Aπό "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", και...
"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 22-23/02/25
- Η περίπτωση της Ελλάδας και της Κύπρου σε μια περίοδο εντάσεων στην περιοχή
- Η στάση της Τουρκίας, ο ρόλος του Ισραήλκαι η σχέση με την Ευρώπη
Καθώς εντείνονται οι προσπάθειες για μεγαλύτερη ηλεκτροδότηση του ενεργειακού συστήματος, τόσο σε ευρωπαϊκή όσο και σε παγκόσμια κλίμακα, με στόχο τη μετάβαση σε καθαρά καύσιμα, αυξάνεται η σημασία των ηλεκτρικών δικτύων και των ηλεκτρικών διασυνδέσεων. Στη ΝΑ Ευρώπη, η Ελλάδα ήδη διαδραματίζει κομβικό ρόλο καθώς, (
α) ολοκληρώνει μέχρι το 2029 την ηλεκτρική διασύνδεση του συνόλου του νησιωτικού χώρου με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό δίκτυο, και
(β) προχωρά στη σχεδίαση και κατασκευή μεγάλων υποθαλάσσιων ηλεκτρικών διασυνδέσεων όπως του Great Sea Interconnector (GSI), που θα συνδέσει την Κρήτη με την Κύπρο και το Ισραήλ, και τον Green Aegean Interconnector που θα συνδέσει την Ελλάδα με τη Νότια Γερμανία.
Ως προς τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις εντός Ελλάδας, ο ΑΔΜΗΕ έχει ολοκληρώσει την ιδιαίτερα απαιτητική, από τεχνικής άποψης, διασύνδεση με την Κρήτη, μέσω δύο υποβρυχίων καλωδίων, με το σύστημα να ηλεκτροδοτείται πλήρως εντός του 2025 προσφέροντας ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού στο μεγαλύτερο ελλαδικό νησί και, ταυτόχρονα, επιτρέποντας τη μεγαλύτερη διείσδυση ΑΠΕ στο δίκτυό της. Παράλληλα, προχωρούν τα έργα για τη διασύνδεση της Δωδεκανήσου και των νησιών του Ανατολικού και Βορείου Αιγαίου.
Ομφάλιος λώρος. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ηλεκτρική διασύνδεση του ελληνικού νησιωτικού χώρου με το υπόλοιπο ηλεκτρικό δίκτυο της χώρας έχει τεράστια γεωστρατηγική σημασία αφού πιστοποιεί την ύπαρξη εκτενούς οικονομικής δραστηριότητας στα νησιά του Αιγαίου, ενώ αποτελεί έναν οικονομικό και ενεργειακό ομφάλιο λώρο με την Ευρώπη. Με άλλα λόγια, οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις αποτελούν μια ισχυρή γεωπολιτική ασπίδα του ελληνικού θαλάσσιου χώρου και έρχονται να αντικρούσουν στην πράξη τις τουρκικές διεκδικήσεις εις βάρος της ελληνικής κυριαρχίας στα νησιά και το διογκούμενο και απειλητικό αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας». Ομως, με την ολοκλήρωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης των αιγαιακών νήσων επεκτείνεται έμπρακτα ο ευρωπαϊκός οικονομικός χώρος, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για την επερχόμενη – και μάλλον αναπόφευκτη – μεγάλη αντιπαράθεση Ευρώπης – Τουρκίας.
Στο πλαίσιο του ανήσυχου γεωπολιτικού κλίματος που έχει διαμορφωθεί τελευταία στο Αιγαίο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας – που κάθε άλλο παρά ήρεμα νερά θυμίζει – θα πρέπει να δούμε την εξέλιξη του άλλου μεγάλου έργου του ΑΔΜΗΕ που αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου μέσω του Great Sea Interconnector (GSI). Αυτή αφορά ένα καλώδιο το οποίο θα μεταφέρει ηλεκτρικά φορτία συνεχούς ρεύματος 1 GW και θα ενώνει την Κρήτη με την Κύπρο (898 χλμ.) και την Κύπρο με το Ισραήλ (310 χλμ.). Το συνολικό κόστος του έργου εκτιμάται στα €1,9 δισ. με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση (Grant) ύψους €657 εκατ. από το Connecting Europe Facility.
Το έργο. Η κατασκευή του καλωδίου από την ανάδοχο εταιρεία, τη γαλλική Nexans, έχει ήδη ξεκινήσει, όπως και αυτή των μεγάλων επίγειων σταθμών μετατροπής σε Κρήτη και Κύπρο, με ανάδοχο τη Siemens.
Στο παρόν στάδιο εξέλιξης του έργου, ο ΑΔΜΗΕ με τη βοήθεια εξειδικευμένων εταιρειών εκτελεί βυθομετρικές μελέτες, μέχρι στιγμής στα ελληνικά χωρικά ύδατα αλλά πολύ σύντομα και στα διεθνή, εντός της ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ, προκειμένου να καθοριστεί με ακρίβεια η πορεία του καλωδίου, η πόντιση του οποίου όμως δεν προβλέπεται να ξεκινήσει πριν από το τέλος του 2026. Σύμφωνα με πηγές προσκείμενες στη διοίκηση του ΑΔΜΗΕ το μεγαλύτερο τμήμα του καλωδίου αναμένεται να τοποθετηθεί την περίοδο 2027-2028.
Χωρίς αμφιβολία, η κατασκευή σήμερα και η λειτουργία αύριο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου αποτελεί ένα έργο τεράστιας γεωπολιτικής σημασίας αφού θέτει τέλος στην ενεργειακή απομόνωση της Μεγαλονήσου ενώ, παράλληλα, επεκτείνει το ευρωπαϊκό ηλεκτρικό δίκτυο καλύπτοντας και την τελευταία χώρα της ΕΕ, η οποία μέχρι τώρα παραμένει ηλεκτρικά ασύνδετη. Δυστυχώς, την πολύ θετική αυτή προοπτική της ηλεκτρικής διασύνδεσης έρχεται, μέσα από στοχευμένες ενέργειές της, να υποσκάψει η Τουρκία, όπως είδαμε από τα επεισόδια της Κάσου τον περασμένο Ιούλιο και Νοέμβριο και, πλέον πρόσφατα, βόρεια της Κρήτης, όταν πολεμικά πλοία της γείτονος προσπάθησαν να παρεμποδίσουν τις βυθομετρικές έρευνες.
Το ερώτημα. Ως εκ τούτου, τίθεται το εύλογο ερώτημα για το κατά πόσο θα αφήσει ανενόχλητη η Αγκυρα την Αθήνα να προχωρήσει στην πόντιση του καλωδίου μέσα από διεθνή ύδατα, τη στιγμή που, σε ένα τόσο πρώιμο στάδιο στην εξέλιξη του έργου, έχει υιοθετήσει μια τόσο προκλητική στάση με απειλές και στενό πολεμικό μαρκάρισμα.
Εύκολη απάντηση στο ανωτέρω ερώτημα δεν υπάρχει, παρά τη θετική για την Ελλάδα διατύπωση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS), η οποία στο άρθρο 112 και στο άρθρο 79, παράγραφος 5, ξεκαθαρίζει ότι δεν απαιτείται να δοθεί ουδεμία άδεια από όμορη χώρα, και η μόνη υποχρέωση που έχουν στην προκειμένη περίπτωση Ελλάδα και Κύπρος είναι η απλή «ενημέρωση» της αρμόδιας κρατικής υπηρεσίας της Τουρκίας για την ακριβή διαδρομή που θα ακολουθήσει το καλώδιο, προς αποφυγή ζημιών στον βυθό, όπου, ενδεχομένως, η άλλη χώρα έχει τοποθετήσει ή πρόκειται να κατασκευάσει παρόμοια καλώδια ή αγωγούς αερίου ή νερού.
Με Ελλάδα και Κύπρο να δείχνουν αποφασισμένες να προχωρήσουν την τόσο απαραίτητη ηλεκτρική διασύνδεσή τους – κάτι που υποστηρίζεται έμπρακτα από την ΕΕ – το έργο του GSI προώρισται να αποτελέσει ένα είδος crash test για τη δυνατότητα Ελλάδας – Κύπρου να ασκήσουν τα κυριαρχικά τους δικαιώματα εντός της ΑΟΖ τους. Ενας ακόμα λόγος που η Ελλάδα οφείλει να ανακηρύξει ΑΟΖ, έστω έμμεσα, καταθέτοντας συντεταγμένες στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού θαλάσσιου χωροταξικού σχεδίου με ταυτόχρονη ανάρτηση χάρτη, έτσι ώστε όλοι εντός και εκτός Ευρώπης να γνωρίζουν τα εξωτερικά όρια της ελληνικής ΑΟΖ. Κάτι που η Κύπρος το έπραξε ήδη, παρά την τουρκική κατοχή του 1/3 των εδαφών της.
*Ο Κωστής Σταμπολής είναι πρόεδρος του ΙΕΝΕ και συγγραφέας του βιβλίου «Η Ελλάδα στη Νέα Ενεργειακή Εποχή» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αίολος
Του δρος ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΤΣΑΚΙΡΗ
Οι συμφωνίες που υπέγραψαν την περασμένη Δευτέρα στο Κάιρο οι υπουργοί Ενέργειας της Κύπρου και της Αιγύπτου, Γεώργιος Παπαναστασίου και Καρίμ Μπαντάουι, σηματοδοτούν την έξοδο της κυπριακής στρατηγικής φυσικού αερίου από ένα βαθύ τέλμα. Η Κύπρος μπορεί να είχε να επιδείξει, παρά την κλιμακούμενη τουρκική απειλή, μια σειρά επιτυχημένων ανακαλύψεων ιδιαίτερα μεταξύ 2019-2022, όταν και βρέθηκαν τα κοιτάσματα «Γλαύκος», «Κρόνος» και «Δίας», αλλά δεν είχε καταγραφεί καμία ουσιαστική πρόοδος ως προς το κρίσιμο ζητούμενο της εμπορικής τους εκμετάλλευσης.
Αν και από το 2018 είχε υπογράψει διακυβερνητική συμφωνία με την Αίγυπτο για την κατασκευή ενός υποθαλάσσιου αγωγού, κανένα πρακτικό βήμα δεν είχε ακολουθήσει, ενώ ως προς το πολύπαθο πεδίο «Αφροδίτη», του οποίου η τελική εκτίμηση αποθεμάτων οριστικοποιήθηκε το 2023 (98 δισ. κυβικά μέτρα), η κατάσταση είχε αποτελματωθεί. Το 2019 η Λευκωσία είχε υπογράψει την 25ετή άδεια εκμετάλλευσης προς την κοινοπραξία που αναπτύσσει το κοίτασμα, τότε υπό την ηγεσία της Noble Energy, εγκρίνοντας το Σχέδιο Ανάπτυξης του Πεδίου (ΣΑΠ), αλλά έως το 2023 δεν είχε γίνει απολύτως τίποτα.
To σχέδιο ανάπτυξης πολύ απλά δεν αναπτυσσόταν και η τελική τεχνική μελέτη βιωσιμότητας του έργου, που αποτελεί προϋπόθεση για την τελική επενδυτική απόφαση της κοινοπραξίας, δεν είχε (και ακόμη και τώρα δεν έχει) ξεκινήσει. Για να γίνουν τα πράγματα ακόμη χειρότερα, η επικεφαλής της κοινοπραξίας που στο μεταξύ εξαγόρασε τη Noble, δηλαδή η Chevron, επιχείρησε να αναδιαμορφώσει δομικά το αρχικό ΣΑΠ υποβάλλοντας αλλαγές τον Μάιο του 2023 που θα μείωναν σημαντικά τον χρόνο και το κόστος ανάπτυξης του πεδίου, συνδέοντάς το με υφιστάμενες θαλάσσιες υποδομές είτε στο Ισραήλ (η «Αφροδίτη» απέχει μόλις 30 χλμ. από το «Λεβιάθαν») είτε στην Αίγυπτο.
Η Λευκωσία απέρριψε τον Αύγουστο του 2023 αυτό το σχέδιο, επιμένοντας στην ανάγκη αυτόνομης παραγωγής ενός κατά τα λοιπά μικρού κοιτάσματος μέσω της ανάπτυξης ενός ξεχωριστού Floating Production Unit (FPU), με τη λογική ότι θα μπορούσε μέρος της παραγωγής της να κατευθυνθεί και εκτός Αιγύπτου. Η συμφωνία που υπεγράφη στην Αίγυπτο ως προς το πεδίο «Αφροδίτη» επιβεβαιώνει αρχικά τη διακυβερνητική συμφωνία του 2018 για εξαγωγές του κυπριακού αερίου στην Αίγυπτο μέσω αγωγού και ενσωματώνει το επικαιροποιημένο ΣΑΠ που η Λευκωσία και η Chevron συμφώνησαν στις 14 Φεβρουαρίου.
Ως προς τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις εντός Ελλάδας, ο ΑΔΜΗΕ έχει ολοκληρώσει την ιδιαίτερα απαιτητική, από τεχνικής άποψης, διασύνδεση με την Κρήτη, μέσω δύο υποβρυχίων καλωδίων, με το σύστημα να ηλεκτροδοτείται πλήρως εντός του 2025 προσφέροντας ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού στο μεγαλύτερο ελλαδικό νησί και, ταυτόχρονα, επιτρέποντας τη μεγαλύτερη διείσδυση ΑΠΕ στο δίκτυό της. Παράλληλα, προχωρούν τα έργα για τη διασύνδεση της Δωδεκανήσου και των νησιών του Ανατολικού και Βορείου Αιγαίου.
Ομφάλιος λώρος. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ηλεκτρική διασύνδεση του ελληνικού νησιωτικού χώρου με το υπόλοιπο ηλεκτρικό δίκτυο της χώρας έχει τεράστια γεωστρατηγική σημασία αφού πιστοποιεί την ύπαρξη εκτενούς οικονομικής δραστηριότητας στα νησιά του Αιγαίου, ενώ αποτελεί έναν οικονομικό και ενεργειακό ομφάλιο λώρο με την Ευρώπη. Με άλλα λόγια, οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις αποτελούν μια ισχυρή γεωπολιτική ασπίδα του ελληνικού θαλάσσιου χώρου και έρχονται να αντικρούσουν στην πράξη τις τουρκικές διεκδικήσεις εις βάρος της ελληνικής κυριαρχίας στα νησιά και το διογκούμενο και απειλητικό αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας». Ομως, με την ολοκλήρωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης των αιγαιακών νήσων επεκτείνεται έμπρακτα ο ευρωπαϊκός οικονομικός χώρος, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για την επερχόμενη – και μάλλον αναπόφευκτη – μεγάλη αντιπαράθεση Ευρώπης – Τουρκίας.
Στο πλαίσιο του ανήσυχου γεωπολιτικού κλίματος που έχει διαμορφωθεί τελευταία στο Αιγαίο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας – που κάθε άλλο παρά ήρεμα νερά θυμίζει – θα πρέπει να δούμε την εξέλιξη του άλλου μεγάλου έργου του ΑΔΜΗΕ που αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου μέσω του Great Sea Interconnector (GSI). Αυτή αφορά ένα καλώδιο το οποίο θα μεταφέρει ηλεκτρικά φορτία συνεχούς ρεύματος 1 GW και θα ενώνει την Κρήτη με την Κύπρο (898 χλμ.) και την Κύπρο με το Ισραήλ (310 χλμ.). Το συνολικό κόστος του έργου εκτιμάται στα €1,9 δισ. με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση (Grant) ύψους €657 εκατ. από το Connecting Europe Facility.
Το έργο. Η κατασκευή του καλωδίου από την ανάδοχο εταιρεία, τη γαλλική Nexans, έχει ήδη ξεκινήσει, όπως και αυτή των μεγάλων επίγειων σταθμών μετατροπής σε Κρήτη και Κύπρο, με ανάδοχο τη Siemens.
Στο παρόν στάδιο εξέλιξης του έργου, ο ΑΔΜΗΕ με τη βοήθεια εξειδικευμένων εταιρειών εκτελεί βυθομετρικές μελέτες, μέχρι στιγμής στα ελληνικά χωρικά ύδατα αλλά πολύ σύντομα και στα διεθνή, εντός της ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ, προκειμένου να καθοριστεί με ακρίβεια η πορεία του καλωδίου, η πόντιση του οποίου όμως δεν προβλέπεται να ξεκινήσει πριν από το τέλος του 2026. Σύμφωνα με πηγές προσκείμενες στη διοίκηση του ΑΔΜΗΕ το μεγαλύτερο τμήμα του καλωδίου αναμένεται να τοποθετηθεί την περίοδο 2027-2028.
Χωρίς αμφιβολία, η κατασκευή σήμερα και η λειτουργία αύριο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου αποτελεί ένα έργο τεράστιας γεωπολιτικής σημασίας αφού θέτει τέλος στην ενεργειακή απομόνωση της Μεγαλονήσου ενώ, παράλληλα, επεκτείνει το ευρωπαϊκό ηλεκτρικό δίκτυο καλύπτοντας και την τελευταία χώρα της ΕΕ, η οποία μέχρι τώρα παραμένει ηλεκτρικά ασύνδετη. Δυστυχώς, την πολύ θετική αυτή προοπτική της ηλεκτρικής διασύνδεσης έρχεται, μέσα από στοχευμένες ενέργειές της, να υποσκάψει η Τουρκία, όπως είδαμε από τα επεισόδια της Κάσου τον περασμένο Ιούλιο και Νοέμβριο και, πλέον πρόσφατα, βόρεια της Κρήτης, όταν πολεμικά πλοία της γείτονος προσπάθησαν να παρεμποδίσουν τις βυθομετρικές έρευνες.
Το ερώτημα. Ως εκ τούτου, τίθεται το εύλογο ερώτημα για το κατά πόσο θα αφήσει ανενόχλητη η Αγκυρα την Αθήνα να προχωρήσει στην πόντιση του καλωδίου μέσα από διεθνή ύδατα, τη στιγμή που, σε ένα τόσο πρώιμο στάδιο στην εξέλιξη του έργου, έχει υιοθετήσει μια τόσο προκλητική στάση με απειλές και στενό πολεμικό μαρκάρισμα.
Εύκολη απάντηση στο ανωτέρω ερώτημα δεν υπάρχει, παρά τη θετική για την Ελλάδα διατύπωση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS), η οποία στο άρθρο 112 και στο άρθρο 79, παράγραφος 5, ξεκαθαρίζει ότι δεν απαιτείται να δοθεί ουδεμία άδεια από όμορη χώρα, και η μόνη υποχρέωση που έχουν στην προκειμένη περίπτωση Ελλάδα και Κύπρος είναι η απλή «ενημέρωση» της αρμόδιας κρατικής υπηρεσίας της Τουρκίας για την ακριβή διαδρομή που θα ακολουθήσει το καλώδιο, προς αποφυγή ζημιών στον βυθό, όπου, ενδεχομένως, η άλλη χώρα έχει τοποθετήσει ή πρόκειται να κατασκευάσει παρόμοια καλώδια ή αγωγούς αερίου ή νερού.
Με Ελλάδα και Κύπρο να δείχνουν αποφασισμένες να προχωρήσουν την τόσο απαραίτητη ηλεκτρική διασύνδεσή τους – κάτι που υποστηρίζεται έμπρακτα από την ΕΕ – το έργο του GSI προώρισται να αποτελέσει ένα είδος crash test για τη δυνατότητα Ελλάδας – Κύπρου να ασκήσουν τα κυριαρχικά τους δικαιώματα εντός της ΑΟΖ τους. Ενας ακόμα λόγος που η Ελλάδα οφείλει να ανακηρύξει ΑΟΖ, έστω έμμεσα, καταθέτοντας συντεταγμένες στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού θαλάσσιου χωροταξικού σχεδίου με ταυτόχρονη ανάρτηση χάρτη, έτσι ώστε όλοι εντός και εκτός Ευρώπης να γνωρίζουν τα εξωτερικά όρια της ελληνικής ΑΟΖ. Κάτι που η Κύπρος το έπραξε ήδη, παρά την τουρκική κατοχή του 1/3 των εδαφών της.
*Ο Κωστής Σταμπολής είναι πρόεδρος του ΙΕΝΕ και συγγραφέας του βιβλίου «Η Ελλάδα στη Νέα Ενεργειακή Εποχή» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αίολος
"ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 22/02/25
Του δρος ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΤΣΑΚΙΡΗ
Οι συμφωνίες που υπέγραψαν την περασμένη Δευτέρα στο Κάιρο οι υπουργοί Ενέργειας της Κύπρου και της Αιγύπτου, Γεώργιος Παπαναστασίου και Καρίμ Μπαντάουι, σηματοδοτούν την έξοδο της κυπριακής στρατηγικής φυσικού αερίου από ένα βαθύ τέλμα. Η Κύπρος μπορεί να είχε να επιδείξει, παρά την κλιμακούμενη τουρκική απειλή, μια σειρά επιτυχημένων ανακαλύψεων ιδιαίτερα μεταξύ 2019-2022, όταν και βρέθηκαν τα κοιτάσματα «Γλαύκος», «Κρόνος» και «Δίας», αλλά δεν είχε καταγραφεί καμία ουσιαστική πρόοδος ως προς το κρίσιμο ζητούμενο της εμπορικής τους εκμετάλλευσης.
Αν και από το 2018 είχε υπογράψει διακυβερνητική συμφωνία με την Αίγυπτο για την κατασκευή ενός υποθαλάσσιου αγωγού, κανένα πρακτικό βήμα δεν είχε ακολουθήσει, ενώ ως προς το πολύπαθο πεδίο «Αφροδίτη», του οποίου η τελική εκτίμηση αποθεμάτων οριστικοποιήθηκε το 2023 (98 δισ. κυβικά μέτρα), η κατάσταση είχε αποτελματωθεί. Το 2019 η Λευκωσία είχε υπογράψει την 25ετή άδεια εκμετάλλευσης προς την κοινοπραξία που αναπτύσσει το κοίτασμα, τότε υπό την ηγεσία της Noble Energy, εγκρίνοντας το Σχέδιο Ανάπτυξης του Πεδίου (ΣΑΠ), αλλά έως το 2023 δεν είχε γίνει απολύτως τίποτα.
To σχέδιο ανάπτυξης πολύ απλά δεν αναπτυσσόταν και η τελική τεχνική μελέτη βιωσιμότητας του έργου, που αποτελεί προϋπόθεση για την τελική επενδυτική απόφαση της κοινοπραξίας, δεν είχε (και ακόμη και τώρα δεν έχει) ξεκινήσει. Για να γίνουν τα πράγματα ακόμη χειρότερα, η επικεφαλής της κοινοπραξίας που στο μεταξύ εξαγόρασε τη Noble, δηλαδή η Chevron, επιχείρησε να αναδιαμορφώσει δομικά το αρχικό ΣΑΠ υποβάλλοντας αλλαγές τον Μάιο του 2023 που θα μείωναν σημαντικά τον χρόνο και το κόστος ανάπτυξης του πεδίου, συνδέοντάς το με υφιστάμενες θαλάσσιες υποδομές είτε στο Ισραήλ (η «Αφροδίτη» απέχει μόλις 30 χλμ. από το «Λεβιάθαν») είτε στην Αίγυπτο.
Η Λευκωσία απέρριψε τον Αύγουστο του 2023 αυτό το σχέδιο, επιμένοντας στην ανάγκη αυτόνομης παραγωγής ενός κατά τα λοιπά μικρού κοιτάσματος μέσω της ανάπτυξης ενός ξεχωριστού Floating Production Unit (FPU), με τη λογική ότι θα μπορούσε μέρος της παραγωγής της να κατευθυνθεί και εκτός Αιγύπτου. Η συμφωνία που υπεγράφη στην Αίγυπτο ως προς το πεδίο «Αφροδίτη» επιβεβαιώνει αρχικά τη διακυβερνητική συμφωνία του 2018 για εξαγωγές του κυπριακού αερίου στην Αίγυπτο μέσω αγωγού και ενσωματώνει το επικαιροποιημένο ΣΑΠ που η Λευκωσία και η Chevron συμφώνησαν στις 14 Φεβρουαρίου.
Το νέο ΣΑΠ δεν έχει μεγάλες διαφορές από το ΣΑΠ του 2019, με το κόστος ανάπτυξης να διαμορφώνεται στα 4 δισ. δολάρια. Πέρασαν πέντε χρόνια για να ξαναγυρίσουμε σχεδόν στο ίδιο σημείο αφετηρίας. Εάν αυτή τη φορά όλα πάνε κατ’ ευχήν –και αυτό δεν είναι a priori διασφαλισμένο–, η ολοκλήρωση του FEED μπορεί να αναμένεται μέσα στο 2026, με τη λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης μέσα στο 2027, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι το αέριο, εάν παραχθεί, θα παραχθεί προς το 2031, περίπου είκοσι χρόνια μετά την αρχική ανακάλυψη του πεδίου.
Η Λευκωσία δεν έχει την πολυτέλεια ανάλογης «υπομονής» για τα πεδία που ανακαλύφθηκαν και επιβεβαιώθηκαν στα νοτιοδυτικά πεδία της ΑΟΖ της μεταξύ 2022-2024 και η Συμφωνία Φιλοξενούσας Χώρας (ΣΦΧ) που υπεγράφη στο Κάιρο ανοίγει τον δρόμο της εμπορευματοποίησης όλων των ανακαλύψεων των Eni - Total στο τεμάχιο 6 της κυπριακής ΑΟΖ που περιλαμβάνουν τα κοιτάσματα «Δίας» (περί τα 70 ΔΚΜ), «Κρόνος» (70 ΔΚΜ) και το απροσδιόριστης δυναμικότητας κοίτασμα «Καλυψώ» που ανακαλύφθηκε το 2018. Αν και μικρότερα της «Αφροδίτης», τα εν λόγω κοιτάσματα απέχουν μεταξύ τους μόλις 5 χλμ., ενώ βρίσκονται πολύ κοντά στο αιγυπτιακό πεδίο «Ζορ», μέσω των υποδομών του οποίου θα φθάσουν στην Αίγυπτο. Αυτό ήταν το σημαντικότερο σημείο της ΣΦΧ του Καΐρου.
Αυτό που δεν διευκρινίζει προφανώς είναι τι ποσοστό από αυτές τις ποσότητες θα απορροφηθούν από την αιγυπτιακή αγορά και τι ποσοστό θα κατευθυνθεί στο τερματικό υγροποίησης της Δαμιέττης που ελέγχεται κατά 50% από την Εni. Η ΣΦΧ δεν αποτελεί εμπορική συμφωνία και δεν θα μπορούσε να αποτελέσει δεδομένου ότι δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή ακριβές χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης των πεδίων «Κρόνος» - «Δίας», ούτε έχει καν υποβληθεί προς έγκριση ΣΑΠ στη Λευκωσία.
Ωστόσο, σε αντίθεση με την πολυπλοκότητα της «Αφροδίτης», τα πεδία του τεμαχίου 6 χάρη στον έλεγχο της υποδομής υγροποίησης από την Εni και στα χρέη της Αιγύπτου προς την Εni, που αγγίζουν το 1,7 δισ. δολάρια, διαθέτουν έναν σαφή και σχετικά εύκολο «διάδρομο» εμπορευματοποίησης και μπορούν να αρχίσουν την παραγωγή τους δύο με τρία χρόνια νωρίτερα από την «Αφροδίτη».
Η Λευκωσία δεν έχει την πολυτέλεια ανάλογης «υπομονής» για τα πεδία που ανακαλύφθηκαν και επιβεβαιώθηκαν στα νοτιοδυτικά πεδία της ΑΟΖ της μεταξύ 2022-2024 και η Συμφωνία Φιλοξενούσας Χώρας (ΣΦΧ) που υπεγράφη στο Κάιρο ανοίγει τον δρόμο της εμπορευματοποίησης όλων των ανακαλύψεων των Eni - Total στο τεμάχιο 6 της κυπριακής ΑΟΖ που περιλαμβάνουν τα κοιτάσματα «Δίας» (περί τα 70 ΔΚΜ), «Κρόνος» (70 ΔΚΜ) και το απροσδιόριστης δυναμικότητας κοίτασμα «Καλυψώ» που ανακαλύφθηκε το 2018. Αν και μικρότερα της «Αφροδίτης», τα εν λόγω κοιτάσματα απέχουν μεταξύ τους μόλις 5 χλμ., ενώ βρίσκονται πολύ κοντά στο αιγυπτιακό πεδίο «Ζορ», μέσω των υποδομών του οποίου θα φθάσουν στην Αίγυπτο. Αυτό ήταν το σημαντικότερο σημείο της ΣΦΧ του Καΐρου.
Αυτό που δεν διευκρινίζει προφανώς είναι τι ποσοστό από αυτές τις ποσότητες θα απορροφηθούν από την αιγυπτιακή αγορά και τι ποσοστό θα κατευθυνθεί στο τερματικό υγροποίησης της Δαμιέττης που ελέγχεται κατά 50% από την Εni. Η ΣΦΧ δεν αποτελεί εμπορική συμφωνία και δεν θα μπορούσε να αποτελέσει δεδομένου ότι δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή ακριβές χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης των πεδίων «Κρόνος» - «Δίας», ούτε έχει καν υποβληθεί προς έγκριση ΣΑΠ στη Λευκωσία.
Ωστόσο, σε αντίθεση με την πολυπλοκότητα της «Αφροδίτης», τα πεδία του τεμαχίου 6 χάρη στον έλεγχο της υποδομής υγροποίησης από την Εni και στα χρέη της Αιγύπτου προς την Εni, που αγγίζουν το 1,7 δισ. δολάρια, διαθέτουν έναν σαφή και σχετικά εύκολο «διάδρομο» εμπορευματοποίησης και μπορούν να αρχίσουν την παραγωγή τους δύο με τρία χρόνια νωρίτερα από την «Αφροδίτη».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου