Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
Με το χαμόγελο στα χείλη επιθεωρεί τον εύτακτο και πολλά υποσχόμενο αμπελώνα. Μέσω της επιστολογραφικής επικουρίας του αναγνώστη της «Κ» οι πιο πολλοί μαθαίνουμε ότι καλλιεργητές, τρυγητές, παραγωγοί, τελούν υπό την υψηλή προστασία ενός Αγίου. Η αόρατη, αθάνατη, παρουσία του βοηθά για να φθάσει στα ποτήρια και στις παρέες μας ο χυμός της ευλογημένης, με τη σφραγίδα των Γραφών, αμπέλου. «Εγώ ο ελάχιστος Τρύφων, ορών ούτω τηκομένους τους καρπούς...».
Ο λατρεμένος Αγιος με το κλαδευτήρι, προστάτης των αμπελουργών και
οι ευχές γιά "οίνον καλόν"
Κύριε διευθυντά,
Μια, νομίζω οφειλόμενη, υπενθύμιση η επιστολή μου, ότι σήμερα 1η Φεβρουαρίου η ορθόδοξη εκκλησία τιμά τη μνήμη του Αγίου Τρύφωνος, προστάτη των αμπελουργών και της αμπέλου.
Οφειλόμενη υπενθύμιση, γιατί είναι δυσεξήγητη η αφάνεια στην οποία έχει περιπέσει ο Αγιος με το κλαδευτήρι στο χέρι, παρ’ όλες τις ευκαιρίες που ο ετήσιος κύκλος των, εγνωσμένης επιδεξιότητας, αμπελουργικών εργασιών προσφέρει για την ανάκλησή του στη μνήμη μας. Για να μην αναφερθούμε στην προαιώνια αμπελουργική μας παράδοση και την πολύπτυχη παρουσία του οίνου στη θρησκευτική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή του τόπου.
Πώς και γιατί ο σγουρομάλλης Αγιος ορίστηκε προστάτης του εμβληματικού φυτού είναι άγνωστο, μια και πουθενά στο συναξάρι του βίου του δεν υπάρχουν θαύματα που να συνδέονται με το αμπέλι. Το πιθανότερο, επειδή η γιορτή του συμπίπτει με την έναρξη του κλαδέματος των αμπελιών, τη σημαντικότερη ίσως αμπελουργική εργασία. Είμαι βέβαιος ότι όλοι ξέρουμε την παροιμία: «Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μην ’ξετάζεις».
Νέος σε «τρυφερή ηλικία», που συνδέει παρετυμολογικά το όνομά του με την ποθητή τρυφεράδα των φυτών, των οποίων είναι προστάτης, ο της «ακηράτου (αμόλυντης) τρυφής μέτοχος», επώνυμος Αγιος Τρύφων, είναι ο αγαπημένος λαϊκός Αγιος των απανταχού αμπελουργών. Μαρτύρησε στη Νίκαια ύστερα από τρομερά βασανιστήρια, επί Δεκίου. Η λατρεία του εντοπίζεται κατά τον 16ο αιώνα.
Ενα από τα τρία απολυτίκια του Αγίου: «Τρυφήν την ακήρατον, ιχνηλατών εκ παιδός, βασάνους υπήνεγκας, υπέρ Χριστού του Θεού, και ήθλησας άριστα όθεν την των θαυμάτων, κομισάμενος χάριν, λύτρωσαι πάσης βλάβης, και παντοίας ανάγκης, Τρύφων Μεγαλομάρτυς, τους σε μακαρίζοντας». Ετσι, σε πολλές αμπελουργικές περιοχές, ίσως και σήμερα, αφού γίνει η λειτουργία, ο ιερέας παίρνοντας λάδι από το καντήλι του Αγίου επισκέπτεται το αμπέλι του κάθε αμπελουργού, το οποίο ραίνει διαβάζοντας την ευχή, στην οποία εξορκίζει παν γένος κακουργών θηρίων, αδικούντων την άμπελον, την χώραν τε και τον κήπον εκάστου δούλου του Θεού - νοικοκύρη.
Μέρος της ευχής του Αγίου: «[...] Εγώ ο ελάχιστος Τρύφων, ορών ούτω τηκομένους τους καρπούς, και διά ταύτην την αιτίαν δαπανωμένους τους ανθρώπους, τω παντελεί αφανισμώ των καρπών της γης, των τε χωραφίων, αμπέλων, κήπων και λαχάνων, και παντοίων δένδρων τω τοιούτω ολέθρω παραδιδομένων, διαπονηθείς, εδεήθην προς τον Κύριον και Θεόν μου, του γενέσθαι αφανή πάντα τα θηρία, τα προς αδικίαν και φθοράν υπάρχοντα [...]», όπως: «Κάμπη, σκώληξ, σκωληκοκάμπη, σκάνθαρος, βρούχος, ακρίς, επίμαλος, καλιγάρις, μακρόπους, μύρμηξ, φθειρ, ρυγίτης, ψυλλίτις, καυσοκόπος, ερυσίβη, κοχλοί, ψαλίτης και ειτί άλλο προσφυσούν και μαραίνον τον καρπόν της σταφυλής και των λοιπών ειδών και λαχάνων».
Τη γιορτή του Αγίου τιμούν οι πιστοί με το παραδοσιακό «κουρμπάνι», τη θυσία δηλαδή αρσενικού μοσχαριού, που βράζει μέσα σε τεράστιες χύτρες στις υπαίθριες φωτιές, στον περίβολο της εκκλησίας, όπου και επακολουθεί γλέντι. Ας ευχηθούμε, με τη βοήθεια του Αγίου, να έχουμε μια καλή αμπελουργική χρονιά.
ΓΙΩΡΓΟΣ Ι. ΚΏΣΤΟΥΛΑΣ
Βούλα
Τα υψηλού κινδύνου πεζοδρόμιά μας
Κύριε διευθυντά,
Τις τελευταίες εβδομάδες γίνεται συχνά πυκνά λόγος για την κατάσταση των πεζοδρομίων της πρωτεύουσας. Προσωπικά έχω ιδίαν πείρα από ένα σπασμένο αστράγαλο στην οδό Πρατίνου στο Παγκράτι, καθώς έλειπε από την πλευρά του δρόμου το τελείωμα (το περίζωμα).
Παρηγορούμαι όμως καθώς αναλογίζομαι την κατάσταση που επικρατούσε στην Αθήνα πριν από πολλά πολλά χρόνια, γύρω στο 1858-1860 όταν κατασκευάστηκαν πολλές οδοί με μεγάλη φροντίδα και επιμέλεια και πάντα με έξοδα του Δήμου Αθηναίων, αλλά και των κατοίκων της πόλης.
Στο αρχείο Δεκόζη Βούρου, που εναπόκειται στο ΕΛΙΑ, σώζονται έγγραφα της Διεύθυνσης Διοικητικής Αυτονομίας Αθηνών προς τον Δεκόζη Βούρο με ημερομηνία 4/10/1859 με το οποίο καλείται ο παραλαβών να πληρώσει σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 8267 διάταξη «περί κατασκευής περιζωσμάτων κ.λπ. κατά την λεωφόρον του Πανεπιστημίου και της πλατείας του υπουργ. των οικονομικών πρωτόκολλον του αναλογισμού της δαπάνης» (πρόκειται για το σημερινό Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών).
Την ειδοποίηση συνοδεύουν αναλυτικά έγγραφα του αναλογισμού του ποσού που χρεώνεται ο κάθε ιδιοκτήτης, τα οποία υπογράφονται από τον νομάρχη Γ. Λασσάνη, τον διευθυντή της διοικητικής αστυνομίας Π. Μοναστηριώτη, τον δήμαρχο Γ. Σκούφο και τον πολ. μηχανικό του δήμου, Δανιήλ.
Σύμφωνα με τις οδηγίες, «τα περιζώματα τούτα θέλουσιν εξορυχθή εκ των καλυτέρων στρωμάτων του λατομείου του Υμηττού, να έχουν μήκος από 0,90 cm και πάνω, το δε πλάτος των πεζοδρομίων πρέπει να είναι μεταξύ 5,90 και 6,80 μ. Το διάκενο διάστημα μεταξύ της παροδίου οικοδομικής γραμμής μέχρι του περιζώματος θέλει πληρωθή διά χώματος».
Σύμφωνα με το έγγραφο, το ποσόν για την πληρωμή των δαπανών των περιζωμάτων των πεζοδρομίων της λεωφόρου Πανεπιστημίου και από τις δύο πλευρές έφθανε τις 39.741 δρχ.
Τα μεγαλύτερα ποσά αναλογούσαν στο υπουργείο Οικονομικών και τους κήπους του (646 δρχ.) και στον Δήμο Αθηναίων για τον κήπο του Συντάγματος (380 δρχ.) στο Αρσάκειο (986 δρχ.), στους Βασιλικούς Στάβλους (1.826 δρχ.), στη Δυτική εκκλησία (την καθολική Μητρόπολη του Αγ. Διονυσίου (819 δρχ.) και το Τυφλοκομείο (οφθαλμιατρείο 558 δρχ.) κήπος επί της πλατείας Πανεπιστημίου (1380). Μεταξύ των ιδιωτών ιδιοκτητών αναφέρονται οι Δεκόζης Βούρος, Ιω. Βάμβας, Κων. Φρεαρίτης, Α. Παππούδωφ, Γεωρ. Μακκάς, χήρα Ράλλη, Ελ. Τοσίτσα, Ευθ. Καστόρχης, Γ. Σκουζές, Ιωαν. Φιλήμων, Π. Καλλιγάς, Αρ. Μπαλάνος, Π. Σκουλούδης, Αντ. Λημνιός, Γ. Δημητρίου και πολλοί άλλοι διαπρεπείς Αθηναίοι της εποχής (67 ιδιοκτήτες).
Αξίζει ίσως να αναφέρουμε ότι το ίδιο χρονικό διάστημα (1858-59) πολλές μικρές οδοί κατασκευάστηκαν και επισκευάστηκαν από τον ετήσιο προϋπολογισμό του δήμου και ως προς το μέτρο της προσωπικής εργασίας, έπειτα από μεγάλη συζήτηση το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε το 1860 να το καταργήσει, «καθ’ όσον και δυσεκτέλεστον ήτο και πολλά παράπονα ήγειρε και αντικρουόμενον προς τον πολιτισμόν εθεωρήθη».
Δόξα τω Θεώ από το μέτρο της προσωπικής εργασίας γλιτώσαμε. Από τις τούμπες όμως και τις βουτιές στα πεζοδρόμια, το παλεύουμε ακόμη...
ΜΑΡΩ ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΗ ΑΔΑΜΗ
Ο Δαίδαλος, η Κύμη και ο Σωκράτης
Κύριε διευθυντά,
Στο φύλλον της «Καθημερινής» 25/1, δημοσιεύεται επιστολή του διακεκριμένου καθηγητή Λ. Σ. Ξάνθη αναφερόμενη στον Δαίδαλο. Ας μου επιτραπεί ένας βραχύς επισχολιασμός.
Πρώτον, στη λεζάντα της σχετικής εικόνας σημειώνεται ότι ο Δαίδαλος, μετά τη φυγή του απ’ την Κρήτη, προσγειώνεται στη Σικελία. Ωστόσο, πριν φθάσει στη Σικελία, ο Βιργίλιος τον φέρνει να προσγειώνεται πρώτα στην ιταλιώτιδα Κύμην (Αινειάδα, βιβλ. VI, 1519). «Αμέσως μετά τον χαμό του Ικάρου», σημειώνει ο ακαδημαϊκός Θ. Παπαγγελής, σελ. 450 της αριστουργηματικής μεταφράσεως της «Αινειάδας», ΜΙΕΤ, 2019. Ο δε Ιταλός αρχαιολόγος F. Zevi (1987) υπογραμμίζει ότι «ο Δαίδαλος κατέχει τη γνώση της Τεχνολογίας, και επομένως με τον Δαίδαλο, με τις ευβοϊκές αποικίες, καταφθάνουν στην Ιταλία οι Τέχνες».
Εξάλλου, στις ποικίλες ιδιότητες του Μηχανικού Δαιδάλου τις οποίες προσφυώς αναφέρει ο Λ. Σ. Ξάνθης, θα ήθελα να προσθέσω και τη μυθολογούμενη θεϊκή καταγωγή των προγόνων του. Αλλωστε, και ο Σωκράτης (από τον δήμο των Δαιδαλιδών) καμάρωνε που η γενιά του κρατούσε απ’ τον Δαίδαλο (Πλάτων, Αλκιβιάδης, 121a4) και επομένως απ’ τον Ηφαιστο.
Και ευχαριστώ για τις ευκαιρίες διαλόγου που μας προσφέρει η «Καθημερινή».
Θ. Π. ΤΑΣΙΟΣ
Κύριε διευθυντά,
Μια, νομίζω οφειλόμενη, υπενθύμιση η επιστολή μου, ότι σήμερα 1η Φεβρουαρίου η ορθόδοξη εκκλησία τιμά τη μνήμη του Αγίου Τρύφωνος, προστάτη των αμπελουργών και της αμπέλου.
Οφειλόμενη υπενθύμιση, γιατί είναι δυσεξήγητη η αφάνεια στην οποία έχει περιπέσει ο Αγιος με το κλαδευτήρι στο χέρι, παρ’ όλες τις ευκαιρίες που ο ετήσιος κύκλος των, εγνωσμένης επιδεξιότητας, αμπελουργικών εργασιών προσφέρει για την ανάκλησή του στη μνήμη μας. Για να μην αναφερθούμε στην προαιώνια αμπελουργική μας παράδοση και την πολύπτυχη παρουσία του οίνου στη θρησκευτική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή του τόπου.
Πώς και γιατί ο σγουρομάλλης Αγιος ορίστηκε προστάτης του εμβληματικού φυτού είναι άγνωστο, μια και πουθενά στο συναξάρι του βίου του δεν υπάρχουν θαύματα που να συνδέονται με το αμπέλι. Το πιθανότερο, επειδή η γιορτή του συμπίπτει με την έναρξη του κλαδέματος των αμπελιών, τη σημαντικότερη ίσως αμπελουργική εργασία. Είμαι βέβαιος ότι όλοι ξέρουμε την παροιμία: «Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μην ’ξετάζεις».
Νέος σε «τρυφερή ηλικία», που συνδέει παρετυμολογικά το όνομά του με την ποθητή τρυφεράδα των φυτών, των οποίων είναι προστάτης, ο της «ακηράτου (αμόλυντης) τρυφής μέτοχος», επώνυμος Αγιος Τρύφων, είναι ο αγαπημένος λαϊκός Αγιος των απανταχού αμπελουργών. Μαρτύρησε στη Νίκαια ύστερα από τρομερά βασανιστήρια, επί Δεκίου. Η λατρεία του εντοπίζεται κατά τον 16ο αιώνα.
Ενα από τα τρία απολυτίκια του Αγίου: «Τρυφήν την ακήρατον, ιχνηλατών εκ παιδός, βασάνους υπήνεγκας, υπέρ Χριστού του Θεού, και ήθλησας άριστα όθεν την των θαυμάτων, κομισάμενος χάριν, λύτρωσαι πάσης βλάβης, και παντοίας ανάγκης, Τρύφων Μεγαλομάρτυς, τους σε μακαρίζοντας». Ετσι, σε πολλές αμπελουργικές περιοχές, ίσως και σήμερα, αφού γίνει η λειτουργία, ο ιερέας παίρνοντας λάδι από το καντήλι του Αγίου επισκέπτεται το αμπέλι του κάθε αμπελουργού, το οποίο ραίνει διαβάζοντας την ευχή, στην οποία εξορκίζει παν γένος κακουργών θηρίων, αδικούντων την άμπελον, την χώραν τε και τον κήπον εκάστου δούλου του Θεού - νοικοκύρη.
Μέρος της ευχής του Αγίου: «[...] Εγώ ο ελάχιστος Τρύφων, ορών ούτω τηκομένους τους καρπούς, και διά ταύτην την αιτίαν δαπανωμένους τους ανθρώπους, τω παντελεί αφανισμώ των καρπών της γης, των τε χωραφίων, αμπέλων, κήπων και λαχάνων, και παντοίων δένδρων τω τοιούτω ολέθρω παραδιδομένων, διαπονηθείς, εδεήθην προς τον Κύριον και Θεόν μου, του γενέσθαι αφανή πάντα τα θηρία, τα προς αδικίαν και φθοράν υπάρχοντα [...]», όπως: «Κάμπη, σκώληξ, σκωληκοκάμπη, σκάνθαρος, βρούχος, ακρίς, επίμαλος, καλιγάρις, μακρόπους, μύρμηξ, φθειρ, ρυγίτης, ψυλλίτις, καυσοκόπος, ερυσίβη, κοχλοί, ψαλίτης και ειτί άλλο προσφυσούν και μαραίνον τον καρπόν της σταφυλής και των λοιπών ειδών και λαχάνων».
Τη γιορτή του Αγίου τιμούν οι πιστοί με το παραδοσιακό «κουρμπάνι», τη θυσία δηλαδή αρσενικού μοσχαριού, που βράζει μέσα σε τεράστιες χύτρες στις υπαίθριες φωτιές, στον περίβολο της εκκλησίας, όπου και επακολουθεί γλέντι. Ας ευχηθούμε, με τη βοήθεια του Αγίου, να έχουμε μια καλή αμπελουργική χρονιά.
ΓΙΩΡΓΟΣ Ι. ΚΏΣΤΟΥΛΑΣ
Βούλα
Ενας ουρολόγος στο κυνήγι αρκούδας
Κύριε διευθυντά,
Την εκπαίδευσή μου στη Γενική Χειρουργική και στη Χειρουργική Θώρακος - Καρδίας έκανα στα νοσοκομεία του Northwestern University, στο Σικάγο των ΗΠΑ (1964-1971). Κάθε Σάββατο πρωί, στο αμφιθέατρο του νοσοκομείου Passavavt Memorial Hospital γίνονταν οι συγκεντρώσεις που στην Αμερική είναι γνωστές ως Surgical Grand Rounds.
Κύριε διευθυντά,
Την εκπαίδευσή μου στη Γενική Χειρουργική και στη Χειρουργική Θώρακος - Καρδίας έκανα στα νοσοκομεία του Northwestern University, στο Σικάγο των ΗΠΑ (1964-1971). Κάθε Σάββατο πρωί, στο αμφιθέατρο του νοσοκομείου Passavavt Memorial Hospital γίνονταν οι συγκεντρώσεις που στην Αμερική είναι γνωστές ως Surgical Grand Rounds.
Ακόμα δεν λησμονώ μία από αυτές τις συγκεντρώσεις. Ο καθηγητής Χειρουργικής John Beal, που τις συντόνιζε, ήθελε να παρουσιάσει ως έκπληξη μερικά κινηματογραφημένα στιγμιότυπα από ένα κυνήγι αρκούδας, που είχε ετοιμάσει κάποιος ουρολόγος συνάδελφος. Από τα παράξενα των Αμερικανών. Δεν ήθελε, όμως, να γνωρίζουν οι συνάδελφοι ακροατές το, μη ιατρικό, θέμα της εκπλήξεως από την αρχή της συνεδρίας, αλλά δυσκολευόταν να σκεφθεί και να βρει κατάλληλο τίτλο του «περιστατικού», ώστε να τυπωθεί στο πρόγραμμα που θα κυκλοφορούσε στην αρχή της εβδομάδος. Με κάλεσε ο καθηγητής Beal στο γραφείο του και με ρώτησε πώς λέμε στα ελληνικά το bear hunting (κυνήγι αρκούδας). Του το έγραψα και του το είπα προφορικά. Δυσκολεύθηκε να προφέρει «κυνήγι αρκούδας». Ηλθε τότε στο μυαλό μου κάτι αρχαιοπρεπές: «Θήρα Αρκτου». Σαφώς πιο εύκολο στην προφορά για τους Αμερικανούς. Η ιδέα μου αυτή άρεσε στον Beal. Ετσι, το πρόγραμμα με θέματα των Grand Rounds του προσεχούς, τότε, Σαββάτου κυκλοφόρησε από τη Δευτέρα, έχοντας ως τρίτο περιστατικό: Thira Arctou (Θήρα Αρκτου).
Οταν, στη συγκέντρωση, προβλήθηκαν τα κινηματογραφημένα στιγμιότυπα και η έκπληξη τελείωσε, ο John Beal εξήγησε στο ακροατήριο ότι bear hunting στα αρχαία ελληνικά ελέγετο: Θήρα Αρκτου (Thira Arctou). Τότε κάποιος παρήλικας χειρουργός ρώτησε τον Beal, γιατί έκρυψε, προσωρινά, την έκπληξη υπό αρχαιοελληνική ονομασία και όχι υπό λατινική. Ο Beal κάλεσε εμένα ν’ απαντήσω. Είχα προβλέψει αυτήν την εξέλιξη, είχα ετοιμασθεί καταλλήλως και είπα τα εξής:
Οταν, στη συγκέντρωση, προβλήθηκαν τα κινηματογραφημένα στιγμιότυπα και η έκπληξη τελείωσε, ο John Beal εξήγησε στο ακροατήριο ότι bear hunting στα αρχαία ελληνικά ελέγετο: Θήρα Αρκτου (Thira Arctou). Τότε κάποιος παρήλικας χειρουργός ρώτησε τον Beal, γιατί έκρυψε, προσωρινά, την έκπληξη υπό αρχαιοελληνική ονομασία και όχι υπό λατινική. Ο Beal κάλεσε εμένα ν’ απαντήσω. Είχα προβλέψει αυτήν την εξέλιξη, είχα ετοιμασθεί καταλλήλως και είπα τα εξής:
Το έμβλημα του πανεπιστημίου μας, του Northwestern University, έχει δύο ρήσεις από την Καινή Διαθήκη. Μία στην περιφέρεια του εμβλήματος στα λατινικά: «Quaecumque Sunt Vera» (όσα εστίν αληθή) και που είναι μετάφραση στα λατινικά, από την προς Φιλιππησίους επιστολή του αποστόλου Παύλου (4,8), και την άλλη στο κέντρο του εμβλήματος στα ελληνικά: «Ο λόγος πλήρης χάριτος και αληθείας», από το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (1,14). Προτίμησα την πρωτότυπη γλώσσα της Καινής Διαθήκης, την ελληνική, γιατί είναι ζωντανή έως σήμερα, την γνωρίζω και την ομιλώ. Γι’ αυτό επέλεξα το: Θήρα Αρκτου.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΟΛΗΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΟΛΗΣ
Καρδιοχειρουργός
Τα υψηλού κινδύνου πεζοδρόμιά μας
Κύριε διευθυντά,
Τις τελευταίες εβδομάδες γίνεται συχνά πυκνά λόγος για την κατάσταση των πεζοδρομίων της πρωτεύουσας. Προσωπικά έχω ιδίαν πείρα από ένα σπασμένο αστράγαλο στην οδό Πρατίνου στο Παγκράτι, καθώς έλειπε από την πλευρά του δρόμου το τελείωμα (το περίζωμα).
Παρηγορούμαι όμως καθώς αναλογίζομαι την κατάσταση που επικρατούσε στην Αθήνα πριν από πολλά πολλά χρόνια, γύρω στο 1858-1860 όταν κατασκευάστηκαν πολλές οδοί με μεγάλη φροντίδα και επιμέλεια και πάντα με έξοδα του Δήμου Αθηναίων, αλλά και των κατοίκων της πόλης.
Στο αρχείο Δεκόζη Βούρου, που εναπόκειται στο ΕΛΙΑ, σώζονται έγγραφα της Διεύθυνσης Διοικητικής Αυτονομίας Αθηνών προς τον Δεκόζη Βούρο με ημερομηνία 4/10/1859 με το οποίο καλείται ο παραλαβών να πληρώσει σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 8267 διάταξη «περί κατασκευής περιζωσμάτων κ.λπ. κατά την λεωφόρον του Πανεπιστημίου και της πλατείας του υπουργ. των οικονομικών πρωτόκολλον του αναλογισμού της δαπάνης» (πρόκειται για το σημερινό Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών).
Την ειδοποίηση συνοδεύουν αναλυτικά έγγραφα του αναλογισμού του ποσού που χρεώνεται ο κάθε ιδιοκτήτης, τα οποία υπογράφονται από τον νομάρχη Γ. Λασσάνη, τον διευθυντή της διοικητικής αστυνομίας Π. Μοναστηριώτη, τον δήμαρχο Γ. Σκούφο και τον πολ. μηχανικό του δήμου, Δανιήλ.
Σύμφωνα με τις οδηγίες, «τα περιζώματα τούτα θέλουσιν εξορυχθή εκ των καλυτέρων στρωμάτων του λατομείου του Υμηττού, να έχουν μήκος από 0,90 cm και πάνω, το δε πλάτος των πεζοδρομίων πρέπει να είναι μεταξύ 5,90 και 6,80 μ. Το διάκενο διάστημα μεταξύ της παροδίου οικοδομικής γραμμής μέχρι του περιζώματος θέλει πληρωθή διά χώματος».
Σύμφωνα με το έγγραφο, το ποσόν για την πληρωμή των δαπανών των περιζωμάτων των πεζοδρομίων της λεωφόρου Πανεπιστημίου και από τις δύο πλευρές έφθανε τις 39.741 δρχ.
Τα μεγαλύτερα ποσά αναλογούσαν στο υπουργείο Οικονομικών και τους κήπους του (646 δρχ.) και στον Δήμο Αθηναίων για τον κήπο του Συντάγματος (380 δρχ.) στο Αρσάκειο (986 δρχ.), στους Βασιλικούς Στάβλους (1.826 δρχ.), στη Δυτική εκκλησία (την καθολική Μητρόπολη του Αγ. Διονυσίου (819 δρχ.) και το Τυφλοκομείο (οφθαλμιατρείο 558 δρχ.) κήπος επί της πλατείας Πανεπιστημίου (1380). Μεταξύ των ιδιωτών ιδιοκτητών αναφέρονται οι Δεκόζης Βούρος, Ιω. Βάμβας, Κων. Φρεαρίτης, Α. Παππούδωφ, Γεωρ. Μακκάς, χήρα Ράλλη, Ελ. Τοσίτσα, Ευθ. Καστόρχης, Γ. Σκουζές, Ιωαν. Φιλήμων, Π. Καλλιγάς, Αρ. Μπαλάνος, Π. Σκουλούδης, Αντ. Λημνιός, Γ. Δημητρίου και πολλοί άλλοι διαπρεπείς Αθηναίοι της εποχής (67 ιδιοκτήτες).
Αξίζει ίσως να αναφέρουμε ότι το ίδιο χρονικό διάστημα (1858-59) πολλές μικρές οδοί κατασκευάστηκαν και επισκευάστηκαν από τον ετήσιο προϋπολογισμό του δήμου και ως προς το μέτρο της προσωπικής εργασίας, έπειτα από μεγάλη συζήτηση το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε το 1860 να το καταργήσει, «καθ’ όσον και δυσεκτέλεστον ήτο και πολλά παράπονα ήγειρε και αντικρουόμενον προς τον πολιτισμόν εθεωρήθη».
Δόξα τω Θεώ από το μέτρο της προσωπικής εργασίας γλιτώσαμε. Από τις τούμπες όμως και τις βουτιές στα πεζοδρόμια, το παλεύουμε ακόμη...
ΜΑΡΩ ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΗ ΑΔΑΜΗ
Ο Δαίδαλος, η Κύμη και ο Σωκράτης
Κύριε διευθυντά,
Στο φύλλον της «Καθημερινής» 25/1, δημοσιεύεται επιστολή του διακεκριμένου καθηγητή Λ. Σ. Ξάνθη αναφερόμενη στον Δαίδαλο. Ας μου επιτραπεί ένας βραχύς επισχολιασμός.
Πρώτον, στη λεζάντα της σχετικής εικόνας σημειώνεται ότι ο Δαίδαλος, μετά τη φυγή του απ’ την Κρήτη, προσγειώνεται στη Σικελία. Ωστόσο, πριν φθάσει στη Σικελία, ο Βιργίλιος τον φέρνει να προσγειώνεται πρώτα στην ιταλιώτιδα Κύμην (Αινειάδα, βιβλ. VI, 1519). «Αμέσως μετά τον χαμό του Ικάρου», σημειώνει ο ακαδημαϊκός Θ. Παπαγγελής, σελ. 450 της αριστουργηματικής μεταφράσεως της «Αινειάδας», ΜΙΕΤ, 2019. Ο δε Ιταλός αρχαιολόγος F. Zevi (1987) υπογραμμίζει ότι «ο Δαίδαλος κατέχει τη γνώση της Τεχνολογίας, και επομένως με τον Δαίδαλο, με τις ευβοϊκές αποικίες, καταφθάνουν στην Ιταλία οι Τέχνες».
Εξάλλου, στις ποικίλες ιδιότητες του Μηχανικού Δαιδάλου τις οποίες προσφυώς αναφέρει ο Λ. Σ. Ξάνθης, θα ήθελα να προσθέσω και τη μυθολογούμενη θεϊκή καταγωγή των προγόνων του. Αλλωστε, και ο Σωκράτης (από τον δήμο των Δαιδαλιδών) καμάρωνε που η γενιά του κρατούσε απ’ τον Δαίδαλο (Πλάτων, Αλκιβιάδης, 121a4) και επομένως απ’ τον Ηφαιστο.
Και ευχαριστώ για τις ευκαιρίες διαλόγου που μας προσφέρει η «Καθημερινή».
Θ. Π. ΤΑΣΙΟΣ
Πεντέλη
Τα μαθητικά χρόνια,
Τα μαθητικά χρόνια,
μνήμες και συγκίνηση
Κύριε διευθυντά,
Νοσταλγικές αναμνήσεις από τη μαθητική ζωή και θερμές ευχαριστίες στους λαμπρούς δασκάλους αναδύονται από το εκτενές κείμενο του καρδιοχειρουργού Γεωργίου Τόλη (φ. 11ης Ιανουαρίου) με τίτλο «Ο εξεταστής Κοτρώνης, το τεστ του “ασκεπούς” και το χρίσμα του γυμνασιόπαιδος»). Ο συγγραφέας, με λογοτεχνική έκφραση και συγκινησιακή φόρτιση, αναφέρεται στο δημοσίευμά του –απόσπασμα από το βιβλίο του «Η καρυδιά με τους νουμάδες»– στην περίοδο της μαθητείας του και της εισαγωγής του στο Γυμνάσιο Τρικάλων. Μια εξιστόρηση που ανακαλεί στη μνήμη όλων, ιδιαίτερα αυτής της ηλικίας, ανεπανάληπτες στιγμές της σχολικής ζωής.
Ο συγγραφέας, όμως, εξιστορεί με συντομία και επιλεκτικά την όλη διαδικασία εισαγωγής στο Γυμνάσιο, που ίσχυε, για πολλά χρόνια, στην εκπαίδευση και που έζησαν γενιές ολόκληρες μαθητών και εγώ προσωπικά το 1950 στο Γυμνάσιο Ιστιαίας. Αυστηρότατες οι εισιτήριες εξετάσεις στο Γυμνάσιο. Αρχιζαν με προφορικές εξετάσεις, με δύο καθηγητές, στα μαθήματα: α. Γλώσσα – Γραμματική, β. Πρακτική Αριθμητική – Φυσική, γ. Ιστορία – Θρησκευτικά, όλα από την ύλη της ΣΤ΄ Τάξης του Δημοτικού. Ακολουθούσαν οι γραπτές εξετάσεις: υπαγόρευση νεοελληνικού κειμένου 15 σειρών, σε απλή καθαρεύουσα, και έκθεση (θυμάμαι το δικό μου θέμα: Ενα πανηγύρι στο χωριό μου) και β. Πρακτική Αριθμητική.
Ο κ. Τόλης, παράλληλα, αναφέρει για το απολυτήριό του, με άριστα, της ΣΤ΄ Δημοτικού, που επέδειξε στον πατέρα του, όταν έγινε γυμνασιόπαις· ανακολουθία, γιατί το απολυτήριο ήδη είχε κατατεθεί στη Διεύθυνση του Γυμνασίου, για να καταρτισθεί ο κατάλογος των υποψηφίων.
Το όλο κείμενο, ωστόσο, είναι άκρως βιωματικό και αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στον ακάματο κ. Τόλη που μας υπενθυμίζει νοσταλγικά τη μαθητική μας ζωή, στην περίοδο της νιότης μας, που έφυγε ανεπιστρεπτί.
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΑΓΓ. ΣΤΕΦΟΣ,
Κύριε διευθυντά,
Νοσταλγικές αναμνήσεις από τη μαθητική ζωή και θερμές ευχαριστίες στους λαμπρούς δασκάλους αναδύονται από το εκτενές κείμενο του καρδιοχειρουργού Γεωργίου Τόλη (φ. 11ης Ιανουαρίου) με τίτλο «Ο εξεταστής Κοτρώνης, το τεστ του “ασκεπούς” και το χρίσμα του γυμνασιόπαιδος»). Ο συγγραφέας, με λογοτεχνική έκφραση και συγκινησιακή φόρτιση, αναφέρεται στο δημοσίευμά του –απόσπασμα από το βιβλίο του «Η καρυδιά με τους νουμάδες»– στην περίοδο της μαθητείας του και της εισαγωγής του στο Γυμνάσιο Τρικάλων. Μια εξιστόρηση που ανακαλεί στη μνήμη όλων, ιδιαίτερα αυτής της ηλικίας, ανεπανάληπτες στιγμές της σχολικής ζωής.
Ο συγγραφέας, όμως, εξιστορεί με συντομία και επιλεκτικά την όλη διαδικασία εισαγωγής στο Γυμνάσιο, που ίσχυε, για πολλά χρόνια, στην εκπαίδευση και που έζησαν γενιές ολόκληρες μαθητών και εγώ προσωπικά το 1950 στο Γυμνάσιο Ιστιαίας. Αυστηρότατες οι εισιτήριες εξετάσεις στο Γυμνάσιο. Αρχιζαν με προφορικές εξετάσεις, με δύο καθηγητές, στα μαθήματα: α. Γλώσσα – Γραμματική, β. Πρακτική Αριθμητική – Φυσική, γ. Ιστορία – Θρησκευτικά, όλα από την ύλη της ΣΤ΄ Τάξης του Δημοτικού. Ακολουθούσαν οι γραπτές εξετάσεις: υπαγόρευση νεοελληνικού κειμένου 15 σειρών, σε απλή καθαρεύουσα, και έκθεση (θυμάμαι το δικό μου θέμα: Ενα πανηγύρι στο χωριό μου) και β. Πρακτική Αριθμητική.
Ο κ. Τόλης, παράλληλα, αναφέρει για το απολυτήριό του, με άριστα, της ΣΤ΄ Δημοτικού, που επέδειξε στον πατέρα του, όταν έγινε γυμνασιόπαις· ανακολουθία, γιατί το απολυτήριο ήδη είχε κατατεθεί στη Διεύθυνση του Γυμνασίου, για να καταρτισθεί ο κατάλογος των υποψηφίων.
Το όλο κείμενο, ωστόσο, είναι άκρως βιωματικό και αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στον ακάματο κ. Τόλη που μας υπενθυμίζει νοσταλγικά τη μαθητική μας ζωή, στην περίοδο της νιότης μας, που έφυγε ανεπιστρεπτί.
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΑΓΓ. ΣΤΕΦΟΣ,
Δ.Φ. Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Φιλολόγων
και του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη»
«Το Δημόσιο ως ένας κακός νομοθέτης»
Κύριε διευθυντά,
Στο φύλλο της 18ης Ιανουαρίου δημοσιεύθηκε ρεπορτάζ με τίτλο «Το Δημόσιο πληρώνει την κακή νομοθέτηση».
Εκφράζω εκ προοιμίου τις ευχαριστίες μου προς την «Καθημερινή» για την παρουσίαση του θέματος της μεταφοράς συντελεστή δόμησης του οποίου, ως γνωστόν, η εφαρμογή εκκρεμεί καρκινοβατώντας επί σαράντα πέντε (45) ολόκληρα χρόνια.
Συγκεκριμένα, το αναλυτικό ρεπορτάζ περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια την οδύσσεια και τον εμπαιγμό που υφίστανται επί σχεδόν πέντε δεκαετίες οι πολίτες εκείνοι που ατύχησαν υποστάντες την απαξίωση του ακινήτου τους είτε γιατί αυτό κηρύχθηκε διατηρητέο, είτε γιατί απαλλοτριώθηκε με υποχρέωση βέβαια της ελληνικής πολιτείας να εκδώσει τίτλο μεταφοράς συντελεστή δόμησης ώστε έτσι να αντισταθμισθεί κάπως η απώλεια της περιουσίας των άτυχων, όπως εξέθεσα, ιδιοκτητών.
Η έκδοση του τίτλου μεταφοράς συντελεστή δόμησης αποσαφηνίζω ότι σκόπευε να μετριάσει τη ζημιά και την απαξίωση που εισέπραξε κάθε ιδιοκτήτης του οποίου το ακίνητο χαρακτηρίσθηκε διατηρητέο ή απαλλοτριώσιμο ως ευρισκόμενο σε πολεοδομικώς ενδιαφέρον σημείο της πόλης.
Τα, εν συνεχεία, προεδρικά διατάγματα που εξεδόθησαν αρχής γενομένης με τον νόμο 88/1979, κηρύχθηκαν από το ΣΤΕ είτε παράνομα είτε τελικά προέβλεπαν τον καθορισμό και τις λεπτομέρειες εφαρμογής τους σε μια κοινή υπουργική απόφαση (ΚΥΑ).
Η απόφαση αυτή δυστυχώς μέχρι και σήμερα δεν εδέησε να εκδοθεί. Ως εκ τούτου, η αβελτηρία των οργάνων του Δημοσίου επί 45 ολόκληρα χρόνια να ολοκληρώσουν την έκδοση της προβλεπόμενης κοινής υπουργικής απόφασης προκειμένου, όπως τόνισα, να ασκηθεί το δικαίωμα αξιοποίησης του τίτλου, τον έχει καταντήσει ένα σκέτο κουρελόχαρτο οδηγώντας τους κατόχους του στην απόγνωση και με το πικρό αίσθημα της αδικίας να τους πλημμυρίζει.
Θέλω να ελπίζω ότι η σημερινή πολιτική ηγεσία θα δώσει λύση ώστε να πάψουν να ταλαιπωρούνται, σχεδόν πέντε δεκαετίες τώρα, ομάδες πολιτών εξαιτίας της αβελτηρίας πολιτικών (διατελεσάντων υπουργών) αλλά και μιας δημόσιας διοίκησης βυθισμένης στο τέλμα και στην απραξία της ισόβιας μονιμότητάς της.
ΑΝΕΣΤΗΣ ΔΙΑΚΟΔΗΜΗΤΡΗΣ
«Το Δημόσιο ως ένας κακός νομοθέτης»
Κύριε διευθυντά,
Στο φύλλο της 18ης Ιανουαρίου δημοσιεύθηκε ρεπορτάζ με τίτλο «Το Δημόσιο πληρώνει την κακή νομοθέτηση».
Εκφράζω εκ προοιμίου τις ευχαριστίες μου προς την «Καθημερινή» για την παρουσίαση του θέματος της μεταφοράς συντελεστή δόμησης του οποίου, ως γνωστόν, η εφαρμογή εκκρεμεί καρκινοβατώντας επί σαράντα πέντε (45) ολόκληρα χρόνια.
Συγκεκριμένα, το αναλυτικό ρεπορτάζ περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια την οδύσσεια και τον εμπαιγμό που υφίστανται επί σχεδόν πέντε δεκαετίες οι πολίτες εκείνοι που ατύχησαν υποστάντες την απαξίωση του ακινήτου τους είτε γιατί αυτό κηρύχθηκε διατηρητέο, είτε γιατί απαλλοτριώθηκε με υποχρέωση βέβαια της ελληνικής πολιτείας να εκδώσει τίτλο μεταφοράς συντελεστή δόμησης ώστε έτσι να αντισταθμισθεί κάπως η απώλεια της περιουσίας των άτυχων, όπως εξέθεσα, ιδιοκτητών.
Η έκδοση του τίτλου μεταφοράς συντελεστή δόμησης αποσαφηνίζω ότι σκόπευε να μετριάσει τη ζημιά και την απαξίωση που εισέπραξε κάθε ιδιοκτήτης του οποίου το ακίνητο χαρακτηρίσθηκε διατηρητέο ή απαλλοτριώσιμο ως ευρισκόμενο σε πολεοδομικώς ενδιαφέρον σημείο της πόλης.
Τα, εν συνεχεία, προεδρικά διατάγματα που εξεδόθησαν αρχής γενομένης με τον νόμο 88/1979, κηρύχθηκαν από το ΣΤΕ είτε παράνομα είτε τελικά προέβλεπαν τον καθορισμό και τις λεπτομέρειες εφαρμογής τους σε μια κοινή υπουργική απόφαση (ΚΥΑ).
Η απόφαση αυτή δυστυχώς μέχρι και σήμερα δεν εδέησε να εκδοθεί. Ως εκ τούτου, η αβελτηρία των οργάνων του Δημοσίου επί 45 ολόκληρα χρόνια να ολοκληρώσουν την έκδοση της προβλεπόμενης κοινής υπουργικής απόφασης προκειμένου, όπως τόνισα, να ασκηθεί το δικαίωμα αξιοποίησης του τίτλου, τον έχει καταντήσει ένα σκέτο κουρελόχαρτο οδηγώντας τους κατόχους του στην απόγνωση και με το πικρό αίσθημα της αδικίας να τους πλημμυρίζει.
Θέλω να ελπίζω ότι η σημερινή πολιτική ηγεσία θα δώσει λύση ώστε να πάψουν να ταλαιπωρούνται, σχεδόν πέντε δεκαετίες τώρα, ομάδες πολιτών εξαιτίας της αβελτηρίας πολιτικών (διατελεσάντων υπουργών) αλλά και μιας δημόσιας διοίκησης βυθισμένης στο τέλμα και στην απραξία της ισόβιας μονιμότητάς της.
ΑΝΕΣΤΗΣ ΔΙΑΚΟΔΗΜΗΤΡΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου