Πέντε κείμενα παρέμβασης,
2. Η πραγματική εικόνα της χώρας
Του Άγγελου Στάγκου
Πρέπει λοιπόν να είμαστε έτοιμοι, επιχειρησιακά, ψυχολογικά και διπλωματικά, να αντιμετωπίσουμε το χειρότερο. Η μεγαλομανία του κ. Ερντογάν και η διεθνής συγκυρία δικαιολογούν την ανησυχία και επιβάλλουν την εγρήγορση. Μην πέσουμε όμως στην παγίδα πρόκλησης μιας αυτοτροφοδοτούμενης προφητείας που μπορεί να κάνει τεράστια ζημιά. Είμαστε ευάλωτοι στις φήμες και στις υπερβολές, εκ φύσεως. Χρειάζεται ψυχραιμία και ήσυχη αποφασιστικότητα στη φάση που περνάμε.
Η πραγματική εικόνα της χώρας αποτυπώθηκε την περασμένη εβδομάδα από δύο έρευνες, μία έκθεση και τις εξελίξεις στο ποδόσφαιρο υπό την έννοια μιας κοινωνικής εκδήλωσης με χαρακτηριστικά τα οποία αναπέμπουν στη θρυλική «ελληνική πραγματικότητα», ή «ελληνική ιδιαιτερότητα».
Πρόκειται για την έρευνα της διαΝΕΟσις «Τι πιστεύουν οι Ελληνες το 2018», την άλλη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, που μεταξύ άλλων αναφέρεται σε συντάξεις και αμοιβές στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και την έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη, που παρουσιάζει σε όλο του το μεγαλείο το φάσμα της κακοδιοίκησης, στον στενότερο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ακόμη και σε ΝΠΔΔ, όπως τα επιμελητήρια.
Ολα αυτά, πέρα από όσα συμβαίνουν στην ανώτατη παιδεία, από όσα προκύπτουν από τη δράση «μπαχαλάκηδων» και κακοποιών, ή το χάος που δημιουργείται από την ανικανότητα κυβερνητικών παραγόντων, όταν δεν αποφεύγουν επίτηδες και εν ονόματι της πελατειακής πολιτικής να διορθώσουν πράγματα και καταστάσεις. Γιατί και η ερμηνεία «δεν μπορεί να είναι τόσο κακοί ή ανίκανοι, επίτηδες το κάνουν» έχει λογική. Σε μία συγκυρία μάλιστα που η Ελλάδα απειλείται ανοιχτά από την Τουρκία του Ερντογάν, που επιβεβαιώνει καθημερινά πόσο αδίστακτη είναι, αφού καμία μεγάλη δύναμη δεν δείχνει διάθεση να αντιμετωπίσει δυναμικά, ή έστω σθεναρά, τους τυχοδιωκτισμούς της.
Σύμφωνα με την έρευνα της διαΝΕΟσις, οι μισοί σχεδόν Ελληνες θεωρούν ότι ζημιώθηκε η χώρα από την ένταξή της στην Ε.Ε., το 60% ότι ωφελήθηκε περισσότερο η Ε.Ε. παρά η Ελλάδα από την ένταξη –όμως το 68% βρίσκει ταυτόχρονα τη συμμετοχή θετική (;)–, το 57% πιστεύει ότι δεν έπρεπε να μπούμε στο ευρώ, αλλά το 66% να μη βγούμε τώρα που είμαστε μέσα, το 28,7% (!) νομίζει ότι μας ψεκάζουν, το 40% των γυναικών δηλώνουν ότι έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης, σχεδόν οι μισοί θέλουν επαναφορά της θανατικής καταδίκης, το 57,4% τάσσεται κατά του γάμου των ομοφύλων, το 48% πηγαίνει τουλάχιστον μία φορά τον μήνα στην εκκλησία, πάνω από το 60% δεν επιθυμεί ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, το 30% θα ήθελε έναν Πούτιν στο τιμόνι της χώρας και τα τρία τέταρτα εξακολουθούν φυσικά να έχουν μεγάλη ιδέα για το γένος.
Κατά την έρευνα της ΓΣΕΕ, οι επενδύσεις το 2017 παρέμειναν εξαιρετικά χαμηλά, όπως και οι δαπάνες των εγχώριων επιχειρήσεων στην Ερευνα και Ανάπτυξη, η πραγματική ανεργία ήταν στο 27,5% του εργατικού δυναμικού, οι καθαρές μηνιαίες αποδοχές για το 37,4% του ιδιωτικού τομέα καθηλώθηκαν κάτω από τα 700 ευρώ και μεταξύ 700 - 900 για το 23,5%, ενώ μόνο το 16,8% βρίσκεται σε επίπεδο μεταξύ 900 - 1.300 ευρώ. Αντίθετα ή αντίστοιχα, στον δημόσιο τομέα το 29,8% των απασχολουμένων έχει καθαρές μηνιαίες αποδοχές κάτω των 1.000 ευρώ, το 16,2% είναι στο επίπεδο 1.000 - 1.100 ευρώ, το 34,3% φτάνει στα 1.100 - 1.600 ευρώ και ένα 4,7% ξεπερνάει τα 1.600. Τέλος, το 54,9% των προσλήψεων αφορά ευέλικτες μορφές εργασίας και από το 2016 αυξάνονται οι δείκτες οικονομικής στενότητας, φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.
Η έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη αναφέρει ότι το 2017 αυξήθηκαν σχεδόν κατά 30% οι καταγγελίες για κρούσματα κακοδιοίκησης. Καταγγελίες των οποίων η βασιμότητα επιβεβαιώθηκε ύστερα από έρευνα και που αφορούν παραβίαση κοινωνικών δικαιωμάτων, κυρίως ασφάλισης, άρνηση εξυπηρέτησης πολιτών από την πλευρά της διοίκησης, κακή εφαρμογή νόμων, αλλά και άρνηση εφαρμογής νόμων προς δικαιούχους για λόγους προστατευτισμού ήδη εγγεγραμμένων, ιδιαίτερα σε επαγγελματικά επιμελητήρια. Επομένως μιλάμε για μία κρατική μηχανή που ασχολείται με τα δικά της κεκτημένα και δεν αισθάνεται ότι υπάρχει για την υπηρεσία των πολιτών.
Αυτή είναι λοιπόν σε αδρές γραμμές η εικόνα της χώρας σήμερα.
3. Η ώρα της κρίσεως
Του Κώστα Ιορδανίδη
Ο κίνδυνος στρατιωτικής αναμετρήσεως με την Τουρκία –στον βαθμό που υφίσταται– δεν αντιμετωπίζεται ούτε με ρητορικές καταγγελίες της συμπεριφοράς της Αγκυρας –ανάρμοστης, δίχως αμφιβολία– ούτε με τη «διεθνοποίηση» των διαφορών που υφίστανται εδώ και πολλές δεκαετίες μεταξύ των δύο χωρών.
Αλλά ούτε αντιμετωπίζεται με την επίδειξη «ισχύος» και «αποφασιστικότητος», από την πλευρά μας. Υπενθυμίζεται απλώς ότι τόσο κατά την ελληνοτουρκική κρίση του 1987, όσο και το 1996 με την περίπτωση των Ιμίων, εσύρθημεν σε διαπραγματεύσεις, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί –ατύπως– καθεστώς δυσμενέστερο για τα συμφέροντα της Ελλάδος.
Η δημόσια φλυαρία και η ούτως ειπείν «πατριωτική» ρητορεία ουδέν ωφελούν. Αφέλεια καταδεικνύουν μάλλον, διότι η αποτροπή μπορεί να λειτουργήσει μόνον εάν υπάρχει ικανοποιητική στρατιωτική ισορροπία. Οχι όταν υφίσταται δυσμενής συσχετισμός δυνάμεων και υπεροπλία του αντιπάλου.
Προληπτική πρέπει να είναι η ελληνική πολιτική έναντι των επιθετικών κύκλων της Αγκυρας. Διότι εάν δεν ισχύσει αυτό, τότε ομιλούμε περί ηρωικής θυσίας και όχι για πολιτική. Τα ανωτέρω αφορούν, βεβαίως, όχι απλώς την όποια κυβερνητική πλειοψηφία, αλλά το σύνολο των πολιτικών κομμάτων.
Υπάρχει η ευρέως υιοθετούμενη αντίληψη ότι η συμμετοχή μας στην Ευρώπη ως πλήρες και αναπόσπαστο μέλος της Ε.Ε. παρέχει εγγύηση για την ασφάλεια της χώρας. Χρήσιμες ασφαλώς οι πρόσφατες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με τις οποίες ελέγχεται αυστηρά η συμπεριφορά της Αγκυρας στο Αιγαίο και στην Κύπρο.
Ομως το αποτέλεσμα της ευρωπαϊκής υποστηρίξεως προς την Ελλάδα υπήρξε αποκαρδιωτικό. Αντί να καταστείλει, κατέστησε περισσότερο ακραία τη συμπεριφορά της Αγκυρας. Το Δικαστήριο την επομένη τη Συνόδου Κορυφής απέρριψε την αίτηση αποφυλακίσεως των δύο Ελλήνων στρατιωτικών που συνελήφθησαν στην τουρκική επικράτεια.
Αλλά έστω ότι η Δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη, όπως παντού και πάντα ως θρυλείται. Το ουσιώδες είναι ότι την Τετάρτη το Συμβούλιο Ασφαλείας της Τουρκίας διεμήνυσε –όχι απλώς στην Αθήνα αλλά σε όλες τις χώρες της Ε.Ε.– ότι δεν πρόκειται να γίνουν παραχωρήσεις στα δικαιώματα και συμφέροντα της Τουρκίας σε Αιγαίο, Κύπρο και Ανατολική Μεσόγειο.
Μόνον αφελείς δεν θα ανέμεναν αυτή την τουρκική αντίδραση. Η «διεθνοποίηση» των προβλημάτων που πρόσφατα ανέκυψαν αποτελούσε λάθος τακτικής. Ερεθισμό προκάλεσαν στην Αγκυρα και υπερβολική αντίδραση, απλώς και μόνον για να καταστεί σαφές ότι «εκβιασμοί» δεν θα περάσουν.
Από όλες τις χώρες της Δύσης η Ελλάς είναι αυτή, που, για λόγους ιστορικούς και μόνον, όφειλε να γνωρίζει τη νοοτροπία των Τούρκων, που παραμένει αναλλοίωτη επί αιώνες. Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Δοθέντος ότι οι σχέσεις της Αγκυρας με την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ διέρχονται φάση μίας κρίσεως ιδιάζουσας, ο πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας εζήτησε από τον Ρώσο πρόεδρο κ. Βλαντιμίρ Πούτιν να «διαμεσολαβήσει». Το πιθανότερο είναι ότι η διαμεσολάβηση θα αποβεί άκαρπη. Εάν συμβεί το αντίθετο, θα υπάρξουν σοβαρές επιπλοκές στις σχέσεις της Ελλάδος με την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ. Τελικώς, η μόνη διέξοδος είναι μια διμερής συνεννόηση με την Τουρκία όσο δεν είναι πια πολύ αργά.
4. Σταλινική αντιαριστερά
Του Πάσχου Μανδραβέλη
Κάτι τρέχει με τον Νίκο!» Θα μπορούσε να είναι ταινία, αλλά είναι το σίκουελ του «κάτι τρέχει με τον Μίλτο» που ανέβηκε στα ελληνικά social media. Αφορά τον ιστορικό κ. Νίκο Μαραντζίδη κι αυτό που τρέχει είναι ότι «συριζίζει» ή «ΣΥΡΙΖΟγυρίζει», σύμφωνα με τη νέα πολιτική αργκό που κυκλοφορεί παραπλεύρως του τείχους το οποίο χωρίζει «εμάς» από αυτούς». Κι ο Νίκος, δεν φτάνει που συμφώνησε με τον ΣΥΡΙΖΑ στο ζήτημα της διπλής ονομασίας της ακατονόμαστης, θα συμμετάσχει τον Μάιο και σε πάνελ παρέα με τους γνωστούς συνοδοιπόρους κ. Γιάννη Ραγκούση και Νίκο Μουζέλη. Αυτό είναι μια εκδοχή του στόρι που κυκλοφορεί στα social media και σύμφωνα με αυτό η κ. Γεννηματά να «ΣΥΡΙΖΟγυρίζει», ο κ. Γ. Παπανδρέου «συριζίζει», και ο κ. Σταύρος Θεοδωράκης σίγουρα «γίνεται υπουργός του Τσίπρα».Του Πάσχου Μανδραβέλη
Η αλήθεια είναι πως το «τείχος» χτίστηκε με χυδαία υλικά από τους σημερινούς κυβερνώντες την εποχή των Αγανακτισμένων. Οι αντισυγκεντρώσεις εναντίον των υπουργών του ΠΑΣΟΚ την περίοδο 2010-2011 ήταν έργο των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ και οι επιθέσεις στα social media κατά ανθρώπων των γραμμάτων, καλλιτεχνών, σκιτσογράφων, δημοσιογράφων (οποιουδήποτε, τέλος πάντων, αμφισβητούσε το «νέο» που έρχεται) είναι σύμπραξη των τρολ και των δύο συνεταίρων. Συκοφαντήθηκαν και εξακολουθούν να συκοφαντούνται άνθρωποι ως ακροδεξιοί, φασίστες, δωσίλογοι, κι ό,τι άλλο χαρακτηρισμό έχει παράγει ο μπαχτσές της σταλινικής Αριστεράς· να σημειώσουμε παρεμπιπτόντως ότι ο κ. Μαραντζίδης υπήρξε βασικός στόχος επειδή μαζί με τον κ. Στάθη Καλύβα κατακρήμνισαν τους αριστερούς μύθους για τον Εμφύλιο.
Επόμενο είναι να έχουν σωρευτεί πολλές πικρίες που τείνουν να δημιουργήσουν ένα μέτωπο σταλινικής αντιαριστεράς. Αντιστρέφοντας το αντιδημοκρατικό σύνθημα του ΣΥΡΙΖΑ «ή εμείς ή αυτοί», στο επίσης αντιδημοκρατικό «ή αυτοί ή εμείς» δεν χωρούν αποχρώσεις και γκρίζο.
Ομως η Δημοκρατία δεν είναι παίγνιο μηδενικού αθροίσματος, ούτε δαιμονοποίησης των πολιτικών αντιπάλων. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να ηττηθεί, πρώτα απ’ όλα για το καλό του. Στην αντιπολίτευση –και κατά προτίμηση όχι στην αξιωματική– μπορεί να αναλογιστεί τις επικίνδυνες πτυχές του ταραχώδους βίου του· ταραχώδους για τη χώρα κι επωφελούς για τα στελέχη του. Δεν μπορεί όμως να ορθοποδήσει μια χώρα αναπαράγοντας τις παθογένειες του παρελθόντος. Τις πρακτικές ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να τις θυμόμαστε με βδελυγμία, αλλά όχι να τις αναπαράγουμε. Κι όταν με το καλό το κυβερνών κόμμα σοβαρευτεί, πρέπει να συζητήσουμε με τη γενιά των παραπλανημένων πολιτών που πίστεψαν ότι «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός με ένα νόμο κι ένα άρθρο». Μέχρι τότε ας κρατάμε μικρό καλάθι για τις προθέσεις των πολιτικών που νομίζουν ότι ο ψεύτης πολλές φορές χαίρεται. Αλλά δεν θα κόψουμε και την καλημέρα...
5. Τα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Του Άγγελου Μ. Συρίγου*
Τρεις ημέρες πριν από τη σύνοδο Ε.Ε. - Τουρκίας στη Βάρνα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδίκασε «απερίφραστα τις συνεχείς παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο Πέλαγος». Ο χαρακτηρισμός των τουρκικών ενεργειών ως παρανόμων είναι μεγάλης σημασίας.
Αποτελεί επιτυχία Ελλάδος και Κύπρου και δείχνει τη σωστή τους κινητοποίηση. Το 2014 το Συμβούλιο, εξετάζοντας πιο ήπιες τουρκικές ενέργειες, είχε περιοριστεί να ζητήσει από την Τουρκία να «αυτοσυγκρατηθεί» και «να σεβαστεί» τα δικαιώματα της Κύπρου στην ΑΟΖ της. Ετσι όμως κινούνται τα πράγματα μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Χτίζονται σταδιακά.
Επειδή ψιθυρίζεται ότι είναι η πρώτη φορά που έχουμε τέτοια ρητή στήριξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πρέπει να επισημανθεί ότι στα δύσκολα η Ε.Ε., εάν πιεσθεί, βγαίνει μπροστά. Το είχαμε ξαναδεί με το Μακεδονικό τον Δεκέμβριο του 1991. Το Συμβούλιο της τότε ΕΟΚ είχε πει ότι δεν δέχεται τη χρήση ονομασίας από τα Σκόπια που υπονοεί εδαφικές διεκδικήσεις. Αντιστοίχως, το 1996 μετά την κρίση των Ιμίων είχαμε την υιοθέτηση των ελληνικών θέσεων από την Ε.Ε. σε δύο περιστάσεις τον Μάρτιο και τον Ιούλιο. Τέτοιες αποφάσεις είναι σημαντικές εφόσον κι εμείς τις αντιμετωπίζουμε σωστά. Δεν αρκεί να τις επιδεικνύουμε ευτυχισμένοι. Αποτελούν τη βάση για να χτίσουμε μηχανισμούς πιέσεων, κυρώσεων και επιβραβεύσεων. Σε αυτό μπορεί, σίγουρα, να βοηθήσει η Ε.Ε. Ο γενικότερος ρόλος της, όμως, είναι πλέον περιορισμένος.
Οπως είχε επισημανθεί από αυτή εδώ τη θέση αμέσως μετά το Brexit, η στρατηγική του Ελσίνκι που ακολούθησαν με παραλλαγές όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις μετά το 1999 έχει τελειώσει («Τουρκία: ξανά ο Μεγάλος Ασθενής;», 31 Ιουλίου 2016). Η Τουρκία ουδέποτε θα ενταχθεί στην Ε.Ε. Σε αυτή τη φάση τρία είναι τα σημαντικότερα σημεία που προσδιορίζουν τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Η Ε.Ε. είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας. Η Τουρκία έχει στο έδαφός της πάνω από 4.000.000 πρόσφυγες και μετανάστες που θέλουν να έλθουν στην Ε.Ε. Τέλος, κανείς Ευρωπαίος δεν ενθουσιάζεται βλέποντας την Τουρκία να μεταλλάσσεται σε ένα σουνιτικό Ιράν.
