"...Όσο ή Τουρκία θά αισθάνεται περιθωριοποιημένη καί αποκλεισμένη, άπό τήν άποψη τού άμεσου έλεγ­χου καί τής εκμετάλλευ­σης κοιτασμάτων υδρο­γονανθράκων, τόσο στά βαθειά νερά τής Ανατο­λικής Μεσογείου όσο καί άπό τά κοιτάσματα τής Μουσούλης καί τού Κιρκούκ (πού ακόμα καί σή­μερα εποφθαλμιά), τόσο περισσότερο θά αντιδρά μέ νευρικότητα, προβάλ­λοντας αξιώσεις όχι μό­νο στό Αιγαίο καί στήν Κύπρο άλλά καί σέ Συρία καί Ιράκ. Γι' αυτό ή Τουρ­κία ακόμα καί σήμερα συ­μπεριφέρεται ώς αδικημέ­νη καί «έκτός νυμφώνος» άπό τή μοιρασιά που προέκυψε άπό τή διάλυση τής πάλαι ποτέ Όθωμανικής Αυτοκρατορίας, με­τά τό τέλος τού Α' Παγκο­σμίου Πολέμου. Εκτοτε προσπαθεί μέ κάθε τρό­πο καί προσχήματα νά επιβάλλει τήν παρουσία της στό Βόρειο Ιράκ καί τή Συρία, καί τώρα στόν θαλάσσιο χώρο πέριξ τής Κύπρου, μέ απώτερο στό­χο νά οικειοποιηθεί ξένα εδάφη καί πλουτοπαρα­γωγικούς πόρους. .."

Aπό την "ΕΣΤΙΑ"

"ΕΣΤΙΑ", 30-31/03/19

ΤΟΥ Κ.Ν. ΣΤΑΜΠΟΛΗ*

ΜΕΤΑ τήν ανακοίνωση της 28ης Φεβρουαρίου άπό την πετρελαϊκή ExxonMobil γιά ανακάλυψη νέου ση­μαντικού κοιτάσματος στη θέση «Γλαύκος» στό τεμάχιο 10 της Κυπρι­ακής ΑΟΖ, κλιμακώνονται οι τουρκικές αντιδράσεις τόσο στό θαλάσσιο χώρο πέριξ τής Κύπρου όσο καί στό Αιγαίο. Όλες οι κινή­σεις τής Τουρκίας τίς τε­λευταίες εβδομάδες καί μήνες καί οί δημόσιες 

δη­λώσεις τής πολιτικής καί στρατιωτικής της ηγεσίας εμφανίζουν τη γείτονα ώς ένα κράτος πού ευρίσκε­ται ύπό διαρκή απειλή, τό­σο άπό τίς δήθεν εχθρικές συμπεριφορές των γειτό­νων του άλλά καί άπό τήν παρέμβαση τού διεθνούς παράγοντα. 

Χαρακτηριστικές είναι οι πρόσφατες δηλώσεις τού προέδρου τής Τουρ­κίας Ταγίπ Έρντογάν, ό όποιος σέ προεκλογική εκστρατεία στήν Προϋσα (15/2) μεταξύ άλλων δή­λωσε: «Έάν δέν 

προστα­τεύσουμε μέ αυστηρό τρόπο τά δικαιώματα μας καί τά συμφέροντα μας στήν Ανατολική Μεσό­γειο, στό Αιγαίο καί στήν Κύπρο, γνωρίζουμε πολύ καλά πώς αυτό θά εμφα­νιστεί στό μέλλον». 

Ένώ λίγες ήμερες αργότερα (21/2) ό υπουρ­γός Εξωτερικών τής Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, έπ' ευκαιρία τού διάπλου τού δεύτε­ρου μεγάλου πλωτού γεωτρύπανου (πού αγόρασε πολύ πρόσφατα ή Τουρ­κία), μέσα άπό τά Δαρδανέλλια καί αναφερόμενος στό νέο πρόγραμμα γε­ωτρήσεων τής κρατικής εταιρείας ΤΡΑΟ, δήλωσε: «Μέ τόν ίδιο τρόπο καί στό Αιγαίο ή στήν Ανατο­λική Μεσόγειο ό πλούτος των υδρογονανθράκων γύρω άπό τήν Κύπρο γιά εμάς είναι στρατηγικός στόχος καί εθνικό ζήτη­μα. Ποτέ δέ θά αφήσου­με νά παραβιαστούν τά δικαιώματα τού τουρκο­κυπριακού καί τού τουρ­κικού λαού καί δέ θά επι­τρέψουμε αυτό, καί άπό έδώ καί εμπρός». 

Καί συ­νέχισε ακόμα πιό προκλη­τικά: «Στή Μεσόγειο χω­ρίς τήν Τουρκία δέν μπο­ρεί νά γίνει τίποτα, δέν θά τό επιτρέψουμε αύτό.Άς το δούν καί έκεΐνοι πού έρχονται άπό μακριά σέ εκείνη τήν περιοχή καί oι εταιρείες τους», μέ τήν τελευταία φράση νά απο­τελεί μία ξεκάθαρη απει­λή καί προειδοποίηση κα­τά των ξένων πετρελα­ϊκών εταιρειών πού επι­χειρούν έρευνες στήν ελληνική καί κυπριακή ΑΟΖ. 

Νά υπενθυμίσουμε ότι πρίν άπό έναν ακριβώς χρόνο τουρκικά πολεμι­κά πλοία παρεμπόδισαν τό γεωτρύπανο τής ιτα­λικής ENI άπό τό νά διε­ξάγει έρευνες στό άδειοδοτημένο άπό τή Λευ­κωσία τεμάχιο 3 τής κυ­πριακής ΑΟΖ, καί έκτοτε συνεχίζονται αμείωτες τόσο οί φραστικές επι­θέσεις τής Άγκυρας κα­τά Κύπρου καί Ελλάδος όσο καί ή συνεχής καί συ­στηματική παραβίαση τής ύφαλοκρηπίδος καί τών χωρικών υδάτων μέ τή δι­εξαγωγή παράνομων σει­σμικών ερευνών. 

Τελευ­ταία πρόκληση η διεξα­γωγή σεισμικών ερευνών, τίς τελευταίες ήμερες, άπό τό γνωστό σεισμογραφικό σκάφος «Μπαρμπαρός Χαρεϊντίν Πάσα» εντός τών Τεμαχίων 1,8,9 καί 12, όπως κατήγγει­λε μέ επιστολή του στίς 5 Μαρτίου πρός τόν ΓΓ τού OHE ό Μόνιμος Εκπρό­σωπος τής Κύπρου στά Ήνωμένα Έθνη, κ. Κορνή­λιος Κορνηλίου. Παράλ­ληλα ή Άγκυρα δέ χάνει ευκαιρία, ύπό τό πρόσχη­μα ναυτικών ασκήσεων, νά δεσμεύει γιά μεγάλο χρονικό διάστημα τερά­στιες περιοχές καθ' όλο τό μήκος καί πλάτος τοϋ Αιγαίου άλλά καί νότια καί νοτιοδυτικά τής Ρό­δου και πέριξ τής Κρήτης, μέσω τής έκδοσης τών γνωστών ΝΑΝΤΕΧ. 

Τό ερώτημα πού τί­θεται πλέον μετ' επιτά­σεως είναι γιατί η  Τουρ­κία συμπεριφέρεται μέ αυτόν τό ιδιαίτερα προ­κλητικό τρόπο, ποιά μπο­ρεί νά είναι τά βαθύτερα αίτια αύτής τής συμπε­ριφοράς καί πού άραγε αποβλέπει αυτή ή πολιτι­κή τής Άγκυρας. 

Αναλύο­ντας τό όλο θέμα και λαμβάνοντας σοβαρά υπό­ψη τήν όλη συμπεριφορά τής Τουρκίας διαχρονικά,απέναντι στήν Ελλάδα καί τήν Κύπρο, άπό τήν από­βαση τού Αττίλα στήν Κύ­προ τό 1974 μέχρι σήμε­ρα, εκτιμούμε ότι υπάρ­χουν δύο πτυχές. 

Ή πρώ­τη έχει νά κάνει μέ τήν ενδόμυχη καί έντεχνα καλλιεργούμενη έδώ καί πολλά χρόνια επιθυμία τού τουρκικού κατεστη­μένου νά επιβεβαιώνει διαρκώς τήν ύπαρξη τού τουρκικού κρατικού μορ­φώματος ώς τού σύγχρο­νου συνεχιστοϋ (έστω καί σέ σμίκρυνση) τής οθω­μανικής τάξης πραγμά­των, καί άρα τήν ανάγκη νά προβάλλει πρός τά μέ­σα καί έξω τήν εικόνα μιάς πανίσχυρης καί μέ παγκό­σμια υπόσταση καί απή­χηση χώρας (βλ. συμμε­τοχή στήν όμαδα G20 τών κρατών μέ τίς μεγαλύτερες οικονομίες.) Κύριο συστατικό τής προβολής αυτής αποτελεί η στρα­τιωτική ισχύς, η οποία καί αυτή πρέπει νά είναι εμφανής καί νά αποδει­κνύεται μέ κάθε ευκαιρία. (Βλ. Κύπρος 1974, Βόρειο Αιγαίο 1987,Ίμια 1996, κυ­πριακή ΑΟΖ-τεμάχιο 3 Φε­βρουάριος 2018.) 

Ή δεύτερη πτυχή τής όλης τουρκικής συμπε­ριφοράς, που είναι όμως άρρηκτα δεμένη μέ τήν πρώτη, είναι ή ανάγκη εξασφάλισης ενεργει­ακών πρώτων υλών, τόσο εγχώριων όσο καί εισα­γόμενων. Γιά αυτό, τά τε­λευταία 20 καί κάτι χρό­νια, ή Τουρκία έχει  κατορ­θώσει μέσω ενός εκτε­νούς πλέγματος αγωγών πετρελαίου καί φυσικού αέριου που εχει κατα­σκευάσει νά διασυνδεθεί μέ όλες τίς γύρω ενεργει­ακά πλούσιες χώρες (άπό τίς όποιες εισάγει πετρέ­λαιο καί φυσικό αέριο) καί νά αναδειχθεί ώς ό βασι­κός ενεργειακός κόμβος τής ευρύτερης περιοχής. Επιπλέον, η εξασφάλι­ση, πάση θυσία, δικών της κοιτασμάτων υδρο­γονανθράκων καί η  απο­κλειστική πρόσβαση σέ αυτά αποτελεί γιά τή ση­μερινή τουρκική ηγεσία όχι απλώς μιά στρατηγι­κή επιλογή άλλά άμεση προτεραιότητα καί στόχο πρώτης γραμμής. 

Καθώς όμως οί ανα­καλύψεις στήν κυπρια­κή ΑΟΖ διαδέχονται ή μία τήν άλλη (νά υπεν­θυμίσουμε ότι τό κοίτα­σμα Αφροδίτη  ανακαλύ­φθηκε τό 2011, αυτό τής Καλυψώ τό 2018 καί τώ­ρα αυτό τού Γλαύκου) καί αύριο στήν ελληνική υφα­λοκρηπίδα, τόσο θά αυξά­νεται ή τουρκική αμηχα­νία καί προκλητικότητα. Κάτι πού έγινε ιδιαίτερα εμφανές τίς τελευταίες εβδομάδες μετά τήν  απο­τυχία τής ΤΡΑΟ νά ανακα­λύψει έστω καί δείγμα πε­τρελαίου ή φυσικού αερί­ου στό γεωτρητικό πρό­γραμμα πού ολοκλήρωσε πρόσφατα ανοικτά τού κόλπου τής Μυρσίνης. Ασφαλώς καί ή αναζήτη­ση άπό τήν Τουρκία κοι­τασμάτων στήν Ανατολική Μεσόγειο (καί αύριο στό Αιγαίο) δέν έληξε έδώ, καί σύντομα θά ανακοινωθεί νέο, μεγαλύτερο καί πλέ­ον φιλόδοξο πρόγραμμα, γιά αυτό έξαλλου καί αγο­ράστηκε καί τό δεύτερο ερευνητικό πλωτό γεω­τρύπανο, τό Deep Sea Metro I (επιπλέον τού Fatih πού αποκτήθηκε στά τέλη τού 2017.) 

Όμως τά γεωλογι­κά δεδομένα δέν ευνο­ούν τήν Τουρκία, άφοΰ ή εμπειρία άπό τίς έρευνες τών τελευταίων 10 ετών έδειξε ότι ò πετρελαϊκός πλούτος ευρίσκεται σέ κοιτάσματα καί γεωλογι­κές δομές πού ευρίσκο­νται στόν δυτικό άξονα τής Ανατολικής  Μεσο­γείου καί εκτείνονται άπό τήν Αίγυπτο (ανοικτά τού δέλτα τού Νείλου) στό νό­τιο μέρος τής κυπριακής ΑΟΖ καί μέχρι τά ανοικτά τής Παλαιστίνης, Ισραήλ καί Λιβάνου. 

Συμπερασματικά, πα­ρατηρούμε ότι όσο ή Τουρκία θά αισθάνεται περιθωριοποιημένη καί αποκλεισμένη, άπό τήν άποψη τού άμεσου έλεγ­χου καί τής εκμετάλλευ­σης κοιτασμάτων υδρο­γονανθράκων, τόσο στά βαθειά νερά τής Ανατο­λικής Μεσογείου όσο καί άπό τά κοιτάσματα τής Μουσούλης καί τού Κιρκούκ (πού ακόμα καί σή­μερα εποφθαλμιά), τόσο περισσότερο θά αντιδρά μέ νευρικότητα, προβάλ­λοντας αξιώσεις όχι μό­νο στό Αιγαίο καί στήν Κύπρο άλλά καί σέ Συρία καί Ιράκ. Γι' αυτό ή Τουρ­κία ακόμα καί σήμερα  συ­μπεριφέρεται ώς αδικημέ­νη καί «έκτός νυμφώνος» άπό τή μοιρασιά που προέκυψε άπό τή διάλυση τής πάλαι ποτέ  Όθωμανικής Αυτοκρατορίας, με­τά τό τέλος τού Α' Παγκο­σμίου Πολέμου. Εκτοτε προσπαθεί μέ κάθε τρό­πο καί προσχήματα νά επιβάλλει τήν παρουσία της στό Βόρειο Ιράκ καί τή Συρία, καί τώρα στόν θαλάσσιο χώρο πέριξ τής Κύπρου, μέ απώτερο στό­χο νά οικειοποιηθεί ξένα εδάφη καί πλουτοπαρα­γωγικούς πόρους. 

*Εκτελεστικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (IENE) καί Διευθυντής τοϋ Energia.gr