"...Ή παρεμβολή μεταξύ τών κρατών-μελών καί της Ευρωπαϊκής "Ενώσεως ενδιαμέσων ομάδων χωρών δέ φαίνεται καλή ιδέα. Τό πρόσθετο στρώμα θά είναι αφορμή καί λόγος νέων τριβών καί προστριβών καί όχι τρόπος καί μέθοδος άρσεως τών ύπαρχουσών. Στίς δύσκολες περιστάσεις πού διανύει ή Ευρώπη, άς ανα­ζητηθούν λύσεις μέ τή χρησιμοποίηση τών υφιστα­μένων μηχανισμών καί διαδικασιών. Λύσεις πού δέν είναι δυνατόν νά προέλθουν παρά άπό συγκλίνουσες βουλήσεις, θελήσεις καί ενέργειες· όχι άπό παρεκκλί­νουσες. Αν οι Βόρειοι γίνουν βορειότεροι καί οι Νό­τιοι νοτιότεροι, τό χάσμα μεταξύ τους θά διευρυνθεί, θά καταστεί αγεφύρωτο καί ή Ευρώπη θά διασπασθεί. Τό ίδιο θά επέλθει επίσης στό ψυχολογικό πεδίο, άν οι Βόρειοι θεωρούν τους Νοτίους ολοένα «νοτιότε­ρους» μέ τή βόρεια σημασία τής λέξεως καί οι Νότιοι τους ανταποδίδουν τά ϊσα..."

Aπό την "ΕΣΤΙΑ"

"ΕΣΤΙΑ", 28/09/16

Βόρειοι και Νότιοι:Του Χριστ'οφορου Χ. Ματιάτου*

ΙΣΩΣ ή πρώτη σκέψη πηγαίνει στους Βορείους καί Νοτίους του Αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου πού τόσες φορές είδαμε στον κινηματογράφο καί στην τηλεόραση νά μάχονται αλλήλους, οι μέν μέ κυα­νές στολές, οΐ δέ μέ φαιές στολές καί νά στροβιλί­ζονται γιά τό χατίρι της Σκάρλετ Ό" Χάρα στό «Όσα παίρνει ό άνεμος». Αυτά δέ στη διάρκεια ενός αγώ­να άπό τόν όποίον οι Ηνωμένες Πολιτείες κινδύνε­ψαν νά πάψουν νά είναι Ηνωμένες. Μπορούμε, όμως, νά συγκρατήσουμε άπό τά παραπάνω, γιά τά παρα­κάτω, ότι μετά άπό μιά τέτοια δοκιμασία, ή διχασμέ­νη χώρα ξαναβρήκε τή συνοχή καί τήν ενότητα της καί προχώρησε στό γνωστό μέλλον. Δέν πρέπει νά θεωρηθεί ότι ή έκβαση αυτή ήταν αυτονόητη. Στην Κεντρική καί στή Νότια Αμερική, διάφορες μορφές κρατικών ενώσεων δέν είχαν αίσια εξέλιξη. Σημειώ­νεται, όμως, ότι άν γιά τους Βορείους πρόκειται γιά έναν Εμφύλιο Πόλεμο, γιά κάποιους άπό τους Νοτί­ους παραμένει ώς ό «Πόλεμος ανάμεσα στίς Πολι­τείες» ή μάλλον «ανάμεσα στά Κράτη», τονίζοντας τόν ιδιαίτερο χαρακτήρα τοϋ γεγονότος καί τοϋ τί δι­ακυβεύτηκε τότε.

Τώρα έχουμε Βορείους καί Νοτίους εντός της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Ευτυχώς, δέν έχουμε εμφύ­λιο πόλεμο καί ελπίζεται ότι ή Ευρώπη θά αρκεσθεί στίς, όχι λίγες, πολεμικές εμπειρίες πού απέκτησε στή διάρκεια της Ιστορίας της. Μερικοί, τίς αναμετρήσεις εκείνες, ή τουλάχιστον κάποιες άπό αυτές, τίς θεω­ρούσαν εμφύλιες, έκ των υστέρων είναι αλήθεια. Πά­ντως, κάθε σκέψη ή ενέργεια γιά τό μέλλον τής Εύρώπης, δέν πρέπει νά γίνεται χωρίς νά διατηρείται, πα­ρούσα καί διδακτική, ή μνήμη ενός παρελθόντος, ή αναβίωση τοϋ οποίου θά πρέπει νά αποφευχθεί. Σή­μερα, οι ένδοευρωπαϊκές εντάσεις τηρούνται πάντο­τε σέ κάποια όρια καί κάποια πλαίσια. Αυτό βέβαια, δέ σημαίνει ότι αποκλείονται οι απώλειες, πού μπο­ρεί νά είναι ιδιαίτερα σημαντικές όπως ή πρόσφατη της Μεγάλης Βρεταννίας. Κάποιοι εξαιρετικά απαισι­όδοξοι φοβούνται ή ελπίζουν ότι καί ή ίδια ή "Ενωση, ίσως, πάψει νά υφίσταται, πρώτα ώς ιδέα, όραμα καί ελπίδα, κατόπιν δέ ώς πραγματικότητα, καθημερινό­τητα καί κανονικότητα.

Είναι φυσικό, ή Ευρωπαϊκή Ένωση νά έχει προβλή­ματα ενότητας καί συνοχής μέ τά μέλη πού τή συνέ­θεσαν καί πού αισθάνονται νοσταλγία γιά τό παρελ­θόν πρίν άπό την Ένωση καί ανησυχία γιά τό μέλλον μετά άπό αυτήν. Είναι λογικό δέ νά ασκούν μιά ένδοευρωπαϊκή διπλωματία γιά νά προωθήσουν τά συμφέ­ροντά τους. Νά σχηματίζουν συμμαχίες, νά προχω­ρούν σέ ιδιαίτερες προσεγγίσεις. Αλλά όλα αυτά μέ­χρις ενός ορισμένου σημείου. Διαφορετικά, ή Ευρω­παϊκή Ένωση θά χάσει τή βασική της ιδιότητα, αρετή καί άξία. Προστίθεται ότι αυτές οι ιδιότυπες ομα­δοποιήσεις είναι έξωθεσμικές καί μοιραία δημιουργούν γκρίζες ζώνες, πού δέν είναι δυνατόν νά μήν έχουν συνέπειες στην όλη ισορροπία της Ενώσεως καί στον τρόπο λειτουργίας της. Κάποιες ομάδες θά μπορούσαν νά θεωρηθούν συμπαθείς, τουλάχιστον σ’ αυτούς πού τίς συγκροτούν, ιδιαίτερα σ’ εκείνους πού πήραν τίς σχετικές πρωτοβουλίες. Είναι λιγότερο συ­μπαθείς όταν πρόκειται γιά αριθμό κρατών-μελων, πε­λατών γύρω άπό μιά ισχυρή χώρα ή όταν έχουν αρνη­τικές συμπεριφορές, όπως κατά καιρούς ή ομάδα «Βίζεγκραντ».

Θά ήταν άτοπο μιά "Ενωμένη Ευρώπη μέ τους θε­σμούς της νά βρεθεί στην πράξη κατακερματισμέ­νη σέ άτυπες ομάδες. Ομάδες Βορείων καί Νοτίων σήμερα, αλλά μέ άπειρες άλλες δυνατότητες αϋριο. Συνεχίζοντας μέ τά σημεϊα τοϋ ορίζοντα, μπορούμε νά έχουμε πάλι, όπως συνέβαινε σ’ ένα πρόσφατο παρελθόν, Δυτικούς καί Ανατολικούς Ευρωπαίους άς ποϋμε. Τά γεωγραφικά κριτήρια έχουν καί άλλες επιλογές γιά ένδοευρωπαϊκές διαιρέσεις. Σέ Μεσο­γειακούς καί Ατλαντικούς Ευρωπαίους, παραδείγ­ματος χάριν. Αλλά καί Κεντροευρωπαίους καί Άκρο-ευρωπαίους μπορούμε νά έχουμε. Βεβαίως, όμως, είναι δυνατό νά υπάρξουν πλείστα όσα άλλα  κρι­τήρια, πού νά μήν έχουν καμμία σχέση μέ τή Γεωγραφία. Οι συνιστώσες χώρες τής Ευρώπης είναι δυνατόν νά διακριθούν καί ομαδοποιηθούν πολι­τικά, οικονομικά, κοινωνικά καί σέ ό,τι άλλο ακόμη. Εννοείται ότι διάφορες χώρες θά συμβεί νά βρε­θούν συγχρόνως σέ διαφορετικές ομάδες. Τόσες ομάδες σέ μία κλονιζόμενη Ευρώπη, μοιραία θά κάνουν ό,τι κάνουν πάντα αντίπαλες ομάδες. Ή ανά­γκη διαιτητών θά γίνει επιτακτική, ή εΰρεσή τους προβληματική.

Ή παρεμβολή μεταξύ τών κρατών-μελών καί της Ευρωπαϊκής "Ενώσεως ενδιαμέσων ομάδων χωρών δέ φαίνεται καλή ιδέα. Τό πρόσθετο στρώμα θά είναι αφορμή καί λόγος νέων τριβών καί προστριβών καί όχι τρόπος καί μέθοδος άρσεως τών ύπαρχουσών. Στίς δύσκολες περιστάσεις πού διανύει ή Ευρώπη, άς ανα­ζητηθούν λύσεις μέ τή χρησιμοποίηση τών υφιστα­μένων μηχανισμών καί διαδικασιών. Λύσεις πού δέν είναι δυνατόν νά προέλθουν παρά άπό συγκλίνουσες βουλήσεις, θελήσεις καί ενέργειες· όχι άπό παρεκκλί­νουσες. Αν οι Βόρειοι γίνουν βορειότεροι καί οι Νό­τιοι νοτιότεροι, τό χάσμα μεταξύ τους θά διευρυνθεί, θά καταστεί αγεφύρωτο καί ή Ευρώπη θά διασπασθεί. Τό ίδιο θά επέλθει επίσης στό ψυχολογικό πεδίο, άν οι Βόρειοι θεωρούν τους Νοτίους ολοένα «νοτιότε­ρους» μέ τή βόρεια σημασία τής λέξεως καί οι Νότιοι τους ανταποδίδουν τά ϊσα. 'Εν πάση περιπτώσει, δέν είναι σκόπιμο νά αποσυντεθεί ή Ευρωπαϊκή Ένωση, γιά νά αποδειχθεί ή αναγκαιότητα της καί νά αρχίσει ή ανοικοδόμηση της.

*Νομικός