Η επόμενη ημέρα Ε.Ε. - Τουρκίας θα είναι μία ειδική σχέση. Ηδη στο παρασκήνιο έχουν ξεκινήσει οι σχετικές προεργασίες. Θα λάβουν συγκεκριμένη μορφή αφού προσδιορισθεί το πλαίσιο των νέων σχέσεων της Ε.Ε. με τη Βρετανία. Η Ελλάδα πρέπει να συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση των ευρωπαϊκών θέσεων για τη νέα ευρωτουρκική σχέση.
Στο παρόν στάδιο πρέπει να δημιουργήσουμε τους μηχανισμούς για κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας, όποτε προβαίνει σε «παράνομες ενέργειες». Εδώ χρειάζεται προσοχή. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι μία σειρά από αντισυστημικά κόμματα στην Ευρώπη έχουν ανδρωθεί τα τελευταία χρόνια βασιζόμενα στον τρόμο που προκαλεί η πιθανή έλευση νέων προσφυγικών ροών. Το ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα δεν είναι διατεθειμένο να ξαναβιώσει ένα νέο 2015. Οι προτάσεις μας για κυρώσεις πρέπει να είναι επιλεκτικές και να μην αγγίζουν το προσφυγικό και μεταναστευτικό. Ενα τέτοιο παράδειγμα είναι η λήψη μέτρων από την Ε.Ε. ειδικώς έναντι της τουρκικής κρατικής εταιρείας πετρελαίου «ΤΡΑΟ» που επιχειρεί να δραστηριοποιηθεί στην κυπριακή ΑΟΖ.
Τέλος, είναι σαφές ότι η νέα μας στρατηγική έναντι της Τουρκίας δεν αρκεί, πλέον, να πατάει μόνον ή κυρίως στην Ε.Ε. Οι τουρκικές απειλές επιβάλλουν να δούμε τα πράγματα κυρίως εκτός του προστατευτικού ευρωπαϊκού πλαισίου. Κυρίαρχο ρόλο θα παίξουν οι Ελλάδα - Κύπρος ως άξονας σταθερότητας και ασφάλειας, οι σχέσεις με τις ΗΠΑ, οι περιφερειακές συμμαχίες και οι ανατροπές που θα προκαλέσει η τυχόν ανακάλυψη νέων ενεργειακών κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο.
* Αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
1. Ψύχραιμη εγρήγορση
Του Αλέξη Παπαχελά
«Λέτε να έχουμε πόλεμο;», ρωτούν πολλοί άνθρωποι τον τελευταίο καιρό. Φήμες ή πραγματικά γεγονότα για επικαιροποιήσεις διαφόρων σχεδίων έκτακτης ανάγκης κατακλύζουν αρχικώς την «πιάτσα» και κατόπιν τα καφενεία. Και μόνο που αρχίζουν να διαχέονται αυτή η συζήτηση και η αγωνία, κάνουν βέβαια ζημιά. Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε μια εύθραυστη φάση ανάκαμψης και ο τουρισμός μπορεί εύκολα να πληγεί από μια τέτοια συζήτηση. Χρειάζεται πολύ μεγάλη αυτοσυγκράτηση από τους πολιτικούς, τα μέσα ενημέρωσης και τους υπηρεσιακούς αξιωματούχους για να μη διογκωθεί αυτό το κλίμα ανησυχίας. Είναι κρίσιμο κάποιος να ελέγχει και να συντονίζει πλήρως το παιχνίδι ώστε να μη γίνονται ενέργειες από κρατικές υπηρεσίες που δεν είναι απαραίτητες ή προκαλούν ανησυχία χωρίς λόγο.
Ασφαλώς και έχουμε μπει σε μια δύσκολη περίοδο η οποία κρύβει πολλούς κινδύνους, από τώρα έως τη διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών στην Τουρκία. Ο Ερντογάν παίζει αδίστακτα το χαρτί του εθνικισμού. Η αντιπολίτευσή του κάνει το ίδιο και επικεντρώνει την κριτική της στην Ελλάδα και την Κύπρο. Η ρητορική κλιμακώνεται συνεχώς. Η σύλληψη των δύο Ελλήνων στρατιωτικών ανέβασε κι άλλο το θερμόμετρο.
Πρέπει όμως να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Κανείς, εντός ή εκτός Ελλάδος, δεν ξέρει «κάτι» συγκεκριμένο που να αφορά σχεδιαζόμενη επιχείρηση της Τουρκίας στο Αιγαίο. Αυτό τουλάχιστον διαβεβαιώνουν οι Ελληνες αξιωματούχοι που έχουν όλη την εικόνα και το παζλ των πληροφοριών.
Το ατύχημα είναι μία άλλη ιστορία, και βέβαια παραμονεύει. Δεν χρειάζεται να έχει κάποιος ειδική πληροφόρηση για να το αντιληφθεί. Οσα συμβαίνουν στον αέρα και στη θάλασσα στο Αιγαίο εμπεριέχουν το ρίσκο ενός ατυχήματος κάθε στιγμή. Μια σύγκρουση αεροσκαφών, η κίνηση ενός φουσκωτού που παρεξηγείται από την άλλη πλευρά μπορούν εύκολα να ξεφύγουν σε ένα σπιράλ κλιμάκωσης. Πόσο μάλλον όταν η Τουρκία βασίζεται σε έναν βαθμό σε ένστολο προσωπικό που είτε δεν είναι έμπειρο είτε ανακλήθηκε στην υπηρεσία μετά το πραξικόπημα. Το κλειδί, στην περίπτωση του ατυχήματος, είναι η άμεση επικοινωνία των δύο πλευρών, τα γρήγορα και καθαρά μηνύματα και η αποφυγή της αυτόματης κλιμάκωσης. Αυτό ήταν άλλωστε και το μεγάλο μάθημα των Ιμίων, όταν μια κρίση διογκώθηκε χωρίς κανείς να καταλάβει πώς και γιατί.
 |
| "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 01/04/18 |
Του Αλέξη Παπαχελά
«Λέτε να έχουμε πόλεμο;», ρωτούν πολλοί άνθρωποι τον τελευταίο καιρό. Φήμες ή πραγματικά γεγονότα για επικαιροποιήσεις διαφόρων σχεδίων έκτακτης ανάγκης κατακλύζουν αρχικώς την «πιάτσα» και κατόπιν τα καφενεία. Και μόνο που αρχίζουν να διαχέονται αυτή η συζήτηση και η αγωνία, κάνουν βέβαια ζημιά. Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε μια εύθραυστη φάση ανάκαμψης και ο τουρισμός μπορεί εύκολα να πληγεί από μια τέτοια συζήτηση. Χρειάζεται πολύ μεγάλη αυτοσυγκράτηση από τους πολιτικούς, τα μέσα ενημέρωσης και τους υπηρεσιακούς αξιωματούχους για να μη διογκωθεί αυτό το κλίμα ανησυχίας. Είναι κρίσιμο κάποιος να ελέγχει και να συντονίζει πλήρως το παιχνίδι ώστε να μη γίνονται ενέργειες από κρατικές υπηρεσίες που δεν είναι απαραίτητες ή προκαλούν ανησυχία χωρίς λόγο.
Ασφαλώς και έχουμε μπει σε μια δύσκολη περίοδο η οποία κρύβει πολλούς κινδύνους, από τώρα έως τη διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών στην Τουρκία. Ο Ερντογάν παίζει αδίστακτα το χαρτί του εθνικισμού. Η αντιπολίτευσή του κάνει το ίδιο και επικεντρώνει την κριτική της στην Ελλάδα και την Κύπρο. Η ρητορική κλιμακώνεται συνεχώς. Η σύλληψη των δύο Ελλήνων στρατιωτικών ανέβασε κι άλλο το θερμόμετρο.
Πρέπει όμως να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Κανείς, εντός ή εκτός Ελλάδος, δεν ξέρει «κάτι» συγκεκριμένο που να αφορά σχεδιαζόμενη επιχείρηση της Τουρκίας στο Αιγαίο. Αυτό τουλάχιστον διαβεβαιώνουν οι Ελληνες αξιωματούχοι που έχουν όλη την εικόνα και το παζλ των πληροφοριών.
Το ατύχημα είναι μία άλλη ιστορία, και βέβαια παραμονεύει. Δεν χρειάζεται να έχει κάποιος ειδική πληροφόρηση για να το αντιληφθεί. Οσα συμβαίνουν στον αέρα και στη θάλασσα στο Αιγαίο εμπεριέχουν το ρίσκο ενός ατυχήματος κάθε στιγμή. Μια σύγκρουση αεροσκαφών, η κίνηση ενός φουσκωτού που παρεξηγείται από την άλλη πλευρά μπορούν εύκολα να ξεφύγουν σε ένα σπιράλ κλιμάκωσης. Πόσο μάλλον όταν η Τουρκία βασίζεται σε έναν βαθμό σε ένστολο προσωπικό που είτε δεν είναι έμπειρο είτε ανακλήθηκε στην υπηρεσία μετά το πραξικόπημα. Το κλειδί, στην περίπτωση του ατυχήματος, είναι η άμεση επικοινωνία των δύο πλευρών, τα γρήγορα και καθαρά μηνύματα και η αποφυγή της αυτόματης κλιμάκωσης. Αυτό ήταν άλλωστε και το μεγάλο μάθημα των Ιμίων, όταν μια κρίση διογκώθηκε χωρίς κανείς να καταλάβει πώς και γιατί.
 |
| "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 01/04/18 |
Του Άγγελου Στάγκου
Πρέπει λοιπόν να είμαστε έτοιμοι, επιχειρησιακά, ψυχολογικά και διπλωματικά, να αντιμετωπίσουμε το χειρότερο. Η μεγαλομανία του κ. Ερντογάν και η διεθνής συγκυρία δικαιολογούν την ανησυχία και επιβάλλουν την εγρήγορση. Μην πέσουμε όμως στην παγίδα πρόκλησης μιας αυτοτροφοδοτούμενης προφητείας που μπορεί να κάνει τεράστια ζημιά. Είμαστε ευάλωτοι στις φήμες και στις υπερβολές, εκ φύσεως. Χρειάζεται ψυχραιμία και ήσυχη αποφασιστικότητα στη φάση που περνάμε.
Η πραγματική εικόνα της χώρας αποτυπώθηκε την περασμένη εβδομάδα από δύο έρευνες, μία έκθεση και τις εξελίξεις στο ποδόσφαιρο υπό την έννοια μιας κοινωνικής εκδήλωσης με χαρακτηριστικά τα οποία αναπέμπουν στη θρυλική «ελληνική πραγματικότητα», ή «ελληνική ιδιαιτερότητα».
Πρόκειται για την έρευνα της διαΝΕΟσις «Τι πιστεύουν οι Ελληνες το 2018», την άλλη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, που μεταξύ άλλων αναφέρεται σε συντάξεις και αμοιβές στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και την έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη, που παρουσιάζει σε όλο του το μεγαλείο το φάσμα της κακοδιοίκησης, στον στενότερο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ακόμη και σε ΝΠΔΔ, όπως τα επιμελητήρια.
Ολα αυτά, πέρα από όσα συμβαίνουν στην ανώτατη παιδεία, από όσα προκύπτουν από τη δράση «μπαχαλάκηδων» και κακοποιών, ή το χάος που δημιουργείται από την ανικανότητα κυβερνητικών παραγόντων, όταν δεν αποφεύγουν επίτηδες και εν ονόματι της πελατειακής πολιτικής να διορθώσουν πράγματα και καταστάσεις. Γιατί και η ερμηνεία «δεν μπορεί να είναι τόσο κακοί ή ανίκανοι, επίτηδες το κάνουν» έχει λογική. Σε μία συγκυρία μάλιστα που η Ελλάδα απειλείται ανοιχτά από την Τουρκία του Ερντογάν, που επιβεβαιώνει καθημερινά πόσο αδίστακτη είναι, αφού καμία μεγάλη δύναμη δεν δείχνει διάθεση να αντιμετωπίσει δυναμικά, ή έστω σθεναρά, τους τυχοδιωκτισμούς της.
Σύμφωνα με την έρευνα της διαΝΕΟσις, οι μισοί σχεδόν Ελληνες θεωρούν ότι ζημιώθηκε η χώρα από την ένταξή της στην Ε.Ε., το 60% ότι ωφελήθηκε περισσότερο η Ε.Ε. παρά η Ελλάδα από την ένταξη –όμως το 68% βρίσκει ταυτόχρονα τη συμμετοχή θετική (;)–, το 57% πιστεύει ότι δεν έπρεπε να μπούμε στο ευρώ, αλλά το 66% να μη βγούμε τώρα που είμαστε μέσα, το 28,7% (!) νομίζει ότι μας ψεκάζουν, το 40% των γυναικών δηλώνουν ότι έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης, σχεδόν οι μισοί θέλουν επαναφορά της θανατικής καταδίκης, το 57,4% τάσσεται κατά του γάμου των ομοφύλων, το 48% πηγαίνει τουλάχιστον μία φορά τον μήνα στην εκκλησία, πάνω από το 60% δεν επιθυμεί ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, το 30% θα ήθελε έναν Πούτιν στο τιμόνι της χώρας και τα τρία τέταρτα εξακολουθούν φυσικά να έχουν μεγάλη ιδέα για το γένος.
Κατά την έρευνα της ΓΣΕΕ, οι επενδύσεις το 2017 παρέμειναν εξαιρετικά χαμηλά, όπως και οι δαπάνες των εγχώριων επιχειρήσεων στην Ερευνα και Ανάπτυξη, η πραγματική ανεργία ήταν στο 27,5% του εργατικού δυναμικού, οι καθαρές μηνιαίες αποδοχές για το 37,4% του ιδιωτικού τομέα καθηλώθηκαν κάτω από τα 700 ευρώ και μεταξύ 700 - 900 για το 23,5%, ενώ μόνο το 16,8% βρίσκεται σε επίπεδο μεταξύ 900 - 1.300 ευρώ. Αντίθετα ή αντίστοιχα, στον δημόσιο τομέα το 29,8% των απασχολουμένων έχει καθαρές μηνιαίες αποδοχές κάτω των 1.000 ευρώ, το 16,2% είναι στο επίπεδο 1.000 - 1.100 ευρώ, το 34,3% φτάνει στα 1.100 - 1.600 ευρώ και ένα 4,7% ξεπερνάει τα 1.600. Τέλος, το 54,9% των προσλήψεων αφορά ευέλικτες μορφές εργασίας και από το 2016 αυξάνονται οι δείκτες οικονομικής στενότητας, φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.
Η έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη αναφέρει ότι το 2017 αυξήθηκαν σχεδόν κατά 30% οι καταγγελίες για κρούσματα κακοδιοίκησης. Καταγγελίες των οποίων η βασιμότητα επιβεβαιώθηκε ύστερα από έρευνα και που αφορούν παραβίαση κοινωνικών δικαιωμάτων, κυρίως ασφάλισης, άρνηση εξυπηρέτησης πολιτών από την πλευρά της διοίκησης, κακή εφαρμογή νόμων, αλλά και άρνηση εφαρμογής νόμων προς δικαιούχους για λόγους προστατευτισμού ήδη εγγεγραμμένων, ιδιαίτερα σε επαγγελματικά επιμελητήρια. Επομένως μιλάμε για μία κρατική μηχανή που ασχολείται με τα δικά της κεκτημένα και δεν αισθάνεται ότι υπάρχει για την υπηρεσία των πολιτών.
Αυτή είναι λοιπόν σε αδρές γραμμές η εικόνα της χώρας σήμερα.
 |
| "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 01/04/18 |
3. Η ώρα της κρίσεως
Του Κώστα Ιορδανίδη
Ο κίνδυνος στρατιωτικής αναμετρήσεως με την Τουρκία –στον βαθμό που υφίσταται– δεν αντιμετωπίζεται ούτε με ρητορικές καταγγελίες της συμπεριφοράς της Αγκυρας –ανάρμοστης, δίχως αμφιβολία– ούτε με τη «διεθνοποίηση» των διαφορών που υφίστανται εδώ και πολλές δεκαετίες μεταξύ των δύο χωρών.
Αλλά ούτε αντιμετωπίζεται με την επίδειξη «ισχύος» και «αποφασιστικότητος», από την πλευρά μας. Υπενθυμίζεται απλώς ότι τόσο κατά την ελληνοτουρκική κρίση του 1987, όσο και το 1996 με την περίπτωση των Ιμίων, εσύρθημεν σε διαπραγματεύσεις, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί –ατύπως– καθεστώς δυσμενέστερο για τα συμφέροντα της Ελλάδος.
Η δημόσια φλυαρία και η ούτως ειπείν «πατριωτική» ρητορεία ουδέν ωφελούν. Αφέλεια καταδεικνύουν μάλλον, διότι η αποτροπή μπορεί να λειτουργήσει μόνον εάν υπάρχει ικανοποιητική στρατιωτική ισορροπία. Οχι όταν υφίσταται δυσμενής συσχετισμός δυνάμεων και υπεροπλία του αντιπάλου.
Προληπτική πρέπει να είναι η ελληνική πολιτική έναντι των επιθετικών κύκλων της Αγκυρας. Διότι εάν δεν ισχύσει αυτό, τότε ομιλούμε περί ηρωικής θυσίας και όχι για πολιτική. Τα ανωτέρω αφορούν, βεβαίως, όχι απλώς την όποια κυβερνητική πλειοψηφία, αλλά το σύνολο των πολιτικών κομμάτων.
Υπάρχει η ευρέως υιοθετούμενη αντίληψη ότι η συμμετοχή μας στην Ευρώπη ως πλήρες και αναπόσπαστο μέλος της Ε.Ε. παρέχει εγγύηση για την ασφάλεια της χώρας. Χρήσιμες ασφαλώς οι πρόσφατες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με τις οποίες ελέγχεται αυστηρά η συμπεριφορά της Αγκυρας στο Αιγαίο και στην Κύπρο.
Ομως το αποτέλεσμα της ευρωπαϊκής υποστηρίξεως προς την Ελλάδα υπήρξε αποκαρδιωτικό. Αντί να καταστείλει, κατέστησε περισσότερο ακραία τη συμπεριφορά της Αγκυρας. Το Δικαστήριο την επομένη τη Συνόδου Κορυφής απέρριψε την αίτηση αποφυλακίσεως των δύο Ελλήνων στρατιωτικών που συνελήφθησαν στην τουρκική επικράτεια.
Αλλά έστω ότι η Δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη, όπως παντού και πάντα ως θρυλείται. Το ουσιώδες είναι ότι την Τετάρτη το Συμβούλιο Ασφαλείας της Τουρκίας διεμήνυσε –όχι απλώς στην Αθήνα αλλά σε όλες τις χώρες της Ε.Ε.– ότι δεν πρόκειται να γίνουν παραχωρήσεις στα δικαιώματα και συμφέροντα της Τουρκίας σε Αιγαίο, Κύπρο και Ανατολική Μεσόγειο.
Μόνον αφελείς δεν θα ανέμεναν αυτή την τουρκική αντίδραση. Η «διεθνοποίηση» των προβλημάτων που πρόσφατα ανέκυψαν αποτελούσε λάθος τακτικής. Ερεθισμό προκάλεσαν στην Αγκυρα και υπερβολική αντίδραση, απλώς και μόνον για να καταστεί σαφές ότι «εκβιασμοί» δεν θα περάσουν.
Από όλες τις χώρες της Δύσης η Ελλάς είναι αυτή, που, για λόγους ιστορικούς και μόνον, όφειλε να γνωρίζει τη νοοτροπία των Τούρκων, που παραμένει αναλλοίωτη επί αιώνες. Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Δοθέντος ότι οι σχέσεις της Αγκυρας με την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ διέρχονται φάση μίας κρίσεως ιδιάζουσας, ο πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας εζήτησε από τον Ρώσο πρόεδρο κ. Βλαντιμίρ Πούτιν να «διαμεσολαβήσει». Το πιθανότερο είναι ότι η διαμεσολάβηση θα αποβεί άκαρπη. Εάν συμβεί το αντίθετο, θα υπάρξουν σοβαρές επιπλοκές στις σχέσεις της Ελλάδος με την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ. Τελικώς, η μόνη διέξοδος είναι μια διμερής συνεννόηση με την Τουρκία όσο δεν είναι πια πολύ αργά.
 |
| "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 01/04/18 |
Του Πάσχου Μανδραβέλη
Κάτι τρέχει με τον Νίκο!» Θα μπορούσε να είναι ταινία, αλλά είναι το σίκουελ του «κάτι τρέχει με τον Μίλτο» που ανέβηκε στα ελληνικά social media. Αφορά τον ιστορικό κ. Νίκο Μαραντζίδη κι αυτό που τρέχει είναι ότι «συριζίζει» ή «ΣΥΡΙΖΟγυρίζει», σύμφωνα με τη νέα πολιτική αργκό που κυκλοφορεί παραπλεύρως του τείχους το οποίο χωρίζει «εμάς» από αυτούς». Κι ο Νίκος, δεν φτάνει που συμφώνησε με τον ΣΥΡΙΖΑ στο ζήτημα της διπλής ονομασίας της ακατονόμαστης, θα συμμετάσχει τον Μάιο και σε πάνελ παρέα με τους γνωστούς συνοδοιπόρους κ. Γιάννη Ραγκούση και Νίκο Μουζέλη. Αυτό είναι μια εκδοχή του στόρι που κυκλοφορεί στα social media και σύμφωνα με αυτό η κ. Γεννηματά να «ΣΥΡΙΖΟγυρίζει», ο κ. Γ. Παπανδρέου «συριζίζει», και ο κ. Σταύρος Θεοδωράκης σίγουρα «γίνεται υπουργός του Τσίπρα».Του Πάσχου Μανδραβέλη
Η αλήθεια είναι πως το «τείχος» χτίστηκε με χυδαία υλικά από τους σημερινούς κυβερνώντες την εποχή των Αγανακτισμένων. Οι αντισυγκεντρώσεις εναντίον των υπουργών του ΠΑΣΟΚ την περίοδο 2010-2011 ήταν έργο των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ και οι επιθέσεις στα social media κατά ανθρώπων των γραμμάτων, καλλιτεχνών, σκιτσογράφων, δημοσιογράφων (οποιουδήποτε, τέλος πάντων, αμφισβητούσε το «νέο» που έρχεται) είναι σύμπραξη των τρολ και των δύο συνεταίρων. Συκοφαντήθηκαν και εξακολουθούν να συκοφαντούνται άνθρωποι ως ακροδεξιοί, φασίστες, δωσίλογοι, κι ό,τι άλλο χαρακτηρισμό έχει παράγει ο μπαχτσές της σταλινικής Αριστεράς· να σημειώσουμε παρεμπιπτόντως ότι ο κ. Μαραντζίδης υπήρξε βασικός στόχος επειδή μαζί με τον κ. Στάθη Καλύβα κατακρήμνισαν τους αριστερούς μύθους για τον Εμφύλιο.
Επόμενο είναι να έχουν σωρευτεί πολλές πικρίες που τείνουν να δημιουργήσουν ένα μέτωπο σταλινικής αντιαριστεράς. Αντιστρέφοντας το αντιδημοκρατικό σύνθημα του ΣΥΡΙΖΑ «ή εμείς ή αυτοί», στο επίσης αντιδημοκρατικό «ή αυτοί ή εμείς» δεν χωρούν αποχρώσεις και γκρίζο.
Ομως η Δημοκρατία δεν είναι παίγνιο μηδενικού αθροίσματος, ούτε δαιμονοποίησης των πολιτικών αντιπάλων. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να ηττηθεί, πρώτα απ’ όλα για το καλό του. Στην αντιπολίτευση –και κατά προτίμηση όχι στην αξιωματική– μπορεί να αναλογιστεί τις επικίνδυνες πτυχές του ταραχώδους βίου του· ταραχώδους για τη χώρα κι επωφελούς για τα στελέχη του. Δεν μπορεί όμως να ορθοποδήσει μια χώρα αναπαράγοντας τις παθογένειες του παρελθόντος. Τις πρακτικές ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να τις θυμόμαστε με βδελυγμία, αλλά όχι να τις αναπαράγουμε. Κι όταν με το καλό το κυβερνών κόμμα σοβαρευτεί, πρέπει να συζητήσουμε με τη γενιά των παραπλανημένων πολιτών που πίστεψαν ότι «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός με ένα νόμο κι ένα άρθρο». Μέχρι τότε ας κρατάμε μικρό καλάθι για τις προθέσεις των πολιτικών που νομίζουν ότι ο ψεύτης πολλές φορές χαίρεται. Αλλά δεν θα κόψουμε και την καλημέρα...
 |
| "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 01/04/18 |
5. Τα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Του Άγγελου Μ. Συρίγου*
Τρεις ημέρες πριν από τη σύνοδο Ε.Ε. - Τουρκίας στη Βάρνα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδίκασε «απερίφραστα τις συνεχείς παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο Πέλαγος». Ο χαρακτηρισμός των τουρκικών ενεργειών ως παρανόμων είναι μεγάλης σημασίας.
Αποτελεί επιτυχία Ελλάδος και Κύπρου και δείχνει τη σωστή τους κινητοποίηση. Το 2014 το Συμβούλιο, εξετάζοντας πιο ήπιες τουρκικές ενέργειες, είχε περιοριστεί να ζητήσει από την Τουρκία να «αυτοσυγκρατηθεί» και «να σεβαστεί» τα δικαιώματα της Κύπρου στην ΑΟΖ της. Ετσι όμως κινούνται τα πράγματα μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Χτίζονται σταδιακά.
Επειδή ψιθυρίζεται ότι είναι η πρώτη φορά που έχουμε τέτοια ρητή στήριξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πρέπει να επισημανθεί ότι στα δύσκολα η Ε.Ε., εάν πιεσθεί, βγαίνει μπροστά. Το είχαμε ξαναδεί με το Μακεδονικό τον Δεκέμβριο του 1991. Το Συμβούλιο της τότε ΕΟΚ είχε πει ότι δεν δέχεται τη χρήση ονομασίας από τα Σκόπια που υπονοεί εδαφικές διεκδικήσεις. Αντιστοίχως, το 1996 μετά την κρίση των Ιμίων είχαμε την υιοθέτηση των ελληνικών θέσεων από την Ε.Ε. σε δύο περιστάσεις τον Μάρτιο και τον Ιούλιο. Τέτοιες αποφάσεις είναι σημαντικές εφόσον κι εμείς τις αντιμετωπίζουμε σωστά. Δεν αρκεί να τις επιδεικνύουμε ευτυχισμένοι. Αποτελούν τη βάση για να χτίσουμε μηχανισμούς πιέσεων, κυρώσεων και επιβραβεύσεων. Σε αυτό μπορεί, σίγουρα, να βοηθήσει η Ε.Ε. Ο γενικότερος ρόλος της, όμως, είναι πλέον περιορισμένος.
Οπως είχε επισημανθεί από αυτή εδώ τη θέση αμέσως μετά το Brexit, η στρατηγική του Ελσίνκι που ακολούθησαν με παραλλαγές όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις μετά το 1999 έχει τελειώσει («Τουρκία: ξανά ο Μεγάλος Ασθενής;», 31 Ιουλίου 2016). Η Τουρκία ουδέποτε θα ενταχθεί στην Ε.Ε. Σε αυτή τη φάση τρία είναι τα σημαντικότερα σημεία που προσδιορίζουν τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Η Ε.Ε. είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας. Η Τουρκία έχει στο έδαφός της πάνω από 4.000.000 πρόσφυγες και μετανάστες που θέλουν να έλθουν στην Ε.Ε. Τέλος, κανείς Ευρωπαίος δεν ενθουσιάζεται βλέποντας την Τουρκία να μεταλλάσσεται σε ένα σουνιτικό Ιράν.
Η επόμενη ημέρα Ε.Ε. - Τουρκίας θα είναι μία ειδική σχέση. Ηδη στο παρασκήνιο έχουν ξεκινήσει οι σχετικές προεργασίες. Θα λάβουν συγκεκριμένη μορφή αφού προσδιορισθεί το πλαίσιο των νέων σχέσεων της Ε.Ε. με τη Βρετανία. Η Ελλάδα πρέπει να συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση των ευρωπαϊκών θέσεων για τη νέα ευρωτουρκική σχέση.
Στο παρόν στάδιο πρέπει να δημιουργήσουμε τους μηχανισμούς για κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας, όποτε προβαίνει σε «παράνομες ενέργειες». Εδώ χρειάζεται προσοχή. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι μία σειρά από αντισυστημικά κόμματα στην Ευρώπη έχουν ανδρωθεί τα τελευταία χρόνια βασιζόμενα στον τρόμο που προκαλεί η πιθανή έλευση νέων προσφυγικών ροών. Το ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα δεν είναι διατεθειμένο να ξαναβιώσει ένα νέο 2015. Οι προτάσεις μας για κυρώσεις πρέπει να είναι επιλεκτικές και να μην αγγίζουν το προσφυγικό και μεταναστευτικό. Ενα τέτοιο παράδειγμα είναι η λήψη μέτρων από την Ε.Ε. ειδικώς έναντι της τουρκικής κρατικής εταιρείας πετρελαίου «ΤΡΑΟ» που επιχειρεί να δραστηριοποιηθεί στην κυπριακή ΑΟΖ.
Τέλος, είναι σαφές ότι η νέα μας στρατηγική έναντι της Τουρκίας δεν αρκεί, πλέον, να πατάει μόνον ή κυρίως στην Ε.Ε. Οι τουρκικές απειλές επιβάλλουν να δούμε τα πράγματα κυρίως εκτός του προστατευτικού ευρωπαϊκού πλαισίου. Κυρίαρχο ρόλο θα παίξουν οι Ελλάδα - Κύπρος ως άξονας σταθερότητας και ασφάλειας, οι σχέσεις με τις ΗΠΑ, οι περιφερειακές συμμαχίες και οι ανατροπές που θα προκαλέσει η τυχόν ανακάλυψη νέων ενεργειακών κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο.
* Αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Έντυπη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου