Aπό το σημερινό Τύπο
 |
| "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", κύριο θέμα, 29/11/19 |
ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΜΕ ΛΙΒΥΗ
ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΝΕΔΟΥ
Σε ακόμη μία αναμενόμενη, αλλά εξαιρετικώς δυσμενή, κίνηση κλιμάκωσης προχώρησε η Αγκυρα, η οποία ανακοίνωσε την υπογραφή μνημονίου κατανόησης (MOU) με την κυβέρνηση της Τρίπολης στη Λιβύη, βάσει της οποίας οι δύο χώρες συμφωνούν να συνεργαστούν για τον «καθορισμό θαλάσσιων δικαιοδοσιών».
Το μνημόνιο υπεγράφη από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Φαγέζ αλ Σαράζ στην Κωνσταντινούπολη την Τετάρτη και δημοσιοποιήθηκε χθες. Αμέσως μετά τη γνωστοποίηση της τουρκικής επιστολής στον ΟΗΕ για προβολή διεκδικήσεων δυτικά του 28ου μεσημβρινού και οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας ανάμεσα σε Τουρκία και Αίγυπτο που πρακτικά εκμηδενίζει την επήρεια της Κύπρου και του Καστελλόριζου, η Αγκυρα προχωρεί και στην υπογραφή του μνημονίου με τη Λιβύη, ολοκληρώνοντας την πλήρη προβολή των αξιώσεών της στο σύνολο της Ανατολικής Μεσογείου. Στα ανησυχητικά –για την Αθήνα–σημεία του μνημονίου είναι το δικαίωμα που παραχωρεί η κυβέρνηση της Τρίπολης στην Τουρκία να συνεργάζεται στο πεδίο. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει κίνδυνος να παραχωρήσει η κυβέρνηση της Τρίπολης περιοχή που θεωρεί «λιβυκό» θαλασσοτεμάχιο για έρευνες της ΤΡΑΟ. Σε ένα τέτοιο δυσμενές σενάριο το τουρκικό ναυτικό θα μπορούσε να κάνει ακόμα και νηοψίες στα νότια της Κρήτης.
Η Αθήνα απορρίπτει συλλήβδην τα επίσημα κείμενα που κατατέθηκαν στον ΟΗΕ και τη συμφωνία Ερντογάν - Σαράζ. Η αντίδραση της Αθήνας ήταν άμεση. Ο Τούρκος πρέσβης κλήθηκε από τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια, ο οποίος του ζήτησε εξηγήσεις. Ο κ. Δένδιας επικοινώνησε με τους ομολόγους του της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Αιγύπτου, Νίκο Χριστοδουλίδη και Σαμέχ ελ Σούκρι, ενώ ενημερώθηκε και η Ε.Ε. Εξαιρετικά λεπτή ήταν η διατύπωση που χρησιμοποίησε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Αλέξανδρος Γεννηματάς. «Η υπογραφή μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης μνημονίου κατανόησης δεν μπορεί να παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών. Μια τέτοια ενέργεια θα παραβίαζε κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και δεν θα παρήγε έννομα αποτελέσματα. Επιπλέον, μια τέτοια ενέργεια δεν θα συμβάδιζε με την αρχή της καλής γειτονίας που θα πρέπει να διέπει τις σχέσεις μεταξύ γειτονικών χωρών», ανέφερε. Χθες το απόγευμα και το αιγυπτιακό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι τα μνημόνια Ερντογάν - Σαράζ «δεν έχουν καμία νομική ισχύ».
Παράλληλα, υπάρχουν αντιδράσεις από την κυβέρνηση του στρατηγού Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της Λιβύης. Σημειώνεται ότι αν και ο Αλ Σαράζ είναι επικεφαλής της διεθνώς
αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Λιβύης, αποτελεί πρόσωπο απολύτως εξαρτημένο από την Αγκυρα, η οποία τον προμηθεύει με στρατιωτική βοήθεια, καθώς ο πολύ ισχυρότερος Χαφτάρ στηρίζεται από την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία που δεν επιθυμούν να εδραιωθεί στην Τρίπολη μια κυβέρνηση φιλική προς τους Αδελφούς Μουσουλμάνους.
Χθες, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου επισήμανε ότι η χώρα του και η Λιβύη, «υπογράψαμε μνημόνια κατανόησης ειδικά για αυτές τις περιοχές δικαιοδοσίας, που σχετίζονται με τον υποθαλάσσιο και τον θαλάσσιο πλούτο. Αυτό σημαίνει επίσης ότι η προστασία των δικαιωμάτων της Τουρκίας απορρέει από το διεθνές δίκαιο. Την προσεχή περίοδο μπορούμε να το πράξουμε αυτό με άλλες χώρες, ιδιαίτερα με τις χώρες γύρω από τη Μεσόγειο», επισήμανε ο κ. Τσαβούσογλου. Και πρόσθεσε ότι «θα συνεχίσουμε να διεξάγουμε διαπραγματεύσεις με άλλες χώρες όταν το έδαφος είναι πρόσφορο». Στο εσωτερικό της Λιβύης, η αρμόδια για τις εξωτερικές υποθέσεις επιτροπή του Κοινοβουλίου που εδρεύει στην ανατολική Λιβύη (δηλαδή του στρατηγού Χαφτάρ) περιέγραψε το μνημόνιο Αγκυρας και Τρίπολης ως «κατάφωρη παραβίαση της ασφάλειας και της κυριαρχίας της Λιβύης» και απειλή για «την ειρήνη και την ασφάλεια στη Μεσόγειο».
Στην Αθήνα, ο κ. Δένδιας υπογράμμισε ότι αποτελεί «τελείως αδόκιμη, για να μην πω εκτός κάθε λογικής, απόπειρα συζήτησης να υπάρξει καθορισμός ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης. Θα πρέπει να σας πω ότι μια τέτοια προσπάθεια είναι παντελώς αγεωγράφητη, διότι αγνοεί βεβαίως κάτι το οποίο ο καθένας νομίζω μπορεί να διαπιστώσει, ότι ανάμεσα στις δύο χώρες υπάρχει ο μεγάλος γεωγραφικός όγκος της Κρήτης. Κατά συνέπεια, λοιπόν, νομίζω ότι μια τέτοια προσπάθεια είναι στα όρια της φαιδρότητας και θα ήθελα να σας πω ότι όσον αφορά τη Λιβύη, η χώρα είναι έτοιμη να αποστείλει πρέσβη στη Λιβύη όταν οι συνθήκες επιτρέψουν την παραμονή του εκεί».
ΑΥΣΤΗΡΟ ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΟ ΔΕΝΔΙΑ
Η Αθήνα απορρίπτει συλλήβδην τα επίσημα κείμενα που κατατέθηκαν στον ΟΗΕ και τη συμφωνία Ερντογάν - Σαράζ. Η αντίδραση της Αθήνας ήταν άμεση. Ο Τούρκος πρέσβης κλήθηκε από τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια, ο οποίος του ζήτησε εξηγήσεις. Ο κ. Δένδιας επικοινώνησε με τους ομολόγους του της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Αιγύπτου, Νίκο Χριστοδουλίδη και Σαμέχ ελ Σούκρι, ενώ ενημερώθηκε και η Ε.Ε. Εξαιρετικά λεπτή ήταν η διατύπωση που χρησιμοποίησε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Αλέξανδρος Γεννηματάς. «Η υπογραφή μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης μνημονίου κατανόησης δεν μπορεί να παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών. Μια τέτοια ενέργεια θα παραβίαζε κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και δεν θα παρήγε έννομα αποτελέσματα. Επιπλέον, μια τέτοια ενέργεια δεν θα συμβάδιζε με την αρχή της καλής γειτονίας που θα πρέπει να διέπει τις σχέσεις μεταξύ γειτονικών χωρών», ανέφερε. Χθες το απόγευμα και το αιγυπτιακό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι τα μνημόνια Ερντογάν - Σαράζ «δεν έχουν καμία νομική ισχύ».
Παράλληλα, υπάρχουν αντιδράσεις από την κυβέρνηση του στρατηγού Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της Λιβύης. Σημειώνεται ότι αν και ο Αλ Σαράζ είναι επικεφαλής της διεθνώς
αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Λιβύης, αποτελεί πρόσωπο απολύτως εξαρτημένο από την Αγκυρα, η οποία τον προμηθεύει με στρατιωτική βοήθεια, καθώς ο πολύ ισχυρότερος Χαφτάρ στηρίζεται από την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία που δεν επιθυμούν να εδραιωθεί στην Τρίπολη μια κυβέρνηση φιλική προς τους Αδελφούς Μουσουλμάνους.
Χθες, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου επισήμανε ότι η χώρα του και η Λιβύη, «υπογράψαμε μνημόνια κατανόησης ειδικά για αυτές τις περιοχές δικαιοδοσίας, που σχετίζονται με τον υποθαλάσσιο και τον θαλάσσιο πλούτο. Αυτό σημαίνει επίσης ότι η προστασία των δικαιωμάτων της Τουρκίας απορρέει από το διεθνές δίκαιο. Την προσεχή περίοδο μπορούμε να το πράξουμε αυτό με άλλες χώρες, ιδιαίτερα με τις χώρες γύρω από τη Μεσόγειο», επισήμανε ο κ. Τσαβούσογλου. Και πρόσθεσε ότι «θα συνεχίσουμε να διεξάγουμε διαπραγματεύσεις με άλλες χώρες όταν το έδαφος είναι πρόσφορο». Στο εσωτερικό της Λιβύης, η αρμόδια για τις εξωτερικές υποθέσεις επιτροπή του Κοινοβουλίου που εδρεύει στην ανατολική Λιβύη (δηλαδή του στρατηγού Χαφτάρ) περιέγραψε το μνημόνιο Αγκυρας και Τρίπολης ως «κατάφωρη παραβίαση της ασφάλειας και της κυριαρχίας της Λιβύης» και απειλή για «την ειρήνη και την ασφάλεια στη Μεσόγειο».
Στην Αθήνα, ο κ. Δένδιας υπογράμμισε ότι αποτελεί «τελείως αδόκιμη, για να μην πω εκτός κάθε λογικής, απόπειρα συζήτησης να υπάρξει καθορισμός ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης. Θα πρέπει να σας πω ότι μια τέτοια προσπάθεια είναι παντελώς αγεωγράφητη, διότι αγνοεί βεβαίως κάτι το οποίο ο καθένας νομίζω μπορεί να διαπιστώσει, ότι ανάμεσα στις δύο χώρες υπάρχει ο μεγάλος γεωγραφικός όγκος της Κρήτης. Κατά συνέπεια, λοιπόν, νομίζω ότι μια τέτοια προσπάθεια είναι στα όρια της φαιδρότητας και θα ήθελα να σας πω ότι όσον αφορά τη Λιβύη, η χώρα είναι έτοιμη να αποστείλει πρέσβη στη Λιβύη όταν οι συνθήκες επιτρέψουν την παραμονή του εκεί».
ΣΤΟΝ ΠΡΕΣΒΥ ΤΗΣ ΛΙΒΥΗΣ
Αυστηρό τελεσίγραφο στον πρέσβη της Λιβύης απηύθυνε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, μετά την υπογραφή του μνημονίου της χώρας του με την Τουρκία. Ο κ. Δένδιας ζήτησε από τον πρέσβη να παρουσιάσει άμεσα τη συμφωνία της Λιβύης με την Τουρκία, σε διαφορετική περίπτωση θα ληφθεί απόφαση απέλασής του.
Σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Εξωτερικών το ζήτημα συνεννόησης μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης επί θεμάτων θαλασσίων ζωνών είναι κάτι το οποίο απασχολεί ήδη την κυβέρνηση από τον Ιούλιο και η ελληνική πλευρά δεν ξαφνιάστηκε και είχε κινητοποιηθεί άμεσα.
Εξάλλου, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας έθεσε το ζήτημα στο πρώτο του ταξίδι στις Βρυξέλλες, όταν συναντήθηκε, στο περιθώριο του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ τον Ιούλιο, με τους ομολόγους του της Ιταλίας και της Γαλλίας.
Επίσης, τον περασμένο Σεπτέμβριο, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, συναντήθηκε με τον Λίβυο ομόλογό του, ο οποίος ούτε επιβεβαίωσε αλλά ούτε αρνήθηκε την ύπαρξη ανάλογων σκέψεων.
Ως εκ τούτου, του τόνισε ότι κάθε σχετική σκέψη η πρωτοβουλία είναι τελείως εκτός πλαισίου διεθνούς δικαίου, δεν έχει κανένα αντίκρισμα, και θα έχει επιπτώσεις τόσο στις σχέσεις της συγκεκριμένης κυβέρνησης με την Ελλάδα, αλλά και με την ΕΕ.
Σημειώνεται, πάντως, ότι δεν τίθεται ζήτημα άρσης αναγνώρισης της συγκεκριμένης κυβέρνησης, καθώς αυτή τυγχάνει αναγνώρισης τόσο από την ΕΕ όσο και από τον ΟΗΕ.
Οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι υπάρχουν ενδείξεις προς την κατεύθυνση ότι το εν λογω μνημόνιο προβλέπει αόριστα ότι οι δύο πλευρές θα εργαστούν για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών. Άλλωστε, ενα μνημόνιο κατανόησης δεν έχει νομικά δεσμευτική αξία, ενώ δεν είθισται συμφωνίες οριοθέτησης να υπογράφονται υπό μορφή μνημονίου.
Εφόσον πράγματι γίνεται μια τέτοια συζήτηση με βάση τις αυθαίρετες τουρκικές ερμηνείες περί διεθνούς δικαίου, μια ανάλογη πρωτοβουλία παραβιάζει κατάφωρα το διεθνές δίκαιο της θάλασσας και δεν παράγει έννομα αποτελέσματα.
Πέραν των ανωτέρω ενεργειών επισημαίνονται τα εξής:
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε το ζήτημα τόσο στον Ιταλό Πρωθυπουργό κατά τη συνάντησή τους στη Ρώμη στις 26/11, όσο και κατά τη σημερινή τηλεφωνική του συνομιλία με τον Πρόεδρο τη Γαλλίας, Ε. Μακρόν.
Υπενθυμίζεται επίσης ότι ο υπουργός Εξωτερικών κάλεσε τον Τούρκο Πρέσβη στην Αθήνα στο Υπουργείο Εξωτερικών (28/11) προκειμένου να ζητήσει εξηγήσεις. Αντίστοιχα, εκκλήθη στο ΥΠΕΞ και ο Λίβυος Πρέσβυς (29/11), από τον οποίο ζητήθηκε να γνωστοποιήσει το περιεχόμενο του MoU άμεσα, ειδάλλως θα ληφθεί απόφαση απέλασής του.
Υπήρξε δημόσια αντίδραση του υπουργείου Εξωτερικών και τηλεφωνική επικοινωνία του υπουργού Εξωτερικών με τους ομολόγους του της Κύπρου και της Αιγύπτου, Νίκο Χριστοδουλίδη και Σαμέχ Ελ-Σούκρι αντίστοιχα. Παράλληλα η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδος στην ΕΕ ενημέρωσε άμεσα την Ε.Επιτροπή και συγκεκριμένα την ΥΕ/ΑΕ κα Μογκερίνι για την εξέλιξη της κατάστασης, ενώ ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας το έθεσε σήμερα και στο πλαίσιο του Coreper. Κατόπιν ενεργειών μας, έχει δρομολογηθεί η διενέργεια διαβημάτων της ΕΕ, τόσο σε Τρίπολη όσο και σε Άγκυρα.
Την επόμενη εβδομάδα, ο υπουργός Εξωτερικών θα πραγματοποιήσει σειρά επαφών με ομολόγους του σημαντικών χωρών με επιρροή στην περιοχή, στους οποίους θα θέσει το ζήτημα, στο περιθώριο συναντήσεων του ΝΑΤΟ όσο και του ΟΑΣΕ.
Τέλος, πρόκειται να προσκληθεί στην Αθήνα ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου της Λιβύης, ο οποίος πρόσκειται στον Στρατηγό Χαφτάρ.Online
"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 29/11/19
ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΥΡΙΓΟΥ
Δεν είναι σαφές τι ακριβώς υπεγράφη μεταξύ του Τούρκου προέδρου Ερντογάν και του επικεφαλής της λιβυκής «κυβερνήσεως εθνικής ενότητας» Φαγέζ αλ Σαράζ. Οι πληροφορίες μιλούν για ένα «μνημόνιο συνεργασίας» (Memorandum of Understanding). Στο διεθνές δίκαιο το σημαίνον είναι το περιεχόμενο της συμφωνίας και όχι το πώς αυτή περιγράφεται. Πάντως, ποτέ έως σήμερα μια συμφωνία θαλάσσιας οριοθετήσεως δεν έχει ονομαστεί «μνημόνιο συνεργασίας», διότι δεν έχει δεσμευτική ισχύ. Απομένει να μάθουμε τις επόμενες ημέρες τι ακριβώς συμφωνήθηκε.
Η εξέλιξη δεν προξενεί έκπληξη. Η Λιβύη έχει δύο διαφορετικές κυβερνήσεις που βρίσκονται σε εμφύλιο. Η «κυβέρνηση εθνικής ενότητας» με τον Φαγέζ αλ Σαράζ έχει έδρα την Τρίπολη και αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ. Στην ανατολική Λιβύη, με έδρα το Τομπρούκ, είναι ο στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ που υποστηρίζεται από τη Γαλλία, την
Αίγυπτο, τα Εμιράτα, τη Ρωσία και εμμέσως από τις ΗΠΑ. Η Τουρκία (μαζί με το Κατάρ) είναι εδώ και μήνες ο σημαντικότερος υποστηρικτής της κυβερνήσεως του Αλ Σαράζ. Στέλνει στην κυβέρνηση της Τριπόλεως μισθοφόρους τζιχαντιστές από τη Συρία, πολεμοφόδια και μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Σε αντάλλαγμα, ζήτησε την υπογραφή συμφωνίας οριοθετήσεως θαλασσίων ζωνών μεταξύ Λιβύης και Τουρκίας.
Η συμφωνία που αναζητεί η Τουρκία (και ίσως να υπέγραψε) παραβιάζει κατάφωρα το Δίκαιο της Θάλασσας. Η Τουρκία θέλει να οριοθετήσει με τη Λιβύη τη θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κρήτης! Είναι μια περιοχή με την οποία δεν γειτνιάζει γεωγραφικά. Επιπλέον, επιδιώκει να στερήσει από τη Ρόδο, την Κάσο, την Κάρπαθο και την Κρήτη την υφαλοκρηπίδα τους. Θα αφεθεί σε αυτά τα νησιά μόνον αιγιαλίτιδα ζώνη εύρους 6 ν. μιλίων. Τα συγκεκριμένα νησιά είναι και πολλά και αξιόλογα από πλευράς μεγέθους και πληθυσμού. Είναι σαν να υπογράψει συμφωνία οριοθετήσεως η Γαλλία με τη Λιβύη αγνοώντας την Ιταλία, με το αιτιολογικό ότι η Σαρδηνία και η Σικελία που βρίσκονται ενδιαμέσως είναι νησιά, και συνεπώς δεν έχουν υφαλοκρηπίδα ή ΑΟΖ…
Το ενδεχόμενο οριοθετήσεως Τουρκίας - Λιβύης ήταν αυτό που ώθησε την Ελλάδα να κυρώσει εσπευσμένα στις αρχές Οκτωβρίου τις συμφωνίες με τις οποίες παραχωρήθηκαν τα ερευνητικά τεμάχια νοτίως της Κρήτης σε κοινοπραξία όπου συμμετέχουν η Exxonmobil, η Total και η ελληνική Energean. Με αυτόν τον τρόπο κατοχυρώσαμε εγκαίρως τα δικαιώματά μας. Από εκεί και πέρα, δεν είχαμε ιδιαίτερα περιθώρια αντιδράσεως. Αφ’ ενός η εξάρτηση της κυβερνήσεως Σαράζ από την Τουρκία είναι απόλυτη. Αφ’ ετέρου οι συμμαχικές μας χώρες, που θεωρητικώς μπορούσαν να ασκήσουν πιέσεις στη Λιβύη, υποστηρίζουν το αντίπαλο στρατόπεδο.
Για την Τουρκία η υπογραφή μιας τέτοιας συμφωνίας αποτελεί στρατηγική κίνηση. Θα αποκτήσει την επιφανειακή νομιμοποίηση που τόσο της λείπει να παρεμβαίνει στην περιοχή. Θα δημιουργήσει ένα τείχος που εμποδίζει την Ελλάδα να αναπτύξει τα κυριαρχικά της δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα της Ανατολικής Μεσογείου. Θα επιβεβαιώσει αυτό που διατείνεται επί χρόνια (ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα βάσει διεθνούς συμφωνίας). Τέλος –το πιο σημαντικό– θα μεταφέρει το σημείο αντιπαραθέσεως από την υφαλοκρηπίδα του Καστελλορίζου σε αυτήν της Κρήτης. Το κακό είναι ότι, αν και παράνομη, αφ’ ης στιγμής υπογραφεί, μια τέτοια συμφωνία μπορεί να ανατραπεί μόνον με υπαναχώρηση της Λιβύης ή με προσφυγή σε διεθνές δικαιοδοτικό όργανο. Η Τουρκία αποκλείεται να δεχθεί τη δεύτερη εκδοχή. Εάν τελικώς έχει γίνει οριοθέτηση, όσο παράνομη και να είναι, θα τη βρίσκουμε διαρκώς στα πόδια
"ΤΑ ΝΕΑ", κύριο θέμα, 29/11/19
"ΤΑ ΝΕΑ", κύριο θέμα, 29/11/19
https://www.tanea.gr/print/2019/11/29/politics/empristikes-kiniseis-apo-tin-agkyra-lfsti-mesogeio/
ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΡΑΪΤΙΔΗ
Στον συνεχώς εμπλουτιζόμενο κατάλογο προκλήσεων και κινήσεων προώθησης των στρατηγικών στόχων της στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, ιδίως ως προς την Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, η Τουρκία προσέθεσε πρόσφατα δύο νέες ενέργειες:
-Πρώτον, την επισημοποίηση των αυθαίρετων βλέψεών της στον εν λόγω χώρο με επιστολή προς τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ.
-Δεύτερον, τη σύναψη μνημονίου συνεννόησης με τη Λιβύη, το οποίο προβλέπει επίσης με εντελώς αυθαίρετα κριτήρια διμερή συνεργασία προς οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών.
Στην προαναφερόμενη επιστολή, η Τουρκία προχωρώντας στην εφαρμογή του οράματος της «γαλάζιας Πατρίδας» δεν αρκείται στην επανάληψη των έως σήμερα γνωστών αξιώσεών της μέχρι τον 28ο μεσημβρινό στο Αιγαίο, αλλά επεκτείνει τις διεκδικήσεις της και πέραν αυτού. Φθάνει έτσι στο σημείο να εμφανίζεται διεκδικούσα το μισό Αιγαίο και ένα ευρύτατο θαλάσσιο τμήμα ανατολικά και νότια της Κρήτης.
Επιπλέον, με το υπογραφέν με τη Λιβύη μνημόνιο είναι σαφές ότι η Τουρκία προσπαθεί να επεκταθεί γεωπολιτικά. Και βρίσκει για πρώτη φορά έναν σύμμαχο: την κυβέρνηση της Λιβύης, η οποία είναι μεν διεθνώς αναγνωρισμένη, αλλά με κυριαρχία η οποία ελάχιστα υπερβαίνει τα όρια της πρωτεύουσας Τρίπολης. Ετσι προσθέτει αιφνιδίως και ιδιοτελώς άλλον έναν παίκτη στο γεωπολιτικό παιχνίδι της Ανατολικής Μεσογείου, φιλικά προς αυτή διακείμενο, με σκοπό να ανατρέψει τις μέχρι τώρα δυσμενείς για αυτήν ισορροπίες. Η τουρκική πλευρά επιχειρεί να μας φέρει προ τετελεσμένων επιδιώκοντας μέσω του μνημονίου αυτού να επιβάλει τις θέσεις της για την κυριαρχία στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Επιπροσθέτως η εν λόγω κίνηση της Τουρκίας περιπλέκει περαιτέρω τα πράγματα, εάν ληφθεί υπόψη ότι η κυβέρνηση της Τρίπολης χαίρει της στήριξης της Ιταλίας, η οποία αποβλέπει στην αναχαίτιση των μεταναστευτικών ροών μέσω των διαδρόμων της Ανατολικής Μεσογείου. Είναι φανερό ότι η τουρκική δραστηριότητα που αναπτύσσεται μεθοδικά βάσει υφισταμένου στρατηγικού σχεδίου οδηγεί σε ιδιαίτερα απειλητική για τη χώρα μας κατάσταση.
