"...Σέ ένα ευνομούμενο κράτος μέ πιστή τήρηση τών συνταγματικών επιταγών, τό θέμα αυτό ανάγεται σέ ζήτημα γενικότερου δημοσίου συμφέροντος, τό όποιο έδώ παρουσιάστηκε μέ όλους τους τρόπους ως οικονομικό συμφέρον, κατά παραγνώριση κάθε ποιοτικοΰ κριτηρίου. Τέσσερις άδειες συνιστούν τό ελάχιστο τής πολυφωνίας, μέ ορατό τόν κίνδυνο τής ελλειπτικής ενημέρωσης, πού ενδεχομένως μπορεί νά είναι οριακά μόνο συμβατή μέ τίς απαιτήσεις τοΰ Συντάγματος. Ή ΕΡΤ υφίσταται ενίοτε (;) τήν «κακοδαιμονία» τοϋ πολιτικού συστήματος, οί τέσσερις άδειες είναι αμφίβολο, ακόμη καί ύπό συνθήκες ύγιοΰς ανταγωνισμού, αν θά προασπίζουν τήν συνταγματική νομιμότητα, λαμβανομένης υπ' όψη τής οιονεί εξάρτησης τών τηλεοπτικών επιχειρήσεων από τήν πολιτική εξουσία..."

Η επιστολή αναγνώστη, από την "ΕΣΤΙΑ"

"ΕΣΤΙΑ", 23/09/16

Οί τηλεοπτικές άδειες

Κύριε Διευθυντά,

Οί τηλεοπτικές άδειες έπρεπε νά δοθοϋν με διαφάνεια καί ποιοτικά κριτήρια. Καί δέν έπρεπε νά είναι μόνο 4, οϋτε έπρεπε νά έχει απαξιωθεί ό ρόλος τοϋ Έθνικοΰ Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ). Μήπως ή κυβέρνηση έχει «αλλεργία» μέ τίς Ανεξάρτητες Αρχές; Τό ΕΣΡ ήταν σύμφωνα μέ τό Σύνταγμα (άρθρο 15 παρ. 2) τό αποκλειστικά αρμόδιο όργανο γιά τήν χορήγηση άδειών.Έπρεπε νά αξιοποιηθεί τό σύνολο τοϋ ψηφιακού φάσματος καί γι’ αυτό ήταν απαραίτητη καί αναγκαία ή γνωμοδότηση τοΰ ΕΣΡ. Τό ΕΣΡ έχει εκ τοϋ Συντάγματος τήν αποκλειστική αρμοδιότητα σέ ό,τι άφορα τήν ομαλή λειτουργία της τηλεόρασης, προκειμένου νά επιβεβαιωθεί στην πράξη καί νά ευδοκιμήσει ή κοινωνική αποστολή τοϋ μέσου αύτοϋ, κάτι πού «ξεχάστηκε» στην όλη διαδικασία τής δημοπρασίας των τεσσάρων αδειών.

Αντί γιά ποιοτικά, είχαμε ποσοτικά κριτήρια, τά όποια άφαιροϋν από τήν ενημέρωση τήν ουσία της. Σέ όλη αυτή τήν πρωτόγνωρη διαδικασία καί σέ όσα προηγήθηκαν αυτής, λέξη δέν ακούστηκε γιά τό Σύνταγμα, τό ΕΣΡ καί τήν κοινωνική αποστολή πού πρέπει νά χαρακτηρίζει ένα τηλεοπτικό μέσο. Ή εν λόγω αποστολή διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην υλοποίηση των συνταγματικών ορισμών, επιτάσσοντας τό ουσιώδες καί προκαλώντας τήν αφύπνιση τοϋ στοχαζόμενου τηλεθεατή καί τήν πρόκληση τής συνειδητότητάς του. Διαρρηγνύοντας τήν επίφαση τής πραγματικότητας, αποσκοπεί στό νά εισάγει εκ νέου στην τηλεόραση τίς προτεραιότητες πού θά καθορίζουν, αυτές, τήν αρμονική συνύπαρξη μέ τό Μέσο.

Ή διαπλοκή πατάσσεται όταν γιά τήν χορήγηση τών αδειών δέν εμφιλοχωρούν μόνον επιχειρηματικά κριτήρια. 'Εξάλλου, ή πρόοδος τής τεχνολογίας ακυρώνει τίς προσπάθειες άνωθεν, δηλαδή μονομερούς ρύθμισης τοϋ τηλεοπτικού τοπίου. Σέ ένα ευνομούμενο κράτος μέ πιστή τήρηση τών συνταγματικών επιταγών, τό θέμα αυτό ανάγεται σέ ζήτημα γενικότερου δημοσίου συμφέροντος, τό όποιο έδώ παρουσιάστηκε μέ όλους τους τρόπους ως οικονομικό συμφέρον, κατά παραγνώριση κάθε ποιοτικοΰ κριτηρίου. Τέσσερις άδειες συνιστούν τό ελάχιστο τής πολυφωνίας, μέ ορατό τόν κίνδυνο τής ελλειπτικής ενημέρωσης, πού ενδεχομένως μπορεί νά είναι οριακά μόνο συμβατή μέ τίς απαιτήσεις τοΰ Συντάγματος. Ή ΕΡΤ υφίσταται ενίοτε (;) τήν «κακοδαιμονία» τοϋ πολιτικού συστήματος, οί τέσσερις άδειες είναι αμφίβολο, ακόμη καί ύπό συνθήκες ύγιοΰς ανταγωνισμού, αν θά προασπίζουν τήν συνταγματική νομιμότητα, λαμβανομένης υπ' όψη τής οιονεί εξάρτησης τών τηλεοπτικών επιχειρήσεων από τήν πολιτική εξουσία.

Προϋπόθεση γιά τήν διαμορφούμενη τηλεοπτική πραγματικότητα -μέχρις ότου αποφανθεί αμετακλήτως τό Συμβούλιο τής Επικρατείας- είναι ή τήρηση τών ορισμών τοΰ Συντάγματος (αντικειμενικότητας, ποιότητας) καί ή ευδοκίμηση τής κοινωνικής αποστολής τής τηλεόρασης, ή οποία τήν υποχρεώνει νά διευρύνει τους ορίζοντες της, αντικαθιστώντας τήν παρωχημένη αντίληψη ενός Μέσου, πού εν πολλοίς διαμορφώνεται από τήν μάζα, μέ στοιχεία ικανά νά τεκμη ριώσουν ένα νέο είδος τηλεόρασης, ή οποία δέν θά απευθύνεται στό ένστικτο, άλλα σέ συνειδητοποιημένο τηλεθεατή-πολίτη. Ή νομοθεσία γιά τήν τηλεόραση καί ιδίως γιά τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς εξακολουθεί νά είναι θέμα προς συζήτηση, άφοϋ οί σταθμοί αυτοί έχουν, λόγου χάριν, εξοβελίσει άπό τό πρόγραμμα τους τά «προϊόντα τοϋ λόγου καί τής τέχνης», προβάλλοντας άντ' αυτών, μεταξύ άλλων, συμβουλές αστρολογίας, διάφορα «παιγνιώδη» σήριαλ, σειρές σέ επανάληψη, ελλείψει πρωτοτυπίας καί ευρηματικής φαντασίας, τηλετζόγο, ταινίες μέ ζόμπυ, ποταμούς αίματος, ξυλοδαρμούς μέχρι θανάτου καί άλλα δήθεν «ψυχαγωγικού» περιεχομένου προγράμματα, εις καταστρατήγηση τής κοινωνικής αποστολής. Καί όμως αυτά παρακολουθεί τό ευρύτερο κοινό, περιχαρακωμένο στον εαυτό του καί στην «μαγεία» τής μαζικής επικοινωνίας, πού αφειδώς προσφέρει ή ιδιωτική τηλεόραση.

Όπως έδήλωσε πρόσφατα ό καθηγητής Εύάγ. Βενιζέλος δημιουργείται στην "Ελλάδα μιά κοινωνία χαμηλών προσδοκιών. Προσδοκίες τοΰ είδους αυτοΰ συνηγορούν γιά τόν «θρίαμβο» τής μαζικής επικοινωνίας (πού εκφράζει ή ιδιωτική τηλεόραση) εις βάρος τής ποιότητας, τής διαφάνειας τοΰ λόγου καί τής αντικειμενικότητας (γιά τήν οποία μόλις προχθές ό Πρόεδρος τής Δημοκρατίας έζήτησε τήν απαραίτητη καί απαρέγκλιτη τήρηση της). Οί άδειες πού δόθηκαν, μέ τόν τρόπο πού δόθηκαν, γιά 4 ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς, δέν συνηγορούν γιά τήν αναβίωση άξιων στην ιδιωτική τηλεόραση. Θά εξακολουθήσει άραγε νά παράγεται τό ίδιο μαζικό προϊόν πού παράγεται καί τώρα; Πολύ περισσότερο μάλιστα πού δέν ετέθη ώς προϋπόθεση ή προαπαιτούμενο ή σύμπλευση μέ τους ορισμούς τοΰ Συντάγματος (άρθρο 15 παρ. 2).

Καί τελειώνοντας, νά υπενθυμίσουμε ότι στην Ιρλανδία, μέ τόν μισό πληθυσμό άπό τήν Ελλάδα, λειτουργούν 12 ιδιωτικοί σταθμοί καί 6 δημόσιοι, στην Αυστρία 9 ιδιωτικοί καί στην Κύπρο 7.

Σας ευχαριστώ
γιά τή φιλοξενία,

Νίκος Ανδρουτσόπουλος
Νομικός-Δοκιμιογράφος