Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 21/02/25
Κύριε διευθυντά,
Οι συνεχείς παλλαϊκές διαδηλώσεις για δικαίωση –ο χορός στην τραγωδία των Τεμπών– υφαίνουν εν αγνοία τους τον ιστό μιας νέας τραγωδίας. Αυτόν της απελπισίας που γεννά η ανασφάλεια και η έλλειψη εμπιστοσύνης στους θεσμούς, που ούτως ή άλλως πάσχουν και υποφέρουν.
Εκτιμάται ότι 300 δικηγόροι και 1.000 καταθέτες μέσα σε μια αίθουσα ποινικού δικαστηρίου χωρητικότητος 1.250 ατόμων θα προσπαθήσουν να συνεισφέρουν στην απονομή της δικαιοσύνης. Μέγιστη πλάνη.
Η δίκη υπολογίζεται να διαρκέσει τρία χρόνια, ενόσω η αντιπολίτευση θα εργαλειοποιεί και θα καπηλεύεται μία τραγωδία με καύσιμο τον πόνο των συγγενών και την προσδοκία τους για δικαίωση. Η κυβέρνηση ατυχήσασα στη «βάρδια», θα πληρώνει τα επίχειρα του διαχρονικού ρουσφετιού, της αναξιοκρατίας και της «συμπεριληπτικότητος».
Οι τραγωδίες μαζεύουν και διαφημίσεις. Τα κανάλια επί τρία χρόνια θα «οργιάζουν» με τον πόνο των συγγενών των θυμάτων, με τη δικαιοσύνη να κινδυνεύει να παγιδευθεί σε τέλμα και αδιέξοδο. Είναι αμφίβολο αν οι αλγόριθμοι, της Αμερικής και της Κίνας μαζί, θα μπορούσαν να βρουν τον μίτο της Αριάδνης, ώστε να μπορέσουν δικασταί και εισαγγελείς να βγουν από ένα λαβύρινθο αρμοδιοτήτων και ευθύνης μέσα από μία δικογραφία χιλιάδων σελίδων. Οι χαροκαμένες οικογένειες είναι έντιμο να ενημερωθούν από τώρα ότι η επίμαχη και ζητούμενη αιτιότητα (σχέση αιτίου και αποτελέσματος), όπως είναι και πρέπει να είναι γνωστό στον νομικόν κόσμον, γίνεται ευχερέστερα δεκτή στον χώρο του αστικού δικαίου, όπου ισχύει η αρχή της πρόσφορης αιτίας σε αντίθεση με τον χώρο του ποινικού δικαίου, στον οποίον η αιτιότητα κρίνεται επί τη βάσει της αρχής του ισοδυνάμου των όρων (conditio sine qua non) καθιστώντας έτσι δυσχερέστερη τη θεμελίωση καταδικαστικής κρίσεως, ιδίως σε εγκλήματα παραλείψεως.
Η απόφαση επαρχιακού πρωτοδικείου, με βάση το άρθρο 914 του Α. Κ. περί αδικοπραξίας, να επιδικάσει αποζημίωση υπέρ των συγγενών των θυμάτων και σε βάρος του ΟΣΕ και της Hellenic Train, είναι η μόνη νοητή και δραστική δικαιοσύνη που μπορεί να ικανοποιήσει τους συγγενείς των θυμάτων και να τιμωρήσει επιτέλους Δημόσιο και επιχειρήσεις.
Είναι χιλιοειπωμένο ότι ο δικαστής αποφασίζει με βάση τον νόμο και τη συνείδησή του. Ομως οι δύο συνιστώσες της δικανικής κρίσης συνδέονται κατά παράταξιν και όχι καθ’ υπόταξιν, που σημαίνει ότι στα ποινικά δικαστήρια ο δικαστής περιορίζεται υποχρεωτικά από το «ποινολόγιο» και δεν μπορεί να επιβάλει ποινήν ανωτέραν της προβλεπομένης, επειδή θα το υπαγόρευε ενδεχομένως η συνείδησή του. Αντιθέτως, στα αστικά δικαστήρια, ο δικαστής αποφασίζει το ύψος της αποζημιώσεως κατά συνείδησιν, αφού δεν υπάρχει «ταβάνι».
Είναι υπερεκτιμημένη η αντίληψη ότι η δικαιοσύνη αποδίδεται στις αίθουσες των ποινικών δικαστηρίων. Αλλά και από την άλλη, είναι υποκριτικό ως και παρανοϊκό κάποιοι να αξιώνουν «δικαίωση» από έναν θεσμό για τον οποίον κατηγορηματικώς δηλώνουν στις δημοσκοπήσεις ότι δεν εμπιστεύονται ή δεν υπολήπτονται.
ΧΑΡΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ
Βριλήσσια
Θα πέσει η Ε.Ε. στην παγίδα του πλανητάρχη;
Κύριε διευθυντά,
Με την απροκάλυπτη επίθεση του Ντόναλντ Tραμπ εναντίον του Βολοντίμιρ Ζελένσκι διαφαίνονται ευκρινέστερα πλέον και οι (από καιρού γνωστές) προθέσεις του για διάλυση της Ευρωπαϊκής Ενωσης: ωθεί την Ε.Ε. σε αντιπαράθεση με τη Ρωσία του Πούτιν (ένοπλη ή όχι), ενώ αυτός και οι ΗΠΑ θα απολαμβάνουν τα οφέλη της, απομονώνοντας συγχρόνως την Κίνα από την αγκάλη της Ρωσίας.
Οι αυθαίρετες, αλλά και ανυπόστατες κατηγορίες του Τραμπ εναντίον του Ζελένσκι, ότι είναι δικτάτωρ και ότι δήθεν αυτός ξεκίνησε τον πόλεμο, σκοπούν στην ευαισθητοποίηση των Ευρωπαίων ώστε να τεθούν με την πλευρά Ζελένσκι (αφού αυτοί πιστεύουν ακόμα σε ιδανικά κ.λπ.), ενώ συγχρόνως αυτός ο ίδιος, ο Τραμπ, απαλλάσσεται μόνος του από κάθε υποχρέωση περαιτέρω βοήθειας στον Ζελένσκι, αφού τα δημοκρατικά του ιδεώδη... δεν του επιτρέπουν να βοηθάει έναν δικτάτορα! Ζητεί μάλιστα και την επιστροφή της χορηγηθείσας βοήθειας...
Εξελίξεις θα υπάρξουν. Και σύντομα. Εμπλοκή της Ε.Ε. σε πόλεμο με τη Ρωσία, χωρίς το ΝΑΤΟ, θα τη φέρει σε σχεδόν βέβαιη ήττα και πιθανή διάλυση (όπερ έδει δείξαι), ενώ αποχή από κάθε δράση σημαίνει ηττοπάθεια και ανικανότητα, με αποτέλεσμα σχεδόν παρόμοιο. Η παρούσα κατάσταση θυμίζει σίγουρα κάτι από την προ του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου περίοδο.
Το μόνο που δεν μπορώ να πω με βεβαιότητα είναι ποιος απ’ όλους παίζει τον ρόλο της Γερμανίας εκείνης της εποχής. Ο Θεός σώζοι την Ευρώπη!
ΜΗΝΑΣ ΛΑΓΟΥΔΑΚΗΣ
Ιατρός
Ο Θουκυδίδης και περί Ρεαλπολιτίκ
Κύριε διευθυντά,
Κάθε φορά που η άποψη της Ρεαλπολιτίκ δίνει τον κυρίαρχο τόνο στις διεθνείς σχέσεις, όπως στις μέρες μας, παρατηρούμε να πληθαίνουν στον διεθνή Τύπο οι αναφορές στον Θουκυδίδη, υποτιθέμενο πρόδρομο ή και πνευματικό πατέρα της άποψης.
Μακράν δημοφιλέστερο είναι ένα απόσπασμα από τον διάλογο Αθηναίων - Μηλίων, που στα ελληνικά, τελευταία όλο και συχνότερα, το βλέπουμε να παρατίθεται στη μορφή: «Οι δυνατοί κάνουν ό,τι μπορούν και οι αδύναμοι υποφέρουν ό,τι πρέπει». Εδώ, έχουμε αυτολεξεί χρήση της αυτόματης μετάφρασης που δίνει η Google για την αγγλική φράση «the strong do what they can and the weak suffer what they must», που με τη σειρά της προέρχεται από τη μετάφραση του Θουκυδίδη στα αγγλικά του Richard Crawley (1η εκδ. 1874). Η φράση του Crawley είναι αναγνωρίσιμη από το μορφωμένο αγγλόφωνο κοινό, την έχει αποστηθίσει κάθε διεθνολόγος και χρησιμοποιείται ευρέως σαν αποφθεγματικός ορισμός της Ρεαλπολιτίκ.
Υπάρχει όμως λόγος να μεταφράζουμε από τα αγγλικά (και δη αυτομάτως, σε διφορούμενα νέα ελληνικά) μια πρόταση που αρχικά γράφτηκε στα αρχαία ελληνικά; Διαβάζουμε στον Θουκυδίδη: «δυνατὰ δὲ οἱ προύχοντες πράσσουσι καὶ οἱ ἀσθενεῖς ξυγχωροῦσιν» (Ε,89.1), λόγια που εκστομίζουν οι Αθηναίοι πρέσβεις στον διάλογό τους με τους ολιγάρχες της Μήλου –τον μόνο διάλογο σε ολόκληρη τη «Ξυγγραφή»– που διεξάγεται κεκλεισμένων των θυρών, μακριά από τ’ αυτιά του δήμου των Μηλίων. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος μετέφρασε ([192127] Αθήνα: Μεταίχμιο, 2019): «ο ισχυρός επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει η δύναμίς του και ο ασθενής παραχωρεί ό,τι του επιβάλλει η αδυναμία του». («...ο αδύνατος υποχωρεί όσο του το επιβάλλει η αδυναμία του», στη μετάφραση του Αγγελου Σ. Βλάχου, Αθήνα: Γαλαξίας, 1965-1968).
Το κείμενο του Θουκυδίδη είναι παροιμιωδώς δύσκολο να μεταφρασθεί. Ο Crawley κατάφερε να κρατήσει μια ισορροπία ανάμεσα στην απαίτηση για πιστότητα στο πρωτότυπο και την ανάγκη του αναγνώστη για ένα ευανάγνωστο κείμενο. Ειδικά στην περίπτωση του διαλόγου Αθηναίων-μηλίων, αυτού του μνημείου πολιτισμένης ωμότητας, ο Crawley παρέδωσε ένα πραγματικά συναρπαστικό αγγλικό κείμενο. Ο αυτόματος μεταφραστής της Google δεν είναι ακόμα σε θέση να αποδώσει κάποιο ανάλογο δυναμισμό έκφρασης στα νέα ελληνικά, οπότε δεν υπάρχει λόγος να δημοσιεύονται οι προτάσεις του ως Θουκυδίδης. Μια, οποιαδήποτε, από τις ήδη υπάρχουσες έγκυρες νεοελληνικές μεταφράσεις μάς φέρνει πολύ πλησιέστερα στο πρωτότυπο. Για το ουσιωδέστερο, αλλά πολύ δυσκολότερο ζήτημα του αν οι θιασώτες της Ρεαλπολιτίκ δικαίως επικαλούνται τον Θουκυδίδη σαν πνευματικό πατέρα της άποψής τους, η παρούσα επιστολή θα σιγήσει.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΣΤΕΡΗΣ
Βοστώνη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου