσα θα λάβει τη συμβολική ονομασία «Ασπίδα του Αχιλλέα».

Η απόλυτη προτεραιοποίηση του θόλου συνιστά αποτέλεσμα στο οποίο κατέληξε η Αθήνα έπειτα από συζητήσεις στο εσωτερικό του στρατεύματος. Απαντες συμφώνησαν ότι δίχως μοντέρνα και επαρκή αεράμυνα, οποιαδήποτε αγορά άλλων συστημάτων τα καθιστά εκ προοιμίου ευάλωτα, μάλιστα έναντι μιας δυνητικής απειλής που ήδη έχει αυξήσει τις δυνατότητές της στον τομέα των Μη Επανδρωμένων Αεροχημάτων (UAV) και των βαλλιστικών πυραύλων.

Δεύτερη προτεραιότητα, κυρίως συμβολική, είναι η στολή του μαχητή, το κόστος της οποίας δεν ξεπερνάει τα 200 εκατ. ευρώ, αποτελεί ωστόσο ευθεία ενίσχυση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Στην κορυφή των προτεραιοτήτων βρίσκεται και η προμήθεια πολλαπλών εκτοξευτών ρουκετών (πυραύλων), που θα τοποθετηθούν σε διάφορες περιοχές, αλλά πρωτίστως στον Εβρο. Οι πολλαπλοί εκτοξευτές απέδειξαν την αξία τους στα πεδία μαχών της Ουκρανίας και θεωρούνται σημαντική προσθήκη στο οπλοστάσιο του πυροβολικού. Το σύστημα για το οποίο οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε πολύ προχωρημένο στάδιο είναι οι Puls της ισραηλινής ELBIT και συζητείται η προμήθεια σε δύο φάσεις συνολικά 36 εκτοξευτών (18 και 18).

Στην κορυφή των προτεραιοτήτων βρίσκονται και μια σειρά από συμφωνίες εν συνεχεία υποστήριξης (Follow On Support) συστημάτων που ήδη βρίσκονται στο οπλοστάσιο των Ενόπλων Δυνάμεων, ιδιαίτερα στον τομέα των μεταγωγικών αεροσκαφών, των ελικοπτέρων της Αεροπορίας Στρατού. Θα προχωρήσουν και προγράμματα του Πολεμικού Ναυτικού και, συγκεκριμένα, αναβάθμισης των τεσσάρων φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ (υπολογίζεται στα 300 εκατ. ευρώ) και των επτά πυραυλακάτων τύπου Super Vita (περί τα 350 εκατ. ευρώ). 

Οι συζητήσεις με τη Γαλλία για την τέταρτη φρεγάτα τύπου FDI βρίσκονται επίσης σε προχωρημένο επίπεδο και γίνονται σε συνδυασμό με την προσπάθεια της Αθήνας να εξασφαλίσει στρατηγικά όπλα για το σύνολο των νέων μονάδων επιφανείας. Ενώ στο βάθος του τέλους της τρέχουσας δεκαετίας υπάρχει κατ’ αρχάς η έναρξη νέου προγράμματος ναυπήγησης υποβρυχίων, αλλά και η πιθανότητα συμμετοχής στο πρόγραμμα των αμερικανικών φρεγατών τύπου Constellation. 

Οπως η «Κ» έχει ήδη υπογραμμίσει, ο νέος 12ετής μακροπρόθεσμος προγραμματισμός αμυντικών εξοπλισμών θα κυμανθεί σε κόστος μεταξύ 25 και 28 δισ. ευρώ.

Η Τουρκία για Κύπρο, Αίγυπτο

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ, ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΩΣΤΙΔΗΣ


Η Αγκυρα αντιδρά έντονα στη συμφωνία της Κυπριακής Δημοκρατίας με την Αίγυπτο για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος Cronos Block 6 και τη θεωρεί άκυρη. Πηγές από την Τουρκία ανακοίνωσαν ότι «η “ΕΔΝΚ” (Κυπριακή Δημοκρατία) συνεχίζει την πολιτική σφετερισμού των δικαιωμάτων της “ΤΔΒΚ”, δημιουργώντας τετελεσμένα γεγονότα. Αυτή η συμφωνία που υπογράφηκε μεταξύ της “ΕΔΝΚ” (Κυπριακή Δημοκρατία) και της Αιγύπτου είναι ένα βήμα που απειλεί την περιφερειακή σταθερότητα και βλάπτει την αναζήτηση λύσης του Κυπριακού». Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι «όπως και τις υπόλοιπες συμφωνίες όπου δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος η “ΤΔΒΚ”, οι οποίες αγνοούν τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων και περιορίζουν τα δικαιώματά τους, έτσι κι αυτή η συμφωνία είναι άκυρη. Ως Τουρκία δεν θα διστάσουμε να χρησιμοποιήσουμε τις εξουσίες που μας δίνονται ως εγγυήτρια (δύναμη) κατά των δραστηριοτήτων της “ΕΔΝΚ” (Κυπριακή Δημοκρατία) που απειλούν την ασφάλεια των Τουρκοκυπρίων και το περιβάλλον ειρήνης και σταθερότητας στο νησί». 

Αναφορικά με τη νατοϊκή άσκηση Steadfast Dart 2025 και την απόσυρση της Αγκυρας, η τουρκική πλευρά υποστηρίζει ότι στο ΝΑΤΟ δεν εγκρίθηκε το τελικό σχέδιο της άσκησης με αποτέλεσμα οι ελληνικές θέσεις να μη γίνουν αποδεκτές στην πράξη. «Κατόπιν διαπίστωσης προβληματικών ζητημάτων στο έγγραφο σχεδιασμού της άσκησης, τα οποία αντιβαίνουν τα εθνικά μας δικαιώματα και συμφέροντα και δεν συνάδουν με το διεθνές δίκαιο, έγιναν προσπάθειες σε ανώτατο επίπεδο στο ΝΑΤΟ με επαγγελματική προσέγγιση για την επίλυση του ζητήματος και διατυπώθηκε ότι το έγγραφο δεν συνάδει με τις καθιερωμένες πολιτικές και πρακτικές και την ενότητα του ΝΑΤΟ», ανέφεραν πηγές.

Οι κορβέτες και η συζήτηση

ΤΟΥ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ ΚΑΡΑΤΡΑΝΤΟΥ*

Από την πρώτη στιγμή που είχε εγκαινιαστεί η νέα φάση στις σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας, στις αρχές του 2023, ήταν ξεκάθαρο πως δεν σηματοδοτούσε και αλλαγή στις διεκδικήσεις της Τουρκίας ή στις πάγιες εθνικές θέσεις της Ελλάδας. Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε αυτή την περίοδο ως μια κατάσταση απεμπλοκής από ένα κρισιακό επίπεδο με στοιχεία και ύφεσης. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός έχει διατυπώσει τον μακρύ δρόμο που χρειάζεται να διανυθεί για να μπορέσουμε να μιλήσουμε για μια διαδικασία επίλυσης.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Τουρκία φροντίζει με συγκεκριμένες πράξεις να δείχνει τη διατήρηση των διεκδικήσεών της. Ετσι πρέπει να αντιμετωπίσουμε και την αντίδρασή της στις έρευνες του «NG Worker» για την πόντιση καλωδίου για την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης - Κύπρου. Την ίδια αντίδραση είχε και πριν από δέκα ημέρες, με την αποστολή κορβέτας για να παρακολουθεί από απόσταση τα δύο ερευνητικά σκάφη. Είναι μια εκδοχή της «διπλωματίας των κανονιοφόρων» που κατά περιόδους εφαρμόζει η Τουρκία. Με αυτόν τον τρόπο, από τη μία πλευρά διατυπώνει με ενέργεια την προσέγγιση περί «Γαλάζιας Πατρίδας» και παράλληλα τονίζει την άλλη τουρκική θέση, πως αν δεν υπάρξει οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας θα ακολουθεί μια διαδικασία παρενόχλησης εργασιών, ακόμη και αν αυτές δεν σχετίζονται με την υφαλοκρηπίδα, με στόχο την αποφυγή αυτών που η Τουρκία χαρακτηρίζει ως «τετελεσμένα» από ελληνικής πλευράς. Σε αντίστοιχες

ενέργειες είχε καταφύγει, άλλωστε, και σε περίπτωση ερευνών από πλευράς της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Οι συγκεκριμένες ενέργειες δεν συνιστούν κρίση, όπως αυτή του καλοκαιριού του 2020 με το σκάφος «Ορούτς Ρέις», ωστόσο είναι προφανές πως δεν συμβαδίζουν με τη γενικότερη φάση που εγκαινίασαν οι δύο χώρες από το 2023. Οι προκλήσεις και περισσότερο οι παρενοχλήσεις δεν μπορούν να συνεισφέρουν στη συνεργασία και στο θετικό πρόσημο των σχέσεων. Το σημαντικότερο είναι πως αυτές οι ενέργειες αναδεικνύουν στο πεδίο πως η προσέγγιση Ελλάδας και Τουρκίας έχει ένα όριο, το οποίο είναι δύσκολο να ξεπεραστεί. Αυτό όμως δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως πρέπει να ακυρωθεί η προσπάθεια που έχει γίνει όλο αυτό το διάστημα και είχε συγκεκριμένα θετικά αποτελέσματα. Τη μετάβαση από την κατάσταση κρίσης σε επικοινωνία και συνεργασία, την προώθηση θεμάτων όπως είναι το μεταναστευτικό, το οποίο αποτελεί προτεραιότητα για την Ελλάδα, αλλά και γενικότερα της λεγόμενης θετικής ατζέντας και, τέλος, τα βήματα προς τη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης.

Δυστυχώς, όμως, ενώ είναι σχετικά εύκολο να κάνει κάποιος βήματα προς την εμπιστοσύνη, είναι δύσκολο να διατηρηθεί σε μια τέτοια σταθερή πορεία και κυρίως με προοπτική επίλυσης. Για αυτόν άλλωστε τον λόγο, η Ελλάδα δεν εγκατέλειψε ποτέ την εσωτερική εξισορρόπηση της Τουρκίας με την ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεών της.

* Ο  Τριαντάφυλλος Καρατράντος είναι δρ Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών, κύριος ερευνητής ΕΛΙΑΜΕΠ.

Η τακτική της Αγκυρας

ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΛΙΑΚΟΥΡΑ*

Το επεισόδιο του Αυγούστου στην Κάσο επαναλήφθηκε και βορείως της Κρήτης με την παρενόχληση του ιταλικού και ενός ακόμη ερευνητικού σκάφους από τουρκικά πολεμικά. Προκαλούνται νέα ερωτήματα ως προς την τακτική της Αγκυρας –απαιτεί από τα σκάφη την άδειά της– και ως προς την αντίδραση της Αθήνας. Τα σκάφη θα ερευνήσουν το τμήμα εκείνο του βυθού μη οριοθετημένης υφαλοκρηπίδας, που θα ενδείκνυται για την πόντιση του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου, δραστηριότητα που αναγγέλθηκε με NAVTEX.

Το όλο θέμα αφορά την πόντιση καλωδίου και την έρευνα στον βυθό που θα πραγματοποιηθεί, δράσεις που εμπίπτουν στο δίκαιο της θάλασσας. Η πόντιση συνιστά ελευθερία της θάλασσας και κατ’ επέκταση η έρευνα η οποία είναι εγγενής (inherent) στην πόντιση. Ειδικότερα, όπως προβλέπεται σαφώς στο άρθρο 79 της Σύμβασης Δικαίου Θάλασσας του 1982, η πόντιση καλωδίων (και σωληναγωγών) δεν μπορεί να εμποδιστεί στην υφαλοκρηπίδα όπου το παράκτιο κράτος ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα έρευνας επί του βυθού και εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων του υπεδάφους της. Μπορεί να συνυπάρχει ελευθερία της θάλασσας με κυριαρχικό δικαίωμα στην ίδια περιοχή; Βεβαίως, γιατί η σύμβαση προβλέπει τη διασφάλιση της ελεύθερης χρήσης υπό συγκεκριμένους όρους. Δηλαδή, κατά την πόντιση των καλωδίων πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη (due regard) και να μην επηρεάζονται τα κυριαρχικά δικαιώματα του παράκτιου κράτους σε υφαλοκρηπίδα, τα οποία έχουν προτεραιότητα έναντι των ελευθεριών της θάλασσας. Και αντιστρόφως, όταν το παράκτιο κράτος ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα υφαλοκρηπίδας, οφείλει να λαμβάνει υπόψη τις ελευθερίες της θάλασσας και να τις διασφαλίζει, όπως την πόντιση. Είναι ο συμβιβασμός για να ασκούνται ισόρροπα τα δικαιώματα και από τις δύο πλευρές, από το παράκτιο και το τρίτο κράτος. Η ρήτρα αυτή δεν συνεπάγεται άδεια ούτε συναίνεση για την πόντιση του καλωδίου.

Στο τελευταίο επεισόδιο έρευνας στην Κρήτη, η Τουρκία προβάλλει διεκδικήσεις στην περιοχή ανατολικώς του 25ου μεσημβρινού. Ισχυρίζεται δε ότι σε μη οριοθετημένη περιοχή, κατ’ αυτήν διαφιλονικούμενη, τα ερευνητικά σκάφη πρέπει να λάβουν άδεια και από αυτήν. Ομοίως επικρίνει την Ελλάδα ότι με την έρευνα αποκλίνει από το μορατόριουμ της Διακήρυξης των Αθηνών. Ομως, τέτοια ενέργεια δεν αντιβαίνει στην εν λόγω Διακήρυξη, αντιθέτως η παρενόχληση των τουρκικών πλοίων εγείρει ζήτημα, διότι αναιρεί μία από τις ελευθερίες της θάλασσας.

Και μια διευκρίνιση: επειδή αφορά βυθό υφαλοκρηπίδας, η έρευνα γενικού σκοπού για την ελεύθερη πόντιση καλωδίου δεν πρέπει να συγχέεται με το κυριαρχικό δικαίωμα ειδικού σκοπού εξερεύνησης του βυθού για υδρογονάνθρακες. Ενα ειδικό δικαίωμα δεν μπορεί να μετατρέπεται σε γενικό και αόριστο για ευρύτερο έλεγχο της περιοχής. Αυτό είναι η γνωστή τακτική «creeping jurisdiction». Η Ελλάδα πρέπει να επιμείνει στο άρθρο 79 της σύμβασης. Αλλιώς η διαφορά αυτή θα ενταθεί, με επιπτώσεις και στην προοπτική οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας.

* Ο Πέτρος Λιάκουρας είναι καθηγητής Διεθνούς Δικαίου.

....από "ΤΑ ΝΕΑ"

Η ΔΩΡΕΑ 5 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ 

ΑΠΟ ΤΗ Motor Oil ΣΤΟ Π.Ν.

"ΤΑ ΝΕΑ", 21/02/25