Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
Ο τουρισµός και η υπερδόµηση απειλούν
Σίφνο, Σέριφο και Φολέγανδρο
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΙΑΛΙΟΥ
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΙΑΛΙΟΥ
Την πίεση που δέχονται τα τελευταία χρόνια τα Κυκλαδονήσια από τον τουρισµό και την υπερδόµηση αναδεικνύει η συµπερίληψη της Σίφνου, της Σερίφου και της Φολεγάνδρου στη βραχεία λίστα µε τα απειλούµενα ευρωπαϊκά µνηµεία πολιτιστικής κληρονοµιάς.
Χρησιµοποιώντας το παράδειγµα των τριών νησιών, η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισµού (ΕΛΛΕΤ) πρότεινε στη Europa Nostra να απονεµηθεί στις Κυκλάδες ο τίτλος του «απειλούµενου φυσικού και πολιτιστικού τοπίου της Ευρώπης» για το 2024. Οπως επισηµαίνεται στην πρόταση της ΕΛΛΕΤ, «παρά την οικονοµική ανάπτυξη που επιτυγχάνεται, δηµιουργείται παράλληλα και πλήθος περιβαλλοντικών, πολιτιστικών και κοινωνικών ζητηµάτων, όπως η υποβάθµιση των φυσικών πόρων, η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονοµιάς, η λειψυδρία, τα προβλήµατα διαχείρισης αποβλήτων και οι κοινωνικοοικονοµικές ανισότητες».
Την ανησυχητική πορεία καταστροφής του µοναδικού τοπίου και του φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος των Κυκλάδων αναδεικνύει η πρόταση της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισµού (ΕΛΛΕΤ) για τον θεσµό των υπό απειλή µνηµείων και τόπων πολιτιστικής κληρονοµιάς της οργάνωσης Europa Nostra. Η υποψηφιότητα Σίφνου, Σερίφου και Φολεγάνδρου, ως περιπτώσεις αντιπροσωπευτικές της δραµατικής αλλαγής που συντελείται τα τελευταία χρόνια στις Κυκλάδες, προκρίθηκε στη βραχεία λίστα του θεσµού, µε τα τελικά αποτελέσµατα να ανακοινώνονται τον Απρίλιο.
Η πρόταση που υπέβαλε η ΕΛΛΕΤ για τα «7 πιο απειλούµενα µνηµεία της πολιτιστικής κληρονοµιάς της Ευρώπης το 2024» («7 Most Endangered 2024») της Europa Nostra αφορά το σύνολο των Κυκλάδων. «Οι Κυκλάδες, φηµισµένες για τη µοναδική γοητεία και τον πλούσιο πολιτισµό τους, βρίσκονται αντιµέτωπες µε µια πληθώρα προκλήσεων που θέτει η έξαρση της τουριστικής ανάπτυξης και η ανεξέλεγκτη δόµηση. Παρά την οικονοµική ανάπτυξη που επιτυγχάνεται, δηµιουργείται παράλληλα και πλήθος περιβαλλοντικών, πολιτιστικών και κοινωνικών ζητηµάτων, όπως η υποβάθµιση των φυσικών πόρων, η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονοµιάς, η λειψυδρία, τα προβλήµατα διαχείρισης αποβλήτων και οι κοινωνικοοικονοµικές ανισότητες. Τα νησιά κινδυνεύουν να χάσουν τον αυθεντικό τους χαρακτήρα, καθώς η ταχεία τουριστική οικοδόµηση απειλεί να επισκιάσει την εγγενή οµορφιά τους», αναφέρει το κείµενο της υποψηφιότητας.
«Ειδικά οι µικροί νησιωτικοί προορισµοί των Κυκλάδων δέχονται σηµαντική πίεση από τον υπερτουρισµό, σε όρους επιβάρυνσης των υποδοµών και αυξανόµενης ζήτησης για φιλοξενία. Η ζήτηση για κτίρια εκτός των ορίων των οικισµών είναι πολύ µεγάλη και η κατασκευή χωρίς προηγούµενο.
Την ανησυχητική πορεία καταστροφής του µοναδικού τοπίου και του φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος των Κυκλάδων αναδεικνύει η πρόταση της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισµού (ΕΛΛΕΤ) για τον θεσµό των υπό απειλή µνηµείων και τόπων πολιτιστικής κληρονοµιάς της οργάνωσης Europa Nostra. Η υποψηφιότητα Σίφνου, Σερίφου και Φολεγάνδρου, ως περιπτώσεις αντιπροσωπευτικές της δραµατικής αλλαγής που συντελείται τα τελευταία χρόνια στις Κυκλάδες, προκρίθηκε στη βραχεία λίστα του θεσµού, µε τα τελικά αποτελέσµατα να ανακοινώνονται τον Απρίλιο.
Η πρόταση που υπέβαλε η ΕΛΛΕΤ για τα «7 πιο απειλούµενα µνηµεία της πολιτιστικής κληρονοµιάς της Ευρώπης το 2024» («7 Most Endangered 2024») της Europa Nostra αφορά το σύνολο των Κυκλάδων. «Οι Κυκλάδες, φηµισµένες για τη µοναδική γοητεία και τον πλούσιο πολιτισµό τους, βρίσκονται αντιµέτωπες µε µια πληθώρα προκλήσεων που θέτει η έξαρση της τουριστικής ανάπτυξης και η ανεξέλεγκτη δόµηση. Παρά την οικονοµική ανάπτυξη που επιτυγχάνεται, δηµιουργείται παράλληλα και πλήθος περιβαλλοντικών, πολιτιστικών και κοινωνικών ζητηµάτων, όπως η υποβάθµιση των φυσικών πόρων, η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονοµιάς, η λειψυδρία, τα προβλήµατα διαχείρισης αποβλήτων και οι κοινωνικοοικονοµικές ανισότητες. Τα νησιά κινδυνεύουν να χάσουν τον αυθεντικό τους χαρακτήρα, καθώς η ταχεία τουριστική οικοδόµηση απειλεί να επισκιάσει την εγγενή οµορφιά τους», αναφέρει το κείµενο της υποψηφιότητας.
«Ειδικά οι µικροί νησιωτικοί προορισµοί των Κυκλάδων δέχονται σηµαντική πίεση από τον υπερτουρισµό, σε όρους επιβάρυνσης των υποδοµών και αυξανόµενης ζήτησης για φιλοξενία. Η ζήτηση για κτίρια εκτός των ορίων των οικισµών είναι πολύ µεγάλη και η κατασκευή χωρίς προηγούµενο.
Τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής αποκαλύπτουν σταθερή αύξηση των νέων οικοδοµικών αδειών, από 916 το 2018 σε 1.280 το 2022. Τα δοµηµένα τετραγωνικά µέτρα, που αυξάνονται από 291.722 τ.µ. το 2018 σε 419.232 τ.µ. το 2022, υπογραµµίζουν την εντατικοποίηση της οικοδοµικής δραστηριότητας. Μέσα σε µόλις τέσσερα έτη τα νέα τετραγωνικά που χτίστηκαν στα νησιά των Κυκλάδων διπλασιάστηκαν, έως και τριπλασιάστηκαν», εκτιµά η ΕΛΛΕΤ.
Ως παράδειγµα της ανεξέλεγκτης οικοδόµησης και τουριστικοποίησης των νησιών, η ΕΛΛΕΤ αναφέρει τη δόµηση σε εκτός σχεδίου περιοχές, η οποία εξαφανίζει την αγροτική γη και το ίχνος της στο κυκλαδικό τοπίο (αναβαθµίδες, αγροτικές υποδοµές, µονοπάτια). Η ΕΛΛΕΤ επέλεξε τρία νησιά ως χαρακτηριστικά της συντελούµενης αλλαγής, τη Σίφνο, τη Σέριφο και τη Φολέγανδρο.
«Αλλάζουν ταχύτατα»
«Προφανώς η επιλογή είναι υποκειµενική», λέει ο Στάθης Ποταµίτης, νέος πρόεδρος της ΕΛΛΕΤ. «Τα τρία νησιά επελέγησαν εξαιτίας της ιδιαιτερότητάς τους: δεν επρόκειτο για πολύ τουριστικά νησιά, όµως τα τελευταία χρόνια αλλάζουν ταχύτατα. Ως εκ τούτου οφείλουµε να αναδείξουµε το πρόβληµα σε µια προσπάθεια να τα διαφυλάξουµε».
Μέσα από την υποψηφιότητα, η ΕΛΛΕΤ επιθυµεί να προκαλέσει έναν ευρύτερο προβληµατισµό γύρω από τα θέµατα του υπερτουρισµού. «Η ΕΛΛΕΤ προσπαθεί να προσεγγίσει τα θέµατα ισορροπηµένα. Γι’ αυτό δεν αναθεµατίζει την ανάπτυξη, αλλά µιλάει για µια τουριστική ανάπτυξη στις Κυκλάδες µε όρους βιωσιµότητας, που δεν θα καταστρέψει αυτό για το οποίο κάποιος τις επισκέπτεται. ∆εν πρέπει να παρασυρόµαστε από την έκρηξη της δηµοφιλίας τους, η οποία θα εξαφανιστεί έπειτα από µερικά χρόνια, αφού όµως θα έχει προκαλέσει µη αναστρέψιµη ζηµιά».
Στο πλαίσιο της υποψηφιότητας, η ΕΛΛΕΤ κατέθεσε και τις προτάσεις της για αντιµετώπιση της αλόγιστης ανάπτυξης των Κυκλάδων. Κατ’ αρχάς, επισηµαίνει την ανάγκη να ολοκληρωθεί το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τον τουρισµό και βέβαια το περιφερειακό χωροταξικό πλαίσιο για το Νότιο Αιγαίο (το µόνο που δεν έχει κυρωθεί έως σήµερα, παραµένοντας περισσότερα από δύο χρόνια στα συρτάρια του υπουργείου Περιβάλλοντος), καθώς και οι ειδικές περιβαλλοντικές µελέτες για τις περιοχές Natura 2000 (επίσης αγνοούνται εδώ και µία διετία).
Εκτιµά επίσης ότι τα υπό εκπόνηση πολεοδοµικά σχέδια των νησιών πρέπει να ορίσουν ζώνες προστασίας του τοπίου, να περιορίσουν παρεµβάσεις και οικοδοµή, ώστε να διαφυλάξουν την ενότητα του τοπίου.
«Τα περισσότερα Κυκλαδονήσια αναζητούν λύσεις για τα προβλήµατα της κυκλοφοριακής συµφόρησης, της ηχορρύπανσης, της διαχείρισης τεράστιων όγκων απορριµµάτων και της αυξανόµενης ανάγκης για νερό και ενέργεια. Καταβάλλεται προσπάθεια να αντιµετωπιστούν κάποια από αυτά µέσα από κανονισµούς, βιώσιµες πρακτικές και την ανάµειξη της τοπικής κοινωνίας. Οι τοπικές αρχές και περιβαλλοντικές οργανώσεις εργάζονται µε στόχο να επιτύχουν την ισορροπία ανάµεσα στην οικονοµική ανάπτυξη και τη διατήρηση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς των νησιών»,
Η πρόταση που υπέβαλε η ΕΛΛΕΤ για το σύνολο των Κυκλάδων –µε ενδεικτικές περιπτώσεις τα τρία νησιά– προκρίθηκε στη βραχεία λίστα υποψηφιοτήτων του θεσµού.
αναφέρεται στο κείµενο υποψηφιότητας της ΕΛΛΕΤ. Να σηµειωθεί ότι στους υποστηρικτές της υποψηφιότητας περιλαµβάνονται και οι τρεις δήµαρχοι των νησιών.
Η επιλογή των 11 υποψηφιοτήτων, ανάµεσα στις οποίες και η ελληνική, έγινε από διεθνή συµβουλευτική επιτροπή, η οποία αποτελείται από εµπειρογνώµονες σε θέµατα ιστορίας, αρχαιολογίας, αρχιτεκτονικής, συντήρησης, ανάλυσης έργων και οικονοµικών. Οι υποψηφιότητες για το πρόγραµµα 7 Most Endangered 2024 υποβλήθηκαν από οργανώσεις µέλη, συνεργαζόµενες οργανώσεις ή µεµονωµένα µέλη της Europa Nostra, καθώς και από µέλη της European Heritage Alliance.
Σύµφωνα µε ανακοίνωση της ΕΛΛΕΤ, η επιλογή έγινε µε βάση την υψηλή πολιτιστική σηµασία καθενός από τα µνηµεία, καθώς και τον σοβαρό κίνδυνο που αντιµετωπίζουν σήµερα. Ο βαθµός εµπλοκής των τοπικών κοινοτήτων και η δέσµευση των δηµοσίων και ιδιωτικών φορέων για τη διάσωση αυτών των χώρων, θεωρήθηκαν κρίσιµοι παράγοντες στην αξιολόγησή τους.
«Ειδικά οι µικροί νησιωτικοί προορισµοί δέχονται σηµαντική πίεση από τον υπερτουρισµό, σε όρους επιβάρυνσης των υποδοµών και αυξανόµενης ζήτησης για φιλοξενία»
«Αλλάζουν ταχύτατα»
«Προφανώς η επιλογή είναι υποκειµενική», λέει ο Στάθης Ποταµίτης, νέος πρόεδρος της ΕΛΛΕΤ. «Τα τρία νησιά επελέγησαν εξαιτίας της ιδιαιτερότητάς τους: δεν επρόκειτο για πολύ τουριστικά νησιά, όµως τα τελευταία χρόνια αλλάζουν ταχύτατα. Ως εκ τούτου οφείλουµε να αναδείξουµε το πρόβληµα σε µια προσπάθεια να τα διαφυλάξουµε».
Μέσα από την υποψηφιότητα, η ΕΛΛΕΤ επιθυµεί να προκαλέσει έναν ευρύτερο προβληµατισµό γύρω από τα θέµατα του υπερτουρισµού. «Η ΕΛΛΕΤ προσπαθεί να προσεγγίσει τα θέµατα ισορροπηµένα. Γι’ αυτό δεν αναθεµατίζει την ανάπτυξη, αλλά µιλάει για µια τουριστική ανάπτυξη στις Κυκλάδες µε όρους βιωσιµότητας, που δεν θα καταστρέψει αυτό για το οποίο κάποιος τις επισκέπτεται. ∆εν πρέπει να παρασυρόµαστε από την έκρηξη της δηµοφιλίας τους, η οποία θα εξαφανιστεί έπειτα από µερικά χρόνια, αφού όµως θα έχει προκαλέσει µη αναστρέψιµη ζηµιά».
Στο πλαίσιο της υποψηφιότητας, η ΕΛΛΕΤ κατέθεσε και τις προτάσεις της για αντιµετώπιση της αλόγιστης ανάπτυξης των Κυκλάδων. Κατ’ αρχάς, επισηµαίνει την ανάγκη να ολοκληρωθεί το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τον τουρισµό και βέβαια το περιφερειακό χωροταξικό πλαίσιο για το Νότιο Αιγαίο (το µόνο που δεν έχει κυρωθεί έως σήµερα, παραµένοντας περισσότερα από δύο χρόνια στα συρτάρια του υπουργείου Περιβάλλοντος), καθώς και οι ειδικές περιβαλλοντικές µελέτες για τις περιοχές Natura 2000 (επίσης αγνοούνται εδώ και µία διετία).
Εκτιµά επίσης ότι τα υπό εκπόνηση πολεοδοµικά σχέδια των νησιών πρέπει να ορίσουν ζώνες προστασίας του τοπίου, να περιορίσουν παρεµβάσεις και οικοδοµή, ώστε να διαφυλάξουν την ενότητα του τοπίου.
«Τα περισσότερα Κυκλαδονήσια αναζητούν λύσεις για τα προβλήµατα της κυκλοφοριακής συµφόρησης, της ηχορρύπανσης, της διαχείρισης τεράστιων όγκων απορριµµάτων και της αυξανόµενης ανάγκης για νερό και ενέργεια. Καταβάλλεται προσπάθεια να αντιµετωπιστούν κάποια από αυτά µέσα από κανονισµούς, βιώσιµες πρακτικές και την ανάµειξη της τοπικής κοινωνίας. Οι τοπικές αρχές και περιβαλλοντικές οργανώσεις εργάζονται µε στόχο να επιτύχουν την ισορροπία ανάµεσα στην οικονοµική ανάπτυξη και τη διατήρηση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς των νησιών»,
Η πρόταση που υπέβαλε η ΕΛΛΕΤ για το σύνολο των Κυκλάδων –µε ενδεικτικές περιπτώσεις τα τρία νησιά– προκρίθηκε στη βραχεία λίστα υποψηφιοτήτων του θεσµού.
αναφέρεται στο κείµενο υποψηφιότητας της ΕΛΛΕΤ. Να σηµειωθεί ότι στους υποστηρικτές της υποψηφιότητας περιλαµβάνονται και οι τρεις δήµαρχοι των νησιών.
Η επιλογή των 11 υποψηφιοτήτων, ανάµεσα στις οποίες και η ελληνική, έγινε από διεθνή συµβουλευτική επιτροπή, η οποία αποτελείται από εµπειρογνώµονες σε θέµατα ιστορίας, αρχαιολογίας, αρχιτεκτονικής, συντήρησης, ανάλυσης έργων και οικονοµικών. Οι υποψηφιότητες για το πρόγραµµα 7 Most Endangered 2024 υποβλήθηκαν από οργανώσεις µέλη, συνεργαζόµενες οργανώσεις ή µεµονωµένα µέλη της Europa Nostra, καθώς και από µέλη της European Heritage Alliance.
Σύµφωνα µε ανακοίνωση της ΕΛΛΕΤ, η επιλογή έγινε µε βάση την υψηλή πολιτιστική σηµασία καθενός από τα µνηµεία, καθώς και τον σοβαρό κίνδυνο που αντιµετωπίζουν σήµερα. Ο βαθµός εµπλοκής των τοπικών κοινοτήτων και η δέσµευση των δηµοσίων και ιδιωτικών φορέων για τη διάσωση αυτών των χώρων, θεωρήθηκαν κρίσιµοι παράγοντες στην αξιολόγησή τους.
«Ειδικά οι µικροί νησιωτικοί προορισµοί δέχονται σηµαντική πίεση από τον υπερτουρισµό, σε όρους επιβάρυνσης των υποδοµών και αυξανόµενης ζήτησης για φιλοξενία»
Τα µνηµεία στην Ευρώπη
που συµπληρώνουν την ενδεκάδα
Της ΗΛΙΑΝΑΣ ΜΑΓΡΑ
«Τα επιλεγµένα µνηµεία πολιτιστικής κληρονοµιάς απειλούνται από την κατεδάφιση, τη στρεβλή ανάπτυξη, τις ολέθριες συνέπειες φυσικών καταστροφών, την παραµέληση ή την έλλειψη χρηµατοδότησης», δηλώνει ο εκτελεστικός πρόεδρος της Europa Nostra, καθηγητής δρ Χέρµαν Πάρτσιντζερ, για τα 11 πιο απειλούµενα µέρη και µνηµεία στην Ευρώπη που απαρτίζουν τη λίστα για το 2024.
Εκτός από τις Κυκλάδες, οι περισσότερες συµµετοχές αφορούν µνηµεία. Στο Βέλγιο είναι υπό απειλή το ιστορικό κτίριο του Palais de Midi. Σχεδιάστηκε το 1875. Σήµερα φιλοξενεί σχολείο, δηµόσιες υπηρεσίες, µαγαζιά και γυµναστήρια, αλλά εξαιτίας της αναµενόµενης κατασκευής µιας γραµµής µετρό θα πρέπει να κατεδαφιστεί ένα µέρος του, πράγµα που, µε τη συµπερίληψή του στη λίστα, επιχειρείται να αποφευχθεί.
Στην Ιταλία απειλείται η εκκλησία του Αγίου Πέτρου στο Μιλάνο, η οποία χτίστηκε τον 13ο αιώνα. Η Europa Nostra τονίζει την ανάγκη για συντήρηση και προστασία του ναού και των έργων τέχνης του. Ταυτόχρονα, στη Σιένα βρίσκεται ένα από τα λιγοστά ευρωπαϊκά παραδείγµατα συναγωγών που δηµιουργήθηκαν πριν από τον 19ο αιώνα –το 1786–, δεν έχουν καταστραφεί και χρησιµοποιούνται ακόµη από την τοπική κοινωνία. Ο σεισµός του περασµένου Φεβρουαρίου προκάλεσε σηµαντικές φθορές στη συναγωγή, που χρειάζεται άµεσα συντήρηση.
Συντήρηση ύστερα από τον σεισµό του περασµένου Φεβρουαρίου χρειάζεται και η ελληνορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην πόλη Αλτίνοζου, η οποία θεωρείται ότι κατασκευάστηκε το 1364. Η Europa Nostra την αποκαλεί «θησαυρό για την τοπική κοινωνία» και τη συµπεριέλαβε στη λίστα, όχι µόνο χάρη στην ανάγκη προστασίας της εκκλησίας, αλλά και της πλούσιας πολιτισµικής διαφορετικότητας και κληρονοµιάς της Ευρώπης. Αλλού στην Τουρκία, η Europa Nostra επιστεί την προσοχή στη Σιδηρά Πύλη της Αντιόχειας, όχι µόνο για λόγους συντήρησης, αλλά και για να δηµιουργηθεί εντονότερο ενδιαφέρον για το µνηµείο στην ίδια την κοινότητα.
Στη λίστα συµπεριλαµβάνονται δύο ακόµη κτίρια. Το παλάτι Σζτινόρτ, που χτίστηκε τον 17ο αιώνα στην Πολωνία και έχει ιστορική σηµασία, όχι µόνο για την ίδια τη χώρα αλλά και για την υπόλοιπη ήπειρο, και χρειάζεται άµεσα συντήρηση, και η οικία του Γιουγκοσλαβικού Λαϊκού Στρατού στη Σερβία. Το συγκεκριµένο, ιστορικής και αρχιτεκτονικής σηµασίας, κτίριο αποτελεί σηµείο πολιτιστικής συνάντησης στην πόλη Σάµπατς και απειλείται από την πιθανή πώλησή του σε ιδιώτη και δυνητική κατεδάφιση. Στη Γαλλία, σύµφωνα µε τη Europa Nostra, απειλούνται µε κατεδάφιση όσες εργατικές κατοικίες έχουν αποµείνει στις πόλεις Ρουµπέ και Τουρκουάν, στο βόρειο τµήµα της χώρας, κτίρια που αποτελούν κοµµάτι της ιστορίας των εργατών κλωστοϋφαντουργίας της περιοχής και των συνθηκών της διαβίωσής τους. Τα αρχαία τείχη στο Πόρτο Ροµάνο στο ∆υρράχιο της Αλβανίας περιλαµβάνονται στη λίστα λόγω της τοποθεσίας τους κοντά σε γερανούς όπου γίνεται το φόρτωµα και το ξεφόρτωµα του λιµανιού, εξαιτίας του οποίου έχει ήδη καταστραφεί ένα κοµµάτι τους. Η λίστα ολοκληρώνεται µε το φρούριο Αµπέρντ της Αρµενίας, το οποίο ξεκίνησε να χτίζεται τον 7ο αιώνα, ενώ σήµερα αποτελεί τουριστικό προορισµό, µε στόχο να γνωστοποιηθεί η σηµασία του στην ευρύτερη ευρωπαϊκή κοινότητα.
«Η κληρονοµιά της Ευρώπης πρέπει να διατηρηθεί», τονίζει ο δρ Πάρτσιντζερ, «όχι µόνο ως µαρτυρία του κοινού µας παρελθόντος, αλλά και ως καταλύτης για ένα βιώσιµο, συνεκτικό και ειρηνικό µέλλον».
«Τα επιλεγµένα µνηµεία πολιτιστικής κληρονοµιάς απειλούνται από την κατεδάφιση, τη στρεβλή ανάπτυξη, τις ολέθριες συνέπειες φυσικών καταστροφών, την παραµέληση ή την έλλειψη χρηµατοδότησης», δηλώνει ο εκτελεστικός πρόεδρος της Europa Nostra, καθηγητής δρ Χέρµαν Πάρτσιντζερ, για τα 11 πιο απειλούµενα µέρη και µνηµεία στην Ευρώπη που απαρτίζουν τη λίστα για το 2024.
Εκτός από τις Κυκλάδες, οι περισσότερες συµµετοχές αφορούν µνηµεία. Στο Βέλγιο είναι υπό απειλή το ιστορικό κτίριο του Palais de Midi. Σχεδιάστηκε το 1875. Σήµερα φιλοξενεί σχολείο, δηµόσιες υπηρεσίες, µαγαζιά και γυµναστήρια, αλλά εξαιτίας της αναµενόµενης κατασκευής µιας γραµµής µετρό θα πρέπει να κατεδαφιστεί ένα µέρος του, πράγµα που, µε τη συµπερίληψή του στη λίστα, επιχειρείται να αποφευχθεί.
Στην Ιταλία απειλείται η εκκλησία του Αγίου Πέτρου στο Μιλάνο, η οποία χτίστηκε τον 13ο αιώνα. Η Europa Nostra τονίζει την ανάγκη για συντήρηση και προστασία του ναού και των έργων τέχνης του. Ταυτόχρονα, στη Σιένα βρίσκεται ένα από τα λιγοστά ευρωπαϊκά παραδείγµατα συναγωγών που δηµιουργήθηκαν πριν από τον 19ο αιώνα –το 1786–, δεν έχουν καταστραφεί και χρησιµοποιούνται ακόµη από την τοπική κοινωνία. Ο σεισµός του περασµένου Φεβρουαρίου προκάλεσε σηµαντικές φθορές στη συναγωγή, που χρειάζεται άµεσα συντήρηση.
Συντήρηση ύστερα από τον σεισµό του περασµένου Φεβρουαρίου χρειάζεται και η ελληνορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην πόλη Αλτίνοζου, η οποία θεωρείται ότι κατασκευάστηκε το 1364. Η Europa Nostra την αποκαλεί «θησαυρό για την τοπική κοινωνία» και τη συµπεριέλαβε στη λίστα, όχι µόνο χάρη στην ανάγκη προστασίας της εκκλησίας, αλλά και της πλούσιας πολιτισµικής διαφορετικότητας και κληρονοµιάς της Ευρώπης. Αλλού στην Τουρκία, η Europa Nostra επιστεί την προσοχή στη Σιδηρά Πύλη της Αντιόχειας, όχι µόνο για λόγους συντήρησης, αλλά και για να δηµιουργηθεί εντονότερο ενδιαφέρον για το µνηµείο στην ίδια την κοινότητα.
Στη λίστα συµπεριλαµβάνονται δύο ακόµη κτίρια. Το παλάτι Σζτινόρτ, που χτίστηκε τον 17ο αιώνα στην Πολωνία και έχει ιστορική σηµασία, όχι µόνο για την ίδια τη χώρα αλλά και για την υπόλοιπη ήπειρο, και χρειάζεται άµεσα συντήρηση, και η οικία του Γιουγκοσλαβικού Λαϊκού Στρατού στη Σερβία. Το συγκεκριµένο, ιστορικής και αρχιτεκτονικής σηµασίας, κτίριο αποτελεί σηµείο πολιτιστικής συνάντησης στην πόλη Σάµπατς και απειλείται από την πιθανή πώλησή του σε ιδιώτη και δυνητική κατεδάφιση. Στη Γαλλία, σύµφωνα µε τη Europa Nostra, απειλούνται µε κατεδάφιση όσες εργατικές κατοικίες έχουν αποµείνει στις πόλεις Ρουµπέ και Τουρκουάν, στο βόρειο τµήµα της χώρας, κτίρια που αποτελούν κοµµάτι της ιστορίας των εργατών κλωστοϋφαντουργίας της περιοχής και των συνθηκών της διαβίωσής τους. Τα αρχαία τείχη στο Πόρτο Ροµάνο στο ∆υρράχιο της Αλβανίας περιλαµβάνονται στη λίστα λόγω της τοποθεσίας τους κοντά σε γερανούς όπου γίνεται το φόρτωµα και το ξεφόρτωµα του λιµανιού, εξαιτίας του οποίου έχει ήδη καταστραφεί ένα κοµµάτι τους. Η λίστα ολοκληρώνεται µε το φρούριο Αµπέρντ της Αρµενίας, το οποίο ξεκίνησε να χτίζεται τον 7ο αιώνα, ενώ σήµερα αποτελεί τουριστικό προορισµό, µε στόχο να γνωστοποιηθεί η σηµασία του στην ευρύτερη ευρωπαϊκή κοινότητα.
«Η κληρονοµιά της Ευρώπης πρέπει να διατηρηθεί», τονίζει ο δρ Πάρτσιντζερ, «όχι µόνο ως µαρτυρία του κοινού µας παρελθόντος, αλλά και ως καταλύτης για ένα βιώσιµο, συνεκτικό και ειρηνικό µέλλον».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου