"...Και τότε υπήρχε ένταση και οξύτητα στην πολιτική αντιπαράθεση, αλλά ο λόγος και ο αντίλογος ήταν κόσμιος, ευπρεπής, στηριζόμενος στο πολιτικό επιχείρημα και στην τεκμηριωμένη πολιτική θέση. Ελειπαν η ύβρις, η ευτελής και η αδιάντροπη προπαγάνδα και ο αντιδημοκρατικός εθνικολαϊκισμός, που αποτελεί και υποτίμηση και προσβολή στην πολιτική αξιοπρέπεια του πολίτη. Τότε και η πολιτική ήταν διακονία και προσφορά στο δημόσιο-εθνικό συμφέρον και όχι ιδιοτέλεια και προσωπικός ωφελιμισμός. Κατά κανόνα, η πολιτική ζωή της χώρας διακρινόταν για το πολιτικό της ήθος και την ανιδιοτελή προσφορά των πολιτικών της ανδρών. Εξοχοι διαπρεπείς Ελληνες υπήρχαν και στη δημοσιογραφία. Ευτυχώς μέσα σε αυτή την πνευματική ένδεια υπάρχουν φωτεινές οάσεις και στο ελληνικό Κοινοβούλιο αλλά και στον έντυπο δημοσιογραφικό λόγο. Στον τελευταίο, η «Καθημερινή» συνεχίζει την παράδοση της ποιοτικής δημοσιογραφίας με το άριστο δημοσιογραφικό-πνευματικό της δυναμικό...."

'Εξι επιστολές από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

 του Σαββάτου, 21/04/18

Οι Ευαγγελιστές των άστρων, ο Ελληνας Κοπέρνικος 

και η... τροχιά της επί Γης ζωής μας

Κύριε διευθυντά,

Με τη «μεγάλη εικόνα» που αναπτύσσει ο Ηλίας Μαγκλίνης στο εξαίρετο άρθρο του στην «Καθημερινή» της 17/3/2018 (με αφορμή τον θάνατο του αστροφυσικού Στίβεν Χοκινγκ) σαν τη νέα διάσταση που έδωσαν ο Αϊνστάιν στην καθημερινή μας αντίληψη του χρόνου (ότι δεν είναι γραμμικός και αδιατάρακτος, αλλά καμπυλώνεται) και ο Κοπέρνικος με τη διαπίστωση ότι η Γη δεν είναι το κέντρο του Ηλίου και των πλανητών που γυρίζουν γύρω από αυτήν, προσπαθεί να εξηγήσει σε φίλο του γιατί η θεωρία του Χόκινγκ για τις μαύρες τρύπες του Διαστήματος μπορεί να προσφέρει κάτι πολύτιμο στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Συμπληρώνοντας λοιπόν αυτήν τη «μεγάλη εικόνα», υπάρχει μια μεγαλύτερη που συμπληρώνει τη «μεγάλη» αυτή και που θα έπρεπε εμείς, τουλάχιστον ως Ελληνες, να γνωρίζουμε.

Η «καθημερινή αντίληψή μας της γνώσης» είναι ότι ο Κοπέρνικος με τη θεωρία του περί του ηλιοκεντρικού συστήματος αντέστρεψε την καθημερινή μας πεπλανημένη αντίληψη ότι ο Ηλιος ανατέλλει και δύει, άρα περιστρέφεται γύρω από τη Γη. Η πραγματικότητα όμως αποτυπωμένη στα εγκαταλελειμμένα μονοπάτια της Ιστορίας ανατρέπει την «καθημερινή» μας αυτή «αντίληψη της γνώσης», καθόσον ο Αρίσταρχος ο Σάμιος (4ος αιώνας π.Χ., γενν. 310 π.Χ.) 17 αιώνες (!) πριν από τον Κοπέρνικο (1473-1543) ήταν ο πρώτος που διαπίστωσε και ισχυρίστηκε ότι η Γη και οι πλανήτες γυρίζουν γύρω από τον Ηλιο. Ο Αρίσταρχος (που ήταν στην εποχή του πιο γνωστός σαν μαθηματικός παρά σαν αστρονόμος) επιπροσθέτως (και με τα πιο περιορισμένα τεχνικά μέσα που είχε τότε) υπολόγισε τα σχετικά μεγέθη και τις σχετικές αποστάσεις της Γης, της Σελήνης και του Ηλίου και έκανε τη διαπίστωση ότι δεν υπάρχει ουράνια σφαίρα, αλλά ένα σύμπαν που είναι σχεδόν άπειρο.

Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί η μεγάλη συμβολή ενός ακόμη μεγάλου Ελληνα αστρονόμου, του Κλαύδιου Πτολεμαίου του 2ου μ.Χ. αιώνα, που τα συγγράμματά του «Αλμαγέστη» (άλλως «Μαθηματική Σύνταξη») και η «Τετράβιβλος» -έστω και βασιζόμενα στο γαιοκεντρικό σύστημα- αποτέλεσαν ένα είδος «αστρονομικού Ευαγγελίου» για τους αστρονόμους των επόμενων 12 αιώνων μέχρι τον Κοπέρνικο. Ηταν μια εποχή που η αστρονομία ήταν ταυτόσημη με την αστρολογία, χωρίς τον μοντέρνο διαχωρισμό αφού δεν αρκείτο στην παρατήρηση των αστρικών σωμάτων, στην κίνηση και στην απόστασή τους, αλλά εφάρμοζε τις παρατηρήσεις για να μετράει τον χρόνο (π.χ. διαιρεί το έτος σε 365 ημέρες που αντιστοιχούν με τον χρόνο περιστροφής της Γης γύρω από τον Ηλιο, διαιρεί την ημέρα σε 24 ώρες που αντιστοιχούν στον χρόνο περιστροφής της Γης γύρω από τον εαυτό της κ.λπ.). Με την καταμέτρηση του χρόνου και τον προγραμματισμό που του επιτρέπει αυτό, ο άνθρωπος οργανώνει την κοινωνικοπολιτική ζωή του, γράφει την ιστορία του κ.ο.κ. 

Παράλληλα, διαπιστώνει την επίδραση των φάσεων της Σελήνης στη Γη που φέρνει την παλίρροια, την επίδραση της θέσης του Ηλίου στις αλλαγές των εποχών, και εφαρμόζει τις παρατηρήσεις αυτές στην καθημερινότητά του, π.χ. προβλέποντας τον καιρό, προγραμματίζοντας τη σπορά των αγρών, προφυλασσόμενος από κινδύνους μελλοντικών καιρικών συνθηκών κ.ο.κ. Θεωρεί ότι κάτι αντίστοιχο θα συμβαίνει και με τους γνωστούς τότε άλλους 5 πλανήτες. Θέλοντας να αξιοποιήσει αντίστοιχες γνώσεις στην καθημερινή του ζωή, μελετάει τις κινήσεις των πλανητών αυτών αλλά και των αστερισμών παράλληλα με τα συμβαίνοντα ταυτόχρονα στη Γη. Αυτό όμως προϋποθέτει αστρονομικές παρατηρήσεις, χάραγμα των τροχιών των πλανητών, υπολογισμό των αποστάσεών τους από τη Γη και μεταξύ τους κ.ο.κ., γιατί οι πλανήτες αλλάζουν θέσεις, έχουν διαφορετικές τροχιές, που πρέπει να μελετηθούν σε συσχετισμό με την τροχιά της Γης, του Ηλίου και της Σελήνης. Ετσι αναπτύσσεται η αστρονομία, η εξέλιξη της οποίας δεν γίνεται για ακαδημαϊκούς και μόνο λόγους, αλλά για τους πιο πάνω πρακτικούς λόγους.

Με τα ανωτέρω καθίσταται αντιληπτό ότι η «μεγάλη εικόνα» της αστρονομίας και αστροφυσικής στην οποία αναφερθήκαμε, δεν είναι μόνο μια εικόνα πνευματικής πλήρωσης, αλλά συναντά και υπηρετεί την ανάπτυξη της τεχνολογίας και την καθημερινότητά μας βάζοντας τις βάσεις για μια καλύτερη ανθρωπότητα. Βάσεις, που έχουμε την ικανοποίηση να διαπιστώνουμε και την υποχρέωση να διαδίδουμε ότι ήταν ελληνικές.

Λαμπρος Ροϊλος, Συντ. δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω - συγγραφέας - ερευνητής

Ηταν εποχή ακόμη των μεγάλων, μεταξύ των οποίων και ένας Ελληνας μπορούσε ανέτως να συγκαταριθμείται, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Και είναι ιστορικών διαστάσεων ο λόγος τον οποίο απηύθυνε προς το ελληνικό Κοινοβούλιο και δι’ αυτού προς τον ελληνικό λαό ο υψικάρηνος το δέμας και το φρόνημα ηγέτης της Γαλλίας. Και ναι, η ανταλλαγή αμοιβαίων φιλοφρονήσεων είναι κάτι συνηθισμένο στις επίσημες επισκέψεις ηγετών μιας χώρας σε άλλη, αλλά όταν ο ηγέτης αυτός είναι ο Ντε Γκωλ κι όταν αυτά που λέει αφορούν την Ελλάδα, το πράγμα διαφέρει. Αποκτά σημασία να θυμηθούμε ότι υπήρξαν εποχές που η χώρα μας και οι πολιτικοί της εξέπεμπαν κύρος, ενέπνεαν σεβασμό και ανακαλούσαν με γνήσιο τρόπο τις ιερές μνήμες και τις περγαμηνές της νεότερης ελληνικής δόξας. Και, όχι! Ας μη μεταγλωττίσουμε την αυστηρή και σφριγηλή καθαρεύουσα στην οποία είναι μεταφρασμένα τα αποσπάσματα της ομιλίας του Γάλλου προέδρου και ένδοξου στρατηγού, ακριβώς όπως τα παρέθεσε στη στήλη του ο «Φιλίστωρ» της «Καθημερινής», ο λαμπρός δημοσιογράφος, δυστυχώς εκλιπών, Μιχ. Κατσίγερας, στο φύλλο της 18ης Μαΐου 2012. Οι Ελληνες μπορούν ακόμα να καταλαβαίνουν την επίσημη εκείνη γλώσσα, που ταίριαζε περισσότερο στη μεγαλοπρέπεια κάποιων ειδικών περιστάσεων – αν η ημιμάθεια και η κατάχρηση δεν την (και τις) γελοιοποιούσε.

«[...] Είναι μεγάλη τιμή δι’ εμέ να με δέχεται το ελληνικόν Κοινοβούλιον», είπε ο Ντε Γκωλ. Και συνέχισε: «Μέσα εις την ορμήν του πνεύματος, της καρδίας και του νου, η οποία ωθεί τους Παρισίους προς τας Αθήνας, υπάρχει το γεγονός, διά παντός παραδεκτόν, ότι εις μίαν κρίσιμον διά την μοίραν των ανθρώπων εποχήν, η Ελλάς επροσωποποίησεν αιφνιδίως και ταυτοχρόνως όλας τας θαυμαστάς επιτεύξεις της σκέψεως, της τέχνης, της επιστήμης, της δράσεως, και εγέννησεν τον πολιτισμόν μας».

Την ομιλία του παρακολουθεί η Βουλή και ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής. Μιλάει ο μεγαλοπρεπής ηγέτης της Γαλλίας στρατηγός Ντε Γκωλ. Πλέκει το εγκώμιο της Ελλάδας-κοιτίδας του πολιτισμού μας. Συνεχίζει με τα εξής αλησμόνητα που αναφέρονται όχι στο αρχαίο παρελθόν αλλά στη νεότερη εποχή της ελληνικής προσφοράς:

«Πουθενά, και από αιώνων πολλών –καθώς γνωρίζετε– τοιαύτης εκτάσεως επιτυχία (η γέννηση του ελληνικού πολιτισμού) δεν υπήρξε πλέον εντόνως αισθητή, παρά εις την πατρίδα μου. Αλλά μέσα εις την έλξιν, την οποίαν μας προκαλείτε, υπάρχει επίσης η ιδιάζουσα συγκίνησις την οποίαν, πάντοτε, εγέννησε, και ιδιαιτέρως τα τελευταία 150 έτη, η ανδρεία των Ελλήνων, ορθωθέντων πρώτον εναντίον των δυναστών των, έπειτα υπερασπιζομένων την ανεξαρτησίαν των, και, κατά το διάστημα των δύο παγκοσμίων πολέμων, αγωνιζομένων με πάθος διά να συντελέσουν εις την σωτηρίαν της παγκοσμίου ελευθερίας.

»Πώς οι Γάλλοι, οι οποίοι και εκείνοι πολλάκις ομοίως έπραξαν, να μη συγκινηθούν, περισσότερον από οιονδήποτε άλλον, ενώπιον τοιούτου παραδείγματος; Και πώς θα ηδυνάμην εγώ προσωπικώς να λησμονήσω αυτήν την βαθείαν έκκλησιν προς το θάρρος και την τιμήν, την οποίαν απηύθυνεν η Ελλάς προς τας ψυχάς, μαχομένη κατά των δύο δικτατοριών, καθ’ ην ακριβώς στιγμήν η γαλλική αντίστασις ήρχιζε τον αγώνα του λαού διά την απελευθέρωσίν του; […]Παρά τας καταστροφάς τας συσσωρευθείσας επί του εδάφους σας, κατά το διάστημα του πολέμου και μετά, και αφού ανοικοδομήσατε τα ερείπιά σας, παρά τας δυσκολίας τας προερχομένας από την φύσιν, από την διχόνοιαν, από την έλλειψιν των απαραιτήτων μέσων, σας βλέπομεν […] αποφασισμένους να εξασφαλίσητε το μερίδιόν σας και να συμμετάσχητε ενεργώς εις την σημερινήν εξέλιξιν. […]».

Ναι, αυτά, κύριε διευθυντά! Και, τώρα, διηγώντας τα να κλαις...

Γερασιμος Μιχαηλ Δωσσας, Θεσσαλονίκη

Για να γίνω πιο σαφής: Παρακολουθώντας κατά καιρούς βραβεία, για παράδειγμα, σε φωτογραφικά λευκώματα, σε λογοτεχνικά βιβλία ή όποια τέλος πάντων συγγραφική δραστηριότητα, εγχώριας πάντως εμβελείας, διερωτήθηκα πολλές φορές έως τώρα: Αραγε, περιπτώσεις όπως η σημαντική ανακάλυψη του Θεοτοκόπουλου της Σύρου, που προκάλεσε μάλιστα και διεθνές ενδιαφέρον, δεν άξιζε να βραβευθεί από την Ακαδημία Αθηνών; Θα πρέπει να τονιστεί εδώ, διά βραχυτάτων έστω, ότι το εν λόγω εύρημα είναι το πρώτο, γνήσιο, ενυπόγραφο και «ελληνικό» έργο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, με μεγάλη όντως καλλιτεχνική, επιστημονική, οικονομική και εθνική σημασία, αφού με αυτό επιβεβαιώθηκαν οριστικά οι ελληνικές - βυζαντινές καταβολές του ζωγράφου, οι οποίες διαφαίνονται στο ώριμο αναγεννησιακό έργο του. Με λίγα λόγια, με την ανακάλυψη αυτή η Ελλάδα «κατοχύρωσε» τον Ελληνα καλλιτέχνη, που ως τότε εθεωρείτο κυρίως δυτικός αναγεννησιακός ζωγράφος.

Μέγιστο λοιπόν γεγονός η εν λόγω ανακάλυψη της εικόνας του Θεοτοκόπουλου και, φυσικά, πολλοί εκείνοι που θα ήθελαν να την είχαν ανακαλύψει! Απορίας άξιον όμως ότι, ενώ τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία αναζητούσαν επίμονα τον ανακαλύψαντα, δυστυχώς ιθύνοντες του χώρου προσπάθησαν να τον παραγκωνίσουν. Απόδειξη, ότι σε καταλόγους εκθέσεων «εν Ελλάδι» με κύριο έκθεμα το εν λόγω εύρημα του Θεοτοκόπουλου, το σχετικό λήμμα δεν εγράφη, ως οφείλετο, από τον ανακαλύψαντα. Αντιθέτως, στον κατάλογο της εκθέσεως με τίτλο «From Byzantium to El Greco» που οργάνωσε η Βασιλική Ακαδημία του Λονδίνου, το εν λόγω λήμμα υπογράφεται από τον ανακαλύψαντα!

Με αυτό και μόνο το δεδομένο, διερωτάται κανείς: Υπήρχε περίπτωση να βραβευθεί από την Α.Α. το εύρημα-σταθμός στην πορεία μελέτης του Θεοτοκόπουλου; Αυτό θα συνέβαινε μόνο αν το εισηγείτο κάποιος ειδικός-αρμόδιος ακαδημαϊκός «μεγάθυμον ήτορ έχων», που θα μπορούσε να υπερβεί το «...κεραμεύς κεραμεί κοτεί και τέκτονι τέκτων…».

Επόμενο λοιπόν είναι να αμφιβάλλει κάποιος για τον τρόπο επιλογής των βραβευομένων και να θεωρεί, ως εκ τούτου, ίσως πολλά βραβεία ως αποτέλεσμα μεθοδικών κινήσεων και υψηλών παρασκηνιακών διασυνδέσεων. Κοινώς, θα λέγαμε, βραβεύεται «όστις έχει άνθρωπον ίνα... βάλη αυτόν εις την κολυμβήθραν, την επιλεγομένην Βηθεσδά».

Κατερίνα Παπαθωμά - Μαστοροπούλου, 

Φιλόλογος - αρχαιολόγος

Ετσι, ο ομολογουμένως ευπρεπής και αξιόλογος συνεργάτης της εφημερίδος σας κ. Παντελής Μπουκάλας σε σχόλιό του αναφέρεται στον Νετανιάχου, παρομοιάζοντάς τον με τον Ερντογάν διά της εξισώσεως του ρέοντος αίματος των Κούρδων στο Αφρίν με το αίμα των Παλαιστινίων της Γάζας. Και ευλόγως διερωτάται κανείς αν είναι ποτέ δυνατόν να εξομοιώνονται ανόμοιες προσωπικότητες, η μία δεσποτική και επιβάλλουσα το δίκαιο του ισχυροτέρου, η δε άλλη ουσιωδώς δημοκρατική και παρ’ ότι ανακρινόμενη από την αστυνομία της χώρας για ψευδο-πταίσματα, οι δημοσκοπήσεις των ημερών τον φέρουν νικητή σε περίπτωση που γίνονταν σήμερα εκλογές στο Ισραήλ.

Το εάν ο στρατός του Ισραήλ είναι ή δεν είναι ο «ηθικότερος στρατός του κόσμου» αφήνει τελείως αδιάφορο τον μέσο Ισραηλινό, ο οποίος βλέπει μόνο τη μεγάλη εικόνα. Και ξέρετε ποια είναι η μεγάλη αυτή εικόνα; Δεν χρειάζονται ιδιαίτερες ικανότητες για να την εντοπίσετε. Μια απλή πρόσθεση των πληθυσμών των εχθρικών προς το Ισραήλ χωρών δείχνει το τιτάνιο έργο που καλείται ο ισραηλινός στρατός να αντιμετωπίσει, προκειμένου να υπερασπισθεί τα πατρώα εδάφη. Η πρόσθεση αυτή μας λέει: Ισραήλ: πληθυσμός 8.000.000 και οι εχθροί του 382.700.000, ήτοι το σύνολο του αραβικού πληθυσμού συν το Ιράν. Και τούτο δίχως να υπολογίζονται οι διαστρεβλωτές της ενημέρωσης ανά την υφήλιο και ιδίως στην καθωσπρέπει αριστερίζουσα Ευρώπη, οι οποίοι, όπως προελέχθη, έχουν εθιστεί με τα παραισθησιογόνα τύπου Παλαιστίνης. Εμείς, μια Τουρκία έχουμε απέναντί μας (περί τις 8 φορές πολυπληθέστερη ημών) και ανησυχούμε για τα νησιά μας, τι να πουν οι Ισραηλινοί;

Ι. Ιωσηφ, Πόρτο Ράφτη

(α) Ο κίνδυνος να προκύψει ακυβερνησία στη χώρα και

(β) Ο κίνδυνος να προκληθεί διχασμός στον τόπο στις μεθεπόμενες εκλογές, οι οποίες θα γίνουν με τον ψηφισθέντα νόμο της απλής αναλογικής.

Θα ήταν βεβαίως χρήσιμο να είχε προστεθεί στην εν λόγω ιστορική αναδρομή και το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής με το «μπόνους», όπως αυτό αξιοποιείται κατά τον ισχύοντα νόμο και να είχαν επίσης σχολιαστεί τα αποτελέσματά του, ιδίως το τελευταίο που έχει μετατρέψει την όποια δημοκρατία σε μια τραγική καρικατούρα, όπου 103 βουλευτές μετρούν για 153 και οι 197 για 147!

Ως συνήθως, από τα πολιτικά κόμματα ή ακούμε: η αναλογική θα μας σώσει, παρά την αρνητική ιστορική εμπειρία(!) ή ακούμε: μακριά από την αναλογική, γιατί θα μας καταλάβει η ακυβερνησία, καθ’ όλα θεμιτό και αυτό το επιχείρημα με βάση τη μέχρι σήμερα εμπειρία (ενώ η ενισχυμένη αναλογική του «μπόνους», παραδείγματος χάριν, μας το έχει δήθεν «λύσει» το πρόβλημα της ακυβερνησίας με τις «ισχυρές» κυβερνήσεις που ιδίως τελευταία μας εξασφαλίζει!). Νέα πρόταση δεν φαίνεται να προβάλλεται από κάποιο κόμμα, παρά του ότι αυτά γνωρίζουν πως υπάρχουν τέτοιες. Δυστυχώς, όλα είναι εθισμένα στη λογική: ο καθένας για «πάρτι» του, λογική που, άλλωστε, διαπρέπει στις σημερινές κοινωνίες.

Μια διαφορετική πρόταση εκλογικού νόμου είναι αυτή που αναπτύσσεται στο πρόσφατο βιβλίο μου με τίτλο: «Αναζητώντας πρότυπο δημοκρατίας για το σήμερα» (Εκδόσεις Κάκτος). Προτείνεται διαφορετική αξιοποίηση του περιβόητου γενναιόδωρου «μπόνους», που ο σημερινός εκλογικός νόμος το προσφέρει, ως προίκα, στο πρώτο κόμμα, ανεξαρτήτως ποσοστού επιτυχίας, το οποίο μάλιστα ποσοστό, λόγω και της μεγάλης αποχής των ψηφοφόρων που παρατηρείται στις εκλογές, συρρικνώνεται ακόμα και κατά το ήμισυ.

Η ιδέα είναι απλή: η όποια επιβράβευση με επιπλέον βουλευτικές έδρες να δίνεται σε κόμμα ή αναλογικά σε συμμαχίες κομμάτων που διαθέτουν ήδη, μετά τις εκλογές, πραγματική πλειοψηφία στη Βουλή (151 συν βουλευτές) χωρίς την επιβράβευση, δηλαδή χωρίς το «μπόνους». Ο αριθμός των βουλευτικών εδρών που δίνεται επιπρόσθετα ως επιβράβευση, αφαιρείται αναλογικά από τα κόμματα που αρνούνται τη συνεργασία. Με τον τρόπο αυτό το όποιο «μπόνους» των βουλευτικών εδρών μετατρέπεται σε κίνητρο για όλα τα κόμματα, μικρά ή μεγάλα, να επιδιώκουν συμμαχίες συνεργασίας μεταξύ τους από αντικίνητρο για συνεργασίες που λειτουργεί ως σήμερα.

Μια τέτοια προσέγγιση θα αποτελέσει ένα πρώτο βήμα εκδημοκρατισμού της χώρας, το οποίο θα συμβάλει στον εκπολιτισμό του πολιτικού μας συστήματος. Ως γνωστόν, αποτελέσματα ψηφοφοριών που προκύπτουν μόνο από πραγματικές πλειοψηφίες μπορεί και πρέπει να γίνονται σεβαστά από μειοψηφίες σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα.

Θεοδωρος Σταθης, Πρώην υπουργός

τέλεσαν μαθήματα πολιτικής αγωγής του Ελληνα πολίτη. Λόγοι κόσμιοι, ευπρεπείς που κρατούσαν ψηλά το πολιτικό επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης, ώστε το Κοινοβούλιο να αποτελεί πράγματι πολιτικό παίδευμα και πολιτικό σχολείο των Ελλήνων. Φτώχεια πολιτικού λόγου σημαίνει φτώχεια ιδεών, φτώχεια σκέψεων, προτάσεων και συγκροτημένου πολιτικού οράματος. Και τότε υπήρχε ένταση και οξύτητα στην πολιτική αντιπαράθεση, αλλά ο λόγος και ο αντίλογος ήταν κόσμιος, ευπρεπής, στηριζόμενος στο πολιτικό επιχείρημα και στην τεκμηριωμένη πολιτική θέση. Ελειπαν η ύβρις, η ευτελής και η αδιάντροπη προπαγάνδα και ο αντιδημοκρατικός εθνικολαϊκισμός, που αποτελεί και υποτίμηση και προσβολή στην πολιτική αξιοπρέπεια του πολίτη. Τότε και η πολιτική ήταν διακονία και προσφορά στο δημόσιο-εθνικό συμφέρον και όχι ιδιοτέλεια και προσωπικός ωφελιμισμός. Κατά κανόνα, η πολιτική ζωή της χώρας διακρινόταν για το πολιτικό της ήθος και την ανιδιοτελή προσφορά των πολιτικών της ανδρών. Εξοχοι διαπρεπείς Ελληνες υπήρχαν και στη δημοσιογραφία. Ευτυχώς μέσα σε αυτή την πνευματική ένδεια υπάρχουν φωτεινές οάσεις και στο ελληνικό Κοινοβούλιο αλλά και στον έντυπο δημοσιογραφικό λόγο. Στον τελευταίο, η «Καθημερινή» συνεχίζει την παράδοση της ποιοτικής δημοσιογραφίας με το άριστο δημοσιογραφικό-πνευματικό της δυναμικό. Η εφημερίδα σας, δίχως υπερβολή, αποτελεί εγκόλπιο πολιτικής αγωγής του Ελληνα πολίτη. Εύγε.

Γ. Σταράντζης, Δικηγόρος στον Α. Πάγο και στο ΣτΕ, 

πρ. επιστημονικός συνεργάτης «Αρχείου Νομολογίας»