Επομένως, ενώπιον των εξελίξεων αυτών η ελληνική πλευρά θα πρέπει να δρομολογήσει σειρά συντονισμένων και γρήγορων ενεργειών: να στραφεί ευθέως προς τον αμφιλεγόμενο στρατηγό Χαφτάρ, θανάσιμο εχθρό της λιβυκής κυβέρνησης αλλά σύμμαχο των Αιγυπτίων και, ατύπως, πολλών κρατών - μελών της ΕΕ στον πόλεμο κατά της ισλαμικής τρομοκρατίας. Να ζητήσει από την ΕΕ να αποδοκιμάσει την πρωτοβουλία αυτή ώστε, ει δυνατόν, η όλη κίνηση να αποδυναμωθεί εν τη γενέσει της.
Κυρίως όμως η χώρα μας οφείλει να εντείνει την αμυντική και διπλωματική της κινητοποίηση, δεδομένου ότι η χαμηλή νέφωση που παρατηρείται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις γίνεται συνεχώς βαρύτερη και η όλη κατάσταση χρήζει επιδέξιων χειρισμών πριν εκδηλωθεί μια ανεπιθύμητη καταιγίδα.
-Ο Δημήτρης Καραϊτίδης είναι πρέσβης επί τιμή
"ΕΣΤΙΑ", κύριο θέμα, 29/11/19
ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ ΡΟΥΣΣΟΥ
Πολλαπλές προεκτάσεις για τη γεωπολιτική σκακιέρα στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και την Ελλάδα περιλαμβάνει το πλαίσιο συνεργασίας που υπέγραψαν Τουρκία και Λιβύη, επικυρώνοντας τη μεταξύ τους συνεργασία. (σημ: Τουρκία και Λιβύη ανακοίνωσαν την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών ανάμεσα στις δυο χώρες προσπερνώντας την Ελλάδα)
Πρόκειται για μνημόνιο αμοιβαίας κατανόησης, το οποίο από τη φύση του, περιγράφει τους τομείς και τις επιθυμίες συνεργασίας δύο κρατών και δεν αποτελεί διμερή συμφωνία με άμεσο δεσμευτικό χαρακτήρα. Μένει βέβαια να δούμε το κείμενο για να γνωρίζουμε τη δεσμευτικότητά του.
Προστίθεται σε μια αλυσίδα κινήσεων της Τουρκίας (επιστολή με οριοθετήσεις ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας προς τον ΟΗΕ) στην Ανατολική Μεσόγειο. Με «αέρα στα πανιά» από την συριακή της εκστρατεία, η Άγκυρα θα στραφεί πλέον με αποφασιστικότητα προς την Ανατολική Μεσόγειο. Βασικός σκοπός της Τουρκίας δεν είναι τόσο να περιορίσει την Ελλάδα και την Κύπρο (αυτό θα γίνει εκ του αποτελέσματος) αλλά να καταστήσει σαφές σε όλους (Αίγυπτο, Ισραήλ, ΗΠΑ, κ.λπ.) ότι στην Ανατ. Μεσόγειο «δουλειές» χωρίς αυτήν δεν γίνονται. Είτε με Ερντογάν είτε με κεμαλικούς, η πολιτική της Άγκυρας θα ήταν η ίδια.
Η λιβυκή κυβέρνηση είναι η αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ, αλλά δεν μπορεί να ελέγξει τα ανατολικά παράλια γιατί απλούστατα εκεί τον έλεγχο έχει ο υποστηριζόμενος από Αίγυπτο, Ρωσία και Εμιράτα στρατηγός Χαφτάρ. Για τον λόγο αυτό, όμως, είναι πιθανό να ζητήσει κι επισήμως την βοήθεια της Τουρκίας στην βάση αυτού του μνημονίου, δίνοντας στον τουρκικό στόλο δυνατότητα/νομιμοποίηση να πλέει στο Λιβυκό Πέλαγος, δηλαδή νότια της Κρήτης.
Η κίνηση αυτή δείχνει ότι η υπερβολική στήριξή μας στις τριγωνικές συνεργασίες με Ισραήλ και Αίγυπτο δεν προφυλάσσει την Ελλάδα από την τουρκική πολιτική. Χρειάζεται μεγαλύτερη ενασχόληση της ίδιας της Ελλάδας με τη Μέση Ανατολή και όχι «μέσω αντιπροσώπων» στο Τελ Αβίβ και το Κάιρο. Παρεμπιπτόντως, η Αίγυπτος δεν μπορεί να μας προσφέρει πολλά, αφού διατηρεί εχθρική στάση απέναντι στη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης. Την ίδια ώρα, η Ουάσινγκτον, η οποία στηρίζει την αναγνωρισμένη λιβυκή κυβέρνηση, δεν αντιδρά στις προβλέψεις του τουρκο-λιβυκού μνημονίου για την οριοθέτηση των ζωνών εκμετάλλευσης.
Τέλος, σχετικά με τους ελληνικούς χειρισμούς, προκύπτουν εύλογα ερωτήματα: Γιατί η Ελλάδα δεν έχει Πρέσβη στην Λιβύη αλλά και στην Συρία; Και γιατί δεν κλήθηκε ο Πρέσβης/Επιτετραμμένος της Λιβύης στο Υπουργείο Εξωτερικών για εξηγήσεις; Συνήθως αν θες να πιέσεις, το κάνεις προς το αδύναμο μέρος μιας συμφωνίας και όχι προς το δυνατό. Η λιβυκή κυβέρνηση θα ανησυχήσει από μια εχθρική προς αυτή Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ η Τουρκία…
* Άρθρο του Σωτήρη Ρούσσου Αναπληρωτή Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και υπεύθυνου του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών [www.cemmis.edu.gr], στο ΕΝΑ
Αυστηρό τελεσίγραφο στον πρέσβη της Λιβύης απηύθυνε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, μετά την υπογραφή του μνημονίου της χώρας του με την Τουρκία. Ο κ. Δένδιας ζήτησε από τον πρέσβη να παρουσιάσει άμεσα τη συμφωνία της Λιβύης με την Τουρκία, σε διαφορετική περίπτωση θα ληφθεί απόφαση απέλασής του.
Σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Εξωτερικών το ζήτημα συνεννόησης μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης επί θεμάτων θαλασσίων ζωνών είναι κάτι το οποίο απασχολεί ήδη την κυβέρνηση από τον Ιούλιο και η ελληνική πλευρά δεν ξαφνιάστηκε και είχε κινητοποιηθεί άμεσα.
Εξάλλου, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας έθεσε το ζήτημα στο πρώτο του ταξίδι στις Βρυξέλλες, όταν συναντήθηκε, στο περιθώριο του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ τον Ιούλιο, με τους ομολόγους του της Ιταλίας και της Γαλλίας.
Επίσης, τον περασμένο Σεπτέμβριο, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, συναντήθηκε με τον Λίβυο ομόλογό του, ο οποίος ούτε επιβεβαίωσε αλλά ούτε αρνήθηκε την ύπαρξη ανάλογων σκέψεων.
Ως εκ τούτου, του τόνισε ότι κάθε σχετική σκέψη η πρωτοβουλία είναι τελείως εκτός πλαισίου διεθνούς δικαίου, δεν έχει κανένα αντίκρισμα, και θα έχει επιπτώσεις τόσο στις σχέσεις της συγκεκριμένης κυβέρνησης με την Ελλάδα, αλλά και με την ΕΕ.
Σημειώνεται, πάντως, ότι δεν τίθεται ζήτημα άρσης αναγνώρισης της συγκεκριμένης κυβέρνησης, καθώς αυτή τυγχάνει αναγνώρισης τόσο από την ΕΕ όσο και από τον ΟΗΕ.
Οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι υπάρχουν ενδείξεις προς την κατεύθυνση ότι το εν λογω μνημόνιο προβλέπει αόριστα ότι οι δύο πλευρές θα εργαστούν για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών. Άλλωστε, ενα μνημόνιο κατανόησης δεν έχει νομικά δεσμευτική αξία, ενώ δεν είθισται συμφωνίες οριοθέτησης να υπογράφονται υπό μορφή μνημονίου.
Εφόσον πράγματι γίνεται μια τέτοια συζήτηση με βάση τις αυθαίρετες τουρκικές ερμηνείες περί διεθνούς δικαίου, μια ανάλογη πρωτοβουλία παραβιάζει κατάφωρα το διεθνές δίκαιο της θάλασσας και δεν παράγει έννομα αποτελέσματα.
Πέραν των ανωτέρω ενεργειών επισημαίνονται τα εξής:
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε το ζήτημα τόσο στον Ιταλό Πρωθυπουργό κατά τη συνάντησή τους στη Ρώμη στις 26/11, όσο και κατά τη σημερινή τηλεφωνική του συνομιλία με τον Πρόεδρο τη Γαλλίας, Ε. Μακρόν.
Υπενθυμίζεται επίσης ότι ο υπουργός Εξωτερικών κάλεσε τον Τούρκο Πρέσβη στην Αθήνα στο Υπουργείο Εξωτερικών (28/11) προκειμένου να ζητήσει εξηγήσεις. Αντίστοιχα, εκκλήθη στο ΥΠΕΞ και ο Λίβυος Πρέσβυς (29/11), από τον οποίο ζητήθηκε να γνωστοποιήσει το περιεχόμενο του MoU άμεσα, ειδάλλως θα ληφθεί απόφαση απέλασής του.
Υπήρξε δημόσια αντίδραση του υπουργείου Εξωτερικών και τηλεφωνική επικοινωνία του υπουργού Εξωτερικών με τους ομολόγους του της Κύπρου και της Αιγύπτου, Νίκο Χριστοδουλίδη και Σαμέχ Ελ-Σούκρι αντίστοιχα. Παράλληλα η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδος στην ΕΕ ενημέρωσε άμεσα την Ε.Επιτροπή και συγκεκριμένα την ΥΕ/ΑΕ κα Μογκερίνι για την εξέλιξη της κατάστασης, ενώ ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας το έθεσε σήμερα και στο πλαίσιο του Coreper. Κατόπιν ενεργειών μας, έχει δρομολογηθεί η διενέργεια διαβημάτων της ΕΕ, τόσο σε Τρίπολη όσο και σε Άγκυρα.
Την επόμενη εβδομάδα, ο υπουργός Εξωτερικών θα πραγματοποιήσει σειρά επαφών με ομολόγους του σημαντικών χωρών με επιρροή στην περιοχή, στους οποίους θα θέσει το ζήτημα, στο περιθώριο συναντήσεων του ΝΑΤΟ όσο και του ΟΑΣΕ.
Τέλος, πρόκειται να προσκληθεί στην Αθήνα ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου της Λιβύης, ο οποίος πρόσκειται στον Στρατηγό Χαφτάρ.Online
"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 29/11/19
ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΥΡΙΓΟΥ
Δεν είναι σαφές τι ακριβώς υπεγράφη μεταξύ του Τούρκου προέδρου Ερντογάν και του επικεφαλής της λιβυκής «κυβερνήσεως εθνικής ενότητας» Φαγέζ αλ Σαράζ. Οι πληροφορίες μιλούν για ένα «μνημόνιο συνεργασίας» (Memorandum of Understanding). Στο διεθνές δίκαιο το σημαίνον είναι το περιεχόμενο της συμφωνίας και όχι το πώς αυτή περιγράφεται. Πάντως, ποτέ έως σήμερα μια συμφωνία θαλάσσιας οριοθετήσεως δεν έχει ονομαστεί «μνημόνιο συνεργασίας», διότι δεν έχει δεσμευτική ισχύ. Απομένει να μάθουμε τις επόμενες ημέρες τι ακριβώς συμφωνήθηκε.
Η εξέλιξη δεν προξενεί έκπληξη. Η Λιβύη έχει δύο διαφορετικές κυβερνήσεις που βρίσκονται σε εμφύλιο. Η «κυβέρνηση εθνικής ενότητας» με τον Φαγέζ αλ Σαράζ έχει έδρα την Τρίπολη και αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ. Στην ανατολική Λιβύη, με έδρα το Τομπρούκ, είναι ο στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ που υποστηρίζεται από τη Γαλλία, την
Αίγυπτο, τα Εμιράτα, τη Ρωσία και εμμέσως από τις ΗΠΑ. Η Τουρκία (μαζί με το Κατάρ) είναι εδώ και μήνες ο σημαντικότερος υποστηρικτής της κυβερνήσεως του Αλ Σαράζ. Στέλνει στην κυβέρνηση της Τριπόλεως μισθοφόρους τζιχαντιστές από τη Συρία, πολεμοφόδια και μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Σε αντάλλαγμα, ζήτησε την υπογραφή συμφωνίας οριοθετήσεως θαλασσίων ζωνών μεταξύ Λιβύης και Τουρκίας.
Η συμφωνία που αναζητεί η Τουρκία (και ίσως να υπέγραψε) παραβιάζει κατάφωρα το Δίκαιο της Θάλασσας. Η Τουρκία θέλει να οριοθετήσει με τη Λιβύη τη θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κρήτης! Είναι μια περιοχή με την οποία δεν γειτνιάζει γεωγραφικά. Επιπλέον, επιδιώκει να στερήσει από τη Ρόδο, την Κάσο, την Κάρπαθο και την Κρήτη την υφαλοκρηπίδα τους. Θα αφεθεί σε αυτά τα νησιά μόνον αιγιαλίτιδα ζώνη εύρους 6 ν. μιλίων. Τα συγκεκριμένα νησιά είναι και πολλά και αξιόλογα από πλευράς μεγέθους και πληθυσμού. Είναι σαν να υπογράψει συμφωνία οριοθετήσεως η Γαλλία με τη Λιβύη αγνοώντας την Ιταλία, με το αιτιολογικό ότι η Σαρδηνία και η Σικελία που βρίσκονται ενδιαμέσως είναι νησιά, και συνεπώς δεν έχουν υφαλοκρηπίδα ή ΑΟΖ…
Το ενδεχόμενο οριοθετήσεως Τουρκίας - Λιβύης ήταν αυτό που ώθησε την Ελλάδα να κυρώσει εσπευσμένα στις αρχές Οκτωβρίου τις συμφωνίες με τις οποίες παραχωρήθηκαν τα ερευνητικά τεμάχια νοτίως της Κρήτης σε κοινοπραξία όπου συμμετέχουν η Exxonmobil, η Total και η ελληνική Energean. Με αυτόν τον τρόπο κατοχυρώσαμε εγκαίρως τα δικαιώματά μας. Από εκεί και πέρα, δεν είχαμε ιδιαίτερα περιθώρια αντιδράσεως. Αφ’ ενός η εξάρτηση της κυβερνήσεως Σαράζ από την Τουρκία είναι απόλυτη. Αφ’ ετέρου οι συμμαχικές μας χώρες, που θεωρητικώς μπορούσαν να ασκήσουν πιέσεις στη Λιβύη, υποστηρίζουν το αντίπαλο στρατόπεδο.
Για την Τουρκία η υπογραφή μιας τέτοιας συμφωνίας αποτελεί στρατηγική κίνηση. Θα αποκτήσει την επιφανειακή νομιμοποίηση που τόσο της λείπει να παρεμβαίνει στην περιοχή. Θα δημιουργήσει ένα τείχος που εμποδίζει την Ελλάδα να αναπτύξει τα κυριαρχικά της δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα της Ανατολικής Μεσογείου. Θα επιβεβαιώσει αυτό που διατείνεται επί χρόνια (ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα βάσει διεθνούς συμφωνίας). Τέλος –το πιο σημαντικό– θα μεταφέρει το σημείο αντιπαραθέσεως από την υφαλοκρηπίδα του Καστελλορίζου σε αυτήν της Κρήτης. Το κακό είναι ότι, αν και παράνομη, αφ’ ης στιγμής υπογραφεί, μια τέτοια συμφωνία μπορεί να ανατραπεί μόνον με υπαναχώρηση της Λιβύης ή με προσφυγή σε διεθνές δικαιοδοτικό όργανο. Η Τουρκία αποκλείεται να δεχθεί τη δεύτερη εκδοχή. Εάν τελικώς έχει γίνει οριοθέτηση, όσο παράνομη και να είναι, θα τη βρίσκουμε διαρκώς στα πόδια
"ΤΑ ΝΕΑ", κύριο θέμα, 29/11/19
"ΤΑ ΝΕΑ", κύριο θέμα, 29/11/19
https://www.tanea.gr/print/2019/11/29/politics/empristikes-kiniseis-apo-tin-agkyra-lfsti-mesogeio/
ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΡΑΪΤΙΔΗ
Στον συνεχώς εμπλουτιζόμενο κατάλογο προκλήσεων και κινήσεων προώθησης των στρατηγικών στόχων της στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, ιδίως ως προς την Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, η Τουρκία προσέθεσε πρόσφατα δύο νέες ενέργειες:
-Δεύτερον, τη σύναψη μνημονίου συνεννόησης με τη Λιβύη, το οποίο προβλέπει επίσης με εντελώς αυθαίρετα κριτήρια διμερή συνεργασία προς οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών.
Στην προαναφερόμενη επιστολή, η Τουρκία προχωρώντας στην εφαρμογή του οράματος της «γαλάζιας Πατρίδας» δεν αρκείται στην επανάληψη των έως σήμερα γνωστών αξιώσεών της μέχρι τον 28ο μεσημβρινό στο Αιγαίο, αλλά επεκτείνει τις διεκδικήσεις της και πέραν αυτού. Φθάνει έτσι στο σημείο να εμφανίζεται διεκδικούσα το μισό Αιγαίο και ένα ευρύτατο θαλάσσιο τμήμα ανατολικά και νότια της Κρήτης.
Επιπλέον, με το υπογραφέν με τη Λιβύη μνημόνιο είναι σαφές ότι η Τουρκία προσπαθεί να επεκταθεί γεωπολιτικά. Και βρίσκει για πρώτη φορά έναν σύμμαχο: την κυβέρνηση της Λιβύης, η οποία είναι μεν διεθνώς αναγνωρισμένη, αλλά με κυριαρχία η οποία ελάχιστα υπερβαίνει τα όρια της πρωτεύουσας Τρίπολης. Ετσι προσθέτει αιφνιδίως και ιδιοτελώς άλλον έναν παίκτη στο γεωπολιτικό παιχνίδι της Ανατολικής Μεσογείου, φιλικά προς αυτή διακείμενο, με σκοπό να ανατρέψει τις μέχρι τώρα δυσμενείς για αυτήν ισορροπίες. Η τουρκική πλευρά επιχειρεί να μας φέρει προ τετελεσμένων επιδιώκοντας μέσω του μνημονίου αυτού να επιβάλει τις θέσεις της για την κυριαρχία στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Επιπροσθέτως η εν λόγω κίνηση της Τουρκίας περιπλέκει περαιτέρω τα πράγματα, εάν ληφθεί υπόψη ότι η κυβέρνηση της Τρίπολης χαίρει της στήριξης της Ιταλίας, η οποία αποβλέπει στην αναχαίτιση των μεταναστευτικών ροών μέσω των διαδρόμων της Ανατολικής Μεσογείου. Είναι φανερό ότι η τουρκική δραστηριότητα που αναπτύσσεται μεθοδικά βάσει υφισταμένου στρατηγικού σχεδίου οδηγεί σε ιδιαίτερα απειλητική για τη χώρα μας κατάσταση.
Επομένως, ενώπιον των εξελίξεων αυτών η ελληνική πλευρά θα πρέπει να δρομολογήσει σειρά συντονισμένων και γρήγορων ενεργειών: να στραφεί ευθέως προς τον αμφιλεγόμενο στρατηγό Χαφτάρ, θανάσιμο εχθρό της λιβυκής κυβέρνησης αλλά σύμμαχο των Αιγυπτίων και, ατύπως, πολλών κρατών - μελών της ΕΕ στον πόλεμο κατά της ισλαμικής τρομοκρατίας. Να ζητήσει από την ΕΕ να αποδοκιμάσει την πρωτοβουλία αυτή ώστε, ει δυνατόν, η όλη κίνηση να αποδυναμωθεί εν τη γενέσει της.
Κυρίως όμως η χώρα μας οφείλει να εντείνει την αμυντική και διπλωματική της κινητοποίηση, δεδομένου ότι η χαμηλή νέφωση που παρατηρείται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις γίνεται συνεχώς βαρύτερη και η όλη κατάσταση χρήζει επιδέξιων χειρισμών πριν εκδηλωθεί μια ανεπιθύμητη καταιγίδα.
-Ο Δημήτρης Καραϊτίδης είναι πρέσβης επί τιμή
"ΕΣΤΙΑ", κύριο θέμα, 29/11/19
ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ ΡΟΥΣΣΟΥ
Πολλαπλές προεκτάσεις για τη γεωπολιτική σκακιέρα στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και την Ελλάδα περιλαμβάνει το πλαίσιο συνεργασίας που υπέγραψαν Τουρκία και Λιβύη, επικυρώνοντας τη μεταξύ τους συνεργασία. (σημ: Τουρκία και Λιβύη ανακοίνωσαν την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών ανάμεσα στις δυο χώρες προσπερνώντας την Ελλάδα)
Πρόκειται για μνημόνιο αμοιβαίας κατανόησης, το οποίο από τη φύση του, περιγράφει τους τομείς και τις επιθυμίες συνεργασίας δύο κρατών και δεν αποτελεί διμερή συμφωνία με άμεσο δεσμευτικό χαρακτήρα. Μένει βέβαια να δούμε το κείμενο για να γνωρίζουμε τη δεσμευτικότητά του.
Προστίθεται σε μια αλυσίδα κινήσεων της Τουρκίας (επιστολή με οριοθετήσεις ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας προς τον ΟΗΕ) στην Ανατολική Μεσόγειο. Με «αέρα στα πανιά» από την συριακή της εκστρατεία, η Άγκυρα θα στραφεί πλέον με αποφασιστικότητα προς την Ανατολική Μεσόγειο. Βασικός σκοπός της Τουρκίας δεν είναι τόσο να περιορίσει την Ελλάδα και την Κύπρο (αυτό θα γίνει εκ του αποτελέσματος) αλλά να καταστήσει σαφές σε όλους (Αίγυπτο, Ισραήλ, ΗΠΑ, κ.λπ.) ότι στην Ανατ. Μεσόγειο «δουλειές» χωρίς αυτήν δεν γίνονται. Είτε με Ερντογάν είτε με κεμαλικούς, η πολιτική της Άγκυρας θα ήταν η ίδια.
Η λιβυκή κυβέρνηση είναι η αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ, αλλά δεν μπορεί να ελέγξει τα ανατολικά παράλια γιατί απλούστατα εκεί τον έλεγχο έχει ο υποστηριζόμενος από Αίγυπτο, Ρωσία και Εμιράτα στρατηγός Χαφτάρ. Για τον λόγο αυτό, όμως, είναι πιθανό να ζητήσει κι επισήμως την βοήθεια της Τουρκίας στην βάση αυτού του μνημονίου, δίνοντας στον τουρκικό στόλο δυνατότητα/νομιμοποίηση να πλέει στο Λιβυκό Πέλαγος, δηλαδή νότια της Κρήτης.
Η κίνηση αυτή δείχνει ότι η υπερβολική στήριξή μας στις τριγωνικές συνεργασίες με Ισραήλ και Αίγυπτο δεν προφυλάσσει την Ελλάδα από την τουρκική πολιτική. Χρειάζεται μεγαλύτερη ενασχόληση της ίδιας της Ελλάδας με τη Μέση Ανατολή και όχι «μέσω αντιπροσώπων» στο Τελ Αβίβ και το Κάιρο. Παρεμπιπτόντως, η Αίγυπτος δεν μπορεί να μας προσφέρει πολλά, αφού διατηρεί εχθρική στάση απέναντι στη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης. Την ίδια ώρα, η Ουάσινγκτον, η οποία στηρίζει την αναγνωρισμένη λιβυκή κυβέρνηση, δεν αντιδρά στις προβλέψεις του τουρκο-λιβυκού μνημονίου για την οριοθέτηση των ζωνών εκμετάλλευσης.
Τέλος, σχετικά με τους ελληνικούς χειρισμούς, προκύπτουν εύλογα ερωτήματα: Γιατί η Ελλάδα δεν έχει Πρέσβη στην Λιβύη αλλά και στην Συρία; Και γιατί δεν κλήθηκε ο Πρέσβης/Επιτετραμμένος της Λιβύης στο Υπουργείο Εξωτερικών για εξηγήσεις; Συνήθως αν θες να πιέσεις, το κάνεις προς το αδύναμο μέρος μιας συμφωνίας και όχι προς το δυνατό. Η λιβυκή κυβέρνηση θα ανησυχήσει από μια εχθρική προς αυτή Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ η Τουρκία…
* Άρθρο του Σωτήρη Ρούσσου Αναπληρωτή Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και υπεύθυνου του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών [www.cemmis.edu.gr], στο ΕΝΑ
 |
| "Εφ.Συν", 29/11/19 |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου